Folik Asit Kullanmazsak Ne Olur

Vücutta depolanmadığı ve gebelik süresince normalden fazlasına gerek duyulduğu için folik asidin her gün alınması gerektiğini belirten Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Bülent Berker, gebelerde folik asit eksikliğine bağlı fetüste “nöral tüp defektleri (NTD)” adı altında toplanan bir takım anormalliklerin ortaya çıkabileceğini söyledi.

Ayrıca bu gebelerde preeklampsinin yani gebelikte ortaya çıkan ve hayati tehlike oluşturan tansiyon yüksekliğinin daha sık geliştiğini aktaran Dr. Berker, folik asidin neden önemli olduğunu şöyle anlattı:

“Beyin ve omuriliğin içinde geliştiği sinir sistemi yapısı nöral tüp olarak adlandırılır. Rahim içinde başlayan hayatın dördüncü haftasının sonuna dek kapanması gereken bu tüpün açık kalması sonucu ciddi sağlık sonuçları olan konjenital anomalilerden yani doğuştan olan sakatlıklardan birisi olan nöral tüp defektleri görülür. En yaygın NTD’ler arasında anensefali, ensefalosel ve spinabifida gösterilmektedir. Folat yetersizliği fetal NTD için beslenmeyle ilişkili anne kaynaklı bir risk faktörüdür. Folat, suda eriyebilen bir B vitamini olmakla birlikte eksikliği vitamin takviyesi veya takviye yiyeceklerin tüketimi ile giderilebilir. Gebelik döneminde artmış folik asit tüketiminin NTDs’leri azalttığı, yüksek miktarlarda alınan folik asitin sonraki gebeliklerde de NTD gelişme riskini önlediği belirtilmektedir. Nöral tüp defektleri sadece folik asit vitamini eksikliğinden kaynaklanmayabilir. Başka nedenlere bağlı olarak da bir bebekte nöral tüp defekti meydana gelebileceği akılda tutulmalıdır. Bu nedenler arasında anne adayında insüline bağlı şeker hastalığının olması, daha önceki gebeliklerinde nöral tüp defekti teşhisi, aşırı kilolu veya obezite, gebeliğin ilk haftalarında geçirilmiş yüksek ateşli hastalık öyküsü veya antiepileptik ilaç kullanımı sayılabilir.”

FOLİK ASİT HENGİ GIDALARDA BULUNUR?

Daha önceden folik asit eksikliğinin saptanmış veya nöral tüp defekt anomalili bebek doğurmuş kadınların, gebe kalmayı düşündükleri tarihin en az 3 ay öncesinden itibaren folik asit alımına başlamaları gerektiğini ifade eden Dr. Berker, şunları kaydetti:

“Taze yeşil sebzeler folik asit kaynağıdır, ancak uzun süreli pişirmeler ve uzun süre bekleyen gıdalardaki miktarını azaltır. Günlük gereksinmenin karşılanması kapsamında, folik asitin en yoğun bulunduğu besinler karaciğer ve diğer organ etleri, kuru baklagiller, fındık ve ceviz gibi sert kabuklu meyveler, ıspanak ve brüksel lahanası gibi yeşil sebzeler ile başta narenciye grubu olmak üzere meyveler ve saflaştırılmamış (özü ve kepeği ayrılmamış) tahıl ürünleri ve patatestir. Turunçgiller de folik asit bakımından zengin meyvelerdir. Portakal, greyfurt, limon gibi meyveler günlük olarak tüketilerek folik asit ihtiyacı karşılanabilir. Folik asit eksikliği genel olarak sindirim sistemi bozukluğu olan kişilerde ve hamilelik dönemlerinde görülür. Doğal gıdalar gebenin folik asit açığını tam olarak kapatamayacağından ötürü gebeliğin ilk haftalarından itibaren hap olarak dışarıdan alınması uygun olacaktır.”

FOLİK ASİT NE ZAMAN VE NASIL KULLANILMALI?

Folik asit kullanımı için önerilen zamanlamanın gebelikten bir ay önce ve gebeliğin ilk üç aylık dönemi olduğunu kaydeden Berker, “Yakın gelecekte gebe kalmayı planlayan tüm kadınlar, gebe kalma döneminde günlük 0,41 mg folik asit kullanmalıdırlar. Planlı gebeliklerde gebeliğin ilk üç ayı süresince 0,4 mg/gün folik asit kullanılmasını öneriyoruz. Bununla beraber gebelerin gebeliklerinin ilk üç ayında günde 0,4 mg, özellikle geçmişte NTD çocuk doğurma öyküsü olan kadınların gebeliklerinin ilk üç ayında 4mg folik asit kullanması tavsiye ediyoruz. Epilepsi (sara) hastası gebeler günde 1 mg folik asit mutlaka almalıdırlar. Epilepsi hastası gebelerde folik asit yüksek dozlarda kullanıldığı takdirde, antiepileptik ilaçların etkinliğini azaltmaktadır. Diğer taraftan ise antiepileptik ilaç alan kadınlar folik asit eksikliği gelişimi açısından risk grubundadırlar. Bu nedenle epilepsy hastalarında folik asit dozu iyi ayarlanmalı ve sıkı takip edilmelidir. Ülkemizde gebeliklerin çoğu plansız gerçekleşmekte bu nedenle üreme çağındaki kadınların her zaman folik asitten zengin gıdalarla beslenmesi konusunda eğitilmeleri ve beslenme konusunda danışmalık yapılması NDT’li bebek oranını azaltacaktır. Folik asit kullanımı hamileliğin 3. ayı ( haftası) bitene kadar sürmelidir” diye konuştu.

Sivas Medicana Hastanesi Kadın Hastalıları doktorlarından Op. Dr. Kerime Nazlı Salihoğlu, gebelikte folik asit kullanılmaması durumunda doğacak bebeğin bir çok sağlık sorunu ile dünyaya gelebileceğini söyledi.
Gebelikte folik asit kullanımını tavsiye ettiklerini dile getiren Salihoğlu, “Gebelikte folik asit kullanımı mutlaka tavsiye ediyoruz. Folik asit B vitamini türevidir. B9 vitaminidir, folat diye bilinir. Buradan anne adaylarına sesleniyorum, mutlaka gebelik planlıyorlarsa gebelik oluşmadan önce 46 hafta arası öncesinde mutlaka folik asit kullanmalarını öneriyorum. Çünkü folik asit kullanımının da ilk 4 haftada bebeğimizin beyin ve omurilik gelişimi tamamlandığı için bu süreçte yeterli düzeyde ki folik asit kullanımı beyin ve omurilik gelişimindeki birtakım kusurları anomalileri engellemektedir. O yüzden gebelik planlayan anne adayları da mutlaka folik asit kullanmalarını tavsiye ediyoruz. Gebelik oluştuğu takdirde de yine ilk 12 hafta içinde folik asit kullanımına devam ediyoruz" dedi.

Tahıl ve Yeşil Yapraklı Sebzelerde Bol Bulunuyor

Salihoğlu, folik asitin tahıl ve yeşil yapraklı sebzelerde bol bulunduğunu ifade ederek, “Folik asit kullanımı aslında Türkiye'de çok yaygındır. Bizim yemek kültürümüzde toplumsal alışkanlığımızda da gıdalarımızda da çok fazla bulunmaktadır. En fazla mercimek de kuru fasulyede tahıllarda avokado da brokolide yeşil yapraklı sebzelerde bol bulunmaktadır. O yüzden anne adaylarımıza mutlaka bu tarz sebzeleri gıdaları bol tüketmelerini öneriyoruz. Folik asit kullanılmadığı takdirde Nöral tüp defekti dediğimiz spina bifida, bebeğin omurgasında açıklıklar ve beyin omurgasında kese ile doğan bebekler ya da anelsefali dediğimiz beyin gelişimi olmayan bebekler dünyaya gelmektedir. Yakın bir zamanda yapılan bir araştırmada yurt dışında Norveç'te yapılan araştırmada folik asit kullanıldığı takdirde bu tarz doğumların yüzde oranında azaldığı bildirilmiştir. Folik asiti o yüzden mutlaka biz gebelik planlayan anne adaylarına öneriyoruz ve gebelik oluştuğu takdirde de ilk 3 ay döneminde mutlaka kullanmalarını istiyoruz” diye konuştu.

Gebelik Öncesi Folik Asit Kullanılmaya Başlanmalı

Salihoğlu, kadınların gebelik planladığı dönemde mutlaka folik asit kullanılmaya başlanması gerektiğini söyleyerek, “Tabii ki bize hastalar genelde adet rotarı ile geliyor ve gebeliklerin çoğu da plansız olduğu için gebe bir şekilde geliyorlar. Biz gebelik teşhisini koyar koymaz mutlaka folik asiti kullanıyoruz ama buradaki en önemli kriter gebelik planladığımız dönemde folik asiti kullanmalıyız ki beyin ve omurilik gelişimi ilk 4 haftada olduğu için zaten anne adayı gebe olduğunu bildiği anda 5’inci haftaya girmiş oluyor. O yüzden gelişim tamamlandığı için kullanılan folik asitin çok çok Nöral tüp defekti önleyici etkisi kalmıyor. O yüzden buradan anne adaylarına sesleniyorum gebelik planlıyorsak mutlaka folik asit replasmanı öneriyoruz” şeklinde konuştu.

Alınmasa Çok Ciddi Sorunlar Çıkabilir

Salihoğlu, folik asit alınmadığı takdirde çok ciddi sorunların çıkabileceğinden bahsederek, “Dünya Sağlık Örgütü de mutlaka anne adaylarına 2 vitamini mutlaka replasman olarak öneriyor. Biri bunlardan folik asit diğeri de demir. Aslında günlük gıda alımımızda folik asiti alıyoruz ancak gebelik oluştuğu takdirde ihtiyaç arttığı için bu yüzden folik asit replasmanı öneriyoruz. Bazen hastalar bize şunu soruyor, ‘Hocam folik asiti fazla alırsak bir sıkıntı olur mu?' Şu anda bilimsel tam olarak göstermiş kesin bir sonuç yok ama folik asit fazlalığı herhangi bir zararı gösterilmemiş kanıtlanmamış ama eksikliğinde çok ciddi problemler ortaya çıkıyor ve yapılan çalışmalardan hatta folik asit replasmanını almayan annelerin bebeklerine göre otizm riskini de azalttığı gösterilmiştir. O yüzden Dünya Sağlık Örgütü bizim kendi sağlık bakanlığımız da mutlaka anne adaylarının gebelik planladığı dönemde ilk 46 hafta civarı folik asit almaları ve gebelik oluştuktan sonra da ilk 3 ay mutlaka folik asit replasmanı öneriyoruz. Lütfen yeterli ve dengeli bir şekilde beslenelim ihmal etmeyelim sağlıklı bebekler dünyaya getirmek adına” ifadelerini kullandı.