Selin Nalıncı

İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığının 20.11.2017 tarih ve 1093 sayılı yazısına konu HALK TV logosuyla yayın yapan medya hizmet sağlayıcı kuruluşun 16.09.2017 tarihinde saat 10:20’de yayınladığı "Canda Sağlık" isimli yayına ilişkin uzman raporu ile video görüntülerinin incelenmesi ve değerlendirilmesiyle yapılan görüşmeler sonucunda;

Bahse konu yayına ilişkin uzman raporunda ayrıntıları belirtildiği üzere, kuruluşun 16.09.2017 tarihinde saat 10:20’de yayınladığı sunuculuğunu Selin Nalıncı’nın yaptığı konuk olarak Uzman Estetisyen Zeynep Demirel ve ürünü kullanarak 70 kilo zayıfladığını iddia eden Tülay Akyol’un katıldığı "Canda Sağlık" isimli programda geçen diyaloglarda, "Özellikle kilo probleminiz varsa ne yaptıysanız olmadıysa sadece yağdan kilo vermeyi bir türlü başaramadıysanız, kilo vermekten bahsetmiyorum vücudumuzun sağlıklı bir şekilde sıkılaşıp form kazanmasından bahsediyorum....termal zayıflamayı sadece haricen uyguladım bu kadar. Ve yetmiş kilo inanın nasıl sabun köpüğü suda elinizi yıkarken erir gider; her yerimden eşit, bölgesel sarkmadan fit bir şekilde güçlü kuvvetli eridi gitti. ...Ortalama dokuz aylık süreçte...termal zayıflama yöntemi içerik itibariyle vücuttan sadece yağ atımına yardımcı olmakla kalmıyor ondan sonra içerisindeki lekarlitin, aspir lesitin, kapsium gibi doğal yağ yakıcılar var ama bununla beraber cilt işlemimizi destekleyen hidrolize buğday proteini jojoba aleovera, E vitamini, D vitamini gibi mineraller bulunuyor ve vücuttan ödem atımına yardımcı olması için de içerisinde zencefil nane karanfil gibi bileşenler var. ...10.29.40 Sadece basenlerime uygulayarak zayıflayabilirim...sadece göbeğine kullanarak bu yöntemden faydalanabilir... Mutlaka günde sekiz bardak suyumuzu içmeliyiz, çok sıkı diyet yapamasak bile az az sık sık yemek yemeliyiz ve gün içerisinde en az onbeş dakika yürümemiz gerekiyor. ...Ekran başındaki izleyicilerimizden duyar gibi oluyorum ben bunları yapsam zayıflarım. Hayır. Ben her gün iki litre suyumu içip, on onbeş dakika yürüyüp yediğim yiyeceklere dikkat ettiğimde sadece mevcut kilomu korurum, ...vücudumdaki yağı atabilmek için termal zayıflama yönteminden mutlaka ve mutlaka yardım alınmasını ben bir uzman olarak tavsiye ediyorum. -Termal Zayıflama Yöntemiyle kilo vermenize yardımcı sıkılaşmanıza yardımcı, selülitlerinizden kurtulmanıza yardımcı Gold Termal karşınızda. Üstelik bir değil, iki değil üç adet sadece ve sadece 99 TL'ye sizlerin oluyor. Türkiye'den sipariş vermek isteyen izleyicilerimiz için 0216 5178787 numaralı telefondan arayabilirsiniz. Yurt dışından arayan izleyicilerimiz için 00902165178787 no'lu telefonlardan arayabilirsiniz.” şeklinde yazılı ve sözlü ifadelere yer verildiği görülmüştür.

Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun 13.02.2013 tarih ve 18816847 sayılı "Televizyonlarda yayını yapılan bitkisel ürünler" konulu yazısında, televizyon aracılığı ile endikasyon belirtilerek ürün satışı ve pazarlanmasının uygun olmadığı gerekçeleriyle ortaya konmuştur. Yazıda, tedavi amacıyla kullanılan ürünlerin hekimin önerisi ve eczacının uyarısı doğrultusunda kullanılması gerektiği, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış ürünlerin tanıtım ve satışının aldatıcı ve yanıltıcı olduğu ve söz konusu fiilin kamu sağlığını tehdit eden yönü sebebiyle bahsi geçen reklamların engellenmesi gerektiği belirtilmiştir. Yine aynı yazıda 5324 sayılı Kozmetik Kanunu'na tabi olan ve haricen uygulanan jel, krem, maske, şampuan, losyon gibi ürünlerin "%100 bitkisel içerik, kesin çözüm, yan etkisiz tedavi, saçları yeniden çıkarmak, beyazlamış saçları eski rengine kavuşturmak, nanoteknolojik formül" vb. gibi bilimsel içerik ve gerçeklikten yoksun, tamamen ticari hedefle, ürünlerin satışına yönelik olarak planlanmış iddia ve ibarelerle konuyla ilgili bilimsel uzmanlığa sahip olmayan kişiler tarafından reklam/tanıtım ve satış yapılmasının uygun olmadığı belirtilmiştir.

İhlale konu yayında, termal zayıflama yöntemi tanımlamasıyla, zayıflamada etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan bu tür ürünlerin sağlık beyanıyla tanıtım ve satışının yapılmasının izleyicilerin tıbbi tedavi yöntemlerine duydukları güvenin sarsılmasına neden olabileceği, toplum sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği kanaatine varılmıştır.

Bu nedenlerle söz konusu yayında; 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (l) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.

1) 6112 sayılı Kanun'un 8'inci maddesinin birinci fıkrasının (l) bendinde yer alan; "Genel sağlığa...... zarar verecek davranışları teşvik edemez." hükmünün ihlali nedeniyle,

6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “8 inci maddenin birinci fıkrasının diğer bentleri ile ikinci ve üçüncü fıkralarında ve bu Kanunun diğer maddelerinde belirlenen ilke, yükümlülük veya yasaklara aykırı yayın yapan ve/veya bu Kanun hükümleri kapsamında Üst Kurul tarafından belirlenen yükümlülüklerini yerine getirmeyen medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden yüzde üçüne kadar idari para cezası verilir. (…) İdarî para cezası miktarı, radyo kuruluşları için bin Türk Lirasından, televizyon kuruluşları ve isteğe bağlı medya hizmet sağlayıcıları için onbin Türk Lirasından az olamaz.” hükmü uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği,

a) İhlalin ağırlığı, yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, kuruluşa %1 oranında idari para cezası uygulanmasına,

Ancak, ihlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ağustos 2017 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 154.147,00 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezasının 10.000 (onbin) Türk Lirasından az olamayacağından, 2017 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranına göre 14.908 (ondörtbindokuzyüzsekiz) Türk Lirası İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,

b) 6112 sayılı Kanun'un 32’inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “ (…) 8’inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (d) bentleri dışındaki bentlerini, aynı maddenin ikinci fıkrasını ve bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticari iletişimi düzenleyen hükümlerinden herhangi birini yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir yıl içinde yirmiden fazla ihlal eden medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayını beş güne kadar durdurulur. Bir yıl içinde aynı ihlalin tekrarı halinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşun yayınının beş günden on güne kadar durdurulmasına; ihlalin ikinci tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilir. …” hükmü uyarınca işlem tesis edileceği hususunun yapılacak tebligatta bildirilmesine,

2) Ayrıca, 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu’nun 19’uncu maddesinin birinci fıkrasındaki; "...Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını, pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması hâlinde 18 inci maddenin üçüncü fıkrası uygulanır." hükmüne göre takdir ve ifası için ilgililer hakkında işlem yapılması talebiyle dosyanın Sağlık Bakanlığı'na gönderilmesine,

3) Reklam Kurulu Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirlenen “Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, (a) bendinde belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak” hükmünün  uygulanması ve uygun görülmesi halinde 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77 nci maddesinin on ikinci fıkrası hükümleri uyarınca işlem yapılmasını teminen dosyanın Reklam Kurulu’na gönderilmesine,

4) İhlale konu yayında sipariş hattı numarasının kullanılması nedeniyle, dosyanın; 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Kurumun görev ve yetkileri” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan; “Abone, kullanıcı, tüketici ve son kullanıcıların hakları ile kişisel bilgilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri ve denetlemeleri yapmak.” ve “Tüketicinin ve son kullanıcının korunması” başlıklı 48 inci maddesindeki; “Kurum, elektronik haberleşme hizmetlerinden yararlanan tüketici ve son kullanıcıların, hizmetlere eşit koşullarda erişebilmelerine ve hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik usul ve esasları belirler.” hükümleri kapsamında değerlendirilmek üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na gönderilmesine,

Üst Kurul Üyesi İlhan TAŞCI’nın karşı oyu ve oy çokluğu ile karar verildi.