Zihni Güçlendiren Besinler

Düzenli ve sağlıklı beslenerek birçok hastalığın önüne geçebildiğimiz gibi beynimizi de geliştirebiliriz. Beyin gelişimini olumlu etkileyen besinlerin bebeklikten başlayarak gelişim süreçleri boyunca tüketilmesi, zihinsel ve fiziksel gelişimlerini büyük ölçüde desteklemektedir. Beyin sağlığını korumak, desteklemek, düşünebilmeyi geliştirmek ve konsantrasyonu artırmak gibi işlevler için bazı besinler çok önemlidir.

Beyin mükemmel bir yönetici. Tıpkı bir orkestra şefi gibi vücudumuzdaki sinir iletilerinin bir hücreden diğerine taşınmasını yönetiyor. Bunu yaparken sinirsel iletici denilen kimyasal maddeler salgılıyor. Vücudumuzda milyarlarca sinir hücresi var. Beynimiz, bedensel, duygusal ve davranışsal konularda tüm mesajları bu kimyasal maddeler aracılığıyla ilgili hücrelere gönderiyor. Ne var ki bu önemli görevi yapması için beynin besinlere gereksinimi var. Yediğimiz herşeyin besin değeri kan yoluyla tüm vücuda yayılmadan önce ilk olarak beyine ulaşıyor. Beyin, hangi besinin ne kadar yararlı olacağını bildiği için bu konuda çok seçici davranıyor. Kan/beyin bariyeri denilen hücreler beyine giren tüm besinleri kontrol edip yararlı olanları kendine seçiyor ve kalanları kan yoluyla vücudun diğer taraflarına gönderiyor. Beynin bu seciçi işlevinden yola çıkarak yapılan araştırmalarda bazı besinlerin beyin performansını artıran özellikler içerdiği kanıtlanmıştır. Son araştırmalarda ise gıdaların türü kadar miktar ve kalitesinin de zihinsel performansı ve insanın davranışlarını etkilediği daha belirgin olarak ortaya çıkmıştır.

1. Omega 3

BEBEKLERDE ZEKAYI GELİŞTİREN BESİNLER NELERDİR?

Bebeğin doğumundan itibaren özellikle ilk 6 ay anne sütü alması zekayı geliştiren besin zincirinin başında gelir. Anne sütü bebeğin beyin gelişimi için gerekli tüm besinsel öğeleri içinde barındırır. Ayrıca anne sütü bebeklerin bedensel ve ruhsal gelişimi için de büyük öneme sahiptir. Anne sütü alan çocukların zeka seviyesinin, almayanlara kıyasla daha yüksek olduğunu gösteren bilimsel çalışmalar bulunmaktadır. 6 ayın sonunda ek gıda olarak bebeklere çiğneme yeteneği olmadığı için püre kıvamında besinler verilebilinir. Öğünlere ek olarak beslenme programına dahil edebileceğiniz besinler:

• Yumurta
• Yoğurt
• Devam maması-sütü
• meyve-sebze püreleri
• Tahıl ve pirinç bulunan süzme çorbalar
• Bal
• Pekmez
• Reçel

ÇOCUKLARDA ZEKAYI GELİŞTİREN BESİNLER NELERDİR?

Gelişim çağındaki çocuklar için zeka geliştiren yiyeceklerin beslenme programlarına katılması önemli. Tuz, şeker, fazla yağ, raf ömrü olan ve hazır yiyeceklerin verilmesinin zeka puanını düşürdüğü uzmanlar tarafından dile getiriliyor. Çocukların gelişimlerinin düzgün ilerleyebilmesi için sebze, meyve ve temiz et(hayvanın büyüme sürecinde antibiyotik, kimyasallar vb. verilmemiş olması) gibi yiyecekleri düzenli ve dengeli tüketmeleri gerekiyor, bu durum çocukların bedensel, ruhsal ve zeka gelişim süreçlerini olumlu yönde etkileniyor. Tabi ki zekayı geliştiren şeyler, yiyeceklerle sınırlı değil. Bunun için birçok yöntem var. Zekayı geliştiren sorular da bunlardan biri.

DİKKAT EKSİKLİĞİNE İYİ GELEN BESİNLER NELERDİR?

Zeka açıcı yiyecekler ve aktiviteler arasından dikkat geliştirici etkisi olanları da inceleyelim.

Dikkat eksikliğine iyi gelen besinler: Yağlı balık cinslerinde (somon, sardalya, dil balığı, pisi balığı vb.) bulunan omega 3, yağ asitleri ve çinko, sebze ve meyveler de bol miktarda bulunan vitamin ve mineraller dikkat eksikliği, odaklanma ve kronik yorgunluk tedavisine yardımcı besinlerdir. Düzenli bir şekilde alınan omega 3 ve çinko beyin sağlığı dışında diğer organlarımız içinde çok yararlıdır. Omega 3 balıklar dışında kanola yağı, ceviz, keten tohumunda da bulunur. Çinko bulunan diğer besinler ise yer fıstığı, tahin, susam ve kabak çekirdeğidir.

BEYİN GELİŞTİREN BESİNLER NELERDİR?

Güçlü bir hafıza, zeka gelişimi ve beyni zinde tutmak için bazı besinlerin diğerlerine göre önemi çok daha fazladır. Beynin güçlü ve canlı kalmasını sağlayan, zihinsel gelişime katkı sağlayan (zeka geliştiren), zihni açan, gün boyu enerjik tutan beyni geliştiren yiyecekleri şöyle sıralıyoruz.

5

6

Çocuklarımızın zihinsel, bedensel ve ruhsal gelişimlerinin düzenli şekilde ilerlemesi için “Zeka Geliştirme Yolları Nelerdir?” adlı içeriğimizden faydalanabilirsiniz.

Yediğiniz besinlerin vücudunuzu ve görünümünüzü nasıl etkilediğini her zaman bilseniz de, yedikleriniz aslında beyin sağlığınız üzerinde de büyük bir rol oynar.

Bu noktada beyin sağlığınız ve hafızanız için hangi gıdaların yararlı olduğunu merak ediyorsanız, bir sonraki başlıkta sizin için oluşturduğumuz listeyi gözden geçirebilirsiniz.

İlgili İçerik: İş Yerinde Enerjinizi Artıracak Yiyecekler

Hafızanızı Güçlendirecek 5 Besin

Aşağıdaki listede, uzmanların yaşa bağlı hafıza kaybını önlemeye yardımcı olması ve hafızanızı güçlendirmesi için beslenmenizde düzenli olarak dahil etmeyi önerdiği beyin sağlığı için en önemli besin kaynaklarını bulabilirsiniz:

1. Avokado

Avokado, yüksek yağ içeriği nedeniyle genellikle kötü bir şöhrete sahip olsa da, bilişsel gerileme oranlarını düşüren ve kan şekeri seviyelerini sabit tutan tekli doymamış yağlarla doludur.

Hem K vitamini hem de folat açısından oldukça zengin olan avokado, beyindeki kan pıhtılarının önlenmesine yardımcı olmasının yanı sıra hafıza ve konsantrasyon ile ilgili beyin fonksiyonlarını iyileştirmeye de katkıda bulunur.

2. Balık

Sağlıklı bir et alternatifinden daha fazlası olan balık, beynin yakıtı olarak görülür ve öğrenme ve hafıza için faydalı olan Omega-3 yağ asitlerini içerir.

Balığın beyin dejenerasyonunu azaltmaya yardımcı olabileceğine dair güçlü kanıtlar vardır. Bu yüzden yaşlılarda hafıza azalmasına yardımcı olabilir.

Yaşlandıkça, hafıza işlemeye yardımcı olan beyninizin gri maddesi de doğal olarak azalır. Bu noktada balıktaki Omega-3 yağ asitleri, beyninizin gri madde hacmini artırmaya da yardımcı olabilir.

Diyetinize ekleyebileceğiniz bazı balık ve deniz ürünleri örnekleri aşağıdakileri içerir:

3. Tam Tahıllar

Beyin sağlığı üzerinde olumlu bir etkisi olacağı için rafine karbonhidratları tam tahıllarla değiştirmeniz önerilir. Diğer sağlık yararlarının yanı sıra tam tahıllar, vücudunuzdaki işlenme biçimleri nedeniyle de beyin sağlığı üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir.

Beyaz ekmekteki rafine karbonhidratların aksine tam tahıllar vücudunuzda daha yavaş parçalanan ve şekerleri yavaş yavaş salınan karmaşık karbonhidratlardır. Beyaz ekmek yerseniz, hızla şekere dönüşür. Bu yüzden vücudunuza çok hızlı şeker salan yiyeceklerden kaçınmaya çalışmanız gerekir. Tam tahıllı besinler gibi karmaşık karbonhidratlar daha yavaş parçalanır, bu nedenle şeker kademeli olarak salınır ve vücudunuzun daha verimli çalışmasına izin verir.

Yüksek şeker alımı, beyin fonksiyonlarında hızlanan bir düşüşle de bağlantılıdır. 

Tüm bu sebeplerden ötürü basit karbonhidratlarınızı aşağıdakiler gibi tam tahıl ikameleriyle değiştirmeyi deneyebilirsiniz:

• Esmer pirinç
• Kinoa
• Yulaf ezmesi
• Tam tahıllı ekmek
• Tam tahıllı makarna
• Karabuğday

4. Böğürtlen, Yaban Mersini, Ahududu

tarihli bir araştırmaya göre; böğürtlen, yaban mersini ve ahududu gibi flavonoid içeren meyveler yaşa bağlı bilişsel gerilemeye karşı koruyucu olabilir. Fakat araştırmada, daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç olduğu ve etkinin hayvanlarda daha net bir şekilde gösterildiğini kabul edilmiştir.

5. E Vitamini Açısından Zengin Besinler

Çalışmalardan elde edilen kanıtlar karışık olsa da, güçlü bir antioksidan olan E vitamini, nöronları veya sinir hücrelerini Parkinson hastalığı, amyotrofik lateral skleroz (ALS) ve Alzheimer hastalığı gibi hafızayı etkileyen beyin hastalıklarından korumaya yardımcı olabilir. 

E vitamini açısından zengin besinler aşağıdaki şekildedir:

• Sağlıklı bitkisel yağ bazlı salata sosları
• Tohumlar
• Fındık
• Fıstık ezmesi
• Tam tahıllar

Hangi Besinler Hafızayı Olumsuz Etkiler?

Hafızayı güçlendirmek için yiyip içebileceğiniz iyi besinler olduğu gibi iltihaba neden olan ve özellikle beyin işlevi ve hafıza için kötü olan yiyecek ve içecekler de vardır. Kaçınılması gereken bu gıdaların listesi aşağıdaki şekildedir:

• Beyaz şeker
• Aspartam tatlandırıcı
• Nitrozamin içeren işlenmiş etler
• Mikrodalga patlamış mısır
• İşlenmiş peynirler
• Beyaz ekmek ve beyaz pirinç
• Margarin ve trans yağ içeren diğer atıştırmalık yiyecekler
• Gazoz

Bu tür gıdaların tüketimine ek olarak, stres, kaygı, uykusuzluk, tiroid sorunları, B12 vitamini eksiklikleri, alkol kullanımı, bazı ilaçlar ve kötü beslenme seçimleri de beyin fonksiyonlarını etkileyebilir ve hafıza kaybına katkıda bulunabilir.

Hafıza fonksiyonları yaralanmalardan, tümörlerden, kanser tedavilerinden ve kafa travmasından da etkilenebilir.

Kahve Hafızayı Güçlendirir Mi?

Kahve hafızayı güçlendirebilir. Kahvedeki kafein, beynin bilgiyi işleme yeteneğini geliştiren dinlenme halindeki beyin entropisini artırabilir. Araştırmalar, bireylerin kahve içtikten sonra daha fazla bilgi hatırladığını göstermiştir. Ancak, bu konudaki araştırmalar oldukça karışıktır. Bazı araştırmacılar kahvenin hafıza üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını iddia ederken, bazıları da kısa ve uzun vadeli hafızayı önemli ölçüde etkilediğini iddia etmektedir.

Orta derecede kafein tüketiminin, nörotransmiter adenosini bloke ederek ve dopamin ve norepinefrin gibi diğer nörotransmitterlerin salınımını artırarak kısa süreli hafızayı, dikkati ve uyanıklığı geliştirdiği gösterilmiştir. Bununla birlikte, aşırı kafein tüketimi, hafızayı ve bilişsel işlevi olumsuz etkileyebilecek kaygı, sinirlilik ve uyku güçlüğü gibi olumsuz etkilere sahip olabilir. Kafein alımının günde yaklaşık mg ile sınırlandırılması önerilir, bu da fincan kahveye eşdeğerdir.

Şeker Tüketmek Hafıza Sorunlarına Neden Olur Mu?

Aşırı miktarda şeker tüketmek hafıza bozukluğu ile ilişkilendirilir. Yüksek şeker seviyeleri, beynin düzgün çalışma kabiliyetine müdahale ederek bilişsel işlevin ve hafızanın tutulmasının azalmasına neden olabilir. Ayrıca zamanla beyin sağlığını etkileyebilecek insülin direncinde artışa yol açabilir. Vücudun çalışması için biraz şeker gerekli olsa da, beslenmenizdeki ilave şeker miktarını sınırlamak ve bunun yerine meyve ve sebzelerden karmaşık karbonhidratlar ve doğal şekerler tercih etmek önemlidir.

Genel olarak, ne yediğinize dikkat etmenin, beyniniz ve hafızanız da dahil olmak üzere tüm vücudunuz için birçok sağlık yararı olabilir. Küçük değişiklikler bile büyük bir fark yaratabilir. Bu yüzden yeni beslenme biçimleri keşfedin veya hafızanızı güçlendiren bazı besinler ile günlük öğünlerinizdeki belirli yiyecekleri değiştirin.

Hafızanızı Güçlendiren Besinler İle İlgili En Çok Sorulan Sorular

1. Hafızanızı güçlendirmenize yarayacak bazı besinler nelerdir?

Yaban mersini, somon, fındık, avokado, yumurta, koyu yapraklı yeşillikler, zerdeçal ve yeşil çay.

2. Şeker hafızaya zarar verebilir mi?

Evet, aşırı şeker tüketimi hafıza bozukluğuyla ilişkilendirilir.

3. Hafıza için en iyi içecek nedir?

Yüksek antioksidan konsantrasyonu nedeniyle hafıza için en iyi içeceğin yeşil çay olduğuna inanılmaktadır.

4. Yağ asitleri hafıza için iyi midir?

Evet, somon gibi balıklarda bulunan omega-3 yağ asitleri, gelişmiş hafıza ve bilişsel işlevlerle bağlantılıdır.

5. Kafein hafızayı geliştirebilir mi?

Orta düzeyde kafein alımının kısa süreli hafızayı iyileştirdiği kanıtlanmıştır, ancak aşırı kafein tüketiminin olumsuz etkileri olabilir.

6. B vitaminleri ve hafıza arasındaki ilişki nedir?

B vitaminleri, özellikle B6, B12 ve folik asit, uygun beyin fonksiyonu için gereklidir ve gelişmiş hafıza ve bilişsel fonksiyonla bağlantılıdır.

Avansas

Avansas, her ölçekteki işletmenin tüm işyeri ihtiyaçlarını karşılayan Türkiye'nin ilk ve en büyük alışveriş platformudur. Avansas Blog'da ise iş hayatına dair ilginizi çekebilecek öğretici ve eğlenceli yazıları sizler için hazırlıyoruz.