Abdullah Azmi

«o e e TÜRKİYE DİYANET VAKFI © @ CİLT 33 NESİH - OSMANLILAR İstanbul mmm TÜRKİYE DİYANET VAKFI ANSİKLOPEDİSİ Sahibi Türkiye Diyanet Vakfı Yönetim İSAM, Türkiye Diyanet Vakfı i s l â m Araştırmaları Merkezi Icadiye B a ğ l a r b a ş ı c a d d e s i 40 Ü s k ü d a r İ s t a n b u l T e l : (0 ) 08 50 Faks : (0 ) 08 74 Elektronik p o s t a : i s a m @ i s a m . o r g . t r Basım, Dağıtım ve Pazarlama Türkiye Diyanet Vakfı Yayın M a t b a a c ı l ı k ve Ticaret İşletmesi OSTİM Ö r n e k S a n a y i Sitesi, 1. c a d d e , sokak 11 Y e n i m a h a l l e Ankara T e l : (0 ) 91 31 Faks : (0 ) 91 32 Elektronik p o s t a : [email protected] © Bütün yayın haklan Yazı ve fotoğraflar ISBN (Takım) Türkiye Diyanet Vakfı'na aittir. kaynak gösterilmeden kullanılamaz. ( cilt) NESTMT mi'u mef:ıasini kitabeti 'l-küttab, Beyrut , s. mf Divanmdan Seçmeler, s. VII) . İbn Ha- 25 , 29, 63, 89; A. Grohmann, Arabische Paliiog- cer el-Askalanl'nin Nesi müddin (İnba'ü'l­ raphie, Wien , ll, ; Yazır, Kalem Gü- gumr, VII, ) , Sıbt İ bnü'l-Aceml'nin Ali zeli, 1, ; lll, ; M. Uğur Derman, Türk Hat San 'atının Şaheserleri, İstanbul , rs. 58; olarak verdiği adıyla ilgili Celaleddin, ömer funduszeue.info, "Hat San ' atında Osmanlı Devri", İslam vb. isimler de zikredilmiştir; ancak İma­ Kültür Mirasında Hat San 'atı (haz M. U ğ ur Der- düddin lakabı isim yerine geçecek kadar man), İstanbul , s. , ayrıca bk. Katalog , kabul görmüştür (KünQzü'?-?eheb, II, I 25) s. ; Nihad M. Çetin , " İslami Hat San 'a - Künyesi Ebü 'l-Fazl'dır. Hemen bütün kay- trnın Doğuşu ve Gelişmesi" , a .e., s. . naklarda ismiyle birlikte "Seyyid" unvanı da Iii M. UöuR D ERMAN kullanılmaktadır. İyi bir eğitim görmüş , genç yaşta tasawuf yoluna girerek Faz- luilah-ı HurGfi ile Bakü ve Şirvan ' da bir sü- NESİKE re beraber yaşamış . HurOfilik anlayışın ın ( ~ 1) en sadık temsilcilerinden biri olmuştur. Çocuğun doğumunun ilk günle rinde Nes'iml'nin önce Bedreddin eş-Şibl'i'ye Allah'a bir şükür ifade si olarak bağlandığı belirtiise de (Latlfl, s. ) asıl kesilen kurban şöh retini, Fazlullah-ı HurGfi'ye intisap ede- (bk. AKiKA; KURBAN). L ~ rek halifesi olduktan ve onun Timur ta- rafından idam edilmesinin ardından k a- Hafız Os man 'ı n sülüs-nesih hatla vazdığı kıta lar (İÜ Ktp., zanmıştır. Fazlullah'ın öldürülmesi üzerine AY, nr. ) NESİMI Azerbaycan'dan ayrılıp Türkçe şiirleriyle ( ~ ) tanındığı Anadolu'ya gelen Nesimi'nin 1. (ö. / [?]) Murad devrinde Bursa'ya ulaştığı ve bura- da iyi karşıtanmadığı anlaşılmaktadır. Ay- H urufiliği ile tanınan mutasavvıf şair. L ~ rıca Hacı Bayram-ı Veli ile görüşmek için Ankara'ya gitmiş, HurGfilik'le ilgili fikirleri ortadaki iki satır -daha kısa olarak- nesih Kaynaklarda doğum yeri ve tarihi hak- sebebiyle huzura kabul edilmemiştir (İA, yazılarınatahsis edilmiştir. kında yeterli bilgi bulunmadığı gibi son IX, ). AncakAli Şlr Neval'nin Neslml hak- XVII. asrın son çeyreğinde H afız Osman dönem çalışmalarında da çelişkili bilgiler kında övgü dolu sözler söylemesi (Nesa- aklam-ı sittede yeni bir üs!Op ortaya koy- vardır. İran kaynakları Şlraz ya da Şirvan'­ yimü 'l-mahabbe, s. ) onun Orta Asya muş, özellikle sülüs ve nesih yazılar yeni da, XVI. yüzyıl Osmanlı tezkirecilerinden Türk dünyasında önemli bir kişilik oldu- estetik değerler kazanmış, bu üs!Gp kısa Aşı k Çelebi Diyarbekir'de, Latlfi ise Bağ ­ ğunu göstermektedir. zamanda benimsenmiş, Osmanlı toprak- dat'ta (Neslm nahiyesi) dünyaya geldiğini Anadolu'da fikirlerini yayacak ortam bu- larında yayılmıştır. XVII I. yüzyıldan itiba- söylemektedir. Nesimi ile aynı dönemde lamayan Nesimi o tarihte HurOfiler'in Su- ren Hillız Osman'ın nesihteki üs!Gbu Ye- yaşayan İbn Hacer el-Askalanl onu Tebriz- riye' deki en önemli merkezi olan Halep'e dikuleli Seyyid Abdullah, Şekerzade Seyyid li gösterir (İnba' ü 'l-gumr, VII, ) İb­ gitti. İbn Hacer el-Askalanl, onun burada Mehmed, Eğrikapılı Mehmed Rasim , İs­ nü 'l-İmad da aynı bilgiyi tekrar lar (Şe?e­ HurGfi şeyhi olarak faaliyette bulunduğu­ mail Zühdü, Abdülkadir Şükrü, Mahmud rat, VII, ) Türkçe divanındaki bir bey- nu ve bağlı l arının çağaldığını belirtir ( İn­ Celaleddin Efendi gibi üstatlar elinde ge- tine (Ayan, Nesfmf, ll, ) ve Aşık Çelebi'- ba'ü'l-gumr, VII, ) . AhmetYaşar Ocak, lişimini sürdürmüş, XIX. yüzyılda Kazasker nin M e şdirü'ş-şuard'sına (vr. a) göre Şeyh Bedreddin Simavi'nin aynı tarihler- Mustafa İzzet ve Mehmed Şevki efendi- Türkmen asıllıdır. Bunun yanında Arap ol- de Halep'e uğramasının muhtemelen Ne- lerle yeni bir üs!Gp kazanarak XX. yüzyıla duğunu söyleyenler bulunsa da Tü rkleş­ si m! ile görüşmek amacını taş ı dığın ı ileri ulaşmıştır. Şevki Efendi'nin nesih hattına miş bir soydan geldiği ve ana dilinin Türk- sürmektedir (Osmanlı Toplumunda Zın­ geti rdiği harf m ükem m ell iği bu konuda çe olduğu anl aşılmaktadır (Seyyid Nesi- dıklar ve Mülhidler, s. ) H alkın yanı sı- nihai nokta sayılm aktadır. Osmanlılar'da ilk basılan kitaplarda en çok nesih hattı tercih edilmiş , Sultan Ab- dülaziz devrinde 'da Kazasker Musta- fa İzzet Efendi'ye yazdırılan ve bunlardan hakkediimiş kalıplarından döküm yapılan çeşitli puntolardaki nesih hurufat harf in- kılabına kadar matbaalarda kullanılmış­ tır. Aslından basılan ve nesih hattıyla ya- zılmış olan mushafların iki unututmayacak ismi ise Hasan Rıza ve Kayışzade Hafız Os- Sevh H am d u lla h' ın man NGri efendilerdir. nesih hatla BİBLİYOGRAFYA : yaz d ığı m us haf ın son sa yfa la rı AlL Menakıb-ı Hünerueran, s. 24; Müstakim- (İÜ Ktp., AY, zade , Tuhfe, s. 28; Salahaddin ei-Müneccid, Ca- nr. ) 3 N ESIMI ra Dulkadıroğlu Ali Bey'le kardeşi Nasırüd­ dıklarını ve gerçekleştirmek istediklerini Dilcilik Enstitüsü'ne adı verilmiştir. Azer- din ve Karayülük Osman (M. Ragıb et-Tab- Hurfıfılik'te bulmuştur. Ona göre insan var- baycan dışında İran ve Türkiye'de Neslml bah, III , 16), Karakoyunlu Hükümdan Ci- lık güzelliğinin aynasıdır. Onu korumak, ona hakkında yapılmış çeşitli çalışmalar bulun- han Şah gibi devlet adamları da fikirlerin- saygı göstermek bu güzelliğin korunması maktadır: Hüseyin Sıdd!k (Nesfmf, Tahran den etkilendiler (Değirmençay, s. 40 vd.). demektir. Çünkü Tanrı insan yüzünde gö- h ş. [tarihi dram], Feridun Aşurof'­ Nesimi şairlik gücünü fikirlerini yaymak rülür. Nes!ml'ye göre insan ceset ve ruh- tan çeviri) ; Seyyid Ali Salih! (lfa~nüs der için kullandı. "Tanrı'nın insan yüzünde te- tan ibaret olmasına rağmen aslında daha Şeb-i ljakister, Tahran I hş.}; Reha Ça- celli etmesi" ve "vücudun bütün organla- yüce bir varlıktır. Kalenderller tarafından muroğlu (Sabah Rüzgarı: Enel-Hakk De- rını harflerle izah" gibi fikirleri Sünni çev- takdis edilen şairin bazı şiirleri bu zümre- mişti Nesfm~ istanbul ) . relerde tepkiyle karşılandı. Halep uleması lerin ayinlerinde okunmuştur. Nes!ml'nin Eserleri. 1. Divan (Türkçe). Nes!ml'nin onun ulfıhiyyet iddia ettiğini , görüşlerinin seyyid olması ve Alevi- Bektaşller'in yedi çeşitli kütüphanelerde yazma nüshaları İslam'a aykırı olduğunu ileri sürerek öldü- büyük şairinden biri kabul edilmesi kendi- bulunan divanı yanında mecmualarda da rülmesi için fetva verdi. Bu fetva, Mem- sine çeşitli yerlerde mezar izafe edilmesi- şiirlerine sıkça rastlanır. Biri Azerbaycan'- lük Sultanı el-Melikü'l-Müeyyed Şeyh el- ne yol açmıştır. Ayrıca Nesimi bu çevre- da, diğerleri İstanbul'da (, ) ol- Mahmudl'nin onayını alan saltanat naibi lerde şehid ve mazlum bir ven olarak çok mak üzere beş defa basılan divanın Azer- Emir Yeşbek tarafından boynu vurulup büyük kabul görmüş, hakkında çeşitli men- baycan'da yapılan ilk baskısından sonra derisi yüzülmek suretiyle uygulandı (İbn kıbeler oluşmuştur. (nşr. Selman Mümtaz, Bakü ) Cihan- Hacer, Vll, ; Latlfl, s. ; Kına­ Dilinde Azeri Türkçesi özellikleri ağırlıklı gir Gehramanov eserin sözlüğünü yayım­ lızad e, II, ) . İbn Hacer, olayları krono- olsa da Neslml, Oğuz Türkçesi'yle teşekkül lamış (Nesimi Divanı Leksikası, Bakü ), lojik sırayla ele aldığı eserinde ( ) etmeye başlayan klasik şiir dilinin kurulu- ilk tenkitli neşrini de Arap harfleriyle ger- yılına ait hadiseleri anlatırken onun bu yıl­ şunda açık, sade ve ahenkli diliyle önem- çekleştirmiştir (İmadeddin Nesimi, Eserle- da (İnb&.'ü'l-gumr, VII , ), aynı eserinin li rol oynayan lirik. samimi ve coşkun şa­ ri, I-lll , Bakü ı ). Hüseyin Ayan, üzerin- bir başka yerinde ise 'de ( ) (a.g.e., irlerin başında gelir. Tasawuf ve Hurufilik de doktora çalışması yaptığı divanı ( , V, 47) öldürüldüğünü belirtir. Sıbt İbnü'l­ terimleri bir tarafa bırakılırsa dili halk dili- AÜ DTCF) önce tek cilt (Nesfmf Divanı, An- Acemi (KünQzü'?-?eheb, ll, ) ve İb­ ne çok yaklaşır. Nesimi inanç ve heyecan- kara ) , ardından iki cilt (Ankara ) nü'l-İmad el-Hanbel1 de (Şe?erat, Vll, ) larını olduğu gibi şiire dökmekten kendi- halinde yayımlamıştır. Bu yayıma göre di- Nes!ml'nin 'de (ı 4 ı 7) katiedildiğini söy- ni alariıamış , ateşli ve taşkın sözler söyle- vanda üç mesnevi, gazel, dört müste- ler. Onun ölüm tarihini (), miş, hayranlığını ifade ettiği Hallac-ı Man- zad, bir murabba, üç terciibend, tu- () ve () olarak veren kaynak- sur gibi canını feda etmekten kaçınma­ yuğ, dört beyit bulunmaktadır. Fatih Kök- lar da vardır. Abdülbaki Gölpınarlı ise Re- mıştır. Aynı zamanda divan edebiyatının sal Türkiye'de basılan Neslml divanların­ ffi'nin Beşdretndme'sinde Nes!ml'yi "şe­ mazmunlarını klişeleştirmeyi gerçekleşti­ da yer almayan otuz altı, Ömer Zülfe de on h!d-i aşk-ı fazl-ı zü'l-celal" diye andığını be- ren ilk şairlerdendir. Ayrıca Azeri Türkçesi'- altı yeni tuyuğ tesbit etmiştir (bk. bibl) . lirterek onun bu eserin telif tarihi olan nin Fuzfıl1' den önceki en büyük şairi olarak Kemal Edip Kürkçüoğlu ' nun açıklamalarla 'den ( ) önce öldürüldüğünü kay- kabul edilir. Nesimi divanından yaptığı seçmeler. hem deder (İA, IX, ). Kabri Halep'te kendi Türk edebiyatında önemli etkisi olan Ne- şairin şiirlerinin daha iyi anlaşılmasında adıyla anılan bir tekkede bulunmaktadır. sim!' nin en çok tesirinde kalanlar muta- hem de şiir şerhi alanında dikkate değer Şlraz yakınlarında Zerkan dışında bir me- sawıf ve özellikle Hurufi şairlerdir. Şiirleri ­ bir çalışmadır (bk. bibl.) . z. Divan (Farsça). zarının bulunduğu kaydediise de (Rıza Ku- ne kendi döneminde ve ölümünden sonra Nes!ml'nin basılmış olan (istanbul ) lı Han Hidayet , s. ) burası bir makam birçok naz!re yazılmıştır. Onun etkisinde bu divanı yanında şiir mecmualarında da mezar olmalıdır. kalan Türk şairlerinden ) yüzyılda Azeri çeşitli şiirlerine rastlanır (Karatay, s. 3 13, Nesimi ilahi sıfatiara sahip olan insanın şair Hab!bl, Diyarbekirli Halil!, Karakoyun- 3 ı 8). Nesimi Farsça şiirlerinde Fazlullah -ı kutsallığının, saygınlığınınve özgürlüğü­ lu hükümdarlarından Cihan Şah (Hakiki), Hurufi'yi sıkça anmış. Hurufilik'le ilgili ko- nün korunması gerektiğini söylemiş, inan- Hurufi şairlerinden Reffi ve Penah!; ) nulara yer vermiş, on iki im arnı ve Hz. Ali'- yüzyılda Arşi ve Usul! sayılabilir. Şah İsmail yi öven şiirler yazmıştır. Hamid Mehmed- de (Hata!) Hurfıfiliği yeniden canlandıran zade (Divan-ı Farsf-yi Nesimf, Bakü ) , bir hükümdar olarak Nesimi'ye naz!reler Pervlz Abbasi-yi Dakani (Divan-ı Seyyid yazan ve onu taklit eden şairlerdendir (ay- 'imadüddin Nesimi, Tahran I h ş ) ve rıca bk. Ayan, Nesfmf, 1, ) . Yedullah-i Celall-i Penderi (Zindegf ve Eş­ Neslml, Azerbaycan'da doğumunun 'ar-ı 'imadüddin Nesimi, Tahran h ş., yılı itibar edilerek 'te UN ESCO'nun ka- hş.) tarafından neşirleri yapılan diva- rarıyla anılmıştır. Bu vesileyle onunla ilgi- nın Türkçe çevirisini Veyis Değirmençay li ortaya konan çeşitli eserlerden bazıları gerçekleştirmiştir (İmadüddin Nesimi ve Meşairü'ş· şunlardır: İmamverdiyev Gabil, N esimi (Ba- Farsça Divanı 'nın Türkçe Çevirisi, Erzu- şuara'da Nesimi' nin kü ı , manzum hikaye}; Pikret Emirov, rum ). Buna göre Farsça divanda minyatürünün N esimi Dastanı (I , koreagrafik po- gazel, yedi kaside, beş mesnevi, bir terci- bu l unduğu ema}; isa Hüseynov, Mahşer (Bakü , ibend, bir müstezad, bir muhammes ter- sayfa (MilletKtp., roman). Ressam Mikayıl Abdullayev Nesi- kibibend, bir musammat, seksen beş ru- Ali Emiri Efendi, ml'nin portresini yapmış. ayrıca bazı şiir- bal, yirmi kıta, üç Arapça. iki Arapça- Fars- Tarih, . leri bestelenmiş, hakkında bir film çevril- ça mülemma' gazel bulunmaktadır. Divan, nr. , VT. ' ) miş, Azerbaycan Milli İlimler Akademisi · ayrıca iran'da hattat İsmail Nejad Ferd-i 4 NESTMT Luristfml'ye ta'lik hatla yazdırılarak yayım­ Selleten ( ), s. ; funduszeue.info, "N esimi üzeri- Daha ilk mesnevisinde aşıkla maşukun , lanmıştır (Tahran hş.) Kathleen Sur- ne Notlar", a.e. ( ı 97 1), s. ; isınail Haki- secde edenle edilenin bir olduğunu, "Külli mı, "Neslml-i B agdi'ıdl ", Mecelle-i Da nişkede-i rili. Nesimi'nin Türkçe tuyuğ ve on dört yer ile gök Hak oldu mutlak 1Söyler def ü Edebiyyat ue 'UlQm-i insani, XXlll, Tahran , Farsça rubiHsi üzerine bir doktora çalış­ s. ; Abdülfettah Rewas Kal'ad , "Lü'lü'e- ceng ü ney enelhak" beytiyle ifade etmiş ması yapmış ( , Columbia University), tü Azerbay can ve şa'itü' l-insan ", ed-Dirasatü'l- (Divan, s. 53), "Ey Nesimi, Hak Teala sen- bu çalışma daha sonra The Quatrains of islamiyy e, XXXII/1, islamabad /, s. dedir 1 Hem sıfatı dilde zatı candadır" bey- Nesimi Fourteenth-Century Turcic Hu- 91; Hemid Memmedzade, "Nesimi'nin Farsça Di- tiyle de (a.g.e., S. 66) ilahi zatın kendi var- vanı" (tre. Turgut Karabey), TDEAD, IX (), s. rufi adıyla yayımlanmıştır (The Hague- Pa- lığıyla birleştiğini ileri sürmüştür. Ayrıca ; Fatih Köksal, "Seyyid Nesiıni'nin Bilin- ri s ) 3. Mukaddimetü'l-hakCiik. Faz- meyen Thyuğlan" , TUBA, XXIV/1 (), s. ''yaratan. hayat veren, her şeye sahip olan" luilah-ı Hurüfi'nin Cdviddnndme'si esas ; M. R. Hess, "Zum Stammbaum Einiger Tür- gibi Allah'a ait sıfatlarla kendini nitelemiş­ alınarak yazılan bu Türkçe mensur eser- kischerNeslmi -Handschriften", funduszeue.info, XXI () , tir (a.g. e., s. 88) . Nesimi'nin Hallac-ı Man- de dini meseleler, itikada ait konular harf- s. ; ömer Zülfe, "Neslınl'nin Thyuğlanna sür'a ve "enelhak" motifine sıkça gönder- Ek", Modern Türklük Araştırma la rı Dergisi, 11/4, lerle açıklanmaktadır. Kitapta Kur'an'da- me yapması ve Hallac-ı Mansur gibi dra- Ankara (httpJ/funduszeue.info funduszeue.info); ki hurüf-i mukattaa ve abdest, ezan. ika- F. Babinger, "Nesirnl", EJ2 (ing.), Vlll , 8; "Nesimi", matik biçimde öldürülmesi bazı müellif- met. zekat, savm. hac. ana babaya iyilik, Azerbaycan Souet Ensiklopediyası, Bakü , lerce "ikinci Mansür" diye anılmasına yol iman-ı yakin gibi konularla ilgili, harflerle VII , l";i;J açmıştır. J!I!I'J A. AzMi BİLGİN rakamlar arasında bağlantılar kurularak Dinin emirlerine aldırmayan bir batınl­ yorumlar yapılmaktadır. Nesimi'ye aidiyeti ibahl gibi görünen Nesimi'nin mensup ol- kesinlik kazanmayan eserin çeşitli nüsha- Görüşleri. Edebi kişiliği yanında düşün­ duğu Hurüfilik, Batıniliğin alt kollarından ları bulunmaktadır (Ayan, f'lesimi, ı . celeri açısından da dikkate değer bir şahsi­ birini oluşturur. Nesimi, İslam'ın bazı inanç- ; ayrıca bk. Yapı ve Kred i Bankası Ser- yet olan Nesimi'nin bu yönü, klasik İslami larını ve temel ibadetlerini hiçbir dil ve yo- met Çifter Araştırma Ktp., nr. ; Adana il ilimler ve batıni düşünce alanındaki biri- rum kuralını dikkate almaksızın te'vil et- Halk Ktp., nr. I 7 I ı; Süleymaniye Ktp., Tar- kimiyle vahdet-i vücüd ve hurQfi anlayışı­ miştir. Mesela Kur' an-ı Kerim , onun şiir­ lan, nr. /1; Hacı Selim Ağa Ktp., Ke- na duyduğu ilgiden kaynaklanır. Türkçe'- lerinde insanlara doğru yolu gösteren bir mankeş Emir Hoca, nr / 1). Latifi, "Li- nin yanı sıra Arapça ve Farsça da bilen şair hidayet kitabı olmaktan çıkıp Hurüfilik an- san-ı selasenin her birinde bir divanı var- tamamen seçmeci nitelikteki düşüncele­ layışını temeliendiren şifrelere dayalı bir dır" diyerek (Tezkiretü'ş-ş u 'ara, s. ) Ne- rini üstün bir edebi kudretle ifade etmiş. kitap haline gelmiştir. Kur'an'ın nazmına siml'ye Arapça bir divan nisbet etmektey- benzer anlayışiara sahip batıni- sQfi çev- hakim olduğu görülen, şiirlerinin büyük ço- se de esere henüz rastlanmamıştır. releri etkilemiştir. ğunluğunda ayetlere yer veren ve bu se- BİBLİYOGRAFYA : Şairin fikri bakımdan en önemli özelliği beple "batıni Kur'an şairi" olarak da anılan Seyyid Nesfmf Diuanından Seçmeler [haz. Ke- hurüfi düşüncesidir. Daha Bedreddin eş­ Nesiml'nin bütün yorumları ayetleri dil, ma l Edip Kü rkçüoğ lu ), Ankara , s. I-XXXII; Şibll'ye bağlı bir derviş iken Hurüfiliğin ku- mantık ve tefsir metodolojisinden ayrı Hu- Sıbt ibnü'l-AcemT, KünO.Zü '?·?eheb {i tarfbi fja- rOfilik istikametine çevirmesinden ibaret- rucusu Fazlullah-ı Hürüfi'ye intisap etme- leb [ n şr. Şevki Şaas - Fa li h el-Bekka r). Halep tir (Ünver, Hurufilik ve Kuran, s. vd., , ll, ; ibn Hacer, İnba'ü 'l-gumr, V, si ve onun önde gelen halifesi konumuna gelmesi kendisini koyu bir hurQfi şairi yap- vd., vd.) . Temel ibadetleri de aynı 47 ; VII , ; Ali şır Nevaı, Nesayimü'l-ma- habbe min şemayimi 'l-{ütüvue [haz. Kemal Eras- mıştır. Bu sebeple şiirlerinde Hurüfıliğin te- bakışla değerlendiren Nesimi namaz, oruç, lan), istanbul , s. ; Aşık Çelebi, Meşai­ mel kitabı sayılan Cdviddnndme'ye çok hac ve zekat gibi ibadetlerin gerçek ma- rü'ş-ş uara, vr. '; Latlfi, Tezkiretü'ş-ş u 'ara ue hiyetlerinin medresede okutulan ilimlerle sayıda atıf yaptığı gibi HurQfilik ilkelerine tabsıratü'n-nuzama [haz. Rıdvan Canım), Anka- öğ renilemeyeceğini , bunların batıni hedef- ra , s. ; Kınalızade, Tezkire, ll, ; ve sembollerine de bolca yer vermiştir. Al- lah'ın ilkin Adem'de, daha sonra genel ola- ler amaçladığını söylemiştir (Divan, s. ). Keş{ü'?-?unün, ı, ; ibnü 'I-imact, Şe?erat, VII, ; Rıza Kulı Han Hidayet, Te?kire-i Riyazü'l- rak insanda, özel olarak da Fazlullah'ta te- Birçok şiirinde başta Hz. Ali olmak üze- 'ari{in, Tahran , s. ; Osmanlı Müel- celli ettiği düşüncesi, insan sOretinin ve re imamları öven Neslmi, bazan vahdet-i lifleri, ll, ; M. Ragıb et-Tabbah, İ'lam ü 'n­ organlarının kutsal ve sırlı olarak kabul vücüd anlayışının bir yansıması olarak Hz. nübela' bi-ta rftıi fjalebi'ş-şehba', Halep / edilmesi, hat ve nokta motifleri, sayıların Ali'ye ulühiyyet atfeden deyişiere de yer , lll, ; TYDK, I, ; Abdülbaki Gölpı­ narlı , Nesimi-Usuli-Ruhi, istanbul, s. ; kutsallığı şairde en sık rastlanan görüşler­ vermiş , bir şiirinde onu rahman. rahim, ev- funduszeue.info, "Neslınl", İA , IX, ; Karatay, Fars- dir (Ünve r, Hurufilik ve Kuran, s. ). vel. ahir, ahad, samed gibi Allah'a ait sı­ ça Yazmalar, s. , ; Ali Alparslan, Cavidan- Ancak onun HurOfilik açısından asıl önem- fatlarla nitelemiştir (Üzüm , sy. ı ı [], name'nin Nesfmf'ye Tesiri (doçentlik tezi, ). li tarafı. başta Fazlullah-ı HurQfi olmak s. 82). Öte yandan on iki imamı öven şiir­ iü Ed. Fak. Genel Ktp. , nr. THT 9, s. ; Ah- üzere akımın önde gelenlerinin eserlerini lerinde (Divan, s. 69, , ,, met Yaşar Ocak, Osmanlı İmparatorluğunda Mar- jinal SQ{ilik: KalenderHer (X/V-XVII. Yüzyıllar) , Farsça yazmalarına karşılık onun düşün­ ) inanç ve ibadet anlayışiarına hiç te- Ankara , s. ; funduszeue.info, Osmanlı Toplumun- celerini Türkçe ifade etmesi , HurQfiliğin mas etmemiştir. Kaynaklarda Nesimi'nin da Zındıklar ue Mülhidler ( Yüzyıllar) , is- bilhassa Anadolu'da yayılmasında merke- Ca'feri mezhebine mensubiyetine dair bil- tanbul , s. ; Yedullah-i Celali-i Pende- zi bir rol oynaması. bu düşünceyi İranlı Hu- gi yoktur. rT, Zindegf ve Eş' ar-ı 'İmadüddfn Nesfmf, Tahran rüfıler'e göre daha sistemli ve daha edebi Ağırlıklı anlayışa göre Nesiml'nin Türk- hş. , s. ; Hüseyin Ayan, Nesfmf: Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri ue Türkçe Divanının Ten- bir dille anlatmasından ileri gelir. men ol ması , görüşlerinin batıni ve seçme- kitli Metni, Ankara , ; funduszeue.info, "Kul Nesi- Nesimi'nin bir başka yönü de vahdet-i ci karakter taşıması . hurQfi öğretileri Sün- ml 'ye Ait Olduğu Sanılan Şiirler", EFA D, sy. 6 vücüdcu görüşleridir. Muhyiddin İbnü ' l­ ni olmayan çevrelerde yaymaya çalışması ( ı ) , s. 2 ; Veyis Değirmençay, Karakoyun- Arabi tarafından sistemleştirilen bu telak- ve alimierin verdiği fetva ile öldürülmesi lu Hükümdan Cihanşah ve Farsça Şiirleri (Di- uan-ı Hakiki) , Erzurum , s. 40 vd.; İbrahim kiyi Nesimi hurQfi düşüncelerle yağura­ özellikle Alevi ve Bektaşi çevrelerinde yo- Olgun, "Seyyit Nesiıni üzerine Notlar", TDA Y rak zengin bir içerikle ortaya koymuştur. ğun ilgi görmesine yol açmıştır. Kızılbaş 5 CİLTTE MADDESİ BULUNAN YAZARLAR ACAR, H. İBRAHİM, funduszeue.info AYDİN, M. ÂKİF, funduszeue.info ÇİÇEK, KEMAL, funduszeue.info ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ TÜRK TARİH KURUMU İLAHİYAT FAKÜLTESİ HUKUK FAKÜLTESİ ANKARA AFYONCU, ERHAN, funduszeue.infoç.Dr. AZAMAT, NİHAT, Dr. ÇOBANOĞLU, AHMET VEFA, funduszeue.infoç.Dr. MARMARA ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ AGAYEVA, SÜREYYA, Dr. BAŞ, ERDOĞAN, Dr. ÇUBUKÇU, ASRİ, funduszeue.info BİLKENT ÜNİVERSİTESİ ARAŞTI RMACI-YAZAR ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ MÜZİK ve SAHNE SANATLARI FAKÜLTESİ İSTANBUL İLÂHİYAT FAKÜLTESİ (EMEKLİ) AKKAYA, HÜSEYİN, funduszeue.info BAYAK, CEMAL, funduszeue.infoç.Dr. CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ DEMİRCAN, ZEYNEP FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARAŞTIRMACI-YAZAR EĞİTİM FAKÜLTESİ İSTANBUL AKSOY, HASAN, funduszeue.info BEDİR, MURTEZA, Doç.Dr. MARMARA ÜNİVERSİTESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ DEMİRCİ, KÜRŞAT, funduszeue.infoç.Dr. MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ AKYILDIZ, ALİ, funduszeue.info BEKİROĞLU, NAZAN, funduszeue.info MARMARA ÜNİVERSİTESİ DEMİRLİ, EKREM, funduszeue.infoç.Dr. KARADENİZ ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FATİH EĞİTİM FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ ALBAYRAK, KADİR, Doç.Dr. BEKSAÇ, A. ENGİN, funduszeue.info DERİN, SÜLEYMAN, Doç.Dr. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TRAKYA ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ ALBAYRAK, NURETTİN , BEYDİLLİ, KEMAL, funduszeue.info DERMAN, M. UĞUR, Prof.h.c. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ (EMEKLİ) EDEBİYAT FAKÜLTESİ GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ (EMEKLİ) ALGAR, HAMİD, funduszeue.info DOĞAN, ORHAN, funduszeue.infoç.Dr. UNIVERSITY of CALİFORNIA BİLGE, MUSTAFA L., Doç.Dr. SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ DEPARTMENT of NEAR EASTERN STUDIES TÜRKİYE DİYANET VAKFİ ATATÜRK ve İNKILÂP TARİHİ BERKELEY/AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ ARAŞTIRMA ve UYGULAMA MERKEZİ ALPARGU, MEHMET, funduszeue.info BİLGİN, A. AZMİ, funduszeue.info DOĞAN, SEMA SAKARYA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ ALPARSLAN, ALİ, funduszeue.info BİRIŞIK, ABDÜLHAMİT, Doç.Dr. DÖNMEZ, İBRAHİM KÂFİ, funduszeue.info İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ (MERHUM) BOSTAN, İDRİS, funduszeue.info DURMUŞ, İSMAİL, funduszeue.info ARTUK, İBRAHİM MARMARA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ARKEOLOll MÜZELERİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ (MERHUM) BOSTAN, M. HANEFİ, funduszeue.infoç.Dr. EFENDİOĞLU, MEHMET, Dr. ARUÇİ, MUHAMMED, Doç.Dr. TÜRKİYE DİYANET VAKFI MARMARA ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ BOZKURT, NEBİ, funduszeue.info el-EKVA', İSMÂİL b. ALİ AŞKAR, MUSTAFA, funduszeue.info REÎSÜ'l-HEY'ETİ'l-ÂMME MARMARA ÜNİVERSİTESİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ li'l-ÂSÂR ve DÛRÜ'l-KÜTÜB İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SAN'A/YEMEN ATAR, FAHRETTİN, funduszeue.info BULUT, YÜCEL, Dr. EMECEN, FERİDUN, funduszeue.info MARMARA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ ATEŞ, ERDOĞAN, Doç.Dr. ÇAVUŞOGLU, ALİ HAKAN, Dr. ERASLAN, CEZMİ, funduszeue.info SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ AVCI, CASİM, Dr. ÇELEBİ, İLYAS, funduszeue.info ERDEM, SADIK, funduszeue.info TÜRKİYE DİYANET VAKFI MARMARA ÜNİVERSİTESİ BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ NECATİBEY EĞİTİM FAKÜLTESİ AVCI, MERAL, Doç.Dr. ÇELİK, ALİ, funduszeue.info ERGUNER, SÜLEYMAN, funduszeue.infoç.Dr. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ AYBAKAN, BİLAL, Doç.Dr. ÇELİK, ŞENOL, funduszeue.infoç.Dr. ERKAL, MEHMET, funduszeue.info MARMARA ÜNİVERSİTESİ TRAKYA ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ AYDIN, FUAT, Doç.Dr. ÇETİNSAYA, GÖKHAN, funduszeue.info ERÜNSAL, İSMAİL E., funduszeue.info SAKARYA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ ERZİNCAN, TUGBA İZGİ, CEVAT, Dr. KOKSAL, AYDOĞAN, funduszeue.info ARAŞTIRMACI-YAZAR İSLÂM TARİH, SANAT ve KÜLTÜR ARAŞTİRMA ANKARA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL MERKEZİ (İRCICA) DİL ve TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ (MERHUM) EYİCE, SEMAVİ, funduszeue.info KÖSE, SAFFET, funduszeue.info İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KAÇALİN, MUSTAFA S., funduszeue.info SELÇUK ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ (EMEKLİ) ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ KUNT, HALİL İBRAHİM FAZLIOĞLU, İHSAN, Doç.Dr. KAHRAMAN, ÂLİM, Dr. ARAŞTIRMACI-YAZAR İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ KONYA EDEBİYAT FAKÜLTESİ (EMEKLİ) KURNAZ, CEMAL, funduszeue.info GENÇ, MEHMET KALLEK, CENGİZ, Doç.Dr. GAZİ ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ KURT, YAŞAR, funduszeue.infoç.Dr. KANAR, MEHMET, funduszeue.info GAZİ ÜNİVERSİTESİ GÖÇMEN, MUAMMER, funduszeue.infoç.Dr. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ KURT, YILMAZ, Doç.Dr. KANDEMİR, M. YAŞAR, funduszeue.info ANKARA ÜNİVERSİTESİ GÖKBULUT, HASAN MARMARA ÜNİVERSİTESİ DİL ve TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ İSLÂM TARİH. SANAT ve KÜLTÜR ARAŞTİRMA MERKEZİ (1RC1CA) İLÂHİYAT FAKÜLTESİ (EMEKLİ) KURTULUŞ, RIZA TÜRKİYE DİYANET VAKFİ GÖKSOY, İSMAİL HAKKI, funduszeue.info KARACA, ALAATTİN, Doç.Dr. İSLÂM ARAŞTİRMALARİ MERKEZİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ YÜZÜNCÜ YİL ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ KUTLUER, İLHAN, funduszeue.info MARMARA ÜNİVERSİTESİ GÖRGÜN, HİLAL, Dr. İLÂHİYAT FAKÜLTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI KARAKAYA, ENİS, (M.A.) İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI İSLÂM ARAŞTİRMALARİ MERKEZİ KÜÇÜK, CEVDET, funduszeue.info MARMARA ÜNİVERSİTESİ GÜLEÇ, HASAN, funduszeue.info FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ KARAKAYA, FİKRET (EMEKLİ) İLÂHİYAT FAKÜLTESİ ARAŞTIRMACI-YAZAR İSTANBUL KÜÇÜKAŞCI, MUSTAFA SABRİ, funduszeue.infoç.Dr. GÜNAL, ZERRİN, Doç.Dr. MARMARA ÜNİVERSİTESİ ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ KARPUZ, HAŞİM, funduszeue.info FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ KÜÇÜKSİPAHİOĞLU, BİRSEL, Dr. GÜNAY, HACI MEHMET, Doç.Dr. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ KASIMLI, MUHARREM, Doç.Dr. EDEBİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ AZERBAYCAN İLİMLER AKADEMİSİ BAKÜ/AZERBAYCAN MEMİŞ, ABDURRAHMAN, Dr. GÜNAYDIN, FATMA CANDAN ARAŞTIRMACI-YAZAR ARAŞTI RMACİ-YAZAR KAVAS, AHMET, Doç.Dr. İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ MURÂD, SAÎD, Dr. GÜNDÜZ, FİLİZ MERKEZÜ BUHÜSl'l-ÂLEMl't-TÜRKÎ ARAŞTIRMACI-YAZAR KAYA, BAYRAM ALİ, funduszeue.infoç.Dr. (TÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI İSTANBUL SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MERKEZİ ITÜRDAM1) FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ KAHİRE/MISIR GÜNDÜZ, ŞİNASİ, funduszeue.info İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KAYA, EYYÜP SAİD, Dr. NEVŞÂHÎ, ÂRİF İLÂHİYAT FAKÜLTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI FERHENGİSTÂN-I ZEBÂN u EDEB-I FÂRSÎ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ TAHRAN / İRAN GÜNDÜZÖZ, SONER, Doç.Dr. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KAYA, MAHMUT, funduszeue.info OFLAZ, MUSTAFA, Doç.Dr. İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ GÜNER, AHMET, funduszeue.info DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ KENANOĞLU, M. MACİT, Doç.Dr. OKAY, M. ORHAN, funduszeue.info İLÂHİYAT FAKÜLTESİ FATİH ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI İKTİSADÎ ve İDARÎ BİLİMLER FAKÜLTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ HARMAN, ÖMER FARUK, funduszeue.info T.C. PARİS BÜYÜKELÇİLİĞİ KIEL, MACHIEL, funduszeue.info ÖNGÖREN, REŞAT, Doç.Dr. DİN HİZMETLERİ MÜŞAVİRİ ARKEOLOG-SANAT TARİHÇİSİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL İLÂHİYAT FAKÜLTESİ HATİBOĞLU, İBRAHİM, Doç.Dr. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ KILIÇ, M. EROL, funduszeue.info ÖZ, MEHMET, funduszeue.info İLÂHİYAT FAKÜLTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ İNALCIK, HALİL, funduszeue.info BİLKENT ÜNİVERSİTESİ KILIÇ, MUHARREM, DoçDr. ÖZ, MUSTAFA, funduszeue.info İKTİSADÎ, İDARÎ ve SOSYAL SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMLER FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İNCE, İRFAN KILIÇ, ORHAN, funduszeue.info ÖZAYDIN, ABDÜLKERİM, funduszeue.info SAKARYA ÜNİVERSİTESİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ İPŞİRLİ, MEHMET, funduszeue.info KOÇ, YUNUS, Doç.Dr. ÖZBALIKÇI, M. REŞİT, funduszeue.info FATİH ÜNİVERSİTESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İŞBİLİR, ÖMER, funduszeue.infoç.Dr. KÖK, BAHATTİN, funduszeue.info ÖZCAN, ABDÜLKADİR, funduszeue.info MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ ÖZCAN, AZMİ, funduszeue.info SERDAROĞLU, VİLDAN, Dr. TUNCEL, METİN, funduszeue.info SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ (EMEKLİ) ÖZCAN, NURİ, funduszeue.infoç.Dr. SERİN, MUHİTTİN, funduszeue.info MARMARA ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ TURGUT, ALİ, Doç.Dr. İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ ÖZCAN, TAHSİN, Doç.Dr. SEYYİD, EYMEN FUÂD, Dr. (MERHUM) İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ DÂRÜ'l-KÜTÜB ve'l-VESÂlKI'l-KAVMİYYE İLÂHİYAT FAKÜLTESİ TURNA, B. BABÜR KAHİRE/MISIR BİLKENT ÜNİVERSİTESİ ÖZÇELİK, SADETTİN, funduszeue.info EDEBİYAT FAKÜLTESİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ SIDDIOUI, İOTIDAR HUSAIN, funduszeue.info ZİYA GÖKALP EĞİTİM FAKÜLTESİ ALIGARH MÜSLİM UNIVERSITY TÜCCAR, ZÜLFİKAR, funduszeue.infoç.Dr. DEPARTMENT of HISTORY İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ÖZEN, ŞÜKRÜ, Doç.Dr. ALİGARH / HİNDİSTAN EDEBİYAT FAKÜLTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI (EMEKLİ) İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ TÜLÜCÜ, SÜLEYMAN, funduszeue.info SİNANOĞLU, MUSTAFA, Doç.Dr. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ÖZGÜDENLİ, OSMAN GAZİ, funduszeue.infoç.Dr. TÜRKİYE DİYANET VAKFI İLÂHİYAT FAKÜLTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ TÜRKER, ÖMER, Dr. SİTEMBÖLÜKBAŞI, ŞABAN, Doç.Dr. TÜRKİYE DİYANET VAKFI ÖZKAN, İSMAİL HAKKI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSADÎ ve İDARÎ BİLİMLER FAKÜLTESİ DEVLET KONSERVATUVAR! UÇMAN, ABDULLAH, funduszeue.info SÜMER, FARUK, funduszeue.info MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ ÖZKAN, MUSTAFA, funduszeue.info FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ DİL ve TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ ULUDAĞ, SÜLEYMAN, funduszeue.info (MERHUM) ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ ÖZKARCİ, MEHMET, funduszeue.info İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ ŞAFAK, YAKUP, funduszeue.infoç.Dr. İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SELÇUK ÜNİVERSİTESİ UYGUN, MEHMET NURİ, funduszeue.infoç.Dr. FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ ÖZŞENEL, MEHMET, funduszeue.infoç.Dr. İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ ŞAHİN, HAŞİM, Dr. ' İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ UZUN, MUSTAFA, funduszeue.info FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ ÖZTÜRK, CEMİL, funduszeue.info İLÂHİYAT FAKÜLTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ ŞAHİN, İLHAN, funduszeue.info ATATÜRK EĞİTİM FAKÜLTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ÜZÜM, İLYAS, Doç.Dr. EDEBİYAT FAKÜLTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI ÖZTÜRK, MEHMET CEMAL İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ (EMEKLİ) ARAŞTIRMACI-YAZAR İSTANBUL ŞAHYAR, ATAULLAH, Dr. WOODHEAD, CHRISTINE, Dr. ARAŞTIRMACI-YAZAR UNIVERSITY of DURHAM ÖZVAR, EROL, Doç.Dr. CENTRE for MIDDLE EASTERN MARMARA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL and ISLAMIC STUDİES İKTİSADÎ ve İDARÎ BİLİMLER FAKÜLTESİ DURHAM / İNGİLTERE ŞENAY, BÜLENT, Doç.Dr. PALA, ALİ İHSAN, Dr. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ YAŞAROĞLU, M. KÂMİL, Dr. YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFI İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ ŞENEL, ABDÜLKADİR PALA, İSKENDER, funduszeue.info TÜRKİYE DİYANET VAKFI YAVAŞ, DOĞAN, Dr. KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ ŞENSOY, SEDAT, Dr. POLAT, NAZIM H., funduszeue.info TÜRKİYE DİYANET VAKFI DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ YAVUZ, YUSUF ŞEVKİ, funduszeue.info İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SARAÇ, HÜSEYİN, Dr. TANMAN, M. BAHA, funduszeue.info ARAŞTIRMACI-YAZAR İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ YEDİYILDIZ, BAHAEDDİN, funduszeue.info EDEBİYAT FAKÜLTESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL EDEBİYAT FAKÜLTESİ SAR1CAOĞLU, FİKRET, funduszeue.infoç.Dr. TERZİ, MUSTAFA ZEKİ, funduszeue.info İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ONDOKUZ MAYİS ÜNİVERSİTESİ YELTEN, MUHAMMET, funduszeue.info EDEBİYAT FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ SARIÇAM, İBRAHİM, funduszeue.info TINAZ, NURİ, Dr. ANKARA ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYE DİYANET VAKFİ YERİNDE, ADEM, Dr. İLÂHİYAT FAKÜLTESİ BULGARİSTAN BAŞMÜFTÜLÜĞÜ İSLÂM ARAŞTIRMALARI MERKEZİ SOFYA YÜKSEK İSLÂM ENSTİTÜSÜ SAVİ, SAİME İNAL, funduszeue.info SOFYA/ BULGARİSTAN TOMAR, CENGİZ, Dr. ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ YİĞİT, İSMAİL, funduszeue.info FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ (EMEKLİ) İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SAYDAM, ABDULLAH, Doç.Dr. TOPALOĞLU, BEKİR, funduszeue.info MARMARA ÜNİVERSİTESİ YİTİK, ALİ İHSAN, funduszeue.info ERCİYES ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ (EMEKLİ) İLÂHİYAT FAKÜLTESİ SEFERCİOGLU, NE)AT, funduszeue.infoç.Dr. İSLÂM TARİH, SANAT ve KÜLTÜR TOSUN, NECDET, Doç.Dr. YÜCE, NURİ, funduszeue.info ARAŞTİRMA MERKEZİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ (IRCICA) İLÂHİYAT FAKÜLTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ

    Nutuk - Cumhuriyetin İlanı

      TEKLİFİM PARTİ GRUBU'NDA VE HEMEN ARKASINDAN MECLİSTE GÖRÜŞÜLDÜ VE
"YAŞASIN CUMHURİYET" SESLERİ ARASINDA KABUL EDİLDİ

Abdullah Azmi Efendi'nin, «meselenin önemi meydandadır. Görüşme devam etsin» diye yükselen itirazına rağmen yeterlik teklifi kabul edildi. Ondan sonra teklifimin bütünü ve arkasından da maddeler birer birer okunarak görüşüldü ve kabul edildi. Efendiler, Parti Grubu toplantısına son verildi ve hemen Meclis toplantısı açıldı.

Saat idi. Kanun teklifi, Kanuni Esasî Encümeni () tarafından usulen incelenip tutanağı hazırlanırken, Meclis diğer bazı işlerle meşgul oldu. Sonunda, Başkanlık kürsüsünde oturan Başkan Vekili İsmet Bey (Paşa) Meclis'e şu bilgiyi verdi:

«Kanun-ı Esasî Encümeni, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu'nda değişiklikler yapılması ile ilgili tasarının öncelikle ve derhal görüşülmesini teklif ediyor. «Kabul!» sesleri üzerine, tutanak okundu.

Teklif edildiği gibi öncelikle görüşüldü. Nihayet, kanun, birçok konuşmacının «Yaşasın Cumhuriyet!» sesleriyle alkışlanan konuşmalarıyla kabul edildi.

Önceki Sayfa    Sonraki Sayfa