Karadağ Ana Dili

kaynağı değiştir]

Yugoslavya Krallığı başlangıçta Sovyet gücünün ve SSCB'nin yanı sıra komünist hareketin tutarlı muhaliflerinden biriydi. Sırp hükûmeti, Ekim Devrimi'nden sonra ilk kez, Yugoslavya'nın kuruluşunda desteklerini almak ve Selanik Cephesi'ne gönüllü asker toplamak için Bolşeviklerle temas kurmaya çalıştı.^[2] Bolşevikler tarafından Almanya ile Brest-Litovsk barış anlaşmasının imzalanmasıyla bağlantılı olarak, Yugoslav elçisi Miroslav Spalaikovich'e Sovyet hükûmeti ile tüm temasları durdurması emredildi.^[2] Kasım 1918'de Sırp askeri misyonu Sovyet Rusya'yı terk etti.^[2] Sırp Maslahatgüzarı Jovanoviç (Sovyet yetkililerin rızasıyla diplomatik ayrıcalıkları elinde tuttu) Yugoslav vatandaşlarının ülkelerine geri gönderilmesiyle uğraştı ve onların devrime katılmalarını engellemeye çalıştı.^[2] 3 Mart 1919'da iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler resmen kesildi.^[3]

19 Mayıs 1919'da Krallığın Başbakanı Stoyan Protic, Amiral Kolçak'ın Omsk hükûmetine, Krallığın kendisini meşru Rus hükûmeti olarak tanıyacağını resmi bir nota ile bildirdi.^[4] Omsk hükûmeti de Krallığı tanıdı. Jovan D. Milanković Krallığın Maslahatgüzarı rütbesiyle Omsk'a atandı ve Vasily Shtrandtman 1919'dan beri Belgrad'da Omsk hükûmetinin çıkarlarını temsil ediyordu.^[5] O zaman başka hiçbir devlet Kolçak hükûmetinin diplomatik olarak tanınmasını kabul etmedi.

Tarih Bilimleri Doktoru Oleg Budnitsky, Yugoslavya'da "Rus askeri göçünün ana üssü olduğunu" kaydetti.^[6]Pyotr Wrangel liderliğindeki Beyaz hareketin üyeleri, ülke topraklarında bir Rus paramiliter örgütünü elinde tutan Krallığa sığındı (onun tarafından kurulan Rusya Tüm Askeri Birliği'nin merkezi Sremski-Karlovtsi'deydi^[7]). 1924 yılında resmi rakamlara göre Yugoslavya'da Rusya'dan gelen mülteciler 70 binden fazlaydı.^[7] Yugoslavya'da, beyaz subay kadroları, savaşlar arası dönemin çoğu için askeri okullarda ve askeri birliklerde eğitildi ve mezunları genellikle kraliyet ordusunda rütbe aldı. 1924-1940'ta Harbiyeli Kolordu'dan sadece bir Rus Büyük Dükü Konstantin Konstantinovich'ten 107 öğrenci, Yugoslav ordusunun subay rütbelerine terfi etti.^[8] Yugoslavya'da beyaz birlikler sürekli olarak Bolşeviklere karşı mücadeleye devam etmeye hazırlanıyorlardı.

Yugoslavya yetkilileri, Beyaz hareketin nihai yenilgisinden önce bile Sovyet Rusya'yı tanımak için Bolşeviklerle temas kurmaya başladılar. Ağustos 1920'de, Sırp-Hırvat-Sloven Krallığı'nın ilk Dışişleri Bakanının, Sovyet temsilcisi Leonid Krasin^[9] ile Londra'da toplantısı gerçekleşti. Ekim 1920'de (yani, Wrangel'lerin nihai yenilgisinden önce), Krallığın bir temsilcisi olan Dragoljub Ilich, Estonya'daki RSFSC ticaret heyeti ile diplomatik ilişkiler kurma konusunda gayri resmi müzakereler yapmak için Revel'e geldi.^[10] Ancak o zaman diplomatik ilişkiler kurmak mümkün değildi.

Sovyet-Yugoslav diyaloğu, yalnızca Yugoslavya'daki beyaz göçün varlığıyla değil, aynı zamanda Yugoslavya'daki Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra dahil edilen Karadağ sorunuyla da karmaşıktı. Sovyet tarafı, Yugoslav makamlarına karşı bir partizan hareketinin yürütüldüğü 1922 Cenova Konferansı'na Karadağ'ın katılmasında ısrar etti.^[11] Ayrıca Sovyet tarafı, beyaz göçe yardımın sona erdirilmesi konusunun konferansın gündemine alınmasını talep etti.^[12] 1922'nin sonunda, Berlin'deki görüşmelerde, Yugoslav tarafı, Sovyet temsilcilerinin Yugoslavya'ya geri dönüş sorunlarını çözmelerine izin vermeyi kabul etti, ancak Kızıl Haç temsilcilerinin haklarıyla.^[12] Bundan sonra, Kızıl Haç'ın Sovyet temsilcisi Koreshkov^[13] Yugoslav vatandaşlarının ve Sofya'dan gelen beyaz göçmenlerin ülkelerine geri dönüşünü koordine etmek için Belgrad'a geldi.

Gelecekte, Sovyet tarafı, Yugoslavya'nın ulusal bölgelerinin kendi kaderini tayin hakkını savundu ve bu da Sovyet-Yugoslav diyaloğunu karmaşıklaştırdı. 1924'te Komintern'in Beşinci Kongresi Slovenya, Hırvatistan ve Makedonya'nın Yugoslavya'dan ayrılma hakkını ilan etti.^[14] Sovyet hükûmeti, gelecekteki bir savaşı önlemek için Yugoslavya'yı Slovenya, Hırvatistan, Dalmaçya, Sırbistan, Karadağ ve Makedonya'ya özerklik vererek bir federasyon olarak yeniden düzenlemeyi öneren uluslararası meseleler hakkında bir bildiri yayınladı.^[15]

1920'lerde SSCB çoğu Avrupa ülkesini tanıdı ve Sovyetler Birliği 9 Haziran 1934'te Romanya ile ilişkiler kurduktan sonra Yugoslavya, Moskova ile diplomatik ilişki kurmayan tek Balkan ülkesi olarak kaldı. Mart 1924'te yetkililer, Belgrad'daki beyaz diplomatik misyonun faaliyetlerini resmen sonlandırdı.^[16] Ancak, aslında misyon, aynı Strandtman^[16] başkanlığındaki "Rus Mültecilerin Çıkarlarının Korunması Delegasyonu" adı altında çalışmalarına devam etti. Heyetler Çarlık diplomatik misyonunun binasını terk etti, üzerindeki Rus İmparatorluğu'nun arması korundu ve Çarlık Rusyası bayrağı asıldı.^[16]

Buna karşılık, Yugoslavya'dan komünist göç SSCB'de şekillendi. Daha 1 Ağustos 1921'de Yugoslavya'da Komünist Parti'nin yasaklandığı “Devletin Korunmasına Dair” yasa kabul edildi ve Komünistlerin sahip olduğu 58 milletvekili vekilliği iptal edildi.^[17] Bazı Yugoslav komünistleri SSCB'ye sığındı. 1925/26 akademik yılında, Markhlevsky'nin adını taşıyan Batı Ulusal Azınlıklar Komünist Üniversitesi'nde Yugoslav Sektörü kuruldu ve Yugoslavya'dan 15 öğrenci (biri hariç hepsi yasadışı olarak geldi).^[18]

1920'lerde ve 1930'larda SSCB ile Yugoslavya arasındaki ilişkiler kararsızdı. Bir yandan, Yugoslav ve Sovyet temsilcileri düzenli olarak gayri resmi toplantılar yaptılar ve bireysel Yugoslav politikacılar açıkça iki ülke arasında diplomatik ilişkiler kurulmasından yana konuştular. Ayrıca Yugoslavya yetkilileri, SSCB'ye karşı tanımadıkları bazı dostane adımlar attılar. Böylece 15 Eylül 1934'te Yugoslavya, SSCB'nin Milletler Cemiyeti'ne davetiyesini imzaladı.^[19] Yugoslavya ayrıca SSCB ile uluslararası anlaşmalar imzaladı:^[20]

Öte yandan, SSCB ve Yugoslavya arasında resmi bir ikili ilişki yoktu ve naip Prens Pavel, Sovyet-Romanya anlaşmasının imzalanmasını geciktirmek isteyen Romanya'yı etkiledi.^[21]

Yurt dışına propaganda yayınlayan Moskova Radyosu, Yugoslavya halklarının hiçbir dilinde yayın yapmıyordu (1937'den itibaren). Aynı zamanda, 1937'de Moskova Radyosu, Çekçe, Portekizce ve Macarca gibi dillerde programlar üretti.^[22]

SSCB ve Yugoslavya arasındaki kültürel temaslar dönemsel ve dolaylıydı. 1929'da Dragomir Milovanovic (20 yılı aşkın bir süredir Rusya ve SSCB'de yaşayan bir Sırp) Yugoslavya'yı ziyaret etti ve VOKS'a bir rapor yazdı.^[23] 1933'te Sovyet tarafı, müze için Jovan Maksimovich'ten Yugoslavya'daki Puşkin'in (Rus şairin daha önce yayınlanmamış eserleri ile) eserlerinin bir el yazmasını aldı.^[24] SSCB'nin Bulgaristan'daki Tam Yetkili Temsilcisi Fyodor Raskolnikov, Vladimir Bonch-Bruevich'i Belgrad'da orada yaşayan Yuri Shtyurmer'den isteği üzerine edindiği bir belge koleksiyonunu (aralarında İvan Turgenyev'den bir mektup vardı) Devlet Edebiyat Müzesi'ne gönderme konusunda bilgilendirdi.^[25]

İkinci Dünya Savaşı sırasında SSCB ve Yugoslavya Krallığı[değiştir kaynağı değiştir]

1982 Sovyet posta pulu üzerinde Yugoslav lideri J. B. Tito

Stalin'in ölümünden kısa bir süre sonra ilişkiler düzelmeye başladı - zaten 6 Haziran 1953'te Sovyet Dışişleri Bakanı V. M. Molotov, SSCB hükûmeti adına YSFC Maslahatgüzarından yeni Yugoslavya büyükelçisi V. A. Valkov'u kabul etmesini istedi.^[108] Zaten 14 Haziran 1953'te Tito, Sovyet liderlerinin eylemlerini sert bir şekilde eleştirdiği ("büyükelçilerin değişiminin henüz normalleşme anlamına gelmediği" şartıyla) büyükelçileri değiştirmeye hazır olduğu hakkında bir açıklama yaptı: "son dört yılda bize yaptıklarından sonra, gelecekte onlara yüzde yüz inanmakta güçlük çekeceğiz”^[109] Bununla birlikte, Sovyet liderliği hakarete katlandı. 29 Temmuz 1953'te V. A. Valkov, Tito ile evinde bir araya geldi ve aynı yılın 22 Eylül'ünde Yugoslav büyükelçisi Moskova'ya gitti.^[110] 22 Haziran 1954'te SBKP Merkez Komitesi , Yugoslavya Komünistler Birliği Merkez Komitesine 1948 Sovyet-Yugoslav ihtilafını çözme önerisiyle bir mektup gönderdi.^[110]

1954'te Yugoslav büyükelçisi Kiev'i ziyaret etti^[111] ve Haziran 1956'da Tito, Sovyet-Yugoslav dostluğunun onuruna^[112]Dinamo stadyumunda büyük bir mitingin düzenlendiği Moskova'yı ziyaret etti. Yugoslavya GDR'yi bile tanıdı, bu da FRG ile ilişkilerin kopmasına neden oldu.^[113]

15 Mayıs 1955'te dört güç (SSCB, Büyük Britanya, ABD ve Fransa), bağımsız ve demokratik bir Avusturya'nın restorasyonu konusunda Devlet Antlaşması'nı imzaladı. Bu belge, 1 Ocak 1938'den itibaren Avusturya'nın sınırlarını belirledi (bu durum, Yugoslavya'nın Avusturya'ya yönelik toprak iddialarının karşılanmadığı anlamına geliyordu). Antlaşmanın 21. maddesi Avusturya'yı tazminatlardan muaf tuttu.^[114] Bununla birlikte, Antlaşmanın 27. maddesinde, antlaşmanın yürürlüğe girdiği gün Yugoslavya'nın kendi topraklarında tüm Avusturya mülkiyetine sahip olma hakkı kararlaştırılmıştır. Böylece Yugoslavya, SSCB'nin rızasıyla Avusturya'dan bazı tazminatlar aldı.

Kaynakça[değiştir

nest...

146449 146450 146451 146452 146453