Tekamül Ne Demektir

Manevi anlamda olgunlaşma ve maddi benlikten sıyrılarak kemale erme anlamına gelen tekamül sözcüğü, manevi dünyasını geliştirmek ve ruhsal olgunluğa erişmek isteyenler tarafından inceleniyor. Bununla birlikte, kelimenin tam aksi istikamette olan ve evrim olarak karşımıza çıkan anlamı da araştırılıyor. Bu bağlamda dinde tekamül ne demek, tekamül etmek nedir gibi sorular gündeme geliyor. Kelimenin detaylı analizi haberimizde.

TEKAMÜL NE DEMEK?

Arapça kml kökünden gelen kamala kelimesi "tam ve olgun olma, mükemmelleşme" anlamına gelir. Bu sözcükten türeyen takamul kelimesi ise "olgunlaşma, kusursuzluğa erişme" manasına karşılık gelmektedir. Kâmil olma, kemâle erme ve benzeri ifadelerle aynı kökten gelen bu sözcük dilimizde de olgunlaşma, olgunluğa erişme, tamamlanma anlamlarına gelir. Özellikle dinde ve tasavvufta büyük yer tutan tekamül kelimesi, evrim, gelişme ve olgunlaşma manalarıyla kullanılmaktadır.

TEKAMÜL SÜRECİ NEDİR?

Biyolojik bağlamda evrim anlamında kullanılan tekamül kelimesi, manevi konularda bu anlamda değil ruhsal olgunlaşma anlamında kullanılır. Biyolojik anlamda tekamül süreci oluşum, varoluş, gelişim süreçlerinden oluşmaktadır. Canlıların evrimleşerek mükemmel hale eriştiğini savunan bu felsefi görüş, dindeki anlamına aykırı bir anlamla değerlendirilir.

DİNDE TEKAMÜL NE DEMEK?

Dinde ve tasavvufta tekamül, benliğinden sıyrılarak Allah'a yaklaşma, maddi olan her şeyden uzaklaşarak maneviyatı güçlendirme anlamlarına gelir. Tasavvufta ruhun tekamülü ancak dünyevi ihtiraslardan sıyrılarak gerçekleşir. Manevi dünyanın kapıları aralanınca kişi kamil insan seviyesine erişmiş olur. Tekamül için kişinin kendini tanıması, benliğinden sıyrılması ve ruhsal anlamda gelişim göstermesi gerekmektedir. Tasavvufta tekamül, ruhun var olan "öz"e geri dönüş sürecini ifade eder.

TEKAMÜL ETMEK NE DEMEK?

Tekamül etmek olgunlaşmak, gelişmek manalarına gelmektedir. Bu kişinin kendini ruhsal ve mental anlamda geliştirmesi ve deneyimlerinden ders çıkararak daha olgun biri haline gelmesi şeklinde yorumlanır. Kemâle erme olarak da ifade edilen bu durum, kişinin günlük dertlerden ve dünyevi hırslardan sıyrılıp manevi anlamda güç kazanması olarak özetlenebilir.

Peygamber Efendimiz (s.a.v) Cibril hadisinde “İslam Nedir?” sorusuna “–İslâm, Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Rasûlü olduğuna şehâdet etmen, namazı dosdoğru kılman, zekâtı vermen, Ramazan orucunu tutman, yoluna güç yetirip imkân bulduğun zaman Kâ’be’yi ziyâret (hac) etmendir” buyurdular.

“İman Nedir?” sorusuna “–Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe inanmandır. Yine kadere, hayrına ve şerrine îmân etmendir” buyurdular.

İhsan Nedir? Rasûlullah Efendimiz (s.a.v): “–İhsân, Allah’a, onu görüyormuşsun gibi kulluk etmendir. Sen onu görmüyorsan da O seni mutlaka görüyor” buyurdular. (Müslim, Îmân 1, 5. Buhârî, Îmân 37; Tirmizi Îmân 4; Ebû Dâvûd, Sünnet 16)

Kuran-ı Kerim, Peygamber Efendimize (s.a.v) gönderilen ilahi kitapların sonuncusudur. İlahi emirleri barındıran Kuran ve beraberinde Efendimizin (s.a.v) sünneti tüm Müslümanlar için yol gösterici rehberdir.

Tüm insanlığa rahmet olarak gönderilen örnek şahsiyet Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) 23 senelik nebevi hayatında bizlere Kuran ve Sünneti miras olarak bırakmıştır. Nitekim hadis-i şerifte buyrulur: “Size iki şey bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldığınız sürece yolunuzu asla şaşırmazsınız. Bunlar; Allah’ın kitabı ve Peygamberinin sünnetidir.” (Muvatta’, Kader, 3.)

Tasavvuf; Cenâb-ı Hakkʼı kalben tanıyabilme sanatıdır.Tasavvuf; “îmân”ı “ihsân” gibi muhteşem ve muazzam bir ufka taşımanın diğer adıdır. Tasavvuf’i yola girmekten gaye istikamet üzere yaşayabilmektir. İstikâmet ise, Kitap ve Sünnet’e sımsıkı sarılmak, ilâhî ve nebevî tâlimatları kalbî derinlikle idrâk edip onları hayatın her safhasında vecd içinde yaşayabilmektir.

Dua, Allah Teâlâ ile irtibatta bulunmak; O’na gönülden yönelmek, meramını vâsıta kullanmadan arz etmek demektir. Hadisi şerifte "Bir şey istediğin vakit Allah'tan iste! Yardım dilediğin vakit Allah'tan dile!" buyrulmuştur. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/)

Zikir, bütün tasavvufi terbiye yollarında nebevi bir üsul ve emanet olarak devam edegelmiştir. “…Bilesiniz ki kalpler ancak Allâh’ı zikretmekle huzur bulur.” (er-Ra‘d, 28) Zikir, açık veya gizli şekillerde, belirli adetlerde, farklı tertiplerde yapılan önemli bir esastır. Zikir, hatırlamaktır. Allah'ı hatırlamak farklı şekillerde olabilir. Kur'an okumak, dua etmek, istiğfar etmek, tefekkür etmek, "elhamdülillah" demek, şükretmek zikirdir.

İlim ve hâl kelimelerinden oluşmuş bir isim tamlaması olan ilmihal (ilm-i hâl) sözlükte "durum bilgisi" demektir. Bütün müslümanların dinî bilgi ve uygulama bakımından ihtiyaç duyduğu, bir bakıma müslüman olmanın ve müslümanlığın icaplarını yerine getirmenin ön şartı durumundaki fıkhi temel bilgiler ilmihal diye anılmıştır.

İslam ve İhsan web sitesinde İslam, İman, İbadet, Kuranımız, Peygamberimiz, Tasavvuf, Dualar ve Zikirler, İlmihal, Fıkıh, Hadis ve vb. konularda  güvenilir kaynaklardan bilgiye ulaşabilirsiniz.