Yol Geçiş Üstünlüğü

Trafik akışı sırasında bazı özel durumlar ortaya çıkabilir. Bu özel durumlardan biri de trafikte geçiş üstünlüğü meselesi. Böyle anlarda ne yapılması gerektiğini bilmek ise oldukça büyük önem taşıyor. Tüm araç kullanıcılarının trafik kurallarını bilmesi gerekiyor. Kurallara tamamıyla hâkim olmak ise trafiğe çıkıldığında bilinenleri pratiğe dökmede önemli rol oynuyor. Aniden ortaya çıkan bir aracın siren sesleri, seyir halindeki sürücünün panik yaşamasına neden olabiliyor. Yazımızda merak edilen trafikte geçiş üstünlüğü sırası konusunu ele aldık. 

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir?

Trafikte geçiş üstünlüğü, sadece bir görev için trafikte bulunan belirli araçların sürücülerine tanınmış bir hak olarak ifade edilebilir. Bu araçlar, diğer araçlardaki insanların can ve mal güvenliğini tehlikeye atmayacak şekilde trafik kısıtlama ve yasaklarından muaf tutuluyor. Geçiş üstünlüğü ile geçiş hakkı, özellikle de yeni ehliyet alacak kişilerce sıklıkla karıştırılabiliyor. Oysa güvenli bir sürüş için tüm bu kuralların doğru şekilde öğrenilmesi önemli. 

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar Neler?

Araçların geçiş üstünlüğü günümüzde en sık merak edilen ve araştırılan konuların başında geliyor. Trafiğe çıkan sürücülerin büyük bir kısmı ne yazık ki geçiş üstünlüğü konusunda pek fazla bilgiye sahip değil. Trafik kurallarına uyarak hem mal hem can  güvenliği sağlanıyor. bunun yanında,  trafiktekilerin canını korumak da yalnızca trafik kurallarına uyularak yapılabiliyor. Araçların geçiş üstünlüğü son dönemde değişiklik gösteriyor. Geçiş üstünlüğü trafiğin sorunsuz bir şekilde akmasına yardımcı oluyor. Ancak bunun için vatandaşların konuya hâkim olması ve sahip olduğu bilgileri trafikte hayata geçirmesi oldukça önemli. 

Trafikte geçiş üstünlüğü, belirli araçlara o an görevde olmaları şartıyla verilen bir hak. Bu araçların, acil bir durum olduğunu belirtecek şekilde ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini kullanması ise bu haktan yararlanmada zorunlu tutuluyor. Ancak bu şekilde uyarı işaretlerini fark eden diğer sürücüler  işaret veren araçlara yol verebiliyor. Peki, trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar neler? Trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olan araçların birbirleriyle karşılaşmaları halinde kendi içlerinde öncelik sıralaması yapması gerek. Bu öncelik sıralaması ise sayılı Karayolları Trafik Kanununun   maddesinde, göre belirleniyor. 

1. Cankurtaran araçları, yaralı veya acil hasta taşıyan araçlar, ambulans ve hasta taşıyan özel araçlar ilk sırayı alıyor.
2. İtfaiye araçları bu sıralamada ikinci olarak görülüyor. 
3. Hükümlü veya sanığı takip eden araçlar da trafikte geçiş üstünlüğüne sahip. Bunun yanı sıra, emniyet ve asayişi korumak için hızlı şekilde olay yerine giden resmi görev araçları da geçiş üstünlüğünden yararlanabiliyor. 
4. Alarm sırasında sivil savunma hizmetlerinde görev yapan araçlar, 
5. Koruma ile görevli araçlar veya korunan araçlar da trafikte geçiş üstünlüğüne sahip. 

Kavşaklarda Araçların Geçiş Üstünlüğü

Trafikte olduğu gibi kavşaklarda da araçların geçiş üstünlüğü var. Kavşağa doğru gelen araçlar, çevresini kontrol ederek hareket etmeli. Aynı zamanda trafikte ani ve hızlı hareketler yapmaktan kaçınmalıdır. Kavşaklar, trafik bakımından oldukça hareketli olan yerler olarak gösterilebilir.  Bu nedenle trafik kurallarına kavşaklarda daha fazla dikkat edilmesi gerekmektedir. Trafik lambası ve trafik levhalarına dikkat ederek sürüş yapmak olası kazaların önüne geçilmesini sağlıyor. Burada geçiş üstünlüğünün verilmesi gereken bazı araçlar mevcut. Kavşaklarda geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlar aşağıdaki gibi listelenebilir; 

1. Direkt geçen tramvayların geçiş kavşakta üstünlüğü bulunmaktadır.
2. Bölünmüş yoldan gelen araçların kavşakta geçiş üstünlüğü bulunmaktadır.
3. Geçiş yolundan, karayoluna çıkan araçların kavşakta geçiş üstünlüğü bulunmaktadır.
4. Motorlu araçların kavşakta sağdan gelen araçlara karşı geçiş üstünlüğü bulunmaktadır.
5. Motorsuz araçlar,  kavşaklardan geçerken motorlu araçlara geçiş üstünlüğünü vermek zorundadır.
6. Tali yoldan gelen araçların kavşakta  geçiş üstünlüğü bulunmaktadır.

Yukarıda belirttiğimiz gibi, trafik kurallarına kavşaklarda daha çok dikkat edilmesi önem taşıyor. Bu kurallara dikkat etmeyen sürücüler kendilerinin veya başkalarının yaralanmasına neden olabiliyor. Kavşaktan kavşağa geçen sürücüler, bu kurallara uyduğu sürece herhangi bir sorun ortaya çıkmıyor. Sürücülerin, özellikle kavşaklarda durması, yavaş ya da hızlı hareket etmesi kesinlikle yasak. Çünkü yapılan bu yanlış hareketler trafiğin akışını etkilemenin yanında, istenmeyen kazaların olmasına da neden olabiliyor. 

Geçiş Üstünlüğü Nasıl Kullanılır?

Geçiş üstünlüğü bulunan pek çok araç ve görev alanı mevcut. Siz de bu gruplar içerisinde yer alıyorsanız geçiş üstünlüğüne sahipsiniz demektir. Fakat trafikte nasıl geçiş üstünlüğü yapılacağı merak konusu. Sizin için geçiş üstünlüğünün nasıl kullanılacağını derinlemesine inceledik. 

• Araçlar yan yana gelmeyecek şekilde yola dikkat ederek, araç hızınızı artırın. Geçiş üstünlüğü olan aracın rahatça hareket edebileceği ve yoluna devam edebileceği şekilde ona yer açın.
• Çok şeritli yollarda geçiş üstünlüğü vermeniz gereken durumlarda, sağ şeridi tercih edin. Sürücüler genellikle bu noktada sağ şeridi kullanırlar. Ardından sol şeride sinyal vererek yavaş hareketlerle geçebilirsiniz. Böylelikle geçiş üstünlüğü olan aracın sağ şeride geçmesine izin verebilirsiniz. 
• Şeritte boşluk yoksa sola doğru yaklaşarak trafikte geçiş üstünlüğü olan araca kontrollü bir şekilde yol verebilirsiniz. 

Trafikte araçlara geçiş üstünlüğü verirken, karşı şeride geçmemek gerekiyor. Karşı şeride geçerseniz,  vermeye çalıştığınız yolda istenmeyen kazaların olmasına istemeden de olsa neden olabilirsiniz. 

Kiralık Araç Mı Arıyorsunuz?

Birçok farklı marka ve modeli bulabileceğiniz, Türkiye’nin 1 numaralı araç kiralama platformu Yolcu ile dünyanın ülkesinde, 1 dakikadan kısa sürede aracınızı kiralayabilirsiniz. Ödüllü Misafir Merkezimize ( 5 ) 7/24 ulaşabilirsiniz. Ayrıca mobil uygulamamızı aşağıdaki bağlantılardan indirebilirsiniz.

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir ?

Trafikte geçiş üstünlüğü sürücülerin dikkate alması gereken çok önemli bir konudur. Can ve mal kaybını önlemek için bu konuya iyice hakim olmanız gerekmektedir. Tabi ki de her araca bu hak tanınmamıştır. Sadece Karayolları Genel Müdürlüğünün kurallarına göre belirlenen araçlara, kolaylık sağlamak amacı ile bu hak tanınmıştır. Gelin beraber bu araçlara göz atalım.

Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar:

1. Yaralı ya da acil hasta taşıyan ambulans türevi araçlar
2. İtfaiye araçları
3. Acil ilaç, doku, organ benzeri şeyleri taşıyan nakil araçları
4. Belediyelere ait asayiş araçları ve zabıta taşıtları
5. Trafik kazalarından sonra olay yerine gelen trafik hizmetleri araçlarına
6. Zorlu hava şartlarında yolları açmak için görevli acil müdahale araçları
7. Afet durumları için görevli araçlara
8. Koruma görevinde olan araçlara

Tabi ki bu araçlarında dikkat etmesi gereken bazı hususlar da vardır. Diğer araçların can güvenliğini tehlikeye atmadan, kendilerini belli ederek yol istemeleri gerekmektedir. Zorunlu olmadığı sürece geçiş üstünlüklerini kullanmaları yasaktır. Yani keyfi geçiş üstünlüğü kullanılamaz.

Geçiş Üstünlüğü Nasıl Kullanırız?

Trafikte bu araçlar ile karşılaştığınızda rahatça yollarına devam edebilecekleri bir şekilde yol vermeniz oldukça önem arz etmektedir. Eğer dar bir yoldaysanız hızınızı kurallara göre arttırabilirsiniz fakat müsait olduğunuz ilk yerde yol vermeniz gerekmektedir. Çok şeritli yollarda sinyalinizi vererek şerit değiştirin, yollarını açınız. Fakat eğer şeritler dolu ise kenarlara yaklaşarak yolda bu araçlara bir alan oluşturmanız gerekmektedir.

Kavşaklarda Araçların Geçiş Üstünlüğü

Genelde sürücüler arasında &#;araçların geçiş üstünlüğü&#; olarak bilinen bu durum aslında çok karıştırılan bir konudur. Kavşağa doğru seyir halinde olan araçların ani ve hızlı hareketlerden uzak durması gerekmektedir. Kavşaklarda ki yoğunluklardan dolayı trafik kurallarına daha çok önem veriniz. Özellikle trafik lambalarına ve trafik levhalarına çok dikkat etmenizi tavsiye ederiz.

• Kavşaklarda belirttiğimiz araçların ve tramvayların geçiş üstünlüğü bulunur.
• Bölünmüş yoldan veya geçiş yolundan gelen araçların geçiş üstünlüğü vardır.
• Motorlu taşıtların sağdan gelen diğer araçlara karşı üstünlüğü bulunur.
• Her zaman motorsuz araçlar, motorlu araçlara yol hakkı vermek zorundadır.
• Tali yoldan çıkan araçların, geçiş üstünlüğü bulunmaktadır.
• Dönel kavşağa gelen sürücüler, kavşak içindeki araçlara geçiş hakkı vermelidir.
• Bir mülkten çıkan araçların, karayolundan gelen araçlara geçiş hakkı vermelidir.
• Aksine bir işaret verilmedikçe, bütün kavşaklarda rayda hareket eden araçların geçiş üstünlüğü bulunmaktadır.

Bazı kavramların sizler için açıklamalarını eklemek istedik:

Anayol: Ana caddenin karayolları tarafından özümsenmiş ve de trafiğe açık olanıdır. Karayollarında ulaşım ve de yer bulabilme kolaylığı için sınıflandırılmışlardır. Yani basitçe ana trafiğe açık olan yol diyebiliriz.

Tali yol: Trafik yoğunluğu çok olan yola bağlanan daha az öneme sahip olan yoldur.

Kavşak: Birkaç karayolunun kesişmesi ya da birleşmesi ile oluşan ortak alanlardır.

57/1 C KUSUR ORANI NEDİR?

Karayolları Trafik Kanunun Maddesinin 1. Fıkrasının &#;c&#; bendinde bulunan, kavşaklarda ki geçiş hakkı için uygulanan bir orandır. Genelde bu oran %75 olarak kabul edilir. Asli bir kusur maddesidir. Cezası ise TL ve 20 ehliyet ceza puanıdır. Bu kanun sürücüler arasında cadde sokak geçiş üstünlüğü olarak da bilinmektedir. Ancak bu hatalı olarak bilinen bir kavramdır.  Kanunun amacı kontrolsüz kavşaklarda geçiş hakları için tasarlanmasıdır. Yani caddenin sokağa karşı bir üstünlüğü yoktur.

Geçiş üstünlüğü ve geçiş hakkı birbirinden farklı mıdır?

Trafikte geçiş üstünlüğü ve geçiş farkı her ne kadar çok karıştırılan kavramlar olsa da aslında birbirlerinden oldukça farklıdır. Gelin bu iki kavram arasındaki farkı birlikte inceleyelim.

Geçiş hakkı, yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu kullanma sırasındaki öncelik hakkına denmektedir. Geçiş üstünlüğü ise görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarından bir nevi muaf olmasıdır.

Daralan Taşıt Yollarında Geçiş Kolaylığı Sağlama

1. Otomobil
2. Minibüs
3. Kamyonet
4. Otobüs
5. Kamyon
6. Arazi Taşıtı
7. Lastik Tekerlekli Traktör
8. İş Makinası
9. Motorsuz Taşıtların daralan bir yol üzerinde karşılaşmaları halinde yan yana geçiş güvenli değil ise geçiş sırası yukarıdaki gibidir.

Özel Not: Karşılaşmanın eğimli bir yolda olması halinde inen sürücü çıkan sürücüye geçiş kolaylığı sağlamak zorundadır.

Tali Yolu Nedir Geçiş Üstünlüğü Kime Aittir?

İkinci el araç ilanları

Trafikteki düzenin sağlanması, bu sayede can ve mal kayıplarının önüne geçilmesi adına trafik kurallarına uymak oldukça önemli. Kırmızı ışıkta geçmemek, hız sınırı doğrultusunda sürüş gerçekleştirmek, yasaklı yerlerde şerit değiştirmemek gibi kuralların yanı sıra geçiş üstünlüğü sıralamasına dikkat etmek de bilinmesi gereken trafik kuralları arasında yer alıyor. Hangi araçların geçiş üstünlüğü olduğu ise Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından belirleniyor. Gelin, trafikte geçiş üstünlüğü olan araçlar hakkında daha detaylı bilgi verelim.

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar Hangileridir?

• Olay yerine ulaşmaya çalışan veya hastaneye acil ulaştırılması gereken yaralı hasta taşıyan ambulanslar ve özel araçlar,
• Organ ve doku nakli yapan araçlar,
• İtfaiye ve polis aracı (trafik polisi dâhil) gibi acil müdahale için olay yerine ulaşmaya çalışan araçlar,
• Güvenlik ya da asayiş için olay yerine ulaşmaya çalışan zabıtalar veya sanık ve suçlu takip eden memur araçları,
• Afet ve acil durum araçları (kar ve buzlanma araçlarları dâhil),
• Hizmet nedeniyle korunan araçlar ve takip araçları geçiş üstünlüğüne sahiptir.

Ayrıca bu özel durum araçlarının yanı sıra;

• Ana yolda seyir halinde olan araçların bölünmüş ve tali yoldan gelen araçlara karşı,
• Kavşakta seyir halinde olan araçların da kavşağa girmek üzere olan araçlara karşı geçiş üstünlüğü vardır. 

Kavşaklarda Hangi Araçların Geçiş Üstünlüğü Vardır?

Trafik polisleri, ışıklı uyarı işaretleri ve trafik levhaları, geçiş üstünlüğü konusunda yönlendirici olabilir. Fakat bunların bulunmadığı kavşaklarda geçiş hakkı önceliği hakkında bilgi sahibi olmanız gerekir. “Kontrolsüz kavşak” olarak adlandırılan bu noktalarda trafikte geçiş hakkı sıralaması nasıldır, gelin birlikte bakalım.

Trafikteki tüm sürücüler, yukarıda belirttiğimiz geçiş hakkı üstünlüğü olan araçlara yol vermek zorundadır. Eğer yolda geçiş üstünlüğü olan bir araç bulunmuyorsa geçiş hakkı sıralaması şu şekilde olmalıdır:

• Motorsuz araçlar motorlu araçlara,
• İş makineleri ve traktörler diğer motorlu araçlara,
• Aksini belirten bir levha, trafik polisi ya da trafik ışığı olmadıkça tüm araçlar demir yolu araçlarına,
• Ana yola girmek üzere dönecek olan araçlar yolda düz bir şekilde seyrine devam eden araçlara,
• Düz giden araçlar dönel kavşakta dönecek olan araçlara,
• Tali yoldan bağlanan araçlar ana yoldaki araçlara,
• Aynı değerdeki yolların (örneğin iki ana yol) kesiştiği kavşaklarda soldan gelen araçlar sağdan gelen araçlara,
• Bir mülkten (garaj, park yeri vb) çıkan araçlar ana yoldan gelen araçlara,
• Tüm araçlar, kurallara uygun bir şekilde geçiş yapan yaya ve bisiklet kullanıcılarına yol vermek durumundadır.

Yayaların Geçiş Üstünlüğünün Olduğu Noktalar Nereleridir?

Trafikte yayaların geçiş üstünlüğü olduğunu ve bu sebeple onlara yol verilmesi gerektiğini duymuşsunuzdur. Fakat bu her zaman doğru değil. Örneğin otobanda, aksi belirtilmediği takdirde bir yayanın geçiş üstünlüğü olmaz. Üstelik bu durumda yaya, trafik kurallarına aykırı bir uygulama yaparak hem kendi güvenliğini hem de trafikteki sürücülerin can ve mal güvenliğini tehdit etmiş olur.

Bunun yanı sıra bazı durumlarda da yayanın geçiş üstünlüğü olduğu halde onlara yol vermeyen sürücülerle de ne yazık ki karşılaşmak mümkün. Peki, sürücüler hangi durumlarda yayaya geçiş üstünlüğü vermelidir?

• Kavşak giriş ve çıkışlarında,
• Okul ve yaya geçitlerinin bulunduğu noktalarda yayalara yol verilmelidir.

Geçiş Hakkı Olan Araç veya Yayaya Yol Verilmediği Takdirde Ne Olur?

Geçiş hakkı olan araçlara ya da yayalara yol vermediğinizde ve bunun tespiti gerçekleştiği durumda trafik cezası ile karşılaşabilirsiniz. Bundan daha önemlisi, trafik kazaları dolayısıyla can ve mal kayıpları yaşanabilir.

Araç Sigortalarını Yaptırmayı Unutmayın

Ne kadar dikkatli olursanız olun, ne yazık ki bazı zamanlarda kaza geliyorum demiyor. Bu nedenle araç sigortaları oldukça önem taşıyor. Kaza durumunda karşınızdaki aracın hasarlarını teminat ve limitler dâhilinde karşılamayı amaçlayan Zorunlu Trafik Sigortası ve aracınızda meydana gelen hasarlara karşı güvence oluşturmayı amaçlayan Kasko Sigortası bu konuda yanınızda!

Kasko ve trafik sigortasının sıklıkla karıştırılan iki ürün olduğunun farkındayız. Dilerseniz kasko ve trafik sigortasının farklarına değindiğimiz yazımıza göz atarak bu konuda ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

Güvenli sürüşler dileriz!