Kayıp Cennet Şiiri

kayıp cennet şiiri

Eleştiri

Kayıp Cennet ne salt estetik kaygıyla yazılmış bir şiirdir, ne de John Milton’ın ideolojisini şerh ettiği bir söylevdir. O bunların çok üstünde, otoriteye başkaldırışı, isyan etmenin insaniliğini vurgulayan epik bir başyapıttır.

John Milton kendisine ölümünden sonra haklı bir şöhret kazandıracak Kayıp Cennet’i (Paradise Lost) yazmaya başladığında, artık tamamen kör olmuştu. Bu demek oluyordu ki, otoriteye başkaldırışın vücut bulmuş hali olarak addettiği Oliver Cromwell’in mezarından çıkarılıp yargılanışını, vücudunun paramparça edilip kafasının kazığa oturtuluşunu asla görmedi. Belki Westminster Abbey’nin bahçesinde ibret olsun diye sergilenen bu başın çürüyüşünü, sukutuhayalini gizlemeye çalışarak mağrur bir vaziyette dinledi. İdam edilen Charles’ın yerine geçen bir başka Charles’ın taç giyme töreninde yakılan tütsüleri kokladı, kralın idamına imza atan parlamentocuların boyunlarının vurulduğunu büyük bir kederle işitti

Kayıp Cennet, İngiltere’de monarşinin gücünü ve daha önemlisi itibarını yitirdiği bir devrin ürünü. I. Charles’ın parlamentoyu toplamaksızın “donanma vergisi” adı altında olağandışı bir vergi toplamak istemesi ile patlak veren iç savaş, mezhep çatışmaları ile iyice kızışmış, kralın tahttan indirilmesine sebebiyet vermiş, parlamentocuların karizmatik süvarisi Oliver Cromwell, çalkantılı bir sürecin sonunda idam edilen kralın yerine Lord Protector unvanı ile İngiliz ulusunun başına geçmişti. John Milton, neredeyse satırlık bu destansı şiirini yazmaya başlamadan önce I. Charles’ın keyfi yönetimini, birbirinden güç alarak ayakta duran kilisearistokrasi- kral yapısını ve tabii devrim atmosferini pekâlâ görmüştü. Bu sebeple Kayıp Cennet, Eski Ahit'te geçen bir meselin yeniden yorumundan ibaret değildir. İç savaşın; otoriteye ve hatta Latince’ye başkaldırışın şiiridir.

Milton’un Şeytan’ı

Batı kanonunda geleneksel manasıyla “kahraman”, insanüstü bir beden ve dirayetle iyilik için çalışan kişidir. Milton’un şiirinde ise bu özellikleri kendinde toplayan varlık Şeytan’dır. Fakat o kendinden öncekiler gibi erdemli değildir. İnsanüstüdür fakat kusurları ile herkesten çok insandır. “Cennet’te hizmet edeceğime cehennemde hüküm sürerim” diye isyan edip Tanrı’ya savaş açar. Bir zamanlar en güzel ve zarif melek olan Şeytan, bu mücadeleyi trajik bir şekilde kaybeder ve sonsuza kadar hüküm süreceği cehenneme düşer. Havva ve ardından Âdem de Aden Bahçesi’nden sürülür. İnsan ile Şeytan’ın macerası bu anlamda birbirine benzer. Her ikisi de düşmüştür. Fakat bu trajik sonun kaçınılmaz olduğunu asla hissettirmez Milton. “Şunu bil ki Düşüş, biz daha yaratılmadan yaratılmıştır” diyen çağdaşı İngiliz vaiz Theaurau John Tany’in tam karşısında yer alır. Kilisenin; eşyanın kendisine kötülüğün kaynağı olarak bakan görüşünü reddeder. Ona göre kötülüğün sebebi insandır. Tam manasıyla hür olarak gördüğü insan Kayıp Cennet’in üçüncü kitabında Tanrı şöyle seslenecektir kullarına: “İnsanı âdil ve doğru yarattım, Dik durmaya muktedir, fakat düşmekte hür.”*

Sadece eşyanın kötülüğüne değil, erken modern çağa ait birçok görüşe de katılmaz Milton. Teslis’e bir türlü inanamaz, Katolik kilisesini sürekli eleştirir, boşanmanın erdemleri hakkında risaleler yazar durur. İnsanın aldanmasının faturasını Şeytan’a değil yine insana keser. Eski Ahit’te anlatılan kıssaları kendince yeniden yorumlar. Örneğin Havva’ya kanan ve bu yüzden Tanrı tarafından hakir görülen Âdem imajını reddeder.

“RAB Tanrı Âdem’e, ‘Karının sözünü dinlediğin ve sana, meyvesini yeme dediğim ağaçtan yediğin için, Toprak senin yüzünden lanetlendi’ dedi.” (Yaratılış )

Kayıp Cennet’teki Âdem ise, Havva’yı yalnız bırakmak istemediği için günaha giren, suçu bilerek işlemesi hasebiyle eşinden büyük bir günahkârdır. Ama isyan edebildiği için yine bir kahramandır. Milton, Âdem’in aynı anda hem doğru hem de yanlış yolda olduğunu ima eder gibidir. Çünkü onun nezdinde iyilik ve kötülük aslen iç içedir. Areopagitica’da şöyle diyecektir Milton: “Bizim adına iyilik ve kötülük dediğimiz kavramlar neredeyse birbirinden ayrılamayacak kadar beraber filizlenir. İyiliği bilmek için kötülüğü de bilmemiz gerek”

Düzen yıkmanın çekiciliği

Milton’ın yayıncısı, kitabı ilk eline aldığı vakit dizeyi geçen bu eserin kafiyesiz olmasına şaşırır. Milton bu tepkiyi birçok dostundan da almıştır. Hal böyle olunca kitabın önsözünde, şiirlerin kafiyeli olmak zorunda olmadığını, bu alışkanlığın barbar bir dönemden kaldığını yazmak zorunda kalır. Böylece aslında döneminin meşhur birtakım şairlerini de eleştirir. Bilhassa kralcı şairler kafiye ile çoğu zaman da Latince ile yazmaktadırlar. “Yaşasın anadil” diyerek aristokrasinin patronajındaki bu sanatçıları da yerer. Fakat kiliseye, aristokrasiye, krala muhalif tavrı ile Milton’u salt Protestan bir figür olarak görmemek gerek. Sanatında yenilikçi olduğu kadar geleneksel bir taraf da vardır. Homeros ve Virgil’den büyük oranda etkilenmiştir ve hatta eserini onların çalışmalarını örnek alarak planlamıştır.

Northrop Frye, yaratıcı insanları temelde ikiye ayırır: Muhafazakârlar ve radikal reformistler. Ona göre iki tip sanatçı da büyük eserler verebilirler. Fakat ilk gruptakiler, kullandığı formun –roman, şiir, arya, şarkı, peşrev vb.- imkânlarını sonuna kadar kullanırken; ikinci tip sanatçıların ifade gücü, formun hududunu aşar. Onları yenilikçi yapan da budur. Dehaları çağdaş formlara sığmadığı için, istemeden yahut bilmeden reform yaparlar. Tanburî Osman Bey’in hüzzam peşrevini dinlediğimizde bir peşrevin ne kadar güzel olabileceğini görürüz. Fakat Refik Fersan’ın şeddiaraban peşrevini dinlediğimiz vakit, peşrev denen şeyin hislerimize ne denli tercüman olabildiğine şaşarız. Diğer bir ifadeyle, peşrev ile anlatılabilecek olana hayret ederiz Milton’u bu minvalde hem muhafazakâr hem de radikal reformist olarak görür Christopher Ricks. Çünkü Kayıp Cennet’i okuduğumuzda hem İngilizcenin gücünü hem de İngilizce ile anlatılabilecek olanı görürüz.

Kayıp Cennet ne salt estetik kaygıyla yazılmış bir şiirdir, ne de Milton’ın ideolojisini şerh ettiği bir söylevdir. O bunların çok üstünde; Tanrı’nın adaletini sorgulayan, isyan etmenin insaniliğini vurgulayan epik bir başyapıttır. Milton’un Şeytan’ı, devrimler çağının kahramanının bir prototipini andırır. Dr. Samuel Johnson, bu isyankâr kahramanın yaratıcısını şöyle tanımlayacaktır: “John Milton hükümdarlardan ve piskoposlardan nefret ederdi. Zira itaat etmesi gereken kimseyi sevmezdi. Milton’ın amacı düzen kurmaktan ziyade yıkmaktı. Otoriteden nefret ettiği kadar özgürlüğü sevmiyordu.”

John Milton&#;ın ünlü epik şiiri Kayıp Cennet&#;in konusu, özellikleri, özeti ve incelemesi. Kayıp Cennet kitap özeti, analizi, şiirde anlatılanlar hakkında bilgi.

kayıp cennet

Kayıp Cennet

John Milton tarafından yazılan Kayıp Cennet, 12 kitap ve &#;den fazla boş dizeden oluşan uzun biçimli bir epik şiirdir. Milton&#;ın &#;de yayınlanan şiiri, Adem ve Havva&#;nın düşüşünün yaratıcı bir yeniden anlatımı ve Tanrı&#;nın adaleti üzerine bir argümandır. Şiir boyunca keşfedilen temalar Milton&#;ın kendi hayatıyla paraleldir. Klasik Yunan destanlarındaki görücülere bir gönderme ve bu destanı yazarken yavaş yavaş kör olmaya başladığı için gerçek bir yalvarış. Milton aynı zamanda İngiliz monarşisine de şiddetle karşıydı ve onun insan üzerinde nihai kuralın ve gücün yalnızca Tanrı&#;ya ait olduğu inancı, Kayıp Cennet&#;te dile getirilen önemli bir derstir. Milton&#;ın boş mısra kullanması bile mecazi ve birebirdir: Şiir, kafiyesiz 10 heceli mısralardan oluşur, çünkü Milton kafiyeyi bir vatandaşın krallarına esareti gibi “esaretle” karşılaştırır.

Milton&#;ın Kayıp Cennet&#;i yazarken amacı, Homeros&#;un destanlarının Yunan uygarlığı için konuşmasına çok benzer şekilde, kendi toplumunun ve dininin ruhunu ve ortamını yakalayacak bir destan yazmaktı. Gerçekten de Milton bu hedefte başarılı oldu, çünkü Kayıp Cennet şimdi İngiliz dilinde yazılmış en büyük şiir eserlerinden biri olarak kabul ediliyor. Frankenstein gibi diğer büyük edebiyat eserlerinde ima edildi ve Lucifer&#;e bugün kültürel olarak alakalı kalan yeni bir katman ekledi. Milton ve çalışmaları tartışmalı olsa da, Kayıp Cennet İngilizceye yeni kelimeler ve kavramlar getirdi. Akademisyenler, Milton&#;ın Kayıp Cennet&#;i yazarken yaklaşık kelime ve &#;uzay&#; ifadesi gibi yeni dilbilimsel kavramları icat ettiğini iddia ettiler.

Kayıp Cennet siyaset, hukuk ve edebiyatta alıntılanmıştır. Şiirin Batı kültürü üzerindeki dalga etkisi, yayınlanmasından yıl sonra da devam ediyor ve Kayıp Cennet&#;i gerçek bir İngiliz edebiyatı klasiği yapıyor.

kayıp cennet

Kitabın Özeti

Milton&#;ın epik şiiri, Şeytan ve düşmüş melekler ordusunun kendilerini zincirlenmiş buldukları, cehennemin ateşli gölünde açılır. Şeytan ve teğmeni Beelzebub gölden çıkar ve diğerlerine ayağa kalkıp onlara katılmaları için seslenir. Asi meleklerin ordusu, eziyet ve yenilgiye uğramış, ancak generallerine sadık kalmışlardır. Bir yanardağın tepesine tünemiş büyük ve korkunç bir tapınak yaratırlar ve Şeytan, ne yapacaklarına karar vermek için orada bir konsey toplar.

Düşmüş melekler çeşitli önerilerde bulunur. Son olarak, Beelzebub savaşı yeni bir savaş alanına, Tanrı&#;nın insan adında yeni bir varlık yarattığı söylentisine göre, dünya denen bir yere götürmelerini önerir. İnsan, melekler kadar güçlü değildir, ancak Tanrı&#;nın yarattıkları arasında favorisidir. Beelzebub, insanı ayartıp yozlaştırarak Tanrı&#;dan intikam almayı önerir. Şeytan, bu yeni yeri kendisi keşfetmeye ve insan hakkında daha fazla bilgi edinmeye gönüllü olur, böylece onu yozlaştırabilecektir. Düşmüş ordusu, kılıçlarına vurarak oybirliğiyle kabul eder.

Şeytan, kızı Günah ve korkunç oğulları Ölüm tarafından korunan cehennemin kapılarına gider. Günah, yaratıcısı (ve tecavüzcüsü) için kapıları açmayı kabul eder, onu takip edeceğini ve fethettiği her krallıkta onunla hüküm süreceğini biliyordur. Şeytan daha sonra kaostan geçer ve sonunda cennete altın bir zincirle bağlı olarak yeryüzüne ulaşır.

Şeytan Dünya&#;da

Allah tüm olanlara şahittir ve Oğlu&#;na Şeytan&#;ın yolculuğunu gösterir. Tanrı, Oğlu&#;na, Şeytan&#;ın Tanrı&#;nın en sevdiği yarattığı olan insanı gerçekten yozlaştıracağını söyler. Oğlu, insanı Tanrı&#;nın lütfuna ve ışığına geri getirmek için ölmeyi teklif eder. Tanrı kabul eder ve Oğlunun bir bakireden nasıl doğacağını anlatır. Tanrı daha sonra Oğlunu insanın kralı yapar, hem insanın hem de Tanrı&#;nın oğlu ilan eder.

Bu sırada Şeytan, dünyayı koruyan melek Uriel&#;in (Azrail) yanından geçmek için yakışıklı bir melek kılığına girer. Uriel, bir meleğin Tanrı&#;nın yarattıklarına tanık olmak için cennetten oraya kadar onca yolu gelmesinden etkilenir ve Cennet Bahçesini Şeytan&#;a işaret eder. Şeytan Bahçeye girer ve Adem ile Havva&#;nın çiftinin güzelliğine hayran kalır. Bir an için, gözden düştüğü için derin bir pişmanlık duyar. Ancak bu duygu kısa sürede nefrete dönüşür.

Uriel ise Şeytan tarafından kandırıldığını anlamıştır ve bunu melek Cebrail&#;e de söyler. Cebrail, Şeytan&#;ı bahçede bulur ve onu gönderir.

kayıp cennet

Tanrı, işlerin nasıl ilerlediğini görünce, Adem ve Havva&#;yı Şeytan hakkında uyarması için Raphael&#;i (İsrafil) gönderir. Raphael Bahçeye iner ve Adem ile Havva tarafından akşam yemeğine davet edilir. Oradayken, Şeytan&#;ın nasıl düştüğünü ve ardından cennette yapılan savaşı anlatır. Şeytan, Tanrı&#;nın Oğluna boyun eğmek zorunda olduğu gerçeğine itiraz etmiştir. Bu yüzden işlenen ilk günah kibirdir. Önceleri Şeytan cennetteki en üst meleklerden biriydi ve Tanrı&#;nın Oğlunun önünde neden eğilmesi gerektiğini anlamadı. Şeytan bir konsey topladı ve altındaki meleklerin birçoğunu Tanrı&#;yla savaşmaya katılmaya ikna etti.

Şeytan&#;ın güçleri ile Tanrı&#;nın güçleri arasında muazzam, üç günlük bir savaş başladı. İlk gün, Şeytan&#;ın kuvvetleri, başmelekler Mikail ve Cebrail liderliğindeki ordu tarafından geri püskürtüldü. İkinci gün, Şeytan, kelimenin tam anlamıyla toplar inşa ederek ve onları iyi güçlere karşı çevirerek üstünlüğü ele geçirdi. Ancak üçüncü gün, Tanrı&#;nın Oğlu Şeytan&#;ın ordusuyla tek başına yüzleşti ve onlar hızla geri çekildiler, cennette açılan bir delikten cehenneme düştüler.

İsrafil, Tanrı&#;nın insanı yaratmasının nedeninin bu olduğunu açıklar: düşmüş meleklerin cennette bıraktıkları boş alanı doldurmak için. İsrafil daha sonra Tanrı&#;nın insanı ve tüm evreni yedi günde nasıl yarattığını anlatır. Adem yaratıldığı anı ve aynı zamanda Tanrı&#;dan nasıl bir eş olarak Havva&#;yı istediğini hatırlar. Rafael ayrılır.

Şeytanın Planları

Ertesi sabah Havva, Adem&#;den ayrı çalışmakta ısrar eder. Şeytan, yılan şeklindeki onu yalnız çalışırken bulur ve onu pohpohlamaya başlar. Havva yılana konuşmayı nereden öğrendiğini sorar ve Şeytan ona Bilgi Ağacını gösterir. Bu ağaç, Tanrı&#;nın meyvelerini yemelerini yasakladığı tek ağaçtır. Şeytan Havva&#;ya eğer o meyveleri yerse tanrıça olacağını bildiği için, Tanrı&#;nın böyle bir yasak koyduğunu söyler. Havva meyveyi yer ve ardından Adem ile paylaşmaya karar verir.

Adem, Havva&#;nın Tanrı&#;ya itaat etmediği için açıkça üzgündür, ancak onsuz bir hayat da hayal edemez, bu yüzden elmayı O da yer. O zaman ikisi de yeni doğan şehvetlerini çalılarda doyurur ve iyiyle kötünün arasındaki farkı anlayarak, utanarak uyanırlar. Öğleden sonrayı yaptıkları için birbirlerini suçlayarak geçirirler.

Tanrı, Oğlunu bu iki itaatsiz yaratığı yargılaması için gönderir. Oğul, Havva&#;yı ve tüm kadınları, acılı doğum yapmaya ve kocasına boyun eğmeye mahkum eder. Adem&#;i doğayla acı dolu bir savaşa ve topraktan yiyecek elde etmek için çok çalışmaya mahkum eder. Yılanı her zaman yerde karnı üzerinde, her zaman Havva&#;nın oğullarının topuğunda sürünmeye mahkûm eder.

Sonuç

Şeytan ise bu sırada cehenneme galip döner. Yolda, artık hüküm sürecekleri dünyaya cehennemden bir köprü kurmuş olan Günah ve Ölüm ile karşılaşır. Ancak Şeytan cehenneme vardığında, düşmüş yurttaşlarının istediği gibi tezahürat yapmadığını, tısladığını fark eder. Korkunç tıslamanın arkasındaki sebep çok geçmeden ortaya çıkar: düşmüş meleklerin tümü çirkin canavarlara ve korkunç sürüngenlere dönüşüyordur. Şeytan bile kendini korkunç bir yılana dönüşürken bulur.

Adem ve Havva birbirlerini acı bir şekilde suçladıktan sonra sonunda Tanrı&#;ya dönüp af dilemeye karar verirler. Tanrı onları duyar ve İnsanlığı Günah, Ölüm ve Şeytan arasında bırakıp tamamen kaybolmasına izin vermez. Bunun yerine, oğlunu bir insan olarak kendini feda etmesi için yeryüzüne gönderecek ve bunu yaparken kötü üçlüyü fethedecektir.

Mikail, Tanrı tarafından Adem ve Havva&#;ya Bahçe&#;den ayrılmaları için gönderilir. Mikail Adem&#;e, Oğul yeryüzüne inmeden insanlığa ne olacağını söyler. İnsanlık tarihi, Nuh ve Tufan&#;dan Yahudi halkının Babil sürgününe kadar Tanrı&#;nın lütuf ve kabulünden bir dizi düşüş yaşayacaktır.

Adem, Tanrı&#;nın Oğlunun dünyaya gelip, kendisinin ve Havva&#;nın yanlış yaptıklarını düzelteceği için minnettardır. Bahçeden ayrılırken Havva&#;nın elini tutar.

nest...

123610 123611 123612 123613 123614