Seferde Cuma Namazı Nasıl Kılınır
Sual: Kaza namazı olan kimse, cuma namazının farzını ve sünnetlerini kılarken nasıl niyet eder?
CEVAP
Maddeler hâlinde bildirelim:
1- Cumanın ilk dört rekât sünnetini kılarken, (İlk kazaya kalmış, öğle namazının farzını ve cumanın sünnetini kılmaya) diye niyet edilir. Öğlenin farzı denildiği gibi, (İkindinin veya yatsının farzını kılmaya) diye de niyet edilebilir. Öğlenin farzı gibi kılınır.
2- Cumanın iki rekât farzı imamla kılınır. (Niyet ettim cuma namazının farzını kılmaya, uydum imama) denir.
3- Cumanın dört rekât son sünnetini kılarken, (İlk kazaya kalmış, öğle namazının farzını ve cumanın son sünnetini kılmaya) diye niyet edilir. Öğlenin farzı denildiği gibi (İkindinin veya yatsının farzını kılmaya) diye de niyet edilebilir. Öğlenin farzı gibi kılınır.
4- Zuhr-i âhir namazını kılarken, (Vaktine yetişip de, kılamadığım son öğle namazının farzını kılmaya) diye niyet edilerek, dört rekât namaz kılınır. Öğlenin farzı gibi kılınır. Kazası olmayanın, öğlenin sünneti gibi kılması, yani üçüncü ve dördüncü rekâtlarda zamm-ı sure okuması iyi olur. Cuma namazı sahih olursa, bu kıldığı nâfile olur.
Seferî olan, zuhr-i âhiri iki rekât olarak kılar. İkindiyi zamanında kılamayacaksa, seferî olana, cuma namazı farz olmadığı için cumayı kılmaz. Mâlikî mezhebini taklit ederek, öğle ile ikindiyi cem eder. Seferî olduğu için, öğlenin farzını iki rekât olarak kılar, arkasından ikindinin farzını da iki rekât olarak kılar. İkisi arasında sünnet kılınmaz.
Mukimken, zuhr-i âhir namazını kılmadan sefere çıkmaya niyet etse, seferde de ikindiyi kılamama durumu varsa, öğle ile ikindiyi Hanbelî mezhebini taklit ederek cem eder. Mukim olduğu için cem ederken, öğleyi de, ikindiyi de dört rekât olarak kılar. Arada yine sünnet kılınmaz.
5- Son iki rekât vaktin sünnetini kılarken, (İlk kazaya kalmış sabah namazının farzını ve vaktin sünnetini kılmaya) diye niyet edilir.
Kazası olmayanın da, yukarıda bildirildiği gibi niyet ederek kılmasında mahzur yoktur, hattâ daha iyi olur.
Seferi iken Cuma namazı kılınır mı? Seferi iken cuma namazı kaç rekat?
Seferi iken Cuma namazı kılınır mı? Cuma namazı vakti yaklaşırken seyahat halinde olan vatandaşlar Seferi cuma namazı kılar mı? Seferi olan kişiye cuma namazı farz mı? sorularının yanıtlarını merak ediyor. Peki, Seferi iken Cuma namazı kılınır mı? Seferi iken cuma namazı kaç rekat? İşte detaylar
SEFERİ İKEN CUMA NAMAZI KILINIR MI?
Cuma gününün özellikleri içinde en başta geleni cuma namazıdır. Bu namaz Kur'ân-ı Kerîm'de özellikle zikredildiği ve teşvike mazhar olduğu gibi hadis ve fıkıh kitaplarında da ayrı bölümlerde ele alınmıştır. Hz. Peygamber henüz Medine'ye hicret etmeden önce oradaki müslümanlar, sayıları artmaya başlayınca Ehl-i kitabın haftalık toplantı ve ibadet günlerinin bulunduğunu göz önüne alıp yaptıkları müzakereler sonunda kendileri için de böyle bir gün olarak arûbe gününü seçmişlerdir. Bundan sonra Es'ad b. Zürâre kendilerine cuma namazını kıldırmaya başlamıştır. Kaynaklar bu kararın ictihada dayandığını ve kılınan namazın da nâfile ibadet türünden olduğunu kaydetmektedir (İbn Hacer, V, 6). Cuma namazının hangi tarihte farz kılındığı konusunda iki rivayet vardır. Birinci rivayete göre Mekke'de farz kılınmış, ancak müşriklerin engellemesi yüzünden fiilen edası hicrete kadar ertelenmiştir. İkinci rivayete göre ise cuma namazı hicret sırasında farz kılınmıştır. Şöyle ki: Resûlullah Medine'ye bir saat mesafede bulunan Kubâ'ya ulaşınca orada konaklamış, pazartesiden perşembeye kadar ashabı ile beraber çalışarak İslâm'ın ilk mescidini inşa etmiştir. Cuma günü Kubâ'dan hareket edip Rânûnâ vadisine gitmiş ve Sâlim b. Avf kabilesine misafir olmuştur. Bu sırada cuma vakti girdiğinden vadideki namazgâhta ilk cuma namazını kıldırmıştır (İbn Hişâm, I, ). Hz. Peygamber'in daha önce müslümanların serbest oldukları bölgelerde cuma namazı kılmalarını emretmesi, fiilen edasının farz kılınmasının hicret yılında vuku bulduğunu teyit etmektedir. Cuma namazı Hz. Peygamber ve daha sonra Hulefâ-yi Râşidîn tarafından bizzat kıldırılmış, Emevîler'den başlayarak çeşitli İslâm devletlerinde birçok halife ve yönetici de bu uygulamayı sürdürmüştür. Öte yandan cuma hutbeleri de baştan beri sadece dinî öğüt vermekten ibaret kalmamış, önemli olayların, siyasî, askerî ve idarî kararların halka duyurulmasına vasıta olmuştur. Sonraları halife ve hükümdarlar hâkimiyet ve istiklâllerinin ifadesi olarak kendi adlarına hutbe okutmaya başlamışlar, cuma namazı ve hutbeler zamanla siyasî bir anlam ve ağırlık kazanmıştır.
Cuma namazının belli şartların gerçekleşmesi halinde farz olduğu konusunda ittifak (icmâ) vardır. Bu şartlar vücûb ve sıhhat şartları olmak üzere ikiye ayrılır. Vücûb şartları cuma ile yükümlü olmak için, sıhhat şartları ise namazın muteber ve geçerli olması için gereklidir. Vücûb şartları üzerinde mezhepler arasında önemli bir görüş ayrılığı yoktur. Bir müslümanın cuma namazı ile yükümlü olabilmesi için erkek, hür, mukim (dinen yolcu sayılmayan) ve mazeretsiz olması şarttır. Cuma namazı kadına farz olmamakla beraber camiye gidip namaza iştirak ettiği takdirde ayrıca öğle namazını kılması gerekmez. Yolculuk halinde bulunanlara (bk. SEFER) cuma namazı farz değildir, kıldıkları takdirde namazları geçerli olup ayrıca öğle namazı kılmazlar. Cuma namazı yükümlülüğünü düşüren mazeretler de şunlardır: Hastalık, hasta bakıcılık, kişiyi bitkin hale getiren yaşlılık, sağlığa zarar verecek ölçüde sıcak veya soğuk, aşırı derecede yağmur ve çamur, mal, can bakımından güvenliğin bulunmaması.