Tarih/Din dizileri ve kitaplarında adı sıkça geçen Darül Kurra internette fazlaca araştırılıyor. Ortaçağ İslam ülkelerinde, Kur'an okuma yöntemlerini (tecvidi) öğreten medrese bölümü olan Darül Kurra, hakkında tüm bilgilere yazımızdan ulaşabilirsiniz!
DARÜLKURRA NEDİR? DARUL KURRA NE DEMEK?
"Yer, mekân, ev" gibi anlamlara gelen dâr ile "okuyan" anlamındaki karî kelimesinin çoğulu olan kurrâ kelimelerinden meydana gelen dârü'l-kurrâ, Kur'ân-ı Kerîm'in öğretildiği, bir bölümünün veya tamamının ezberletildiği ve kıraat vecihlerinin tâlim ettirildiği mektepler için kullanılmıştır. Bu müesseselere dârülkur'ân ve dârülhuffâz adı da verilir.
Çok güzel Kur'an okuyan âmâ Abdullah b. Ümmü Mektûm'un Medine'ye hicretinde, Mahreme b. Nevfel'in dârülkurrâ denilen evinde misafir olduğu şeklinde İbn Sa'd'da yer alan bir rivayetten (e?-?aba?at, IV, ), bu ismin mescidler dışında Kur'an okunan ve öğretilen yerler için daha Hz. Peygamber devrinde kullanılmaya başlandığı anlaşılmaktadır. Bu ev muhtemelen İbn Şebbe'nin sözünü ettiği, Mescid-i Nebevî'nin güneydoğu köşesinde yer alan ve sonradan Abbâsî Halifesi Mehdî-Billâh tarafından satın alınıp mescide dahil edilen binadır (Târî?u'l-Medîneti'l-münevvere, I, ). Aynı rivayeti İbn Abdülber'den nakleden Huzâî, bu olayın medreselerin kuruluşuna örnek teşkil edebileceğini söyler.
Hicretten önce Mekke'de Kur'an öğretimi daha çok Dârülerkam'da olmuştur. Akabe biatlarından sonra Hz. Peygamber Medineliler'e Kur'an muallimi olarak Mus'ab b. Umeyr'i göndermişti. Fetihten sonra vilâyetlere tayin ettiği bir kısım valiler aynı zamanda Kur'an muallimleriydi. Mescid-i Nebevî'de bu görevi Hz. Peygamber bizzat yapmakla birlikte Ubâde b. Sâmit'i de Suffe ashabına Kur'an öğretmekle görevlendirmiş, mescidlerde Kur'an derslerini teşvik etmiştir: "Allah'ın evlerinden birinde, Allah'ın kitabını okumak ve kendi aralarında mütalaa etmek (tedârüs) üzere toplanan her topluluğa Allah iç huzuru verir; onları rahmet bürür, çevrelerinde melekler toplanır ve Allah onları meleklerin yanında anar" (Müslim, "?ikir", 38; Hatîb et-Tebrîzî, I, 71 [nr. 71]). Hadiste geçen "tedârüs" kelimesi bütün Kur'an ilimlerine şâmil olmalıdır.
Dokuz mescidde eğitim ve öğretimin devam ettiği Medine'den başka fethedilen ve yeni kurulan merkezlerde ashabın kıraatte mahir olanlar Kur'an dersleri vermişlerdir. Dımaşk'ta (Şam) Emeviyye Camii'ndeki ders halkalarının birçoğu kıraatle ilgiliydi. Ebü'd-Derdâ burada Kur'an tâlim ettiği için "Muallimü'ş-Şâm" veya "Kariü'ş-Şâm" unvanıyla anılmıştır. Öğrenci sayısının zaman zaman 'ü geçmesi onun derslerine olan rağbeti gösterir. Ebü'd-Derdâ vefat etmeden önce, yerine kıraatini takdir ettiği sahâbî Fedâle b. Ubeyd el-Ensârî'yi hoca olarak görevlendirmesi için Suriye Valisi Muâviye b. Ebû Süfyân'a tavsiyede bulunmuştu. Seyahatleri sırasında Dımaşk'a da uğrayan İbn Cübeyr, bu şehirde bütün gün devam eden Kur'an dersleri hakkında bilgi vermektedir. Sabah namazından sonra "seb'" denilen meclisle başlayan kıraat dersleri ikindiden sonra "Kevseriyye" adı verilen derslerle devam ederdi. Burada, kendilerine "Kevserî" denilen ve Kur'an'ı ezberlemede güçlük çeken yüzlerce kişiye Kevser sûresinden itibaren namaz sûreleri tâlim ettirilirdi (er-Ri?le, s. ). Birçok merkezde Kur'an dersleri veren ashaptan itibaren tâbiîn ve tebeu't-tâbiîn dönemlerinde değişik lehçelere göre okuyuş tarzları şekillenmeye başladı. Hicrî II. yüzyılda Medine'de Nâfi' b. Abdurrahman, Mekke'de Ebû Ma'bed Abdullah b. Kesîr ve Humeyd b. Kays el-A'rec; Kûfe'de Âsım b. Behdele, Hamza b. Habîb, Ali b. Hamza el-Kisâî ve A'meş; Basra'da Ebû Amr b. Alâ; Dımaşk'ta İbn Âmir kıraat ilminde şöhret buldular. Bunlardan İbn Kesîr, Nâfi', İbn Âmir, Ebû Amr, Hamza, Kisâî ve Âsım'ın okuyuş tarzları "kırâat-i seb'a" olarak tanındı. Ebû Ca'fer Yezîd b. Ka'ka', Ya'kub el-Hadramî ve Halef b. Hişâm'ın kıraatleriyle sayısı ona çıkan mütevâtir kıraatler daha sonra dârülkurrâların başlıca derslerinden oldu.
Camiler uzun süre bilhassa Kur'an ve hadis tahsilinin merkezi olma özelliğini korudular. Buralarda ileri seviyede Kur'an öğrenimi için oluşturulan ders halkaları "seb'" ve "tasdîr" diye anıldı; kıraat hocasına "şeyhü'l-kırâa", görevine de "meşîhatü'l-kırâa" denildi. Şehir camilerinde yürütülen Kur'an okutma faaliyeti "meşîhatü'l-mescid", ordugâhlarda yürütülen faaliyetler "meşîhatü'l-cünd" ismini aldı. Bu sonuncunun hocalarına "kariü'l-cünd" de denilirdi. Evliya Çelebi'nin selâtin, vüzerâ ve diğer ileri gelenlerin camilerinin her birinde bir dârülkurrâ olduğunu söylemesinden de anlaşılacağı gibi mescidlerde kıraat ilminin okutulduğu özel bölümlere Osmanlılar dârülkurrâ adını vermişlerdir.
funduszeue.info - Gündem
PeygamberMedreseMedineİslamDiniGündemGüncelHaberler