Ergenlerde Kalp Çarpıntısı

Erişkinlerde göğüs ağrısı çoğu zaman kalbe ait nedenlerle ortaya çıkarken, çocuklarda ve ergenlerde görülen göğüs ağrılarının nedeni çoğu zaman kalp dışıdır. İster çocuk, ister erişkin olsun göğüs ağrısı bireyleri ve ebeveynleri her zaman korkutur. Bu durumda hemen ani ölüm olasılığı düşünülür. Bu nedenle de ciddi bir semptomdur ve hemen doktora başvurmayı gerektirir.

Çocukluk yaş grubunda göğüs ağrısı en sık 11-13 yaşlarda görülür. Daha erken yaşlarda görülen göğüs ağrıları genellikle organik nedenlere bağlıdır. Çocuklarda göğüs ağrılarının nedenleri kalbe bağlı ve kalp dışı olmak üzere iki grupta incelenir.

Kalp dışı nedenlerle gelişen göğüs ağrılarında kardiyak bulgu olmaksızın ağrının yanı sıra neden olan sisteme ilişkin bulgular saptanır.

Kalp dışı nedenler arasında ilk sırada idiyopatik göğüs ağrıları yer alır. Fizik muayenede hiçbir patoloji yoktur. Ağrı birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir. Ağrı keskin karakterde olup bıçak saplar gibidir. Kısa süre devam eder, egzersizle ilişkisi yoktur. Ataklar şeklinde görülür. Basit ağrı kesiciler kullanılır.

Kas ve iskeletsistemine ilişkin nedenlerle de çocuklarda sıklıkla göğüs ağrısı ortaya çıkar. Bu ağrılar egzersiz sonrası ya da yük kaldırma sonrası gelişir. Bazı pozisyonlarla, aktivite ve derin nefes alma ile artar.  Ağrı göğsün tek tarafında ve bastırmakla artıyor ve nefes almakta güçlük oluyorsa kaburga iltihabı düşünülmelidir. “Kayan Kaburga Sendromu” olarak bilinen kaburga  anomalileri de çocuklarda göğüs ağrısı nedenidir. “Göğüste yalancı ağrı sendromu” olarak bilinen klnik tabloda da kalp üzerinde şiddetli ağrı hissedilir. Genellikle ağrı istirahat sırasında hissedilir. Birkaç dakika sürer ve derin solunumla artar. Hasta ağrıyı azaltmak için dik pozisyonda oturmayı yeğler.

Reflü, gastrit, beslenme sorunları gibi Gastrointestinal sisteme ilişkin sorunlar göğüs ağrılarına yol açar. Zatürre, plörezi, astım atakları gibi solunum sistemine ait hastalıklar nedeniyle de göğüs ağrıları oluşabilir.

Adolesanlarda yaklaşık % 10-20 civarında görülen göğüs ağrıları ise psikojeniktir. Kızlarda daha sık görülür. Göğüs ağrısına baş ağrısı ve karın ağrısı eşlik edebilir. Hiperventilasyon sendromu, panik atak ve depresyon da psikojenik göğüs ağrılarına neden olabilir. Bu hastalarda fizik muayene tamamen normaldir.

Kalbe ait nedenler çocuklarda göğüs ağrısının en korkutucu nedeni olmakla birlikte ancak %5 oranında görülür. Kalbe ait nedenler arasında perikardit, miyokardit,koroner arter spazmı, koroner arter anomalileri, hipertrofik kardiyomiyopati, aort darlığı, mitral kapakçökmesi, ritim sorunları, vaskülit, Marfan sendromu gibi bazı kollagen doku hastalıkları, vb sayılabilir. Bu çocuklarda göğüs ağrısının yeri tam tarif edilemiyorsa, ezici tarzda olduğu bildiriliyorsa, özellikle egzersizle ortaya çıkıyorsa, ağrı göğsün sol tarafına ve kola doğru yayılıyorsa, hastada fenalık ve bayılma hissi, çarpıntı ve solunum sıkıntısı, terleme, solukluk gibi şikayetler de varsa kalbe ait nedenler düşünülmelidir. Özellikle çocukta bilinen bir kalp hastalığı veya kalp ameliyatı öyküsü ve/veya ailede koroner kalp hastalığı ve buna bağlı 40 yaştan önce ölüm öyküsü varlığı araştırılmalıdır.

Göğüs ağrısı yakınması olan çocuk mutlaka doktora götürülüp fizik muayenesi yaptırılmalıdır. Organik bir hastalığı düşündürmeyen hastalarda ayrıntılı tetkik yapılmasına gerek yoktur. Hastanın ve ailesinin kuşkularının giderilmesi tedavinin esasını oluşturur. Ağrının tekrarlayabileceği konusunda aileye bilgi verilmeli, bu nedenle hasta izlenmelidir.

Çocuk doktoru gerekli görürse hastayı çocuk kardiyoloğuna gönderir. Çocuk kardiyoloğu tarafından ayrıntılı bir kardiyolojik muayene yapıldıktan sonra öncelikle elektrokardiyografisi çekilir. Lüzum görülürse ekokardiyografi yapılır. Duruma göre efor testi, ritim holter ve bazı kan testleri yapılarak göğüs ağrısına yol açan gerçek kardiyak neden saptanmaya çalışılır. Neden saptandıktan sonra da acilen nedene yönelik tedavi uygulanır.

Çocuklarda göğüs ağrısı nadiren kardiyak nedene bağlı olarak ortaya çıksa da her vaka mutlaka ciddiye alınmalı ve gerçek tanı için hemen doktora götürülmelidir.

Çarpıntı Nedir?

Çarpıntı kişinin istirahat halinde iken kalp hızının fazla olduğunu hissetmesidir.

Özellikle küçük çocuklarda çarpıntı zaman zaman net olarak tanımlanamamakta ve göğüs ağrısı veya göğsümde kuş çırpınıyor şeklinde ifade edilebilmektedir.

Çocuklarda kalp hızı yaşa göre değişkenlik göstermektedir. Her yaş için kalp hızının alt ve üst normal değerleri vardır. Yaş küçüldükçe kalp hızı artarken, yaş büyüdükçe kalp hızı azalır.

Kalp hızının yaşa göre normalin üzerinde olmasına taşikardi denir.

Çocuklarda İstirahattaki Kalp Hızının Normal Değerleri

Çocuklarda Çarpıntı Yapan Nedenler

1- Aşırı stres, korku, panik, heyecan, kaygı (anksiyete)

2- Anemi (kansızlık), demir eksikliği ve tiroid bezi hastalıkları

3- Kafeinli yiyecek ve içecekler

4- Bazı sempatomimetik etkinliği olan ilaçlar

5- Ritim bozuklukları

Çarpıntısı Olan Çocuklara Öneriler

Çarpıntı yakınması olan hastalar çay, kahve, kola, çikolata, enerji içeceği, vanilyalı yiyecek ve içecekleri almaktan sakınmalıdır.

Aşırı stres ve gerilimli yaşamdan mümkün olduğunca uzaklaşmalı, uykusuz kalmamalıdır.

Çarpıntıya yol açabilecek kansızlık (demir eksikliği, vitamin B12 eksikliği gibi) ve hormonal bozukluklar (özellikle tiroid hastalıkları) açısından tetkik edilmelidir.

Çarpıntıya neden olabilen sempatomimetik etkinliği gösterilmiş nezle, grip, astım ilaçları doktor tavsiyesi ve kontrolünde kullanılmalıdır.

Her çarpıntı ritim bozukluğu anlamına gelmez. Ancak ritim bozuklukları açısından önemsenmesi ve incelenmesi gereken bir yakınmadır.

Ritim bozuklukları, EKG ve 24 saatlik Holter EKG, gereğinde daha ileri tetkikler ile değerlendirilmektedir.

Çocuklarda Ritim Bozukluğu

Normal bir kalp, gün içerisinde yaşa göre değişmekle birlikte belli bir hız aralığında ve düzenli, ritmik bir şekilde atmaktadır.

Kalp hızında olan anormal değişikliklere (normalden çok hızlı atması ‘taşikardi’ veya normalden çok yavaş atması ‘bradikardi’) ve/veya kalp atımlarında düzensizliğin, fazladan erken atımların olması (ekstrasistol) kalp ritim bozuklukları olarak tanımlanmaktadır. Kalp ritim bozukluklarına yaygın olarak ‘aritmi’ denmektedir.

Kalbin yaşa göre normal hızından farklı çalışması kalbin kan pompalama görevini yeteri kadar yapamamasına neden olur. Buna bağlı olarak çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, baş dönmesi, fenalaşma hissi, bayılma (senkop), halsizlik gibi belirti ve bulgular ortaya çıkabilir.

Kalp ritim bozuklukları kalbin elektriksel ileti sistemindeki bozukluklardan kaynaklanmaktadır. Aritmiler doğumsal kalp hastalıklarında görülebileceği gibi yapısal olarak tamamen normal bir kalpte de görülebilir.

Çocuklarda ve Bebeklerde Hangi Şikayet ve Bulgularda Ritim Bozukluğundan Şüphelenmek Gerekli

Ritim bozukluğu olan durumlarda şikayet ve bulgular yaşa göre farklı olabilmektedir. Bebekler ve küçük çocuklar çarpıntıyı net olarak ifade edemez. Huzursuzluk, aşırı ağlama, emmede isteksizlik, cilt renginin soluklaşması veya morarması, sık ve hızlı nefes alıp-verme gibi belirti ve bulgular bebekler ve küçük çocuklarda ritim bozukluğu için ipucu olabilir.

Büyük çocuklarda ve ergenlerde çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, çabuk yorulma ve halsizlik, gözlerde kararma, fenalaşma hissi, bayılma (senkop), özellikle efor sırasında ortaya çıkan göğüs ağrısı ve bayılma gibi şikayet ve bulgular varlığında ritim bozukluğu düşünülmelidir.

Çarpıntı aralıklı ataklar şeklinde olabilir. Kalp ritmi aniden hızlanarak hemen sonrasında normal hızına dönüyorsa ataklar şeklindedir. Hastanın ataklar arasında yakınması olmayabilir. Aileler özellikle de anne, çocuğunun göğsüne elini koyduğunda kalbinin sayılamayacak kadar hızlı attığını ifade etmektedir. Ritim bozuklukları genellikle ani başlar ve birden sonlanır.

Çarpıntı atağı olmadığı sırada çekilen elektrokardiyografi (EKG)’ler genellikle tamamen normaldir. Ancak bazı ritim bozukluklarında atak olmadığı dönemde çekilen EKG’ler önemli ipuçları vermektedir.

Bayılma (senkop), bayılayazma ve baş dönmesi olan her çocuk olası ritim bozuklukları açısından mutlaka bir kez çocuk kardiyoloji hekimine başvurmalıdır.

Ritim bozuklukları zaman zaman epilepsi (sara) nöbetleri ile karışabilmektedir. Bu açıdan nöbet geçirme yakınması olan çocuklar, öncelikle çocuk nöroloji hekimi tarafından değerlendirilmeli ve çocuk nöroloji hekimi tarafından gerek görülmesi halinde çocuk kardiyoloji hekimine de başvurmalıdır.

Okul sağlık taramaları veya sporcu lisans başvuruları sırasında çekilen EKG’de ritim bozukluğu saptanabilir. Maalesef ciddi ritim bozukluklarının ilk bulgusu spor yaparken bayılma hatta ani ölüm olabilmektedir.