Kurbanın Ibadeti Ve Önemi Kısaca
kaynağı değiştir]
Ana madde: Argiştihinili
Argishtihinili (Urartuca: URU AR-gi-iş-Ti-Ni-hi-Li), eski bir Urartu şehir devletidir. MÖ 8-6. yüzyıllarda Urartuların Kafkaslara doğru yayıldığı I. Argişti döneminde Urartu Devleti'nin başşehri olarak kuruldu ve I. Argişti'nin onuruna şehre Argiştihinili adı verildi. Argiştihinili, Armavir Kentinin 15 kilometre güneybatısında bulunan Argiştihinili Kalesi kalıntıları, Nor-Armavir ve Armavir-Merkez köyleri arasında Aras nehrinin kıyısında Ermenistan'da yer almaktadır.
 |  |  |
| Yukarıda: En parlak çağında Argiştihinili şehrinin planı; Solda:Argiştihinili-Armavir antik şehrinin ter aldığı tepe; Sağ tarafta ise: Kral I. Argişti anısına konulan Dikilitaş görülmektedir. | ||
Argişti'nin Aras Nehri ile onun bir yan kolu olan Kasakh[2] Nehri arasında sulama kanallarından oluşturduğu ağ şehir ile ayni zamanda inşa edilmişti. Bugün hâlâ bâzı kanallar gözle görünebilmektedir.[3] Bu kanalların açılması 160,000 metre küp toprağın yerinden çıkarılmasını gerekli kılmıştı.[4]
 | Sayılar: 1. Batı tahkimatı (Nor-Armavir yakınlarında bir tepecik) 2. Doğu tahkimatı (Armavir etrafında bir toprak yığını) 3. İç-Şehir 4. Dış-Şehir 5. Argiştihinili kırsalının yaklaşık sınırları. 6. Sulama kanalları. 7. Argiştihinili'nin harabeleri üzerine yaklaşık 200 sene sonra inşa edilen Eski-Armavir sınırları. |
 |  |
| Tercüme:Menua oğlu I. Argişti konuşuyor. Heybetli bir kale inşa ettim ve ona kendimden bir isim verdim: Argiştihinili. Arazi el değmemiş, bakımsız ve çoraktı. Üzerinde hiçbir şey inşa edilmemişti. Üstünde akan ırmaklardan tam dört tane kanal inşa ettim. Daha sonra üzerinde üzüm bağları ile meyve bahçeleri birbirlerinden ayrıldılar. Orada pek çok cesaretli girişimlerde bulundum ve büyük başarılar elde ettim... Menua oğlu I. Argişti, güçlü kral, yüce kral, Biainili kralı, Tuşpa'nın hâkimi.[5][6] | Tercüme:İlâh Ḫaldi'nin azamet ve ululuğu sayesinde, Menua oğlu I. Argişti bu su kanalını inşa etti. Arazi tamamen ıssız ve tenha idi, üzerinde yaşayan hiçbir kimse yoktu. I. Argişti bu sulama kanalını yüce Ḫaldi'nin lütufları ve yardımları sayesinde yaptı. Menua oğlu I. Argişti, güçlü kral, yüce kral, Biainili kralı, Tuşpa'nın hâkimi.[6] |
Urartu kronolojik tarihçesi[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Urartu Dini
Van / Mehr Kapısı (Mağara Tapınağı) anıtındaki yazıta göre Urartuların inandığı, kutsadığı ve adlarına belirli dönemlerde kurban kestiği 79 tanrı, tanrıça ve tanrısal özellik bulunmaktadır. Bunlardan ilk üç sırayı Haldi, Teişeba ve Şivini paylaşır. Haldi - (Eşi Bagbartu / Bagmaştu / Arubani), Urartuların ana tanrısı idi. İsim olarak kökeni M.Ö. 13. yüzyıl Asur yazıtlarına kadar inmektedir. En büyük tapınağı Musaşirin'de idi. Teişeba (fırtına tanrısı) Hurri kökenlidir ve Hititlerde Teşup ile aynı tanrı olmalıdır. Şivini de (Güneş tanrısı) olup Hurri kökenlidir. Hititler'deki Şimegi'nin karşılığıdır. Urartular, büyük merkezlerde tanrıları için kule tipi tapınaklar ve açık alanlardaki kayalara kapı görünümlü kutsal nişler yapmışlardı.
Âyinler[değiştir Tarihî genetik ortaklık ve senkretik [=bağdaştırmacı] sanat yaklaşımları bağlamında şaman ve epik küyci [=ozan]
Öz: Bu makale gezgin halk ozanı ve Şaman ile ilgili. Gezgin halk ozanı ve Şamanın eski çağ- lardan beri derin bir ilişkisi olduğuna dair bazı hipotezlerimiz var. Her ikisi de aynı zamanda müzisyen, şarkıcı, şair, yaratıcı ve oyuncu. Eski çağlarda bütün bu fonksiyonlar Şaman gibi bir kişi tarafından uygulandı. Özbek dilinde “Şaman terimini” analiz ettiğimizde anlıyoruz ki detaylarda derin bağlan- tıları var. Geleneğe göre, halk destanlarını okuyan âşık, akın ve ciravlar, bir derleme türkü ya da destanı dombira, dutar, kubiz (kopuz) gibi müzik aletleriyle söylemişlerdir. Özbek âşıklarının epik eserlerini dombirayla söylemek (Harezm destancılığı hariç, çünkü orada âşıklar dutar, tar gibi aletleri kullanırlar), destancılık okullarının özelliklerinden biridir. Epik türkücü, yani destancı âşık ile Şaman-âşıklarda müzisyenlik, türkücülük, şairlik, irticalen söz söyleme ve bir anlamda oyunculuk (tiyatro oyunculuğu) özellikleri, genellikle yorumculuğun bu iki karakterinin, eskiden bir bütün gelenek tarzında oluştuğunu gösterir. Demek ki eskiden Şamanlar, rumuzlu-sihirli tören ve şenliklere katılmakla birlikte tarihî halk bilimi eserleri, mitolojik destan hikâyeleri yaratıcıları ve ilk yorumcuları olarak etkinlik gös- termişlerdir Kısaca, dinsel törenlere ve festivallere katılırlar ve efsanevi epik şiirin yaratıcısıdırlar. Zamanla Şaman ve Ozan birbirlerinden fonksiyonları bakımından ayrılır. Böylece, kendi öz- gün yolları ve stillerini geliştirirler. Özbek dilinde ve Özbekistan’da mevcut iki terim ve stil vardır. Bunlar, Şaman-Şarkıcı ve Epik Folk Song-Şarkıcı’dır. Bu da ayrıca bir kanıttır.
Anahtar Kelime:
Konular:
nest...
Tarihî genetik ortaklık ve senkretik [=bağdaştırmacı] sanat yaklaşımları bağlamında şaman ve epik küyci [=ozan]
Öz:Bu makale gezgin halk ozanı ve Şaman ile ilgili. Gezgin halk ozanı ve Şamanın eski çağ- lardan beri derin bir ilişkisi olduğuna dair bazı hipotezlerimiz var. Her ikisi de aynı zamanda müzisyen, şarkıcı, şair, yaratıcı ve oyuncu. Eski çağlarda bütün bu fonksiyonlar Şaman gibi bir kişi tarafından uygulandı. Özbek dilinde “Şaman terimini” analiz ettiğimizde anlıyoruz ki detaylarda derin bağlan- tıları var. Geleneğe göre, halk destanlarını okuyan âşık, akın ve ciravlar, bir derleme türkü ya da destanı dombira, dutar, kubiz (kopuz) gibi müzik aletleriyle söylemişlerdir. Özbek âşıklarının epik eserlerini dombirayla söylemek (Harezm destancılığı hariç, çünkü orada âşıklar dutar, tar gibi aletleri kullanırlar), destancılık okullarının özelliklerinden biridir. Epik türkücü, yani destancı âşık ile Şaman-âşıklarda müzisyenlik, türkücülük, şairlik, irticalen söz söyleme ve bir anlamda oyunculuk (tiyatro oyunculuğu) özellikleri, genellikle yorumculuğun bu iki karakterinin, eskiden bir bütün gelenek tarzında oluştuğunu gösterir. Demek ki eskiden Şamanlar, rumuzlu-sihirli tören ve şenliklere katılmakla birlikte tarihî halk bilimi eserleri, mitolojik destan hikâyeleri yaratıcıları ve ilk yorumcuları olarak etkinlik gös- termişlerdir Kısaca, dinsel törenlere ve festivallere katılırlar ve efsanevi epik şiirin yaratıcısıdırlar. Zamanla Şaman ve Ozan birbirlerinden fonksiyonları bakımından ayrılır. Böylece, kendi öz- gün yolları ve stillerini geliştirirler. Özbek dilinde ve Özbekistan’da mevcut iki terim ve stil vardır. Bunlar, Şaman-Şarkıcı ve Epik Folk Song-Şarkıcı’dır. Bu da ayrıca bir kanıttır.
Anahtar Kelime:
Konular: