Kornea Nakli Oldum

Liv Hospital Göz Hastalıkları Uzmanı Dr. Vedat Kaya, düzgün yüzey ve şekle görüntünün net olarak odaklanması için korneanın gerekli olduğunu söylüyor. Pek çok hastalık korneanın saydamlığını ve şeklini bozarak görmeyi engelleyebiliyor.

Dr. Vedat Kaya, kornea naklinin dört amaç doğrultusunda yapılabileceğini söylüyor. Bunlardan ilki ve en önemlisi optik nedenler. İkinci ve daha az rastlanılan durum tektonik de denilen gözün bütünlüğünün bozulması. Vedat Kaya, burada kornea dokusunun herhangi bir hastalık ya da travma sonucu kapatılmayacak şekilde delindiğini ve göz kaybına neden olduğunu belirtiyor. Kornea nakli üçüncü olarak enfeksiyonları tedavi etmek amacıyla yapılıyor. Uzm. Dr. Vedat Kaya, “İlaç tedavisiyle enfeksiyonları geriletemezseniz bazı durumlarda bunu kornea nakli ile tedavi edebilirsiniz” diyor. Bunun çok sık karşılaşılan bir durum olmadığını, zorunluluk gerektiğinde yapıldığını sözlerine ekliyor. Dördüncü neden ise görmesi çok azalan ya da hiç olmayan gözlerde, kornea tabakasının oluşturduğu koyu gri tabakaya estetik görünüm kazandırmak.

Enfeksiyon Tedavisinde Hızlı Davranılmalı

Dr. Vedat Kaya’ya göre çoğu zaman kalıtsal, enfeksiyon kökenli ya da travma sonrası oluşan hastalıklarda kornea naklini gerekli kılıyor. Bu hastalıklardan keratokonus ve pallusid marginal dejenerasyon keratoglobus; korneada bombeleşme, incelme, miyopi ve astigmatta artış belirtileri oluşturuyor. Vedat Kaya, “Bu hastalık grubundan özellikle keratokonus çok daha sık ve erken yaşlarda ortaya çıkmasıyla önemlidir. Genellikle yaş arasında ortaya çıkar ve ilerleyicidir. Tedavi edilmezse hastaların önemli bir kısmı kornea nakline ihtiyaç duyarlar” diyor. Korneal distrofiler grubuna giren çok sayıda hastalık olduğunu söyleyen Vedat kaya,  bu durumun korneanın çeşitli katmanları arasında opaklaşmaya neden olduğunu sözlerine ekliyor. Ayrıca Keratit kornea enfeksiyonları, bakteriel viral yada fungal=mantar kökenli rahatsızlıklarda kornea dokusunun enfeksiyonlara karşı hassas olmasına neden oluyor. Vedat Kaya “Enfeksiyonların hızlı ve etkili şekilde tedavi edilmesi gereklidir, aksi halde görmede azalmaya hatta gözün kaybına neden olabilir” diyor.

Ameliyat Sonrası Takip İhmal Edilmemeli

Kornea naklini korneanın tümünün veya ön ya da arka tabalarının operasyonla değiştirilmesi olarak tanımlayan Vedat Kaya, “ Verici kornea, kornea bankalarından sağlanarak operasyonla değiştirilir. Hastalık korneanın tüm katlarını etkilemişse tüm kat nakil (penetran keratoplasti) sadece ön kısmı bozulmuşsa ön lamellar sadece arka kısmı bozulmuşsa arka lamellar keratoplasti kornea nakli uygulanır” diyor. Kornea naklinin kornea dokusunun damarsız olması nedeniyle başarı oranı yüksek bir operasyon olduğunu vurgulayan Kaya, özellikle tüm kat değişimlerde uzun süre takip ve hastanın olası risklere karşı bilgilendirilmesi gerekliliğini vurguluyor. Vedat Kaya, “Çoğunlukla tercihimiz genel anestezidir. Ama bazı durumlarda lokal anestezi ile kornea nakli yapılabiliyoruz” diyor ve son yıllarda uygulanan tekniklerde korneanın sadece ön kısmı ya da sadece arkadaki hücre tabakasının değiştirilebileceğini müjdeliyor. Ayrıca Vedat Kaya, bu tür ameliyatları lokal olarak yapabilmenin mümkün olduğunu belirtiyor.

Ameliyattan Sonra Astigmat Artabilir

Dr. Vedat Kaya, “Kornea naklinin uygun olmadığı ya da başarısız olduğu gözlerde yapay kornea uygulamaları düşünülebilir” diyor ve ameliyat sonrasının ameliyat kadar önemli olduğunu vurguluyor.  Bazı tip ameliyatlarda dokunun, vücut tarafından reddedilme olasılığı olduğunu belirten Kaya, “ Hastanın ilaç tedavisini çok iyi kullanması gerekiyor. Doktoruyla çok iyi bağlantı kurması şart” diyor. Çünkü vücut o dokuyu reddetme pozisyonuna girerse bunu hemen durdurmak gerekiyor. Vedat Kaya’ya göre hasta en az 6 ay ya da duruma göre daha fazla süre kontrol edilmeli. Kornea naklinden sonra göz numarasında özellikle astigmatta çok büyük artışlar olabileceğini belirten Kaya, bunların doku oturduktan sonra lazer, kornea içi halka ya da göz içi merceği gibi yöntemlerle düzeltilebileceğini sözlerine ekliyor.

Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde yılında kurulan Göz Bankası sayesinde bugüne kadar görme yetisini kaybeden, görme problemi yaşayan ve nakil kararı verilen 2 binden fazla kişiye kornea nakli yapıldı. Hızlı ve konforlu yöntem olarak 'Descemet membran endotelyal keratoplasti (DMEK)' diye adlandırılan dikişsiz kornea naklinin son dönemde yaygınlaştığını belirten Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göz Bankası Kurucu Müdürü Doç. Dr. Bora Yüksel, "Bu işlem dikişsiz daha çabuk ve konforlu biçimde yapılıyor. Hastalar da çok memnun oluyor. 'dan beri dikişsiz uygulamaları yapıyoruz. Bu uygulama için yaşlı kornea gerekiyor. En az 50 yaş üzeri olması gerektiği için çok sık bulunamıyor. Uygun kornea geldiğinde bu yöntemi tercih ediyoruz" diye konuştu.

'HASTA YAKINLARININ RIZASI ALINIYOR'

Kornea naklinin gerektiği durumları anlatan Doç. Dr. Yüksel, "Hasta kaza geçirmiş olabilir, yanlış kontakt lens kullanımına bağlı enfeksiyon oluşmuş olabilir, doğuştan bazı hastalıklar olabilir bu gibi durumlarda kornea saydamlığını yitirdiği zaman kornea nakline ihtiyaç duyuyoruz. Hastalar görme azalmasıyla bizlere başvuruyor. Biz onları değerlendirip sıraya koyuyoruz ve nakil için çağırıyoruz. Öldükten sonra kornea 24 saat içinde alınabiliyor. İdeali 6 saat olması gerekir. Yasalarımıza göre kornea bir doku sayıldığı için aslında alımı konusunda izin gerekmiyor ama biz yine de hasta yakınlarına sorarak alıyoruz. Bütün halkımızın bağış yapmasını istiyoruz" dedi.

'1 KORNEADAN 2 HASTA YARARLANABİLİYOR'

Organ bağışına daha fazla teşvik sağlanması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Yüksel, bazı durumlarda 1 korneadan 2 hastanın yararlandığını belirterek, "Ölen kişinin korneası tıpkı bir saat camı gibidir. Alındığı zaman belirgin bir iz kalmıyor ve göz yerinde duruyor. Nakil işleminde kimilerini narkoz altında kimilerini iğneyle uyuşturarak yapıyoruz. Ameliyat ortalama 1 saat kadar sürüyor. Hastalar nakil işleminden sonra iki ay kadar basınç olmaması için yere eğilemiyor. Kısa bir süre sonra hayatına normal devam ediyorlar. Günümüzde bazı durumlarda 1 korneadan 2 hastamız yararlanabiliyor. Kornea ikiye bölünerek hangi tabaka bozuksa o kısma nakil yapılıyor" diye konuştu.

'HER GÜN BANA KORNEASINI VEREN KİŞİYE DUA EDİYORUM'

Kornea nakli olan hastalardan İlknur Burtay (66) ise "Katarakt ameliyatı olmuştum. Katarakt ameliyatı sonrası gözümde ödem birikti. Ödem tedavisi yapıldı ancak görme kaybı başladı. Daha sonra kornea nakline karar verildi. Nakil işleminden önce korktum ama daha sonra çok memnun kaldım. Çok kitap okurum. Kendi gözümden bile iyi olduğunu gördüm. Gözlük kullanmıyorum ve çok rahat ettim. Nakil işlemi sonrasında çabuk iyileştim. Buhardan uzak durdum, darbe almamaya çalıştım. Daha dikkatli davrandım. Her gün bana korneasını veren kişiye dua ediyorum. Herkesin de organ bağışı yapmasını istiyorum" dedi.

Nakilli hastalardan Celal Alkan (72) da "Çocukken ormanda gözüme çarpan çalı yüzünden tek gözümde görme yetisini tamamen yitirdim. Diğer gözümde de zaman içinde görme bozukluğu oluştu. Kornea nakli oldum. Şimdi Allah'a şükür nakilli gözümle çok iyi görüyorum" diye konuştu.

Okul öncesi öğretmeni Gezer, hüzünden mutluluğa giden yolculuğunu AA muhabirine anlattı.

Yaklaşık 10 yıl önce görme problemlerinin başladığını, uzun süre tanı konulamadığından hastalığının gittikçe ilerlediğini anlatan Gezer, "10 yıldır ilerleyen bir görme kaybım oldu. Bir yıl önce Ankara Şehir Hastanesi'ne başvurdum ve tanı konuldu. Gözümde ödem olduğu ve fuchs endotelyal kornea distrofisi diye isimlendirilen, korneadaki en iç hücre katmanının değişiklikler geçirdiği bir göz hastalığı belirlendi." diye konuştu.

Gezer, tanı sonrası kornea nakli gerektiği bilgisinin verildiğini ve hızla tedavi planlamasının yapıldığını aktardı. Tanı konuluncaya kadar geçen 10 yılda görme kaybının ileri seviyeye ulaştığını belirten Gezer, sözlerine şöyle devam etti:

"Nakil gerekiyordu, çünkü artık görme seviyem düşmüştü. Artık kendi işini kendim göremez bir hale gelmiştim. Öğretmenlik yapabilmek benim için çok zordu. Hayatta kalabilmek, kendi kendine yetebilmek artık çok güçtü. Görme yetisini kaybetmeden görmenin ne kadar değerli olduğunu anlamak mümkün değil. Çok az görebiliyordum, öyle ki 'Orada bir ağaç, bir insan var.' diyebiliyordum ama detayları göremiyordum.

Elimden geldiğince öğretmenlik yapmaya devam ettim ama artık yapamaz hale gelmiştim. Çünkü bir öğretmenin işi sadece bir şeyi anlatmak değil, aynı zamanda duyguları ifade edebilmek, göz teması kurabilmek, öğrencilerin anlayıp anlamadıklarını görebilmek. Bu beni çok üzüyordu. İnsanın eskiden yapabildiği şeyleri yapamaması, gördüklerini görememesi zor. 'Artık hayatım bitti.' dediğim noktada nakil bana umut, ışık oldu. Donör bulundu ve ben tekrar görebileceğim için hayata döndüm."

Gezer, öğrencilerinin de bu süreçte en büyük destekçisi olduğunu ifade ederek, şu an tek gözüne nakil yapıldığını, bir süre sonra yüzde 10 oranında görebildiği diğer gözü için de kornea nakli planlandığını aktardı.

"Yüzde 'e yakın görebiliyorum, tarifi mümkün olmayan bir mutluluk"

Nakil yapılan gözünde görme seviyesinin çok iyi olduğunu belirten Gezer, "Şu an yüzde 'e yakın görebiliyorum, her işimi yapabiliyorum. Tarifi mümkün olmayan bir mutluluk." dedi.

Gezer, bu sürecin kendine çok şey kattığının altını çizerek, duygularını şöyle dile getirdi:

"Hayatta hiçbir şeyin ertelenmemesi gerekiyor. Görebiliyor, yapabiliyorken hiçbir şeyi yarına bırakmamak lazım, her şeyi anında yaşamak lazım. Hastaneden ilk çıktığımda herkes için normal olan benim için muhteşem haline gelmişti. Şöyle ki, hastaneden taburcu olduğumda bahçede bir ağaç vardı, ben ağacın yaprağını gördüm. Bu muhteşem bir duyguydu.

Anneyim ve iki çocuğum var. Hastalık sürecinde en büyük kaygım, onların ilerleyen günlerini görememek, büyüdüklerine şahit olamamaktı. Anılarımın, sadece onların çocukluk anılarıyla kısıtlı kalmasıydı. Çünkü, duygu dünyamızda görsel hafızanın çok büyük bir yeri var. Çocuklarımın biri 15, diğeri 10 yaşında. Bu zamana kadar onların büyüdüklerine şahit oldum ama eğer nakil olamasaydım gelecek benim için bir bilinmez olacaktı. Çocuklarımın evlendiklerini, üniversiteden mezun olduklarını ve nicelerini göremeyecektim. Şükürler olsun ki artık görebiliyorum. Bundan sonra da çocuklarımla ve tüm sevdiklerimle pek çok anı biriktirmek için yaşama daha güzel bakıyorum."

"Tam iyileşme olduktan sonra diğer ameliyatı yapacağız"

Ankara Şehir Hastanesi Göz Kliniği Eğitim ve İdari Sorumlusu Prof. Dr. Özlem Evren Kemer de hastalarının kendilerine başvurduğunda gözünün ön tabakasındaki saydam alanda sıvı toplanması bulunduğunu, bunun da korneadaki "endotel" hücrelerin yetersizliğinden kaynaklandığını söyledi.

Bunun görme yetisinin azalmasına yol açan ilerleyici bir hastalık olduğunu aktaran Evren Kemer, "Bu hastamızda da yetersiz kalan hücreleri naklettik. Eskiden kornea naklinde tüm korneayı değiştiriyorduk, şimdi ise sadece korneanın neresi hasarlıysa orasını değiştiriyoruz. Bu hastamızda da öyle yaptık." dedi.

Kemer, bu uygulamanın önemli avantajlar sağladığına dikkati çekerek, "Sadece korneanın hasta kısmını değiştirdiğimizden ve hastada kendine ait daha çok doku kaldığından korneanın reddedilmesi engelleniyor, hastanın çabuk taburcu olması sağlanıyor. Hasta çok kısa sürede görme yetisine kavuşabiliyor, daha az ilaç kullandırılıyor." diye konuştu.

Uygulamanın yapılabilmesi için hastanın tek sorununun kornea ile ilgili olması gerektiğini de vurgulayan Evren Kemer, öğretmen Bilge Gezer'in nakil sonrası genel sağlık durumunun çok iyi olduğu bilgisini verdi.

Prof. Dr. Evren Kemer, Bilge Gezer'in nakil yapılan gözünün tam iyileşmesinin ardından diğer gözünün de ameliyat edileceğini anlattı.

Kornea nakli yapılan İbrahim Kösem, operasyondan bir gün sonra ameliyatı gerçekleştiren Prof. Dr. Sait Eğrilmez'in cep telefonuna gönderdiği "Bu mesajı en kısa sürede kendi gözünle okuyabilmen için her türlü bilgi, beceri ve donanımı kullandık. Allah utandırmasın." yazılı mesajı görerek, büyük bir sürpriz yaşadı.

İstanbul'da özel bir şirkette yöneticilik yapan 32 yaşındaki Kösem'in 21 ay önce evinde lavaboyu açmak için kullandığı kimyasal maddelerin kaynar suyla girdiği reaksiyon sonucu gözünde ve vücudunun farklı yerlerinde yanık oluştu.

Görme yetisini kaybeden Kösem, birçok hastanede tedavi gördü ancak şifa bulamadı. Son olarak Ege Üniversitesi (EÜ) Tıp Fakültesi Hastanesine başvuran Kösem'in sağ gözünde görme duyusunun tümünü kaybettiği, diğerinde ise sadece ışık hissinin kalmasına neden olan ağır bir yanık oluştuğu belirlendi.

EÜ Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sait Eğrilmez tarafından muayene edilen Kösem'e kornea nakli kararı verildi.

Yaklaşık 20 gün önce sol gözüne kornea nakli yapılan Kösem, 21 ay sonra yeniden görmeye başladı.

Prof. Dr. Eğrilmez, onun tekrar görebileceğini göstermek için ameliyattan çıktıktan sonra hastasının cep telefonuna bir mesaj gönderdi.

Nakilden bir gün sonra Kösem, doktorunun gönderdiği, "Sevgili İbrahim ameliyatın az önce bitti. Ameliyatın çok güzel geçti. Ege Üniversitesi Göz Kliniği senin için güzel bir sonuç olması için elinden geleni yaptı ve mutlu sonu, senin sevincini beraber yaşamak istiyor. Bu mesajı en kısa sürede kendi gözünle okuyabilmen için her türlü bilgi, beceri ve donanımı kullandık. Allah utandırmasın." yazılı mesajı okudu.

Sol gözü yaklaşık 2 yıl sonra yeniden görmeye başlayan Kösem, hem ameliyatın başarılı geçtiğini doktorunun mesajını okuyarak anlamış oldu.

İbrahim Kösem yaptığı açıklamada, görme yetisini kaybedince hayatının en zor günlerini yaşadığını, yeniden görmeye başlayınca kendini yeniden doğmuş gibi hissettiğini söyledi.

Kornea naklinin ardından bandajlarının açıldığı günü unutamadığını belirten Kösem, şöyle konuştu:

"Doktorum ameliyat sonra cep telefonuma sürpriz bir mesaj gönderdiğini fark ettim. O mesajı okuduğumda kendimi tarif edilmeyecek kadar mutlu hissettim. 21 ay boyunca sadece sesini duyduğum doktorlarımın ilk defa yüzlerini gördüm. Kaza başıma geldiğinde 5 aylık evliydim. O zor geçen günleri geride bırakarak yeni bir hayata merhaba dedik."

Nakil olmak için beklediği süre boyunca umudunu hiç kaybetmediğini ifade eden Kösem, kendisine en büyük desteği eşinin verdiğini vurguladı.

"Gözünün açıldığı anda klinikte sevinenler ordusuyduk"

Prof. Dr. Sait Eğrilmez ise hastanın tedavilere olumlu yanıt verdiğini, sol gözünün kornea naklinin ardından yüzde 40 oranında görmeye başladığını, ileriki günlerde bunun yüzde 50'lere yükseleceğini aktardı.

Kösem'in 21 ay boyunca sabırla beklediğini anlatan Eğrilmez, "Başarılı geçen ameliyatının ardından hastamıza bir cep telefonu mesajı yolladım. Ona bizim servis olarak kocaman bir aile olduğumuzu ve onu çok sevdiğimizi söyledim. Gözü açıldığında klinikte sevinenler ordusuyduk aslında. Bu mesajı kendi gözüyle okuyacağı anı en kısa zamanda yakalama dileğini ifade ettim. Okuduğunu öğrenince çok mutlu oldum." şeklinde konuştu.

"O sahneyi hayal ederek yaşadık"

Simge Kösem de kötü günlerin geri kaldığını, artık eşinin yazı yazmaya başladığını söyledi.

Eşinin yeniden görmeye başladığı günü hiçbir zaman unutamayacağını dile getiren Kösem, "21 ay boyunca Türk filmlerindeki o sahneye hayal ederek yaşadık. Rabb'im bize o güne kavuşmayı nasip etti. Bu duygunun tarifi yok. Kornea nakli bekleyenlerin yaşadıkları zorluğu bildiğimiz için onların sesi olmaya karar verdik. Eşimle sosyal medyada ve tüm ağlarda kornea bağışını anlatacağız." ifadelerini kullandı.

Kaynak: AA