Suda Koşan Kertenkele

funduszeue.info / ÖZEL Suda yürüyen kertenkele olarak da bilinen "basiliks kertenkele", sürüngen koleksiyoncuların dünyada en çok ilgi gösterdikleri hayvanların başında gelir. Yağmur ormanlarında, Panama, Kostarika ve Nikaragua'da doğal ortamlarda yaşayan basiliskler, ortalama 7- 8 yıl yaşayabilirler. Boyları ise 90 cm arasında değişir.
Arka ayakları altındaki özel pullar sayesinde suyun üstünde ve batmadan belli bir mesafe koşabilen bu hayvanlar, suyun üstünde koşarken saniyede 20 adım atar. Ayakları suya değdiği anda, her bir parmak iyice kasılarak ayağın yüzey alanının artmasını ve suyu kolayca itmesini sağlar. Böylelikle ayaklar, vücudun ağırlığını rahatlıkla dengelerler. Kertenkelenin ayakları suyu ittiğinde, bir hava baloncuğu oluşturarak fazladan destek sağlar ve diğer ayağın dönüşünü tamamlayıp suya değmesi için zaman kazandırır.
Ağırlık ikinci ayağa aktarılırken kertenkele, baloncuk yok olmadan önce birinci ayağını sudan çeker. Hava baloncuğu çok önemlidir, çünkü ayağı doğrudan suya değecek olsa, kertenkele suya düşebilir. Ayrıca kertenkelenin hareketi insanla kıyaslandığında, insanın bu hareketi gerçekleştirebilmesi için saniyede 30 m. koşması ve azami kas esnemesinin 15 katı bir esneme yapması gerekir ki, bu olanaksızdır.

Suyun üstünde koşabilen kertenkele

Böcekler ve örümcekler gibi çok küçük canlıların -yoğunlukları sudan daha büyük olsa da- suyun üzerinde yürüyebilmelerinde suyun yüzey geriliminin önemli bir etkisi var. Moleküller arası kuvvetler nedeniyle her su molekülü çevresindeki moleküller tarafından çekilir. Suyun içindeki moleküller kendilerini saran bütün su molekülleri tarafından her yönden çekilirken, yüzeydeki su molekülleri üzerine etki eden çekim kuvvetleri dengeli değildir. Bu etki nedeniyle suyun yüzey alanı mümkün olan en küçük haldedir.

Yüzey gerilimi nedeniyle suyun yüzeyi bir trambolin gibi davranarak üzerindeki bu çok küçük canlıları geri itebilir. Ayrıca bu canlıların bacaklarında suyu iten özellikte tüysü yapılar bulunur. Mikro ölçekteki bu yapılar sayesinde suya bastıklarında suyun yüzeyinde bir şekil bozukluğuna neden olur, ancak suya batmazlar.

Daha büyük canlıların (örneğin basilisk kertenkelesi ve dalgıç kuşu) suyun üzerinde yürüyebilmesi için ise suyun yüzeyine belirli bir kuvvetle çarpmaları gerekiyor. Örneğin basilisk kertenkelesinin suyun üzerinden koşarak geçişini inceleyen araştırmacılar, bu canlının ayaklarını suyun yüzeyine çarptığında suyun yüzeyinde kalmasını sağlayan, vücut ağırlığını dengeleyecek büyüklükte yukarı yönlü bir kuvvet ürettiğini gösterdi.