Kolesterol Ilaçları Zararlı Mı

Kolesterol yüksekliğinde dikkat edilmesi gerekenler

Kalp hastalıkları, günümüzün en önemli sağlık sorunları arasında, dünyada ve ülkemizde de ölüm nedenleri arasında başı çeker. Kalp hastalıklarında, yüksek kolesterolün etkisi de bilinen bir gerçek. Yüksek kolesterole karşı ilk önerilen ise; diyet ve yaşam tarzı değişikliği. Birçok hastalıkta olduğu gibi kolesterol hakkında da toplumda doğru bilinen yanlış bilgiler, hastaların gereksiz yere endişeye kapılmalarına, kalp sağlıklarını riske atmalarına neden olabilir. Kolesterol hakkında ‘yanlış’ bilgilerin ‘doğru’ları…

'Yüksek kolesterol zararsızdır'

Kolesterol vücutta yaşamsal önem taşıyan kortizol ve seks hormonu gibi hormonların sentezinde kullanılır. Ayrıca hücre duvarının yapı taşını oluşturur ve hücrelere sağlanan enerjinin önemli kaynaklarından birini oluşturur. Bu önemli işlevlerinden dolayı vücudumuzda bir miktar kolesterol olması şart. Ancak kanda fazla biriktiğinde ise bu kez vücuda yarar yerine, zarar verir. Kolesterol yüksekliğinin kalp damar hastalıkları ile ilişkisi ’in üzerinde yapılan klinik araştırma ile net olarak gösterilmiş. Tedavi edilmeyen kolesterol yüksekliği damar sertliğinin oluşumunda rol oynamasının yanı sıra kalp krizi ve felç riskinde artış yapar. Mevcut kalp damar hastalıklarının ilerlemesindeki temel etkenlerden birini de kolesterol yüksekliği oluşturur.

'Kolesterol ilacı karaciğeri bozar, cinsel fonksiyonları kötüleştirir'

Kolesterol ilaçları yan etki profili açısından oldukça güvenli ilaçlardır. Ancak çok yüksek dozda kullanılırlarsa karaciğerde geçici enzim yükselmesi yapabilirler. Kalıcı karaciğer harabiyeti de yine ancak altta yatan karaciğer hastalığı olan hastalarda gelişebilir. Ayrıca kolesterol ilaçları cinselliği baskılamaz, tam aksine damar üzerindeki olumlu etkileriyle cinsel fonksiyonu düzeltebilen etki gösterirler.

'Artık kırmızı et yemek bana yasak'

Yaygın inanışın aksine, yüksek kolesterolde kırmızı et tüketiminin yasaklanması söz konusu olmaz. Çünkü kolesterolün en zararlı kaynağını kırmızı et değil, margarin ve fırınlanmış hazır ürünlerdeki trans yağlar oluşturur. Ette bulunan doymuş yağ asitlerinin belirli seviyede tüketimi ise sağlıklı beslenmenin önemli bir unsuru olarak kabul edilir. Bu nedenle sağlıklı beslenmek için günde gram kadar kırmızı et tüketmek gerekir. Tabii ki yağları alınmış olarak! Ancak bu rakamdan sonra, özellikle de gram üzeri kırmızı et tüketildiğinde yüksek kolesterol ve kalp hastalığı riskinde ciddi artış olur.

'Hayvansal gıdalar kolesterol yüksekliğine sebep olmaz'

Çok miktarda yağlı et ve sucuk ile salam gibi işlenmiş et tüketmek kolesterol miktarında artış yaparak kalp damar hastalığı oluşumuna zemin hazırlar. Özellikle işkembe, ciğer ve böbrek gibi sakatat grubundaki ürünler yüksek kolesterol içerir ve bu nedenle kolesterolü olan hastaların uzak durmaları gereken besinler olarak yer alır.

'İlaca ihtiyacım yok, doğal yöntemlerle kolesterolü düşürürüm'

Yaşam biçimi değişikliği dediğimiz beslenme, egzersiz ve ideal kiloya ulaşma, sigara ile alkolden uzaklaşma sayesinde kolesterol değerlerinde yüzde 50’ye varan bir düşüş sağlanabilir. Ancak bu süreç zaman alır. Bu nedenle özellikle kalp krizi geçirmiş ya da stent uygulanan hastalar ile diyabet hastalarında yüksek kolesterole karşı ilaç tedavisi kaçınılmaz olur.

'Kolesterolüm düştü, eski yaşantıma dönebilirim'

Hastanın başka bir kalp ve diyabet gibi hastalığı yoksa kolesterol seviyesi istenilen rakama düştüğünde ilaç tedavisi bırakılabilir. Kalp hastalarında ise kolesterol seviyesi normal değere ulaşsa bile ilacın dozu azaltılır ve nadiren kesilir. İlaç hekim önerisi olmada bırakılırsa hastaların çoğunda düşen kan değeri zamanla yine yükselir ve yüksek kolesterolün damar üzerindeki zararlı etkileri devam eder. Hasta herhangi bir yakınması olmadığı için de bunu farkına varamaz. Ayrıca ister ilaç olsun, isterse yaşam şekli, kolesterolle mücadele ömür boyu süren bir savaş. Dolayısıyla yaşam şekli değişiklikleri de geçici değil, kalıcı olmalı.

'Kolesterolüm yüksek, hemen ilaca başlamalıyım'

Kolesterol tedavisi bireysel bir tedavidir. Kişideki mevcut hastalıklar, risk durumu ve kolesterol seviyesine göre tedavi farklılık gösterir. Normal bir bireyde ilaç tedavisi gerektirmeyen yüksek kolesterol düzeyi kalp hastalığı varlığında tedavi gerektirebilir. Ancak bilinen kalp damar veya diyabet hastalığı olmayan, risk seviyesi düşük kişilerde karşılaşılan kolesterol yüksekliğinde temel yaklaşım, beslenme ve spordan oluşan 2 aylık yaşam şekli değişikliği olur. Bu 2 aylık süreçte yeterli tedavi yanıtı alınamazsa ilaç tedavisi düşünülebilir. Dolayısıyla ilaç tedavisine ne zaman başlanması ve ne kadar doz alınması gerektiğine, hastanın durumuna göre karar verilir.

'Yumurta yemem yasak'

Yüksek kolesterol hastalarını hala kaygılandıran bir başka önemli konu da yumurta tüketimi. Her sabah yumurtayla yapılan omletler elbette kolesterolü yükseltir. Buna bir de sucuk, salam ve pastırma veya margarin yağı eklendiğinde artış daha da yükselir. Ancak, gün aşırı bir adet yumurta yemek (haşlanmış) ise kolesterolün yükseltmiyor ve hastalara rahatlıkla önerilir.

LDL kolesterolü düşürmek önemli

1. Kolesterol yüksekliğinin değerlendirilmesinde birincil tedavi hedefi; kötü kolesterol olarak adlandırılan LDL’dir. Kalp damar hastalığı ile ilişkisi net olarak gösterilmiş olup, ilaç tedavilerinin ana hedefi LDL’yi düşürmek olur.

2. İkincil önem arz eden ve kolesterol koruyucu kolesterol olarak adlandırılan ise HDL’dir. Düşük olması risk faktörüdür. İlaç tedavisi HDL düzeyini kısıtlı miktarda arttırırken; sigara kesilmesi ve düzenli egzersiz HDL yükseltilmesinde temel etkenleri oluşturur.

3. Üçüncül hedef de yağ seviyesi olarak adlandırılan trigliserid düzeyidir. Özellikle göbekli kişilerde değeri yüksek olur.

Kalp ve damar hastalıklarının önemli risk faktörlerinden birisi olan yüksek kolesterolün tedavisi yapılmalı, seviyesi düşürülmelidir. Bazı insanlarda genetik olarak kolesterol yüksek olur, diyetle düşmez, bu takdirde ilaç vermek gerekebilir. Ayrıca damar sertliği ve buna bağlı tahribatlar oluşmuş kişilere de kolesterol için ilaç verilir. Şimdi bu ilaçların türlerini aşağıda yazıyorum:

• Statinler,
• PCSK9 baskılayıcıları,
• Fibrik asit türevleri (fibratlar da denir),
• PCSK9 inhibitörleri,
• Safra asidini bağlayanlar (safra asidi reçineleri olarak da adlandırılır),
• Nikotinik asit (niasin olarak da bilinir),
• Kolesterol emilimini engelleyen ilaçlar,
• Omega-3 yağ asitleri,
• Adenozin trifosfat-sitrat liyaz (ACL) baskılayıcıları,

Bunların bir kısmı ülkemizde mevcut değildir. Doktorlar hastanın klinik durumuna, kolesterol düzeyine göre bu ilaçlardan uygun olanları seçerek kullanırlar. Şimdi ülkemizde mevcut olan ve yaygın olarak kullanılan ilaçlardan bahsetmek istiyorum.

Statinler

En çok bilinen ve kullanılan kolesterol düşürücü ilaçlardır. Statinler, karaciğerin kolesterol yapmak için kullandığı bir enzim olan HMG CoA redüktaz enziminin çalışmasını engelleyerek kolesterol yapımını azaltırlar. Statinlerin kolesterol düşürme dışında da faydaları vardır. Bunları kısaca yazıyorum:

• Kan damarlarının iç tarafını sıvayan hücrelerin çalışmalarını düzenlerler,
• Vücudun iltihaplara karşı direncini yükseltir, iltihabın yaptıkları hasarı azaltırlar,
• Kanda pıhtılaşmayı sağlayan elemanlardan birisi olan trombositlerin birbirlerine yapışmasını engelleyerek pıhtı oluşma riskini azaltırlar,
• Direk etkileriyle atardamarlarda biriken plakların kopmasını engellerler. Plakları küçültürler. Bu sayede plakların hasar yapmalarını kısmen engellerler.

Statinler, kolesterol düşürme yanında, yukarıda saydığım faydalarıyla kalp ve hastalıklarının önlenmesine yardımcı olurlar.

Statinlerin yan etkileri:

Her ilacın olduğu gibi statinlerin de bazı yan etkileri vardır. Bunları aşağıda sayıyorum:

• Mide ve bağırsak sistemine etkileriyle bazen bulantıya ve kabızlığa neden olabilirler.
• Baş ağrısı yapabilirler, soğuk algınlığına benzer klinik tablo görülebilir,
• Kas ağrılarına neden olabilirler.
• Karaciğer enzimlerinde hafif yükselmelere neden olabilirler.
• Şeker hastalığına eğilim yapabilirler,

Statinlerin yukarıda bahsettiğim yan etkileri faydaları yanında önemsizdir. Ancak hastalarda ve bazı doktorlarda bu yan etkileri abartma eğilimi vardır. Bu nedenle takip eden doktorun tavsiyelerine uymak, abartılı telkinlerden kaçınmak çok önemlidir. Damar sertliğinin en önemli ilaçları statinlerdir. Yan etkileri çok olursa, başka bir molekülle değiştirip takip etmeyi tercih etmek lazımdır. Yine de hasta tolere edemiyorsa grubu değiştirmek gerekebilir.

Bazı statinlerle birlikte greyfurt ürünlerinden almak sakıncalı olabilir, yan etkileri artırabilirler.

Fibrik asit türevleri (fibratlar)

Kan lipit düzeylerini ve özellikle yağın bir çeşidi olan trigliseritleri azaltarak tesir ederler. Fibrik asit türevleri iyi kolesterol olarak adlandırılan HDL seviyesini yükseltirken, kötü kolesterol olan LDL'yi azaltırlar. Şiddetli böbrek hastalığı veya karaciğer hastalığı olan kişilerde fibratların verilmesi pek tercih edilmez.

Fibratların yan etkileri şunlardır:

• Kabızlık veya ishal yapabilirler,
• Kilo kaybına neden olabilirler,
• Şişkinlik, geğirme veya kusma görülebilir,
• Mide ağrısı, baş ağrısı veya sırt ağrısı görülebilir,
• Kas ağrısı ve zayıflığa neden olabilirler.

Kolsterol emilimini engelleyen ilaçlar

Bu ilaç sınıfı yan etkileri az ancak etkenlikleri sınırlı ilaçlardır. Bağırsakta kolesterolün emilmesini engelleyerek çalışırlar. Bu ilaçlar, LDL’yi ve trigliseriti düşürür, HDL’yi yükseltirler. Nadir görülen yan etkileri ishal ve hafif şiddette eklem ağrısıdır. Statinlerle birlikte kullanılabilirler. Son yıllarda dirençli kolesterol yüksekliğinde iki ilaç grubu kombine olarak birlikte kullanılmakta ve çok olumlu neticeler alınmaktadır.

Omega-3

Bunlara balık yağı da denir. En çok trigliseritleri düşürmek için kullanılırlar. Balık yağları diğer ilaçları etkileyebilirler. Balık alerjisi olanlar kullanılırken dikkat etmelidirler, allerjiye neden olabilir. En önemli yan etkilerini yazıyorum.

En önemli yan etkilerini yazıyorum.

• Şişkinlik, geğirme, karın ağrısı gibi mide ve bağırsak şikâyetleri,
• Döküntü veya kaşıntıya neden olabilirler,
• Ağızda balık tadı hissedilmesine neden olabilirler,
• Kanama süresini uzatabilirler, bu nedenle kan sulandırıcı ilaçlarlarla birlikte dikkatli kullanılmalı veya hiç kullanılmamalıdırlar.

Kolesterol Hakkında Daha Fazla Sık Sorulan Sorular

funduszeue.info ekibi olarak Türkiye’de ve dünyada yaşanan ve haber değeri taşıyan her türlü gelişmeyi sizlere en hızlı, en objektif ve en doyurucu şekilde ulaştırmak için çalışıyoruz. Yoğun gündem içerisinde sunduğumuz haberlerimizle ve olaylarla ilgili eleştiri, görüş, yorumlarınız bizler için çok önemli. Fakat karşılıklı saygı ve yasalara uygunluk çerçevesinde oluşturduğumuz yorum platformlarında daha sağlıklı bir tartışma ortamını temin etmek amacıyla ortaya koyduğumuz bazı yorum ve moderasyon kurallarımıza dikkatinizi çekmek istiyoruz.

Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (yorum yapan diğer okurlarımıza yönelik yorumlar da dahil olmak üzere) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık unsurları taşıması durumunda yorum editörlerimiz yorumları onaylamayacaktır ve yorumlar silinecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisinde aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemi içeren yorumlar da yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur. Bu nedenle bu tarz okur yorumları da doğal olarak funduszeue.info yorum sayfalarında yer almayacaktır.

Ayrıca funduszeue.info yorum sayfalarında Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu ispat edilemeyecek iddia, itham ve karalama içeren, halkın tamamını veya bir bölümünü kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.

Yorumlarda markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve herhangi bir şekilde ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmayacak ve silinecektir. Aynı şekilde bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Başka hiçbir siteden alınan linkler funduszeue.info yorum sayfalarında paylaşılamaz.

funduszeue.info yorum sayfalarında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan okura aittir ve funduszeue.info bunlardan sorumlu tutulamaz.

funduszeue.info yorum sayfalarında yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yayınlanan Kullanım Koşulları’nı ve Gizlilik Sözleşmesi’ni peşinen okumuş ve kabul etmiş sayılır.

Bizlerle ve diğer okurlarımızla yorum kurallarına uygun yorumlarınızı, görüşlerinizi yasalar, saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun şekilde paylaştığınız için teşekkür ederiz.

Kolesterol dediğimiz kavram aslında kanımızda dolaşan ve başta karaciğer olmak üzere tüm hücrelerimizde üretilen bir yağ molekülüdür. Kardiyoloji Uzmanı Dr. Ebru Özenç konu hakkında bilgiler verdi.