Kimler Fidye Verir

Ramazan ayına günler kala fidye konusu gündeme geldi. Fidye kimler için verilir ve kimler oruç için fidye verir müslümanlar tarafından araştırılıyor. Fidye nedir ve fidyeyi kimler verilir merak ediliyor. Ramazan ayının gelmesi ile birlikte fidye konusu vatandaşlar tarafından araştırılıyor. 2022 fidye ne kadar ve fidye kimler için verilir haberimizde yer alıyor. Fidye nedir? Fidye kimler için verilir? Kimler oruç için fidye verir? Detaylar haberimizdedir…

Fidye, bir kimseyi bulunduğu sıkıntılı durumdan kurtarmak için ödenen bedel demektir. Dinî bir terim olarak ise, oruç ibadetinin eda edilememesi sebebiyle veya hac ibadetinin edası sırasında işlenen birtakım kusurların giderilmesi için ödenen maddi bedeli ifade eder.

Kur'an-ı Kerim'de, "Oruç tutmaya güç yetiremeyenler, bir yoksul doyumu fidye öder." (Bakara, 2/184) buyrulmaktadır. Buna göre ihtiyarlık ve şifa ümidi olmayan bir hastalık sebebiyle oruç tutamayan kimse, daha sonra bu oruçları kaza etme imkânı bulamazsa, her gününe karşılık bir fidye öder (Serahsî, el-Mebsût, III, 100; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 395-397).

Öte yandan Şâfiîlere göre Ramazan ayının kaza borcu herhangi bir mazeret olmaksızın yerine getirilmeden, öteki Ramazan gelecek olursa, kaza borcuna ilaveten bir de fidye ödeme yükümlülüğü ortaya çıkar (Nevevî, el-Mecmû', VI, 364; Şirbînî, Muğni'l-muhtâc, I, 645).

Şâfiî mezhebinde fidye ödeme yükümlüğünün ortaya çıktığı bir diğer mesele de gebe ve emzikli kadınlarla ilgilidir. Emzirme ve hamilelik sebebiyle çocuğunun sağlığı hakkında endişe duyan annelerin, oruç tutamadıkları günleri hem kaza etmeleri hem de fidye vermeleri gerekir. Fakat çocuk hakkında değil de kendileri hakkında endişe ederlerse o zaman sadece kaza gerekir (Nevevî, el-Mecmû', VI, 267).

Hac ve umre ile ilgili görevler yerine getirilirken meydana gelen bazı eksiklikler için uygulanması gereken maddi yaptırım da fidye kapsamına girer (Bakara, 2/196).

Bir fidye, bir kişiyi bir gün doyuracak yiyecek miktarı veya bunun ücretidir. Bu da "sadaka-i fıtır" ile aynı miktarı ifade eder. Bu, fidyenin asgari ölçüsüdür. İmkânı olanların daha fazla vermesi daha iyidir (Bakara, 2/184; Merğînânî, el-Hidâye, II, 270).

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın yapmış olduğu açıklama kapsamında yapılmış olan değerlendirmeler neticesinde Fıtır Sadakasının, Müslüman olan toplumların nerdeyse bütününe yakın olan bir kesimi tarafından verilmekte olması göz önüne alınarak, mevcut haldeki sosyo- ekonomik hayat koşulları ve bir kişinin günlük minimum gıda ihtiyacı göz önünde bulundurularak fideye miktarının belirlenmesi gerekir. Bir fidye, bir kimseyi bir gün doyuracak kadar yiyecek miktarı ya da bunun ücretidir.

Oruç fidyesi, tıpkı fıtır sadakasında olduğu gibi onları verecek kişinin bakmakla yükümlü olmadığı yoksul müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ve oruç fidyesini vermek durumunda olan kimsenin bunlardan doğrudan ya da dolaylı olarak yararlanmaması esastır. Zekât için de aynı kural geçerlidir. Bu sebeple bir kimse zekâtını, fıtır sadakasını ve fidyesini kendi usûl (üst soy) ve fürûuna (alt soy) veremez. Usûl, bir kimsenin anası, babası, dede ve nineleri; fürû ise, çocukları, torunları ve onların çocuklarıdır.

Yine, bir kimse hanımına zekât, fitre ve fidyesini veremeyeceği gibi, hanımı da kocasına bunları veremez.

Bunların dışındaki kardeş, teyze, dayı, amca, hala ve onların çocukları, gelin, damat, kayınpeder ve kayınvalide gibi akrabalar zengin değillerse kendilerine zekât, fitre ve fidye verilebilir (Zeylaî, Tebyîn, I, 301).

RamazanFidyeDiniGündemYaşamHaberler

Oruç Fidyesi Ne Demektir?

Kur’an-ı Kerim içerisinde Oruç tutmaya gücü yetmeyen kişilerin bir yoksulu doyuracak kadar fidye ödemesi gerektiği söylenmektedir. Buna oruç fidyesi adı verilir. Bu duruma göre ihtiyarlık ve şifa umudu olmayan herhangi bir hastalık nedeniyle oruç tutamayan kişiler, daha sonra bu oruçların kaza edilme imkânını bulamaz ise, her gününe karşılık olarak bir fidye öder.

Bununla birlikte Şâfiîlere göre ise Ramazan ayının kaza borcu kapsamında herhangi bir mazeret olmadan yerine getirilmeden, sonraki Ramazan gelecek olur ise, kaza borcuna ilave olarak bir de fidye ödeme sorumluluğu ortaya çıkar.

Oruç Fidyesi Kimlere Verilebilir?

Oruç fidyesi, tıpkı fıtır sadakası kapsamında olduğu gibi bunları vermesi gereken kişinin bakmakla sorumlu olmadığı yoksul olan Müslümanlara verilir. Fıtır sadakası ile birlikte oruç fidyesini vermek durumunda bulunan kişiler bunlardan direkt olarak veya dolaylı olarak faydalanmaması temel esastır. Zekât için de bu kural geçerliliğini korumaktadır. Bu nedenle bir kişi zekâtını, fidyesini ve fıtır sadakasını kendi üst soyuna ve alt soyuna veremez.

Oruç Tutmayan Kişi Ne Kadar Fidye Öder?

Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yapmış olduğu açıklama kapsamında yapılmış olan değerlendirmeler sonucunda Fıtır Sadakasının, Müslüman olan toplumların nerdeyse bütününe yakın olan bir kesimi tarafından verilmekte olması göz önüne alınarak, mevcut haldeki sosyo-ekonomik hayat koşulları ve bir kişinin günlük minimum gıda ihtiyacı göz önünde bulundurularak fideye miktarının belirlenmesi gerekir. Bir fidye, bir kimseyi bir gün doyuracak kadar yiyecek miktarı ya da bunun ücretidir.