Denizde Porno

Titanik’i ziyaret ederken iletişimi kesilen Titan denizaltısından Pazar gününden beri haber alınamıyordu.

Titan'da bulunan beş kişinin de hayatını kaybettiği açıklandı.

Arama-kurtarma çalışmaları ve denizaltının çıktığı yolculuk hakkında yaşananları derledik.

Kuzey Atlantik'te kaybolan Titan denizaltısındaki beş kişinin tamamının hayatını kaybettiği açıklandı.

ABD Sahil Güvenlik yetkilileri, Titan'dakilerin denizaltıdaki basınç kaybından kaynaklanan patlama sonucu hayatını kaybettiklerini duyurdu.

Yetkililer, bulunan denizaltı parçalarının, "feci bir patlama" sonucu ortaya çıktığını belirtti ve kazanın Titanik enkazının uç tarafından metre uzakta gerçekleştiği vurgulandı.

Titan'dan Pazar sabahından bu yana haber alınamıyordu.

Titan'daki oksijen seviyesi sürekli azaldığı için oksijen, su ve gıdanın tükenmesi ihtmaline karşı zamanla yarışan bir arama kurtarma çalışması sürdürülmüştü.

ABD basınına göre arama-kurtarma ekipleri, Titan'ın kaybolduğu bölgeden Salı günü 4 saat boyunca, 30 dakikalık aralıklarla "vurma sesleri" duyulduğunu aktardıktan sonra çalışmalar bu bölgede yoğunlaşmıştı.

BBC'nin konuştuğu derin deniz uzmanları, verileri görmeden bu seslerin kaynağını belirlemenin zor olduğunu söylemişti.

Kısa, keskin ve nispeten yüksek frekanslı seslerin denizaltının ucuna sert bir nesnenin çarpmasıyla meydana gelmiş olabileceği düşünülüyordu.

Avustralya Denizaltı Enstitüsü'nden Frank Owen, mevcut bilgilere dayanarak seslerin Titan'ın içinden geldiğinden emin olduğunu söyledi.

BBC'ye konuşan Owen, "30 dakikalık aralıklarla gelen sesin kaynağının insan dışında bir şey olması pek mümkün değil" dedi.

Owen, sesleri çıkarmanın denizaltında bulunan 77 yaşındaki Fransız kaşif ve araştırmacı Paul-Henry Nargeolet'in fikri olabileceğini söyledi:

"Arama-kurtarma ekiplerinin dikkatini çekme protokolünü biliyordur. Saat başında ve yarım saat aralıklarla üç dakika boyunca deli gibi vurursunuz."

BBC'ye konuşan, deniz aracında bulunan 58 yaşındaki iş insanı Hamish Harding'in arkadaşı ve kaşif Chris Brown ise vurma seslerinin Harding'in aklına gelmiş olabileceğini iddia etti:

"Sürekli bir ses çıkarırsanız algılanmayabilir, ancak sesi her 30 dakikada bir çıkarırsanız bu insanların varlığına işaret eder."

Salı günü tespit edilen seslerin ardından Titan'da bulunan iki kişinin üyesi olduğu bilim topluluğu Kaşifler Kulübü Başkanı, "Sahadan elde edilen verilere dayanarak, bölgede olası yaşam belirtilerinin tespit edildiğine dair umut var" açıklamasını yaptı.

Öte yandan ABD'li nükleer denizaltı komutanı David Marquet ise bu seslerin başka kaynaklardan da geliyor olabileceğini düşünüyordu:

"Sesin onlardan geldiğini sanmıyorum, doğal sesler de olabilir. Bölgeye giden gemilerin miktarı arttıkça daha fazla ses duyuyoruz ve bu ikisi birbiriyle ilintili."

'te kaybolan Malezya Havayolları MH uçağı ve 'de Rus denizaltısı Kursk vakalarında da su altında sesler duyulmuş ancak kaynakları tespit edilememişti.

Titanik'in enkazı metre derinlikte bulunuyor.

Kurtarma çalışmaları kapsamında aynı derinliğine sonar şamandıralar atıldı.

Owen, seslerin daha derinden bu şamandıralara ulaşma ihtimali olsa da aynı okyanus katmanından gelme olasılığının daha yüksek olduğunu söylüyor.

Owen'a göre sesler gerçekten denizaltından geliyorsa, kurtarma ekipleri onu hızlıca bulabilmeliydi.

Son derece küçük bir denizaltı olan Titan cm. uzunluğunda, cm. genişliğinde ve cm yüksekliğinde.

Bu kadar küçük olması nedeniyle yolcuları yerde oturmak zorunda kalıyor.

Bu tip deniz araçları, denizaltıların aksine, sınırlı güçle hareket edebiliyor. Bir destek gemisinden denize bırakılıyor ve geri güverteye çekiliyor.

Titan bir oyun konsolu kumandasıyla kontrol ediliyor.

Aracın önünde, dışarıyı izleyebilmek için büyük bir pencere bulunuyor.

Titan’da yolcuları 96 saat hayatta tutabilecek miktarda hava, su ve gıda bulunuyor. Bu yüzden aracın Perşembe akşamına kadar su yüzüne çıkabilmesi hayati önem taşıyordu.

Geçen yıl BBC için Titan üzerine bir belgesel hazırlayan Simon Platts, denizaltıya bağlanan ağırlıkların suda çözünebilir olduğunu, böylece teknik bir arıza nedeniyle ağırlıklardan kurtulamasa bile zaman içinde bunların suda çözünmesiyle denizaltının hafifleyip yüzeye çıkabileceğini söylemişti.

Titan’ın kapısı dışardan kapatılıyor. Bu yüzden yüzeye çıkmış olsalar bile kapağını açıp dışarı sinyal göndermeleri mümkün değil.

Araç su altında sonar teknolojisine benzer ses dalgalarıyla haberleşiyor.

Aracın ısıtmalı duvarları, son derece soğuk olan binlerce kilometre derinlikte yolcularına ısınma imkanı sağlıyor.

Titan’da bir tuvalet de bulunuyor. Tuvaleti kullanan yolcular bir perde çekiyor, denizaltı kaptanı da o sırada müzik açıyor.

Araç yaklaşık iki yıldır kullanımda.

Dünyada insanları böylesine derin denizlere indirebilen yalnızca birkaç araç bulunuyor.

Titan aracının herhangi bir sertifikası bulunmuyor.

Denizaltılar genellikle ABD Denizcilik Bürosu (ABS) gibi kurumlarca sertifikalandırılıyor.

Fakat Titan’ın sahibi olan OceanGate, bu tür kurumların son gerece geleneksel yapılara sahip olduğunu, yeni bir denizaltı sınıfı tanımlayıp buna dair sertifikasyon yapılmasının yıllar aldığını, bu yüzden kendilerinin henüz bir sertifikaya sahip olmadığını belirtiyor.

Buna örnek olarak Space X, Blue Origin ve Virgin Atlantic gibi uzay alanında yenilikçi şirketleri gösteren OceanGate, bu şirketlerin öncelikle yeni buluşlar yaptığını, ardından yetiştirdikleri kişilerin bağımsız kuruluşlarda bunları sertifikalandırdığını söylüyor.

BBC’nin ABD’deki ortağı CBS geçen yıl bir muhabirini Titan’la Titanik’e indirmişti.

Muhabir David Pogue, şirketin Titan’a binecek yolculara bunun “hiçbir kurum tarafından onaylanmamış deneysel bir araç olduğunu, yolcuların sakatlanma, engellilik, duygusal travma veya ölümle karşı karşıya kalabileceğini” söylediğini aktarmıştı.

Pogue denizaltının içindeki bazı bileşenlerin baştan savma yapılmış gibi gözüktüğünü söylemişti.

OceanGate CEO’su Stockton Rush ise buna yanıt olarak aracın güvenliği konusunda NASA ve Boeing ile çalıştıklarını belirtmişti.

BBC’ye konuşan ve bu araçla daha önce üç kere su altına inmiş Mike Reiss da yolcuların imzaladığı sözleşmenin yalnızca ilk sayfasında üç defa ölümden bahsedildiğini söylüyor.

Reiss, neredeyse her sefer yüzeyle iletişimin koptuğunu fakat bir süre sonra tekrar kurulduğunu aktarıyor.

Geçen yıl BBC’nin Titan hakkındaki belgeselini yöneten Simon Platts, “Bir şeylerin düzenli olarak yanlış gittiği izlenimini edinmiştim” diyor ve ekliyor:

“Fakat hiçbir şey bu kadar yanlış gidebilirmiş gibi gözükmüyordu.”

Titan’la bir yolculuğun bin dolarlık maliyetinin olması, bunu yalnızca az sayıda kişinin yapabileceği bir aktiviteye dönüştürüyor.

Shahzada ve Suleman Dawood: Pakistan kökenli İngiliz Shahzada ve Suleman Dawood, gemide yer alan bir baba ve çocuğu. 58 yaşındaki milyarder iş adamı Shahzada keşiflere katılmayı severken oğlu Suleman da bir üniversitede okuyordu.

Fransız kaşif ve araştırmacı Paul-Henry Nargeolet: ’de Titanik’e ilk dalan kişi olan 73 yaşındaki “Bay Titanik” lakaplı Nargeolet, ’te de gemiden yüzeye ilk nesne çıkaran kişi unvanını almış, farklı objeyi karaya çıkarmıştı.

Harper Collins dergisine geçen yıl bir söyleşi veren Nargeolet, “Aşağı küçük bir denizaltıyla iniyor ve saat arası aşağıda kalıyoruz. Oradayken yukarı çıkmak istemiyorsunuz, pilleri olabildiğince tüketiyorsunuz – hatta bazen tüketebileceğinizden biraz daha fazla. Bu yüzden birkaç defa kızdılar bana. Çıkış da iniş kadar sürüyor böylece toplam dalış süresi saat oluyor” demişti.

Kaşif Hamish Harding: Bir pilot alan Harding daha önce dünyanın etrafında bir tur atmıştı. Bu turda ona eşlik eden emekli NASA astronotu Terry Virts, “O gerçek bir kaşif. Uzaya çıkmak da deniz altına inmek de ilgi alanında” demişti. Harding’in üç de Guiness Dünya Rekoru bulunuyor.

Ocengate CEO’su Stockton Rush: Şirketin yöneticisi olan Rush, denizaltının teknolojilerine en hakim kişi. Bu yolculukta denizaltına o kaptanlık yapıyor.

Kurtarma operasyonu ABD Sahil Güvenliği’nin liderliğinde, Kanada Sahil Güvenliği’nin katkılarıyla yürütüldü.

Bahama bandıralı The Deep Energy adlı, 3 bin metreye kadar su altına kablo döşemek için kullanılan bir gemi, kurtarma çalışmalarına yardım etti.

Bu geminin, 3 bin metre derinliğe kadar inebilen iki insansız aracı bulunuyor. Bu araçlar Deep Energy’ye birer kabloyla bağlı.

Titanik’in kalıntıları deniz yüzeyinden 3 bin metre aşağıda olduğu için Titan yüzeye oturmuşsa bu iki insansız araçla görülemez. Fakat 3 bin metre ve yukarısında bir noktada bulunuyorsa bu araçlar Titan’ı tespit etmeye yardımcı olabilir.

Bu geminin yanı sıra bölgede en az bir kurtarma gemisi daha bulunuyordu.

Fransa’nın göndereceği ve derin denizlere inebilen bir aracı bulunan Atalante adlı bir geminin ise Çarşamba gecesi bölgeye varması hedefleniyordu.

Gemilerin yanı sıra ABD ve Kanada’nın sonar yeteneğine sahip, denizaltını inceleyebilen uçaklar da kullanıldı.

Bu sonarların bir kısmı deniz altından gelebilecek motor sesleri gibi sinyalleri dinlerken bazıları da deniz altına sinyal gönderip gelen yansımalarla aracın yerini tespit etmeye çalıştı.

Araç deniz yatağına oturmuşsa, yolcuların duvarlara vurarak veya benzer gürültüler çıkararak yerlerinin tespit edilmesini kolaylaştırmaları mümkün.

BBC bu soruya yanıt bulmak için uzmanlarla konuştu.

University College London’dan deniz mühendisi Prof. Alistair Greig, Titan’ın bir acil durum nedeniyle ağırlık atarak yüzeye ulaşmış olabileceğini söyledi.

Bu durumda aracı deniz yüzeyinde bulmak gerekecek.

Bir diğer senaryo ise denizaltının gövdesinin su sızdırması.

Bu durumda içeridekilerin kurtulma ihtimali çok daha düşük.

Prof. Greig aracın herhangi bir sorun nedeniyle deniz tabanına oturmuş olabileceğini söylüyor.

Bu durumda ise seçenekler son derece kısıtlı:

“Deniz yüzeyinden metre veya daha fazla aşağıya iniyorsanız, o derinlikten sonra kurtarma yapabilecek çok az sayıda gemi bulunuyor.

“Donanma denizaltılarını kurtarmak için tasarlanan araçların hiçbiri Titanik’in bulunduğu kadar derin bir noktada işlemeye uygun değil.”

ABD Sahil Güvenliği’nden Tuğamiral John Mauger, kurtarma operasyonunun uzak bir noktada yürütüldüğünü ve bunun çalışmaları zorlaştırdığını söylüyor.

BBC’ye konuşan eski denizaltı subayı Frank Owen, “Denizde bir denizaltını bulmak, bir mayın tarlasında mayın bulmak kadar zor” diyor.

Okyanusta güneş ışığı yalnızca bir kilometre derinliğe kadar inebiliyor. O seviyeden daha aşağıda, gözünüzün hemen önündeki bir nesneyi bile görmek imkansız.

Yapay ışık kaynakları da yalnızca kısa bir alanda etki gösteriyor.

Normal yolculuklarda iletişim kesilmemiş olduğu için yüzeye çıkan bu denizaltı, ana gemisiyle haberleşiyor ve iki deniz aracı birbirine doğru ilerliyordu.

Prof. Alistair Greig, “Denizaltında iletişim kurmak zor. Bir kere iletişimi kaybettiniz mi tekrar kurması son derece zor” diyor ve ekliyor:

“Titan muhtemelen ya deniz yatağındadır ya da yüzeye çıkmıştır. Arada bir yerde olması çok düşük ihtimal.”

Keele Üniversitesi’nden Dr. Jamie Pringle ise araçla dalışın başlarında iletişimin kesildiğini, bu yüzden dibe çökene kadar rastgele bir yöne doğru savrulmuş olabileceğine dikkat çekiyor.

Geçen yıl BBC’nin Titan hakkındaki belgeselini yöneten Simon Platts, denizaltının yüzeye çıktığında sadece tepesinin gözüktüğünü, bu nedenle onu denizde bulmanın son derece zor olduğunu söylüyor:

“Öyle ki, gemideyken dibimize kadar gelmesine rağmen fark etmemiştim. Ancak biri parmağıyla gösterince görebildim.”

Fakat Frank Owen, denizaltında radar yansıtıcıları olduğunu ve yüzeye çıkmışlarsa arama uçaklarının onları bulabileceğini belirtiyor.

Titan deniz tabanına oturmuşsa, o derinlikten nasıl çıkarılabileceğini bulmanın da ayrı zorlukları olacak.