4 Ay Aşı Sonrası Ateş

Aşı, bebekler ile çocukları enfeksiyonlardan ve çeşitli hastalıklardan korumanın yanında bazı toplumsal hastalıkların gelişip ilerlemesini de engelleyen önemli bir tıbbi gereklilik olarak tanımlanıyor. Aşı yaptırılmayan bebek ve çocukların bağışıklık sistemi, aşı yaptırılanlara göre daha zayıf kalıyor. Bu nedenle de birçok hastalıkla mücadele edemeyen bebekler, sakatlık tehlikesi ve hayati riskle karşı karşıya kalıyor. Çocukların sağlıkla büyüyerek gelişebilmesi için aşı takviminin takip edilmesi ve doğru zamanlarda yaptırılması büyük önem taşıyor. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı Bölümü uzmanları, bebek ve çocuklarda aşının önemi hakkında bilgi verdi.   

Geçmişten günümüze var olan hastalıklar, aşılar ile kontrol altına alınabiliyor

Bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmeyen bebeklerin dış dünyaya karşı savunması yetişkinlere göre daha zayıftır. Bebeklerin bağışıklıklarının güçlendirilmesi için beslenme ve bakım kadar aşıları da çok önemlidir. Bu nedenle ebeveynlerin bebeklik ve çocukluk döneminde yapılması gereken aşıları ihmal etmemesi gerekir. Bundan uzun bir zaman önce aşı olmadığı için, mücadele edilmesi en kolay hastalıklar nedeniyle dahi birçok bebek ve çocuk hayatını kaybedebiliyordu. Geliştirilen aşılar günümüzde bu hastalıkların tamamen kontrol altına alınmasını sağladı. 

Anne babalar bu konuda bilinçli olmalı

Çocukluk çağı hastalıklarının büyük bir çoğunluğu bulaşıcı hastalıklardan uluşmaktadır. Bu hastalıklar çok ciddi salgınlara, bebek ölümlerine ve sakatlıklara neden olabilir. En belirgin özelliği beyin zarı enfeksiyonu olan meningokok enfeksiyonu, aynı zamanda kan yolu ile tüm vücuda yayılarak saatler içinde sepsis gelişmesine neden olabilir. Sinsi bir şekilde gelişen bu enfeksiyonda hızlı tanı konulup müdahale edilmemesi durumunda, ateş başladıktan sonraki ilk saatler içerisinde hızlıca yoğun bakım ihtiyacı kaçınılmaz olur. Bu müdahalelerde geç kalınması durumunda hasta kaybedilebilir. Bu ve bunun gibi enfeksiyonlara karşı en önemli korunma yöntemi ise aşıdır. Bu nedenle meningokok aşısı bebeklere 3. ayından itibaren  yaptırılmalıdır.  

Anne sütünden sonra en önemli koruyucu aşıdır
Aşılar, her geçen gün geliştirilerek hastalık ve enfeksiyonlara karşı daha fazla koruyucu olmaktadır. Hastalık ve enfeksiyonlara karşı yapılan aşılar çocukları karşı karşıya kalabileceği hastalıklardan korurken ailesinin de maddi ve manevi kayıp yaşaması önleyebilir. Aşı olmayan çocuklar, bulaşıcı hastalıklar bakımından kendileri gibi çevresindeki diğer çocuklar için de risk oluşturur. Bu durumda hem çocukların hem de çevrelerindeki kişilerin ve dolayısıyla toplum sağlığının korunmasında aşının önemi büyüktür. Bazı aileler teknolojik yaşam, dış ülkelerle olan temaslar ve çocuğunun vücuduna yabancı bir madde enjekte edilmesi nedeniyle aşıdan korkabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, aşılar anne sütünden sonra en önemli koruyucudur ve bu oran %90’ın üzerindedir. En az koruyuculuğa sahip olan verem aşısı bile %50 oranında bu hastalıktan korumaktadır. Günümüzde tüm dünyada yürütülen aşılama programları sayesinde yaklaşık 3 milyon çocuğun yaşamı kurtulmakta ve binlerce çocuğun sakat kalması önlenmektedir. Aşı programları sayesinde ülkemizde artık çocuk felci görülmemektedir. 

Aşı takvimini kaçırmayın
Aşılama doğumla birlikte başlamaktadır. Bu nedenle bebeklerin aşı takviminin dikkatlice takip edilmesi gerekir. Bebek dünyaya geldikten son başlayan aşı takvimi şu şekildedir: 

• İlk 24 saat içerisinde Hepatit B aşısı
• Birinci ayda Hepatit B aşısının ikinci dozu
• 2. ayda verem, beşli karma, zatürre aşısı 
• İlk 3 ayda içerisinde rota virüs aşısı
• 3. aydan sonra meningokok menenjit aşısı
• 4. ayda beşli karma ve zatürre aşısının ikinci dozları
• 6. ayda beşli karma, zatürre, Hepatit B aşısının üçüncü dozu ve ağızdan çocuk felci aşısı
• 1 yaşında kızamık, kızamıkçık, kabakulak ve zatürre aşısının dördüncü dozu
• ayda beşli karma, Hepatit A ve çocuk felci aşıları
• 2 yaşta Hepatit A aşısının ikinci dozu 
• 4 ve 6 yaşta bebeklikte yapılan karma aşıların tekrar dozları
• 8. sınıfta difteri-tetanos aşılarının tekrarı
• 9 yaşından sonra ise kız çocuklarına rahim ağzı kanseri aşısı önerilmektedir

Ateş, vücut ısısının normal düzeyin üstüne çıkması olarak tanımlanabilir. Genel olarak bakıldığında makattan ölçülebilen ateş kapsamında normal olan vücut ısısı 36,4 Cº ile 37,6 Cº olarak kabul edilir. Bununla birlikte koltuk altından ölçülmekte olan normal vücut ısısı ise 36,5 Cº ile 37,0 Cº olarak nitelendirilir.

Aşı Nedir?

Aşı, hastalıklara karşı bağışıklık kazanılması amacıyla insan ya da hayvan vücuduna verilebilen, zayıflatılmış nitelikteki hastalık virüsü, hastalık etkeninin salgıları ya da parçaları ile oluşturulan çözeltiye verilen isimdir. Mikroplar ya da virüsler tarafından meydana gelen hastalıkların olması durumuna karşı vücut, bağışıklık sistemi sayesinde yanıt verir.

Bebeklerde Aşının Ardından Ortaya Çıkan Ateş Nasıl Düşürülür?

Bazı aşıların ardından ilk yirmi dört saat içinde bebeklerde ateş ortaya çıkabilir. Bu durum normal bir durumdur. Otuz sekiz dereceyi geçmemiş olan durumlarda ateşi düşürebilmek için genelde ilaç kullanmak gereksiz olmaktadır. Bunun dışında otuz sekiz derece ve daha yüksek olan derecelerde, özellikle bebek çok huzursuz davranıyor ise ateş düşürücülerin kullanılması gerekir.

Bebeklerde Ateş Düşürme Teknikleri Nelerdir?

Bebeğin üzeri çıkartılır.

Bebeğe ılık bir duş aldırılır.

Hafif rüzgarlı veya serin olan bir havada bebeği kısa süreliğine balkona çıkarma işlemi de ateşi düşürmeye yardım edebilir.

Altı aydan büyük olan bebeğe su verilir.

Sık sık ateşini ölçülmesi gerekir.

Bebeğin alnına ıslak bir bez koyulur.

Difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci, hepatit, zatürre, su çiçeği başta olmak üzere birçok önemli hastalığa karşı koruyucu olan aşılar, doğar doğmaz başlıyor, yaşlar arasında yapılan aşılarla sona eriyor. Daha sonraki periyotta okul aşıları ve erişkin aşıları ile devam ediyor. Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Tijen Diri, aşılarla ilgili ailelerin iyi bilgilendirilmesinin önemini vurgularken, aşı takibinin çok iyi yapılması gerektiğini, düşmeyen ateş, aşırı huzursuzluk, uykuya eğilim, genel durumda farklılaşma durumunda doktora başvurulmasının önemli olduğunu belirtti.

Dr. Tijen Diri, ailelerin aşılarla ilgili en çok sordukları soruları yanıtladı:

1-İçinde virüs ya da bakteri bulunan aşılar bebeğe zarar veriyor mu?
Aşılar içindeki bakteriler ve virüsler, çoğalma yani hastalık oluşturma yeteneklerini kaybetmiş olup, zayıflatılmış veya ölü yapıdadırlar. Aşı yapılan çocuk sadece bağışıklık (hafıza hücreleri) oluşturacak kadar virüs veya bakteriye maruz kalır. Bu sebeple bebeğe zarar değil bilakis fayda sağlarlar.

2-Aynı günde iki canlı aşı yaptırılabilir mi?
Aynı günde iki canlı aşı yapılabilir, mahsuru yoktur.

3-Karma aşı bebekleri hangi hastalıklardan koruyor?
Karma aşı dediğimizde Difteri, Boğmaca, Tetanoz, Çocuk felci, Hemofilus influenza B (menenjite-zatürreye-orta kulak iltihabına neden olur) dediğimiz 5 adet hastalığının aşısını kastediyoruz. Bu 5 hastalık son derece tehlikeli, öldürücü ve hasar bırakabilen tablolara neden olur.

4-Zatürre aşısı mutlaka yapılmalı mı?
Zatürre aşısı “Pnömococ” olarak adlandırdığımız bir mikrobun aşısıdır. Pnömococ mikrobu zatürreye yol açan yüzlerce mikropdan sadece birisidir. Tehlikeli ve öldürücü olabilir. Pnömococ mikrobu sadece zatürre yapmaz; menenjit, orta kulak iltihabı, sinüzit gibi diğer hastalıklara da neden olur. Yapılması zorunlu bir aşıdır. Özellikle bağışıklık sistemi hassas, dalağı alınmış hastalarda, kronik böbrek, kronik kalp, şeker, kronik karaciğer hastası olanlarda ve orak hücreli kansızlığı olanlarda mutlaka uygulanmalıdır.

5-Su çiçeği aşısı zorunlu mu?
Su çiçeği aşısı artık zorunlu bir aşıdır. Su çiçeği mikrobu çok bulaşıcıdır ve salgınlara neden olur. Suçiçeği mikrobu bağışıklık sistemini en çok baskılayan virüslerden biridir. Genelde hafif geçirilen bir hastalık olmakla beraber bazen ağır tablolara yol açabilir. Ensefalit (beyin dokusunda iltihap), zatürreye sebebiyet verebilir. Hele bağışıklık sistemi baskılanmış, kanser tedavisi gören veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları kullanan hastalarda mutlaka uygulanmalıdır. Suçiçeği aynı zamanda hamileler için tehlike arz eder. Zira doğacak bebekte doğumsal bozukluklara neden olabilir.

İshal aşısını yaptırmak yararlı mı, ne zaman yapılmalı?
Elbette ki yararlı. Çünkü ishal, özellikle 5 yaş altı çocuklarda ciddi ve hatta bazen hayatı tehdit eden ve ölümle sonuçlanabilen tablolara yol açabilir. Rotavirüs, hemen pek çok vakada hastane yatışı gerektiren, bebekleri çok hırpalayan bir sürece neden olur. Rota aşıları ilk dozu monash.pw önce yapılmak kaydı ile kullanılan aşıya bağlı olarak 2 veya 3 doz olarak yapılır. Üstelik uygulanması son derece kolay olup, ağızdan uygulanmaktadır.

7-Aşılar bebekte kısırlığa neden olabilir mi?
Aşıların hiçbiri kısırlığa neden olmaz.

Aşılardan sonra görülebilecek yan etkiler nelerdir? Bunların hangisi olursa hekime başvurmak gerekir?
Aşılarda yüksek teknolojinin kullanımı nedeni ile artık eskiye göre aşı yan etkilerini çok az görmekteyiz. Aşılarda görebileceğimiz genel yan etkiler; ateş, huzursuzluk, aşı yapılan yerde kızarıklık, sertlik, döküntüyü sayabiliriz. Düşüremediğimiz ateş, aşırı huzursuzluk, uykuya eğilim, genel durumda farklılaşmaya neden olacak her türlü durumda doktorunuza başvurabilirsiniz.

Rutin aşı şeması dışında; meningokoksik menenjit (monash.pw veya 1 yaş sonrası) ve Rahim ağzı kanser aşısı (yaş), grip aşısı ve bazı özel durumlarda uygulanan kuduz, kolera, tifo, sarı humma gibi aşılar da uygulanımdadır.

Çocukluk dönemi aşıları ne zaman bitiyor? En son hangi aşı yapılıyor?
Çocukluk dönemi aşıları yaş arasında yapılan kızamık-kızamıkçık-kabakulak ve su çiçeğinin monash.pw, karmanın tekrarı ile bitiyormuş gibi görünmekle beraber okul aşıları ve erişkin aşıları ile devam ederek bu konudaki özenimizi tüm yaşantımız boyunca göstermemizi ve yenilikleri ve gelişmeleri takip etmemizi gerektirmektedir.

AŞI TAKVİMİ
Doğumda Hepatit B.
monash.pw Hepatit B.
monash.pw DaBT-IPV-Hib, BCG, Pnomokok.
monash.pw Rotavirüs
monash.pw DaBT-IPV-Hib, Pnömokok.
monash.pw Rotavirüs (Rota aşısı seçilen aşıya bağlı olarak 3 dozda olabilir.)
monash.pw DaBT-IPV-Hib, OPV (Ağızdan çocuk felci), Hepatit B, Pnömokok.
Ay DaBT-IPV-Hib, OPV (Ağızdan çocuk felci), Hepatit A.
Ay Hepatit A.
Yaş Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak-Su Çiçeği-Oral Polio-Dt.