Ünlü Ünsüz Düşmesi Örnekleri

ünlü ünsüz düşmesi örnekleri

&#;ns&#;z D&#;şmesi Nedir? &#;rnek Kelimeler Ve C&#;mleler İle &#;ns&#;z D&#;şmesi Konu Anlatımı

Haberin Devamı

Ünsüz Düşmesi Nedir?

Çeşitli etkilerle ya da nedenlerden dolayı birleşme yaşanırken, kelime içerisindeki ünsüz bir harfin dışarıda kalması ünsüz düşmesi olarak bilinmektedir. Bu doğrultuda anlam değişmez ancak anlatılmak istenen etki daha vurgulu şekilde öne çıkarılır. Bu sebepten dolayı dil bilgisi konusunda ünsüz düşmesi oldukça önemlidir. Bu doğrultuda belli bir harf Ünsüz düşmesi kapsamında düşer. O da , ‘k’ harfidir. ‘K’ harfinin düşmesi ile beraber, ‘cık-cek’ gibi küçültme ve sevgi ekleri getirilmek suretiyle anlam daha vurgulu şekilde ön plana çıkarılır.

Örnek Kelimeler ve Cümleler ile Ünsüz Düşmesi Konu Anlatımı

Özellikle öğrenciler söz konusu olduğunda ünsüz düşmesi dil bilgisi açısından mutlaka bilinmesi gereken konular arasında yer almaktadır. Bu doğrultuda verilecek örnekler ile beraber hem kelime hem de cümle üzerinde ünsüz düşmesi daha iyi anlaşılabilir.

Haberin Devamı

Genel olarak ünsüz düşmesi için bir kelime içerisinden, ‘k’ harfi düşer. Bu doğrultuda, ‘cık ve cek’ ekleri getirilerek sevgi ve küçültme anlamları yakalanır. Kelime bazında bunlara bir örnek vermek gerekirse;

Yumuşak-cık> Yumuşacık

Sıcak-cık > Sıcacık

Minik-cik > minicik

Ufak-cık >ufacık

Büyük-cek > Büyücek

Yaprak-çık >Yapracık

Bu şekilde daha birçok farklı örnek vermek mümkün. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bazı hususlar mevcuttur. Örneğin her ne kadar ünsüz düşmesi açısından yukarıdaki kurala uymasa bile, bazı harfler üzerinden de yine ünsüz düşmesi yaşanabilmektedir. Bu doğrultuda, ‘l ve msa’ ekleri ünsüz düşmesine sebep olabilmektedir. Bunları bir örnek vermek gerekirse;

Yüksek-l > Yüksel

Küçük-l > Küçül

Küçük-mse > Küçümsemek

Bu şekilde daha birçok farklı örnek ile beraber anlatılabilir. Aynı zamanda bir uyarı da birleşik kelimeler için öne çıkar. Bazı birleşik kelimelerde yine ünlü düşmesi yaşanır.

Rast gelmek > Rasgelmek

Ast teğmen > Asteğmen

Bu kurallar doğrultusunda dil bilgisi açısından Türkçe içerisinde ünsüz düşmesi büyük bir öneme sahiptir. Böylece farklı anlamlar daha vurgulu şekilde ele alınır ve aynı zamanda farklı oluşumlar gerçekleşir. Türkçe içerisinde birçok farklı kelime ve cümle üzerinden kullanılmaktadır.

Ünsüz Düşmesi

Ünsüz Düşmesi Nedir?

Çoğunlukla bir kelime ek aldığında, kelimenin sonunda bulunan ünsüz düşmektedir. Bu ses olayı, ünsüzler arasındaki zayıf ve güçlü olan ünsüzlerin, tutunabilme güçlerine göre değişiklik göstermektedir. Ancak çoğunlukla kelime kökünde veya gövdesinde bulunan güçsüz olan sessiz harfler düşmeye meyillidirler. Ses olaylarından en sık karşımıza çıkan bu olaya “ünsüz düşmesi” denilmektedir. Bir sözcük türetilirken ya da çekim eklerinden birini alırken kimi seslerin düşmesi olayına ünsüz düşmesi denir.
Örnekler:
büyük-cek > büyücek, el{ig > elli, gel-tir > getir, kalk-dır > kaldır
Bazı isimlerden &#;-I” ekiyle fiil türetilirken kelime sonundaki “k” sesi düşer.
Örnekler:
alçak-l- > alçal- küçük-l- > küçül- ufak-l- > ufal-
Bazı Türkçe birleşik kelimelerde de kelime ortasında ünsüz düşmesi görülür.
Örnekler:
taş-garu > dışarı üst-teğmen > üsteğmen

Ünsüz Düşmesine Örnekler

➥ Ad –daş → adaşlarımdan
➥ Yüksek –l → yükseldi
➥ Alçak –l → alçalmak
➥ Ast –teğmen → asteğmen
➥ Büyük –cek → büyücekti
➥ Çabuk –cak → çabucak
➥ Gülüş –cük → gülücük
➥ Kalk –dır → kaldırıp
➥ Küçük –l → küçülmedin
➥ Küçük –mse → küçümsememelisin
➥ Minik –cik → minicik
➥ Seyrek –l → seyreltmedi
➥ Öpüş –cük → öpücük
➥ Sıcak –cık → sıcacıktır
➥ Ufak –cık → ufacıktı
➥ Ufak –l → ufal(mak)
➥ Ast –teğmen → asteğmen
➥ Üst –teğmen → üsteğmendi
➥ Yumuşak –cık → yumuşacıktı

Ünsüz düşmesinin olduğu durumlar:

&#;k&#; ünsüzü ile biten sözcüklerde &#;-cık, -cık&#; eki geldiğinde sözcüğün sonundaki &#;k&#; seslerinin düştüğünü görürüz:
Örnekler: alçak>alçacık, ufak>ufacık, küçük>küçücük, minik>minicik, büyük>büyücek…
Not: &#;cık&#; eğer sözcüğün üzerine gelip somut adlar türetirse sözcük sonundaki k sesinde bir düşme olmadığını görürüz.
Örnekler: kulakçık, kapakçık…
-Farsça “hane” sözcüğü ile oluşturulan birleşik sözcüklerde “ha” hecesi düşmemektedir. Ancak TDK&#;ye göre ünlü ile biten bazı sözcüklerde &#;h&#; sesi düşmektedir. (Hastane, pastane, postane, eczane)
Örnekler: dökümhane, yatakhane, yemekhane, muayenehane, yazıhane, sarphane, dershane&#;

Genel

Alt Kategoriler:PDF, Ses Bilimi, Yazım Bilgisi ve İmla Kuralları