Işkur Işsizlik Maaşı Başvuru Dilekçesi

• İkamet adresinin değişmesi,
• Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı alınması,
• Yetkili sağlık kuruluşunca istirahatli kılınması,
• Silahaltına alınılması,
• Yurtdışına çıkılması,
• Bir işte çalışmaya başlanması veya
• Mahkeme kararıyla işe iade edilmesi,

hallerinde durum 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine veya Alo170’e bildirilmelidir. İşsizlik ödeneğinden yararlananlar, kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile birlikte ödemek zorundadır.

İşsizlik Maaşını Kimler Alamaz?

İşsizlik sigortası kapsamında olmayan sigortalılara örnek olarak:

• Memurlar, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na tabi çalışanlar,
• Hakimler ve Savcılar Kanunu’na tabi çalışanlar,
• Yüksek Öğretim Kanunu’na, Yüksek Öğretim Personel Kanunu’na tabi çalışanlar,
• Bağ-kurlular (işsizlik sigortası yerine esnaf ahilik sandığı)
• Hizmet akdine dayalı çalışmayanlar,
• İşçi sendika ve konfederasyonları ile sendika başkanlıklarına seçilenler,
• Bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan film, tiyatro, gösteri, ses, müzik, resim, heykel ve benzeri işlerde uğraşanlardan hizmet akdi ile çalışmayanlar,
• Askerlik hizmetini er veya erbaş olarak yapanlar ile yedek subay okulu öğrencileri
• Meslek lisesi veya yükseköğrenimde staja tabi tutulan öğrenciler,
• Ceza infaz kurumunda çalıştırılan hükümlüler,
• Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstelenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalışmak üzere götürülen Türk İşçilerdir.

İşsizlik Maaşı Nasıl Alınır? 

Sigortalının bu sigorta kapsamında işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında sigortalı olması, belirli süre prim ödemiş olması, iş akdinin belirli sebeplerle sona ermiş olması, hak düşürücü nedenlerin var olmaması, iş akdinin askıya alınmamış olması, Türkiye İş Kurumuna başvuruda bulunması, çalışmaya istekli ve elverişli bulunması koşullarının hepsinin birlikte yer alması gerekmektedir. Çalışanın, işsizlik maaşından yararlanabilmesi için aynı zamanda iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi gerekir. Belirli sona erme sebeplerini şunlardır:

• İş sözleşmesinin işveren tarafından süreli fesih yoluyla sona erdirilmesi,
• İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle sona erdirilmesi,
• İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı nedenle sona erdirilmesi,
• Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi,
• İşyerinin devri, kapatılması veya niteliğinin değişmesi nedeniyle işsiz kalınması,
• İşyerinin özelleştirilmesi nedeniyle işsiz kalmak, nedenleriyle sona ermesi halinde işçinin işsizlik sigortası kapsamında işsizlik maaşından faydalanması söz konusu olabilmektedir.

İşsizlik Maaşından Yararlanmak İçin Gereken Sigortalılık Durumları Nelerdir?

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4/1/a bendi ile 4/2. fıkrası kapsamında olanlardan bir iş akdine dayalı olarak çalışan sigortalılar,
• 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş akdi ile çalışanlardan 5510 sayılı Kanunun 52/1.fıkrası kapsamında işsizlik sigortası primi ödeyen isteğe bağlı sigortalılar,
• Aynı Kanunun ek 6. maddesi kapsamındaki sigortalılar,
• 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20. maddesinde açıklanan sandıklara tabi olan sigortalılar, işsizlik sigortasından yararlanabilecek sigortalıları oluşturmaktadır.

İşsiz kalmak; İş Kanunun 47.maddesindeki işsiz tanımı uyarınca işsizlik ödeneğinden yararlanma hakkına sahip olanlar, daha önceden çalışıyor iken işsiz kalan kişilerdir.

• İşsizlik Maaşından Yararlanmak İçin Gereken Koşullardan İş Akdinin Belirli Sebeplerle Sona Ermiş Olması Nedir?

Ödeneğe hak kazanılabilmesi için iş akdinin İş Kanunun 51/1. fıkrasında sayılan sebeplerden biri ile sona ermiş olması gerekmektedir. ILO’nun 168 sayılı sözleşmesinin 20. maddesinde belirttiği gibi sigortalı işini kendi kusurlu davranışından ötürü kaybetmişse ya da herhangi bir geçerli sebep olmadan işten ayrılmışsa işsizlik ödeneğine hak kazanamayacaktır.

• İşsizlik Sigortası Kanununun 51/1/a bendinde belirtildiği gibi 4857 sayılı İş Kanununun 17. ve 18. maddelerinde,
• Deniz İş Kanununun 16. maddesinde,
• Basın İş Kanununun 6/4. fıkrasında belirtilen ihbar önellerine uygun olarak işveren tarafından iş akdi feshedilenler gayri iradi işsiz kaldığı için diğer koşulları da sağlamaları şartı ile işsizlik ödeneğine hak kazanabileceklerdir.

İş akdinin işveren tarafından usulsüz, haksız feshi hallerinde sigortalının işçilik alacak hakları saklım kalmak kaydıyla aynı zamanda ödeneğe ilişkin diğer şartları da tamamlamışsa işsizlik ödeneğine hak kazanacaktır.

İşsizlik sigortası kanununun 51/1/b bendi uyarınca, belirli veya belirsiz süreli iş akdinin sigortalı tarafından

• İK 24/I, II, III fıkraları uyarınca,
• DİK 14/II, III fıkralarına göre veya
• BİK 7 ve 11/I fıkrası uyarınca haklı nedenle feshedilmişse sigortalı işsizlik ödeneğine hak kazanabilmektedir.

Aynı maddenin c bendine göre ise belirli veya belirsiz süreli iş akdinin işveren tarafından

• İK 25/I, III fıkraları uyarınca,
• DİK 14/III fıkrasına göre veya
• BİK 12 uyarınca haklı nedenle feshedilmişse sigortalı işsizlik ödeneğine hak kazanabilmektedir.

İşçi açısından haklı nedenle fesih sebebi sayılan hallere örnek verecek olursak; ‘İşçinin sigorta primlerinin hiç yatırılmaması veya eksik bildirilmesi işçinin sosyal güvenlik hakkını ilgilendiren bir durum olsa da, sigorta primlerinin hiç yatırılmaması, eksik yatırılması veya düşük ücretten yatırılması hallerinde de işçinin haklı nedenle iş akdini fesih imkânı vardır. Sigortalının iş akdini haksız feshinde işsizlik ödeneğine hak kazanması mümkün değildir. İşveren tarafından iş akdi haksız olarak feshedilen sigortalı, işsizlik ödeneğine hak kazanabilmektedir.

İşveren işten ayrılış bildirgesinde fesih sebebini kimi zaman yanlış olarak belirttiğinde sigortalı, işsizlik ödeneğine kavuşamamakta, ancak açacağı dava ile işten ayrılış bildirgesinin işveren tarafından yanlış düzenlendiğinin tespiti sonucunda işsizlik ödeneğini sonradan alabilmektedir. Sigortalının işsizlik ödeneğinden geç yararlanması işverenin sorumluluğunu doğuran böyle bir nedenden kaynaklanmışsa, sigortalının ödeneğe geç kavuşmadan kaynaklanan bir zararı doğacaktır. İşverenin bu eylemi nedeniyle işsizlik ödeneğine geç kavuşan sigortalının, geçmiş dönem zararını işverenden talep etmesi, Yüksek Mahkeme içtihatlarıyla da mümkün hale gelmiştir.

İşsizlik Sigortası Kanununun 51/1/d bendine göre belirli süreli iş akitlerinde ve DİK 7/II’ye göre sona ermede iş akdi süre sonunda tarafların fesih bildiriminde bulunmalarına gerek kalmaksızın kendiliğinden sona erdiğinden, sigortalı iradesi dışında işsiz kalmaktadır. Bu sebeple iş akdinin bu şekilde belirli sürenin sonunda kendiliğinden sona erdiği durumlarda sigortalı işsizlik ödeneğine hak kazanacaktır.

Sigortalı, işyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış veya DİK 14/IV bendi uyarınca işsiz kalmışsa sigortalı işsizlik ödeneğine hak kazanacaktır.

İş Kanunlarının (İK, BİK, DİK) kapsamına girmeyen sigortalılardan iş akitleri 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu kapsamında yapılmış olan toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre sona erenlerin veya toplu iş sözleşmesi bulunmayan hallerde 6098 sayılı TBK hükümleri doğrultusunda sona erenlerin iş akitleri İşsizlik Sigortası Kanununun 51. maddesinin a, b, c, d ve e bentlerindeki hükümlere paralel olarak sona erdirilmişse, sigortalı işsizlik ödeneğine hak kazanacaktır.

• İş Akdinin Askıya Alınmamış Olması

İş Kanununun 51. maddesinde iş akdinin belirli sebeplerle sona ermiş olması şart koşulmuştur. İş akdinin sona ermediği, sigortalının sadakat, işverenin de işçiyi gözetme ve eşit işlem yapma borçlarının bütünüyle, işçinin talimatlara uyma borcunun ise kısmen devam ettiği fakat iş görme ve ücret ödeme borçlarının karşılıklı ortadan kalktığı iş akdinin askıya alınma hallerinde iş akdi sona ermediği için işsizlik ödeneği ödenemeyecektir. İş Kanununun 51/son fıkrasında, işsizlik ödeneğine hak kazanmaya engel olacak olan askıya alınma halleri yer almaktadır. Grev, lokavt veya yasadan doğan ödevler nedeniyle iş akdi askıya alınmışsa sigortalı, işsizlik ödeneğine hak kazanamayacaktır. Hastalık, analık ve kamusal görevler gibi sigortalının şahsında ortaya çıkan maddi imkânsızlıklardan kaynaklanan askı durumlarında sigortalılar çalışmaya elverişsizlerdir. O itibarla bu kişilerin öncelikle işsiz oldukları kabul edilemeyeceği için ödenekten de yararlanamayacakları ortadadır. Askı Durumundaki Sigortalılar; hem işsiz olma şartını hem de çalışmaya elverişli olma şartını sağlayamamış olduklarından ödenekten yararlanamayacaklardır.

Muvazzaf askerlik nedeniyle işten ayrılan sigortalının, terhis olduktan sonra 30 gün içerisinde Kurum’a başvurması halinde işsizlik ödeneğine hak kazanacağı öngörülmüştür.

Kadın işçinin iş sözleşmesini evlilik nedeniyle sona erdirmesi halinde kendi iradesiyle işsiz konumuna geçmesi sebebiyle, işsizlik ödeneğinden yararlanmayacağı kabul edilmektedir.

İş Kanununun 14/5 fıkrası uyarınca 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 gün prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kıdem tazminatı almak amacıyla işten kendi isteğiyle ayrılanlar da işsizlik ödeneğine hak kazanamayacaktır. Geriye iş akdinin askıya alınmış olup da sigortalının çalışmaya elverişliliğinin ortadan kalkmadığı iki durum kalmaktadır. Bunlar, zorlayıcı nedenle ve olağan dışı halden kaynaklanan askı halleridir. Ayrıca sigortalının şahsında ortaya çıkmamakta ve ortaya çıkması işverene yüklenemez niteliktedir. İş Kanununun 40.maddesi uyarınca, zorlayıcı nedenle yasal askı hali ortaya çıktığında işveren sigortalıya bir haftaya kadar yarım ücret ödeyecektir. Kural olarak tüm askıya alınma hallerinde sigortalı işsiz kabul edilip işsizlik ödeneğine hak kazanamasa da zorlayıcı nedenlerden kaynaklanan askıya alınma halinde sigortalının işsizlik ödeneğinden yararlandırılması yapılacak yasal düzenleme ile sağlanmalıdır. Nitekim İş Kanununun 24/III ve 25/III gereği zorunlu nedenlerden kaynaklanan bir haftalık yasal askı süresi sonunda taraflar akdi, haklı nedenle derhal feshetmek yerine sürdürmeye devam da edebilirler, hükmü yer almaktadır.

• Çalışmaya İstekli ve Elverişli Olmak

Çalışma isteği talep edildiğinde derhal çalışmaya hazır olmakla beraber sigortalının işi haklı ve geçerli bir neden olmadan reddetmemesi, iş görüşmelerine dış görünüşüne önem vererek katılması veya kendisine bir iş önerilmesini engelleyici davranışlarda bulunmaması olarak da açıklanmaktadır. Çalışmaya elverişli bir durumda olduğunu kanıtlama yükümlülüğü işsiz sigortalıya aittir.

• İşsizliğin Gayri İradi Olması

İş Kanunun 25/II. fıkrası uyarınca işverence iş akdi haklı nedenle derhal feshedilmiş olan sigortalının da işsizliği iradi işsizliktir ve ödeneğe hak kazanamayacaktır.  İkale sözleşmesi ile iş akdinin sonlandırılması halinde sigortalı 4447 sayılı Kanun kapsamında işsizlik sigortasından yararlanamayacaktır.

• Belirli Süre Çalışma ve Prim Ödeme

İşsizlik ödeneğine hak kazanmada varlığı aranan bir başka koşul da belirli bir süre sigortalı olarak çalışmış ve prim ödemiş olmaktır. İşsizlik Sigortası Kanunu 50/2.fıkrasına göre:

• Kişinin iş sözleşmesinin sona ermesinden önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışması ve işsizlik sigortası priminin ödenmiş olması gerekir.
• İş ilişkisinin sona ermesinden önceki son 120 gün boyunca iş sözleşmesine tabi olmak ve prim ödenmesi aranmaktadır. İki süre şartının da birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

Hizmet akdi devam etmekle birlikte hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kısmi istihdam, grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afetler nedeniyle çalışılmayan dolayısıyla prim ödenmeyen süreler işsizlik sigortasından faydalanmak için aranan 120 günlük süresinin hesabında kesinti olarak sayılmaz.

İşsizlik Maaşı Hangi Durumlarda Kesilir?

Sigortalının işsizlik ödeneği almakta iken kanunda tahdidi şekilde sayılan hak düşürücü hallerden biri gerçekleştiğinde işsizlik ödeneği alma hakkı sona erecektir.

1. İşsizlik ödeneği elde edilmesinde hileli davranışlarda bulunma halidir. Hileli davranış genellikle işsizlik ödeneği talep ettiği veya aldığı sırada gelir getirici bir işte çalışma şeklinde olmaktadır. (İş Kanunu 52/1/b)
2. Yaşlılık aylığının alınması diğer bir hak düşürücü nedendir. 4904 sayılı yasa ile 52/b bendinde ‘Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen’ şeklinde hüküm yer almaktadır. Böylelikle yaşlılık aylığı dışında sosyal güvenlik kurumlarından gelir ve aylık almak, işsizlik ödeneğine hak kazanmaya engel oluşturmayacaktır.
3. Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden, Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ya da haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri (İş Kanunu 52/1/a,c,d)
4. Sigortalının ödenek almakta iken aynı zamanda kısmi süreli olarak bir işte çalışmasına da izin verilmemektedir. Zira bu süre zarfında ister tam ister kısmi süreli olsun gelir getirici bir işte çalışma, işsizlik ödeneğinin kesilmesine yol açan hak düşürücü nedenler arasında sayılmaktadır.

İşsizlik Maaşının Ne Kadar Süreyle Ödenir?

Hizmet akdinizin feshinden önceki son üç yıl içinde:

• 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş iseniz 180 gün,
• 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş iseniz 240 gün,
• 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş iseniz 300 gün süre ile işsizlik ödeneği ödenir.

İşsizlik ödeneği miktarı, son dört aylık prime esas kazançlarınız dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancınızın %40’ı olup aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemez.

İşten Çıkış Kodu Nasıl Değiştirilir – Düzeltilir. Çıkış Kodu Nedeniyle İşsizlik Maaşı Alamayanlar Ne Yapabilir ?

İşveren tarafından işten çıkarılan veya kendisi işten çıkan işçiyle ilgili olarak işverenin 10 günlük süre içerisinde SGK’ya sigortalı işten ayrılış bildirgesi vermesi, bu bildirgenin 16 numaralı bölümüne de sigortalının işten ayrılış nedenini (kodunu) yazması gerekmektedir.

Öte yandan, işten çıkan veya çıkarılan işçiyle ilgili olarak SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodu önemli olup, gerçeğe aykırı işten çıkış kodu bazı durumlarda işçinin büyük hak kaybına yol açmakta, örneğin işçi hak ettiği halde sırf işten çıkış kodunun uymaması nedeniyle işsizlik maaşı alamamaktadır, çünkü İŞKUR işsizlik maaşı için başvuran işçinin prim gün sayısı ve sigortalılık süresi şartları yanında SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun da uygun olup olmadığına bakmaktadır. Benzer şekilde SGK’ya işten çıkış nedeni olarak bildirilen 29 kodu “işveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” yani yüz kızartıcı bir davranış nedeniyle fesih anlamına geldiğinden, bu kod çalışanın hizmet dökümünde bir leke olarak kalmaktadır. Özellikle pandemi nedeniyle getirilen ve halen devam eden fesih (işçi çıkarma) yasağında, işveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih yasak kapsamına girmediğinden, son zamanlarda gerçeğe aykırı olarak işten çıkış nedeni kısmına 29 işten çıkış kodunu yazan işverenlerin sayısı da artmıştır.İşveren için pek önemi olmayan bu işten çıkış kodu işçi açısından çok önemli

SGK’ya Bildirilen İşten Çıkış Kodu Nasıl Düzeltilir ?

SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe aykırı olduğunu düşünen işçi işverenden düzeltilmesini talep edebilir. Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin fesih (işten çıkış) tarihinden itibaren 10 gün içerisinde SGK’ya verilmesi gerektiğinden, SGK’ya verilen sigortalı işten ayrılış bildirgesinde yanlış / hatalı / gerçeğe aykırı işten çıkış kodunun yazılmış olması halinde, işten çıkış tarihi üzerinden 10 gün geçmemişse, e-bildirge sitemi üzerinden işveren rahatça düzeltme yapabilir, verdiği bildirgeyi iptal edil yeni bildirge de verebilir. 10 günlük süre geçtikten sonra ise artık işverenin düzeltme yapması mümkün olmayıp, işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezine / İl Müdürlüğüne başvurması gerekir. Öte yandan 2013/11 sayılı SGK Genelgesinde; işverenlerin işten ayrılış nedenine yönelik değişiklik taleplerinin, buna ilişkin belgelerle müracaat edilmesi halinde kabul edileceği belirtilmiştir.

İşçi İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi İçin Kendisi SGK’ya Başvurabilir mi ?

SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe aykırı olduğunu düşünen işçi, kendisi değişiklik için SGK’ya başvursa bile, SGK işçinin değişiklik talebini kabul etmez. Çünkü konuya ilişkin olarak 2013/11 sayılı SGK Genelgesinde; “sigortalıların işten ayrılış nedenine yönelik talepleri işverenle birlikte müracaat etmişse değiştirilecek, bunun dışında sigortalı taleplerinde işten ayrılış nedeni ile ilgili herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır” açıklamasına yer verilmiştir. Dolayısıyla işten çıkış kodunun değiştirilmesini isteyen işçi, SGK’ya işverenle veya işvereni temsile yetkili biriyle başvurursa SGK ancak o zaman değişiklik talebini kabul eder.

İşveren Değişiklik Talebini Kabul Etmemişse İşçi Başka Hangi Yolları İzleyebilir ?

İşçi – işveren arasındaki uyuşmazlıklarda çok az istisna hariç, önce arabulucuya başvurulması gerekmektedir.Ancak işten çıkış kodunun düzeltilmesi talebi arabulucuya başvurulacak konular içerisinde yer almamaktadır. Buna rağmen işçi arabulucuya verdiği dilekçede işten çıkış kodunun düzeltilmesi talebini yazsa ve işveren de arabulucudaki görüşme aşamasında bunu kabul etse bile, bu değişiklik için yine işverenin SGK’ya değişikliğe gerekçe olan belgelerle başvurması gerekir. Örneğin, arabulucuda işveren SGK’ya bildirdiği fesih sebebinin doğru olmadığını, işçiye ihbar ve / veya kıdem tazminatı ödemeyi kabul ettiğini belirtmiş ve arabulucu tarafından düzenlenen son tutanakta bu husus belirtilmişse, buna istinaden işveren SGK’ya işten çıkış kodunun değiştirilmesi için başvurabilir.

Bunun dışında, işten çıkış kodunun değiştirilmesini talep ettiği halde işveren tarafından bu talebi kabul edilmeyen işçinin İş Mahkemesinde dava açması gerekir.

Sorun Sadece İşsizlik Maaşı Alamamak İse

İşveren tarafından gerçeğe aykırı işten çıkış kodu bildirilen, işverenden değiştirilmesini talep ettiği halde işten çıkış kodu değiştirilmeyen ve bu işten çıkış kodu nedeniyle işsizlik maaşı alamayan işçi, eğer elinde ihbar veya kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu, arabulucu tutanağı, feshe ilişkin belgeler gibi somut belgeler varsa, bu belgelerle İŞKUR’a başvurması halinde İŞKUR başvuruyu değerlendirip, yine işsizlik maaşı ödemektedir. Dolayısıyla sorun sadece işsizlik maaşı alamamaksa, belirttiğimiz gibi elinde somut belgeler olan işçinin işten çıkış kodunun değiştirilmesi için SGK’ya başvurmasına da gerek yoktur, doğrudan İŞKUR’a başvurması yeterlidir.

Çıkış Kodu Nedeniyle İşsizlik Maaşı Alamayanlar Ne Yapabilir ?

Herhangi bir nedenle işten çıkan veya çıkarılan işçinin İŞKUR’dan işsizlik maaşı alabilmesi için aranan şartlardan biri de işveren tarafından SGK’ya bildirilen işten çıkış kodunun işsizlik maaşı almaya uygun olmasıdır.

Öte yandan bu yazı, işsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıkan veya çıkarılan yani gerçek fesih sebebi işsizlik maaşı almaya uygun olan, ancak işveren tarafından SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildirilmiş olanlar için yazılmıştır. Eğer işveren SGK’ya gerçek fesih nedenine ait işten çıkış kodunu bildirmişse o zaman yapacak birşey yok demektir.

Bazı İşverenler SGK’ya Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodu Bildiriyor

Bazı işverenler hatalı olarak SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildirebildiği gibi, maalesef bazı işverenler de geçerli veya haklı bir neden olmadan iş akdini feshettiği yani işten çıkardığı işçisi veya haklı nedenle iş akdini kendisi fesheden işçisiyle ilgili olarak, işçiye ihbar – kıdem tazminatı ödememek, işçinin işe iade davası açmasını önlemek gibi nedenlerle bilinçli olarak SGK’ya gerçek fesih nedenine aykırı işten çıkış kodu bildiriyor. (Ayrıca pandemi nedeniyle getirilen fesih yasağı süresinde de idari para cezası ile karşı karşıya kalmamak için bazı işverenler de SGK’ya fesih yasağı kapsamına girmeyen işten çıkış kodunu bildirme yoluna gitmişlerdir.)

Bu durumda da işçinin sigortalılık süresi, prim gün sayısı yeterli olsa bile, SGK’ya bildirilen işten çıkış kodu uygun olmadığı için işsizlik maaşı alamıyor, yani mağdur oluyor. Dolayısıyla hatayla veya sadece kendisini düşünerek SGK’ya gerçeğe aykırı işten çıkış kodu bildiren işveren işçinin engellediği diğer hakları yanında işsizlik maaşı alma hakkında da engel oluyor. 

İşverence SGK’ya Bildirilen Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodu Nedeniyle İşsizlik Maaşı Alamayan İşçi Ne Yapabilir ?

İşsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıktıktan veya çıkarıldıktan sonra yani gerçek fesih sebebi işsizlik maaşı almaya uygun olduğunu düşünerek Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne işsizlik maaşı başvurusunda bulunan, diğer şartlar tuttuğu halde sırf SGK’ya bildirilen işten çıkış kodu uygun olmadığı için işsizlik maaşı başvurusu reddedilen işçilerin neler yapabileceği konusuna gelince, bu konuda izlenebilecek yollar aşağıda açıklanmıştır.

1- SGK’ya Bildirilmiş Olan Gerçeğe Aykırı İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi Sağlanabilir

İşveren tarafından SGK’ya bildirilen gerçek fesih nedenine aykırı / hatalı işten çıkış kodunun düzeltilmesi sağlanabilir. Bunun için işverenle görüşülmeli, eğer işveren kabul eder ve SGK’ya daha önce bildirmiş olduğu işten çıkış kodunun değişikliğini yaptırırsa, bu değişiklikten sonra işsizlik maaşı başvurusunu reddetmiş olan İŞKUR’a itirazda bulunulmalıdır.

Eğer işveren işten çıkış kodunu düzelttirmeyi kabul etmezse, aşağıdaki durumlardan bir veya birkaçının varlığı halinde işsizlik maaşı başvurusunu reddetmiş olan İŞKUR’a itirazda bulunulabilir.

2- Somut Belgelerle İŞKUR’a İtirazda Bulunulabilir

Bu konudaki ikinci seçenek, işveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan gerçek fesih nedenine aykırı / hatalı işten çıkış kodu nedeniyle işsizlik maaşı başvurusu reddedilmiş olan işçinin, gerçek fesih nedenini gösterir somut belgelerle birlikte İŞKUR’a itirazda bulunmasıdır. Bu somut belgelerin neler olabileceği aşağıda örnek olarak belirtilmiştir.

•İşveren tarafından ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödemesi yapılmışsa bu ödemeye ait banka dekontu, ücret bordrosu.

•Fesih tarihinden önce düzenlenmiş olması kaydıyla, iş sözleşmesinin işverence 4447/51. madde kapsamında feshedildiğini yani feshin ihbar önellerine uygun yapıldığını gösterir yazısı. (İşverenin işçiye fesih bildirimini yaparak ihbar süresini başlattığı yazı, ihbar öneli süresinde iş arama izni verildiğine ilişkin yazı, ihbar tazminatının peşin ödendiğine dair banka dekontu, makbuzu, bordro v.s.)

•İşten çıkış nedeni askerlik olduğu halde, işveren tarafından SGK’ya askerlik dışında başka herhangi bir fesih nedenine ait işten çıkış kodu bildirilmişse, varsa işveren tarafından ilgiliye yapılan askerlik gerekçesiyle yazılı fesih bildirimi, işçi tarafından işverene verilen askerlik gerekçesiyle iş sözleşmesinin sona ermesini istediğine dair dilekçe, askerlik nedeniyle feshe bağlı kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu gibi belgeler.

•İş mahkemeleri tarafından feshin kanun kapsamında yapıldığını gösterir kesinleşmiş mahkeme kararı.

•Feshin kanun kapsamında yapıldığını gösterir arabuluculuk tutanağı.

•İş sözleşmesinin işçi tarafından 4857/24. maddesinde yer alan haklı nedenlerle feshedildiğini gösterir noter ihtarnamesi.

Yukarıda örnek olarak belirtilen belgelerle işçi tarafından yapılan itiraz İŞKUR tarafından değerlendirilmekte, değerlendirme sonucunda işçinin işsizlik maaşı almayı hak edecek şekilde işten çıktığı veya çıkarıldığı yani fesih nedeninin işsizlik maaşı ödenmesine uygun olduğu anlaşılırsa işçinin işsizlik maaşı talebi kabul edilmektedir.

Aşağıda Belirtilen Durumlarda İŞKUR Mahkeme Kararı İstemektedir

İşveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodu nedeniyle işsizlik maaşı talebi reddedilen işçi, elinde işveren tarafından ihbar ve/veya kıdem tazminatı ödendiğine dair belgelerle İŞKUR’ başvurarak itirazda bulunsa bile, işveren tarafından fesih nedenine gerekçe olarak İŞKUR’a aşağıdaki belgelerden biri verilmişse, İŞKUR işveren tarafından SGK’ya bildirilmiş olan işten çıkış kodunun gerçeğe uygun olmadığını tespit açısından konuya ilişkin gerçek fesih nedenini gösterir mahkeme kararı istemektedir;

•İşçinin istifa ettiğine dair dilekçesi.

•İşçi – işveren arasında yapılmış ikale sözleşmesi

•İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri davranışta bulunduğuna dair tutanak.

Sigortalı çalışanların işsiz kaldıklarında aldığı işsizlik ödeneği (maaşı) belirli şartlar dahilinde ödenir. Bu ödenekten yararlanmak için çalışanın belirlenen kriterlere uyması gerekir. Çalışanın işsiz kaldığı sürede finansal destek elde edebilmesi için önem taşıyan işsizlik maaşı, maaşlardan kesilen işsizlik sigortasının bir geri ödemesi olarak düşünülebilir.

İşsizlik Maaşı Nedir?

İşsizlik sigortası olan çalışanlar her ay maaşlarının belirli bir bölümünü prim ödemesi olarak yatırır. İşsizlik sigortası çalışanın işsiz kalması durumunda finansal destek alabilmesini sağlar. İşsizlik maaşı işsizlik sigortası kapsamında aylık olarak yapılan ödemeye verilen isimdir. İşsizlik ödeneği aylık olarak yatırılan işsizlik sigortası primlerinin belirli oranlar dahilindeki geri ödemesi olarak düşünülebilir. İşsizlik maaşının devlet tarafından işsiz kalan kişiye bir yardım olarak ödendiği düşünülür, fakat işsizlik maaşını oluşturan çalışanın maaşından ayırarak ödediği sigorta primleridir.

İşsizlik Ödeneğini Alanlar Hangi Haklara Sahip Olurlar?

İşsizlik maaşı alan kişiler bu süreçte şu haklara da sahip olur:

● Genel sağlık sigortası (Kişinin yakınları da bu sağlık sigortası kapsamındadır.)

● İş bulmayı kolaylaştıracak, bölge ve uzmanlık bazlı çalışan yerleştirme sistemine dahil olmak

● Mesleki geliştirme, yetiştirme ve edindirme eğitimi alabilmek

İşsizlik Maaşı Başvurusu Kaç Gün İçinde Yapılmalı? Ne Zaman Yapılır?

İşsizlik maaşı almak isteyen işsiz kişi işten ayrıldıktan en geç 30 gün sonra başvuru yapabilir. 30 günlük süre sonunda yapılan başvurular gecikmiş sayılır. Kişinin işsizlik maaşı alabileceği gün sayısı belirlidir ve geç kalınan günler bu süreden düşülür. Örneğin 600 gün boyunca işsizlik sigortası ödeyen bir kişi 180 gün boyunca işsizlik maaşı alır, fakat işten çıkarıldıktan sonra başvuruyu 30 gün içerisinde yapmaz ve 10 gün geciktirirse 180 gün 170 güne düşer.

İşsizlik Maaşı Şartları Nelerdir?

İşsiz duruma düşen kişinin işsizlik ödeneği alabilmek için sağlaması gereken şartlar şu şekildedir:

● Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmış olmak. Kendi isteğiyle istifa eden ya da kendi hatası sebebiyle işten çıkarılan kişiler işsizlik maaşı alamaz.

● İşten çıkarılmadan önceki son 120 günde çalışmış olmak

● İşten çıkarılmadan önceki üç yıl içerisinde en az 600 gün işsizlik sigortası yatırmış olmak

● İşten çıkarıldıktan sonra en geç 30 gün içerisinde İŞKUR’a elektronik ortamda ya da şahsen başvurmuş olmak.

İşsizlik Maaşı Başvurusu İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

İşsizlik maaşı için başvuru sırasında istenilen belgeler şu şekildedir:

● İşten ayrılış bildirgesi (e-Devlet üzerinden alınabilir)

● İşsizlik maaşı dilekçesi

● İşsizlik maaşı başvuru formu (e-Devlet üzerinden alınabilir)

● Nüfuz cüzdanı

İşsizlik Maaşı 2023 Ne Kadar?

İşsizlik maaşı çalışanın son dört aylık maaşlarının nitelediği ortalama kazancın %40’ı şeklinde ödenir. 2023 yılında son 4 ay boyunca en düşük brüt asgari ücretle çalışan bir kişi için 4.003,20 TL işsizlik ödeneği hesaplanır. İşsizlik ödeneğinden % 0,759 oranında damga vergisi alınır.

İşsizlik Maaşı İçin Nereye Başvurulur?

İşsizlik maaşı alabilmek için işten çıkarıldıktan sonra 30 gün içerisinde İŞKUR birimine başvuru yapılmalıdır.

Online İşsizlik Maaşı Başvurusu Nereden Yapılır?

İnternet üzerinden işsizlik maaşı başvurusu İŞKUR’a ait web sitesi üzerinden yapılır. www.iskur.gov.tr adresi başvuru için kullanılabilir.

İşsizlik Maaşı Başvurusu e-Devlet’ten Yapılır Mı?

İnternet üzerinden yapılacak işsizlik maaşı başvuruları İŞKUR’a ait web sitesi üzerinden (www.iskur.gov.tr) yapılmalıdır. Başvuru işlem ekranına e-Devlet üzerinden de ulaşılabilir. e-Devlet üzerinden başvuru yapabilmek için e-Devlet’te yer alan ‘Kurumlar’ kısmındaki İŞKUR bölümüne girmek yeterlidir.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de internet erişimi olan her yerden ön muhasebenizi takip edin!

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

İşsizlik Maaşına Nasıl Başvurulur?

Online işsizlik maaş başvurusu şu şekilde yapılır:

● İŞKUR web sitesi üzerinden ‘İş Arayan’ olarak giriş yapılır. Böyle bir seçenek görünmüyorsa ilk olarak ‘İnternet Şubesi’ butonuna tıklanır ve giriş ekranı belirir.

● ‘Bireysel Kullanıcı’ kısmından ‘İşsizlik Ödeneği Başvurusu’ bölümüne tıklanır.

● Bu aşamada ekranda bir bilgi formu belirir. Bu form okunduktan sonra onay butonuna tıklanır ve bir sonraki aşamaya geçilir.

● Ekranda beliren alana iş fesih tarihi girilir. İş fesih tarihi kişinin işten çıkarıldığı tarihtir. Bununla beraber aynı ekranda istenilen alanlara bilgiler doğru ve eksiksiz bir şekilde girildikten sonra ‘İlerle’ butonu seçilir. Kişinin çıkarıldığı iş yerinin ili ve ilçesi girilir. Sonrasında ‘Kaydet’ butonuna tıklanır ve başvuru tamamlanır. Kişinin cep telefonuna bilgilendirme SMS’i gönderilir. İŞKUR şubelerinden işsizlik maaşı başvurusu için işsizlik maaşı dilekçesi, nüfuz cüzdanı ve e-Devlet’ten alınacak işten ayrılış bildirgesi ile işsizlik maaşı formu temin edilmeli ve en yakın İŞKUR şubesine teslim edilmelidir.

İşsizlik Maaşı Başvurusu Nasıl Takip Edilir?

İşsizlik maaşı başvuruları e-Devlet üzerinden takip edilebilir. e-Devlet sistemine T.C. kimlik numarası ve e-Devlet şifresi ile giriş yapılabilir. e-Devlet şifresi PTT şubelerinden 2 TL karşılığında alınabilir.

İşsizlik Maaşı Başvurudan Kaç Gün Sonra Alınır?

İşsizlik maaşı başvurularının ne zaman sonuçlanacağı ve kişinin ne zaman maaş almaya başlayacağı değişiklik gösterebilir. Genel olarak başvurunun onaylanması 10-15 gün sürer fakat yoğunluğa göre bu süre değişiklik gösterebilir ve bir aya kadar uzayabilir.

İşsizlik Maaşı Nasıl Hesaplanır?

İşsizlik maaşı çalışan kişinin son dört ay boyunca aldığı ve prime esas tutulan maaşın ortalama günlük denginin %40’ı şeklinde hesaplanır. Şu örnek üzerinden işsizlik maaşı hesaplanması görülebilir:

4 ay boyunca aynı işyerinde 6.000 TL maaş karşılığında çalışan ve işten çıkarılan bir işçi için:

Dört aylık brüt ücret: 6.000 TL

Brüt ücretin %40’ı: 2.400 TL

Damga vergisi (%0,759) : 18,22 TL

2.400 – 18,22 = 2.381,79

İşçi 2.381,79 TL işsizlik maaşını aylık olarak alır.

İşsizlik maaşı aylık brüt maaş tutarının %80’ini geçemez. Yani 6.000 TL maaş alan bir çalışan hangi şartları taşırsa taşısın işten çıkarıldığında en fazla 4.800 TL işsizlik maaşı alabilir.

İşsizlik Maaşı Kaç Ay Alınır?

İşsizlik maaşının ne kadar süre boyunca ödeneceği kişinin durumuna göre değişiklik gösterir. İşten çıkmadan önceki son üç yıl içerisinde:

● 600 gün boyunca sigortalı çalışmış ve işsizlik sigortası primlerini ödemiş kişiye 180 gün,

● 900 gün boyunca sigortalı çalışmış ve işsizlik sigortası primlerini ödemiş kişiye 240 gün,

● 1080 gün boyunca sigortalı çalışmış ve işsizlik sigortası primlerini ödemiş kişiye 300 gün boyunca işsizlik maaşı ödenir.

İşsizlik Maaşı Kesilir mi? Hangi Durumlarda İşsizlik Maaşı Kesilir?

İşsizlik ödeneği şu durumlarda kesilir:

● İşsizlik süresinde İŞKUR tarafından teklif edilen, bir önceki işin maaşına, çalışma koşullarına yakın olan ve ikamet edilen yerin belediye mücavir sınırları içerisinde yer alan işi haklı bir neden olmaksızın reddetmek.

● İşsizlik maaşı alırken aynı zamanda denetimsiz şekilde başka bir işte çalışmak.

● İşsizlik ödeneği alırken başka bir kurumdan ‘emeklilik’ adı altında yaşlılık aylığı almak.

● İşsizlik süresinde İŞKUR tarafından verilen mesleki yetiştirme, edindirme ve geliştirme eğitimlerini haklı bir neden olmadan reddetmek, eğitimlere devam etmemek, kurum tarafından yapılan çağrıları cevaplamamak, istenilen bilgi ve belgeleri belirtilen süre içerisinde vermemek

Kullanan 10 kişiden 9’unun önerdiği ön muhasebe programı Logo İşbaşı ile e fatura ve e arşiv faturalarınızı dilediğiniz yerden kolaylıkla kesebilir, gelir-gider takibi ve stok takibinizi gerçekleştirebilirsiniz. Oturduğunuz yerden 15 dakika gibi çok kısa bir sürede ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçebilir Yıllık 1800 e fatura kontör hediyesinden yararlanabilirsiniz.

Kullanan 10 kişiden 9’unun tavsiye ettiği e fatura programı olan Logo İşbaşı’nı deneyin, binlerce işletme sahibi gibi siz de Ücretsiz e-dönüşüm danışmanlığımız ile e-faturaya geçin ve internet erişimi olan her yerden e-fatura kesin.

14 Gün Ücretsiz Denemek İçin Tıklayın.

Bu yazımızı okuyanların ilgisini çeken diğer yazılarımızı siz de incelemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz;

Çalışanların elini rahatlatan güvencelerden biri olan işsizlik maaşını işten ayrılanlar prim günlerine göre 10 aya kadar alabiliyor. Maaşlarını İŞKUR vasıtasıyla alan çalışanlar bazı şartları yerine getirmek zorunda. Sadece işten atılanlar değil belli şartlarda istifa edenler de işsizlik maaşı alabiliyor. İşte çalışanların akıllarına takılan sorular ve cevapları:

Faruk Erdem

İşsizlik maaşını kimler alabilir?

Bu haktan 4A'lı yani SSK'lı çalışanlar yararlanabiliyor. Banka sandıklarına tâbi olan çalışanlar da alabiliyor. Maaşı alabilmenin en önemli şartı çalışanın işten kendi istek ve kusuru dışında ayrılması.

İstifa eden maaş alamaz mı?

Kendi isteğiyle hiçbir gerekçesi olmadan işten ayrılanlar, yani istifa edenler işsizlik maaşına başvuramıyor. Ancak İş Kanunu'nda 'haklı fesih' tanımına giren durumlarda çalışanın işsizlik maaşı alma hakkı var. Haklı fesihle istifa edenler, haklı olduklarını ispatlarsa işsizlik maaşına başvurabiliyor. Eğer konu mahkemeye intikal etmişse sonucuna göre yine işsizlik maaşı alınabiliyor. Maaşın ödenmemesi, gerçek ücretin saklanması, mobbing, iyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmaması, sağlık gerekçeleri haklı fesih kapsamına giriyor.

Her sigortalı işsizlik maaşı alır mi?

İşsizlik maaşı alabilmek için son 3 yıl içinde farklı işyerlerinde de olsa en az 600 gün prim ödemek gerekiyor. Yine işten ayrılmadan önceki 120 günde de eksiksiz prim ödenme şartı aranıyor.

İşsizlik maaşının bir sınırı var mı?

Maaşın süresi yatırılan prime göre değişiyor. Buna göre son 3 yılda 600 gün primi olan çalışan 6 ay, 900 gün primi olan 8 ay ve 3 yılın tamamında yani bin 80 gün primi olanlar 10 ay boyunca işsizlik maaşı alabilir.

Herkes aynı maaşı mı alıyor?

Rakam çalışanın maaşına göre değişiyor. Yüksek maaş alan çalışanların işsizlik ücreti de yükseliyor. Ancak burada bir sınır da var. İşsizlik maaşı brüt asgari ücretin yüzde 40'ı kadar oluyor. Ancak üst sınır brüt asgari ücretin yüzde 80'i kadar. Bu da 2017 için 1.411,21 lira olarak uygulanıyor. Bu paradan sadece damga vergisi kesilebilir.

İşsizlik maaşı alanın sigortası devam eder mi?

İşsizlik maaşı alanların Genel Sağlık Sigortası primleri İŞKUR tarafından ödeniyor. Kendileri ve bakmakla yükümlü oldukları çocukları ve eşleri de sağlık hizmetinden yararlanıyor. Ancak bu süreler emeklilik hesabından sayılmıyor.

İş bulurlarsa para kesilir mi?

Maaş alanlar bu süre içinde yeni bir iş bulurlarsa durumu İŞKUR'a bildirmek zorundalar. Bu durumda maaşları kesiliyor. Bildirim yapmayanların çalıştığı tespit edilirse ödenen paralar faiziyle geri alınır. Yeniden işsiz kalan çalışan belli şartlarda kalan işsizlik maaşını alabilir.

Emekli olan işsizlik maaşı alabilir mi?

Emeklilik ya da 15 yıl 3.600 gün şartıyla ayrılanlar alamıyor. Askere gitmek için ayrılanlar ise askere gidene kadarki sürede alabiliyor. Kalan kısmı ise askerden döndükten sonra alıyor.

Başvuru için süre var mı?

İşten ayrıldıktan sonra 1 ay içinde İŞKUR'a başvurmak gerekiyor. Bu süreyi geçirirseniz geçen her zaman sizin alacağınız işsizlik maaşı süresinden kesiliyor.

Bağ-Kur'lular da alabilir mi?

Esnaf Ahilik Sandığı ile artık bu yol açıldı. 1 Ocak'tan itibaren belli miktarda prim yatıran Bağ-Kur'lular da işyerlerini kapattıklarında işsizlik maaşı alabilecek.

Kaynak: ahaber
Yayımlanma Tarihi: 27 Temmuz 2017 Perşembe