Kaynak: Doğan ÖZLEM, Mantık (klasik / sembolik mantık, mantık felsefesi) funduszeue.infoı, inkılap yayınları
Önerme nedir, sorusu, mantık ve felsefenin en değerli konularından birine dönüktür. Bu bağlamda önerme nedir sorusu şöyle yanıtlanabilir: Önerme, en az iki terimden oluşan, içinde en az bir yargı ve bir doğruluk değeri taşıyan cümlelerdir.
Her öneme bir cümledir; ama her cümle bir önerme değildir. Dilek, soru, emir ve ünlem cümleleri bir yargı bildirmedikleri ve “doğru” ya da “yanlış” olarak değerlendirilemeyecekleri için için önerme değildir.
Aşağıdaki cümlelerden her birisi birer önerme örneğidir. Çünkü bu ifadelerin tamamı birer yargı bildirir ve önermelerin kurallarına uyar:
Aynı şekilde, aşağıdaki cümlelerden hiçbirisi bir önerme değildir. Çünkü bu ifadelerin hiçbirisi bir yargı bildirmez ve bir mantıksal değer ifade etmez:
Önermeler; bir özne, bir yüklem ve bir bağlaçtan oluşan, doğru ya da yanlış bir mantıksal değer taşıyan ve yargı bildiren dilsel birimlerdir.
“İnsanlar kardeştir.” önermesinde, “İnsanlar” ifadesi özne, yani terimdir. “Kardeş” ifadesi yüklem, yani terimin özelliği olandır. Ve son olarak, kardeş’e getirilen -tir eki ise önermenin bağlacı ya da bağıdır. Ayrıca önermeler en az bir yargı bildirir, bilgi verme görevi taşır ve anlamlı cümlelerden oluşurlar.
Geleneksel tanıma göre “önerme”, “yargı bildiren” yani bir şeyin bir özelliğe sahip olup olmadığını ya da belirli bir durumda bulunup bulunmadığını belirten ifadelerin genel adıdır.
Bir önermenin ortaya koyduğu yargı, dış gerçeklikle uyuşuyorsa o önerme “doğru”, uyuşmuyorsa “yanlış” demektir. Örneğin “Balıklar suda yaşar” önermesi doğru iken “Bazı ağaçlar uçar” önermesi “yanlış”tır.
Bir önerme doğru ya da yanlış olarak iki doğruluk değeri alabilir.
Doğru ve yanlış olarak bildirilen bu özel ifadeler, bir doğruluk değeri taşıyor oldukları için akıl yürütmelerimizin esası durumundadırlar.
Mantığın temel unsurları olan önermelerin, ilgili şey, olay ya da olgularla uygunluğuna bağlı olarak ya “doğru” ya da “yanlış” olabileceklerine yani sadece iki doğruluk değerinden birisini taşıyabileceklerine ilişkin kabul, mantık ilkeleri ya da akıl ilkeleri olarak adlandırılan düşünme kurallarının getirdiği bir zorunluluktur.
Her önermede en az bir yargı bulunmalıdır ve her önerme, bir doğruluk değeri, yani doğru olma ya da yanlış olma özelliğini taşımalıdır.
Bu bağlamda bu nitelikleri üzerinde barındırmayan dilek, emir, soru, ünlem cümleleri yargı bildirmedikleri için önerme olarak kabul edilmezler. Bu cümleler aynı zamanda doğru veya yanlış gibi değerler de alamayacakları için, önerme değillerdir.
“Gitmeden önce halamı da görsem.” cümlesi bir dilek içerdiği için önerme değildir. “Kaç kardeşsiniz?” cümlesi soru bildirdiği için önerme değildir.
“Buraya gel!” cümlesinde bir emir bulunduğu için bu cümle bir önerme değildir. “Haydi canım sen de!” cümlesi bir ünlem cümlesi olduğundan, önerme vasfını taşımamaktadır.
Önerme konusunda daha detaylı bilgiler ve geniş içerikler için konu başlıklarını takip edebilirsiniz:
Hazırlayan: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Ömer YILDIRIMın Kişisel Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 3. Sınıf Klasik Mantık ve Modern Mantık Dersleri Ders Notları (Ömer YILDIRIM)
Tweetle
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası