Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır Örnek 2019
Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? Kıdem ve ihbar tazminatı hesaplama
Kıdem tazminatı son günlerin en çok konuşulan gündem maddesi oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yeni ekonomi paketinin en çok tartışılan başlığı olan kıdem tazminatı konusunda da şunları söyledi:
"Verilen mesajların doğru okunması lazım. Tüm paydaşların mutabakatıyla bir süreç işleyecek. Daha ortada bir şey yok. Kıdem tazminatı çok sorunlu bir alan. İşçi, işveren, sendika mutsuz. Öyle bir formül üreteceğiz ki tüm paydaşlar mutlu olacak. Sabırlı olalım. Tüm paydaşlarla adım atılacak."
Peki kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? yılı kıdem tazminatı tavanı ne kadar oldu? Yeni kıdem tazminatı fonu nasıl olacak? İşte ayrıntılar
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İşe başlama tarihinden itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işveren, işçiye 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Ödenecek tutardan sadece damga vergisi (%0,) kesintisi yapılmaktadır.
Örneğin, çalıştığınız işyerinde son aldığınız brüt ücret 3 bin liraysa, ve işyerinde 5 yıldır çalışıyorsanız ve işten çıkartıldıysanız; kıdeminiz 17 bin bin lira tutuyor. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılıyor.
ÖRNEK HESAPLAMA TABLOSU
Giydirilmiş brüt ücret nedir?
İşçiye verilen aylık brüt maaşa ikramiye, prim, yol, yemek, yakacak yardımı vb. gibi maddi olanakların eklenmesiyle elde edilen toplam brüt aylık gelirdir.
yılında uygulanan kıdem tazminatı tavanı nedir?
Hesaplamaya esas ücreti belirlerken kullanılabilecek maksimum bir tutar vardır. Bu değer her sene devlet tarafından belirlenir. yılınun ilk 6 ayı için kıdem tazminatı tavanı ,60 TL'dir.
Kıdem tazminatı hesaplama , kıdem tazminatı tavanı, nedir, nasıl hesaplanır, şartları, fonu, zamanaşımı, nasıl alınır son durum konularındaki bilgilendirme içeriğimizde bulunmaktasınız. Yukarıdaki tazminat hesaplama aracımız sizler için oluşturduğumuz bir araçtır.
Bir işçi yıllarca bir işletmeye emek vermiş, işletmenin gelişim sürecine önemli katkıları olmuştur. Yıllar yılı çalıştıkça ücretini almış, ücretini aldığı müddetçe de çalışmaya devam etmiştir. Fakat bir gün herhangi bir sebeple iş akdi sonlandırılınca, bir anda kendisini parasız bulmuş ve çaresiz hissetmiştir.
Yıllarını vermiş olduğu emeğinin mahsulü işletme dimdik ayakta dururken kendisi bir anda beş parasız kalıvermiştir. İşte kıdem tazminatı, iş akdi değişik sebeplerle sona ermiş bulunan bu işçiye yılların emek ve birikimine bir karşılık olsun diye düşünülmüş ve içerisine düşmüş olduğu çaresizlik hissinden bir nebze olsun kurtulmasını sağlayan bir ödemedir.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Yargıtay’a göre; işverene ait bir ya da birkaç işyerinde belli bir süre çalışmış bir işçinin işini kaybetmesi halinde işinde yıpranması yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler ve işyerine sağladığı katkı göz önüne alınarak geçmiş hizmetlerine karşılık işveren tarafından kanuni esaslar dahilinde verilen toplu paraya “kıdem tazminatı” denilmektedir.
Kıdem tazminatı, özellikle istihdamın daraldığı ve ekonomik krizlerin yaşandığı dönemlerde yaşanan işten çıkarılma işlemlerinin işçi aleyhine doğurduğu zararları en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Biz bu yazımızda kıdem tazminatı konusunu en ince ayrıntılarıyla ele alacağız.
Kıdem tazminatı şu şekilde tanımlanabilir:
“İş Yasasına uyruk işçilerin hizmet akitlerinin yasada belirtilen sona erme durumlarında işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye kanunların (veya sözleşmelerin) belli ettiği gün sayısı kadar ücreti tutarında ödemek zorunda olduğu tazminat.” (Ejder YILMAZ; Hukuk Sözlüğü, , s. )
İş Davası Avukatı olarak kısaca yukarıdaki şekilde tanımlanabilecek olan kıdem tazminatını şartları, nasıl alınacağı, ödeme süresi, hesaplaması, tavan uygulaması, faiz uygulaması, yeni kıdem tazminatı yasası, kıdem tazminatı fonu, bedelli askerlik yapan kişilerde kıdem tazminatı gibi konular çerçevesinde alt başlıklar hâlinde ele alacağız.
Kıdem Tazminatı Hesaplama Programı
Kamu kurumlarında çalışan işçilerin de kıdem tazminatı hakkı mevcuttur. Bu tazminatın şartları ayrıntıları ile yasada düzenlenmiştir. Kıdem hesaplama yaparak haklarınızı koruyabilirsiniz.
İlgili Makale: Hizmet Tespit Davası
Özetle kıdem tazminatı, hizmet ve üretim sürecine emeğini ve alın terini koyan işçinin, bağlı bulunduğu teşebbüste geçirdiği emek dolu her yılın vefâen karşılığının verilmesi olarak da ifade edilebilir. İlk olarak Yüzyılda Almanya’da Karl Zeiss fabrikalarında başlayan bu uygulama, zaman içerisinde Uluslararası İşbirliği Örgütü’nün (ILO) kurulması ve gelişmesi ile birlikte yaygınlaşmış ve Cumhuriyet sonrasında bizim de iş hukukumuzun bir parçasını oluşturmuş ve aşamalı gelişim süreci içerisinde bugünkü hâlini almaya başlamıştır.
Bu aşamada başlıca şu konular tereddüt konusu oluşturmaktaydı:
- Bir işçi bir işyerinde en az kaç sene çalışmış olmalıdır ki kendisine kıdem tazminatı ödensin?
- Şirkette geçirdiği her yıla bir ödeme yapalım ama bu ödeme bir aylık maaşla mı çarpılsın, yoksa daha azı ile mi?
- İşçinin hizmet yılı dikkate alınırken artık zaman dilimleri hesaba dahil edilsin mi? Yani diyelim ki işçi 10 yıl 4 ay çalışmış olsun. Bu 4 aylık süre de hesaba oransal olarak dahil edilecek midir?
- Hangi tür iş sonlandırmalarında kıdem tazminat ödensin? Mesela işçi kendi istifa edecek olursa tazminatı yine de ödensin mi?
- İşçi vefat edince mirasçılarına kıdem tazminatı ödensin mi?
Bu hususlar aşamalı olarak gerçekleştirilen yasal değişikliklerle birlikte hukuk sistemimiz içerisinde belli bir karşılığa kavuşmuş ve hâlihazırdaki kıdem tazminatı müessesesi ortaya çıkmıştır.
Biz de bu yazımızda kıdem tazminatı konusuna yer vermeye çalışacağız.
Asgari Ücret Tazminat Hesaplama
Kıdem tazminatı işçinin yıpranmasına karşılık verilen tazminattır. Yargıtay ‘’ İşverene ait bir ya da birkaç işyerinde belli bir süre çalışmış bir işçinin, işini kaybetmesi halinde, işinde yıpranması, yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler ve işyerine sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş hizmetlerine karşılık işveren tarafından işçiye kanuni esaslar dâhilinde verilen toplu paraya “kıdem tazminatı” denilmektedir.
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin İş Kanununa tabi işçilerden olması ve bir iş sözleşmesinin varlığı gerekmektedir. Aynı zamanda, işverene ait işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. İş akdinin tazminatı hak edecek şekilde sona ermesi gerekmektedir. Kıdem tazminatı, işçinin her bir yıllık çalışma süresi için brüt olarak hesaplanır. Eğer işçi aynı işverenin aynı veya farklı iş yerlerinde çalışmış ise bu süreler de birleştirilecektir. İşyerinin devredilmesi durumunda da bir farklılık olmayacaktır. Kamu kurumunda çalışanların da hizmet süreleri birleştirilecektir.
Kıdem tazminatı son ücret üzerinden hesaplanarak işçinin korunması yoluna gidilmiştir. Son aldığı ücrete, süreklilik arz eden ücret ekleri de dâhildir. Ücret ekleri, emeğinin karşılığı dışındaki para ve parayla ölçülebilen yardımlardır. Gıda ücreti, işçinin çocuklarına eğitim yardımı gibi ödemeler de sürekli iseler ücret eki olarak sayılmaktadır. sayılı kanunun maddesine göre işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.” Madde 14/f.9’a göre ise, kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Kıdem tazminatı miktarı yasa ile belirlenmiştir. Kanunun belirlediği miktar altında tazminat ödenemeyecektir. İş Kanununa tabi 7 yıl çalışmış olan bir işçinin son ücreti TL ise işçi TL kıdem tazminatı alacaktır.
Yeni asgari ücret tarifesine göre asgari ücret brüt 10 bin 8 TL olmuştur. 8 yıl çalışmış bir işçinin son ücretinin asgari ücret olması durumunda Kıdem Tazminatı Tutarı TL olacaktır. Damga vergisi tutarının düşülmesi ile TL kıdem tazminatı alınabilecektir
İhbar Tazminatı, sözleşmesi belirli süreli yapılmamış yani belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçiler için geçerli olan bir tazminattır. Belirsiz süreli iş sözleşmesi feshedildiğinde bu durumun karşı tarafa bildirilmesi gerekir.
- İş sözleşmesi altı aydan daha az süredir çalışan işçi için, işten çıkacağını bildirmesinden 2 hafta sonra(14 gün)
- İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için 4 hafta sonra(28 gün)
- İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta (42 gün)
- İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için bildirimin yapılmasından itibaren 8 hafta(56 gün)
sonra feshedilmiş sayılır.
Bu bildirim şartına uymayan taraf bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İhbar tazminatı hem işveren hem de işçi tarafından talep edilebilir.
İhbar tazminatı giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Giydirilmiş brüt ücret işçinin aylık maaşına ücret eklerinin de eklenmesiyle bulunur. Ücret ekleri bulunmayan bir işçinin asgari ücret ile çalıştığı varsayımında bir hesaplama yaparak konuyu açıklamaya çalışacağız.
Yeni asgari ücret bilindiği üzere brüt olarak TL olarak belirlenmiştir. Bildirim şartına uymayan taraf çalışma süresine bağlı olarak ihbar tazminatı ödeyecektir.
Aylık asgari ücret alan yani 10 bin 8 TL alan bir işçinin günlük brüt kazancı TL’dir. 6 aydan az çalışmış bir işçinin bu bildirim süresine uymaması durumunda ödeyeceği ihbar tazminatı, bildirim süresi 2 hafta olduğu için = 14X TL olarak hesaplanacaktır.
Farklı bir örnek verelim;
Yine aynı şekilde asgari ücretle, 3 yıldan uzun süredir çalışan bir işçinin bildirim süresine işverenin uymaması durumunda ödemesi gereken tazminat şöyledir:
X 56 = 18 bin TL olarak hesaplanacaktır. Görüldüğü üzere bildirim süresi kadar ücret ödenecektir. Damga ve gelir vergilerinin de alınacak tazminatlardan alınacağını unutmamak gerekmektedir.