Meşe Ağacının Meyvesi Ne Denir

Suriye, İran, Afganistan, Lübnan, Pakistan, Yunanistan ve Irak gibi ülkelerin anavatanı olduğu meşe ağacı, farklı türleri ile her mevsim canlılığını koruyan bir ağaçtır. Meşe ağacı, birçok alanda insanlara hizmet eden nadide ağaçlardan biri. Meşenin kökleri, yanlara ve derinlere yayılış gösterir. Meyvelerine “palamut” adı verilir. Meşe ağacı, ancak 50 yaşına geldiğinde palamut almak mümkün olur. İlkbaharda meşe ağacı, sarı-yeşil çiçekler açar.

Palamudun tohumuna “pelit” adı verilir. Ancak tadı acı olduğu için insanlar tarafından tüketilmez. Daha çok hayvan yemi olarak kullanılır. Erkek çiçekler çok sayıda polen üretir. Rüzgâr bu polenleri dişiye taşır ve onu döller. Dişi döllendiğinde bir meşe palamudu hâline gelir.

Meşe palamutlarının boylan 13 mm ile 5 cm arasında değişir. Meşe ağaçları yavaş büyür ve genellikle yirmi yaşından önce meyve vermez. Meşe ağaçları ortalama ile yıl arası yaşar. Meşe ağaçları, Mart-Nisan aylarında çiçek, Ekim ayında da meyve verirler.

Türkiye topraklarında doğal olarak yetişebilen 18 meşe türü bulunmakta.
Bunların adları; saplı meşe, sapsız meşe, saçlı meşe, pırnal meşe, boz pırnal meşe, tüylü meşe, mazı meşesi, kasnak meşesi, kermes meşesi, ıstranca meşesi, ispir meşesi, Lübnan meşesi, Doğu Karadeniz meşesi, Macar meşesi, Makedonya meşesi, İran palamut meşesi, Anadolu palamut meşesi, yalancı tüylü meşe, mantar meşesi olarak sıralanabilir.

HEPİMİZ ilkokul yıllarındaki bu meşhur türkü sözlerini hatırlıyoruzdur:

“Kestane, gürgen, palamut

Altı yaprak, üstü bulut

Gel sen burada derdi unut.”

İşte bu yazımızda muhteşem büyüleyici görüntüsü ile ülkemizin en yaygın ağaç türlerinden birisi olan Meşe ağacı ve meyvesi palamuttan söz edeceğiz.

Dünyada kadar türü bulunan Meşe ağacının anavatanı; Anadolu, İran, Irak, Suriye, Lübnan ve Pakistan’dır. Türkiye’de ise 18 türü doğal yayılış gösterir.

Meşe ağacının meyvesine halk arasında palamut denir. Palamut esas olarak, pelit ve kadeh (kupula) olmak üzere iki kısım olarak yaratılmıştır. Pelit, silindirik şekilli, takriben iki cm uzunluğundaki yapı, kupula ise peliti taşıyan cm çapında kadeh şeklindeki yapıdır.

Meşe palamudunun kullanıldığı yerler

Meşe palamutları, antik çağlardan beri insanlar tarafından dericilik ve boyacılıkta kullanılır. Yüksek tanen içeriği ve diğer özellikleri nedeniyle sepileme (tabaklama) maddesi olarak, büyük baş hayvanların derilerinin, özellikle de kösele ve üst derilerin işlenmesinde kullanılır.

Ayrıca, Meşe palamudu meyvesinin zengin protein içeriği nedeniyle eski zamanlardan beri insan ve hayvan gıdası olarak da iyi bir rızık olmuştur. Zengin bir protein ve lif kaynağıdır.

Kabuğu soyulduktan sonra kavrulmuş olan palamut, toz edilerek kahvesi de yapılır.

- İçerdiği tanenler, gallik asit, ellagik asit, nişasta ve şeker gibi etken maddelerden dolayı çeşitli hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır.

- İçerdiği tannik asit (tanen) nedeniyle kuvvetli bir ishal kesicidir.

- Kadeh ve tırnakların toz haline getirilerek hazırlanan sulu ekstraktı bal, şeker ve diğer tatlandırıcılarla tatlandırılarak çocuk ishallerini kesici şurupların imalinde kullanılır.

- Mikrop öldürücü ve kanama durdurucu özelliğinden dolayı açık yaralarda tozu faydalıdır.

- Damarları büzücü etkisinden dolayı basurda kullanılır.

- Çörek otu ile birlikte şeker hastalığına karşı iyi gelir.

Bunların dışında; Kan şekeri seviyesini düzenleyicidir. Zengin bir mineral kaynağıdır. İçerisinde; kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor, manganez, sodyum, bakır ve çinko bulunur. Ayrıca B12, B6, folat riboflavin, tiamin ve niasin açısından zengindir.

Meşe ve sincap yardımlaşması

Âlemler Rabbinin güzel hikmetiyle, sincap ile meşe arasında enterasan bir yardımlaşma kurulmuştur. Bir bitkiyle, akılsız ve şuursuz bir canlı arasında süregelen bu mükemmel organizasyon, düşünen insanların imanına katkı yapan çok güzel bir tefekkür tablosudur.

Meşelerin neslinin devamı için palamutların toprak altında uygun çimlenme koşullarında kalması gerekir. Sincapların ise kış için gıdaya ihtiyaçları vardır.

Tohumların yayılma mekanizmalarının, bitki türüne göre değişik olduğunu daha önceki yazılarımızda söylemiştik. İşte meşe palamutlarının dağıtılmasında da sincaplar çalıştırılır.

Sonbaharda palamut tanecikleri ağaçtan düştüğünde bu çalışkan kemiriciler onları toplar ve daha sonra yemek amacıyla farklı yerlere gömerek depo ederler. Palamutlar böylece filizlenme dönemi olan bahara kadar soğuk kış dönemini toprağın altında geçirirler. Bu şekilde bir canlının rızkı temin edilirken, diğer canlının da neslinin devamı sağlanmış olur. Bu organizasyon, k‚inattaki yardımlaşma kanununun bir örneği ve göstergesidir.

Sincap için meşe palamutlarının bir başka yararı daha vardır aslında:

Rızka muhtaç olan canlılara yeryüzünü bir sofra yapan sonsuz merhamet sahibi Allah (cc.), palamutları sincaba rızkın ötesinde faydalı da yapmıştır. «ünkü ön dişleri devamlı uzayan sincabın, palamutları kemirmesiyle dişleri gereken boyda kalır. ¬lemler Rabbi, palamut ve cevizleri bu hikmetle sert kabuklu yaratmış ve bu sevimli hayvanlara rızk olarak takdir etmiştir.

Kaynaklar:

1. Baytop, T., Türkiye’de Bitkilerle Tedavi, ISBN, İstanbul,

2. Salihoğlu H., Meşe ve Sincap Yardımlaşması,

Meşe palamudu, Türkiye'de yetişen meşe ağacının yemişi olan sert ve tırnaklı bir meyvedir. Meşe palamudu, sincap, tavşan, alakabak kuşu gibi bazı hayvanların en önemli besin kaynağıdır. Ülkemizde en çok batı kesimlerinde yetişir. Palamut, tanen bakımından zengin olduğu için, şırası boya sanayiinde ve sepicilikte kullanılır. Hasat dönemi Ekim-Kasım ayları olarak bilinir. Meşe palamudu, potasyum, demir ve A vitamini bakımından zengindir. 

Meşe Palamudu Yenir Mi?

Meşe palamudu, sağlık açısından birçok fayda içeren bir besindir ve yenilebilir. Ancak meşe palamutlarında yüksek oranda tanen bulunduğu için, kötü bir ün kazanmışlardır. Tanenler, temel besinleri emme yeteneğini azaltır. Ayrıca yüksek miktarda tanen tüketmek kanser ve karaciğer hasarı gibi ciddi hastalıklara yol açabilir. Bu yüzden meşe palamudunun çiğ bir şekilde tüketilmesi tavsiye edilmemektedir. 

Meşe palamudu pişirildiğinde içeriğindeki tanenler azalır. Bu yüzden pişmiş meşe palamudunu tüketmek, sağlık açısından daha güvenilir olacaktır.

Meşe Palamudunun Faydaları Nelerdir?

1. Antioksidan bakımından zengindir.
2. Bağırsak sağlığını olumlu yönde etkiler.
3. Mide ağrılarını azaltır.
4. Cildi korur, yaraların iyileşme sürecini hızlandırır.
5. Vücuda enerji verir.
6. Antiviral etkisi vardır.
7. Hasarlı dokuları onarır.
8. Zararlı bakterilerin üremesini önler.

Meşe Palamudunun Zararları Nelerdir?

Daha öncede söylediğimiz gibi, ham meşe palamudu yüksek oranda tanen içerir. Bu tanenler insan sağlığı için tehlikelidir. Bu yüzden tanenler çıkarılmadan meşe palamudu tüketmek, önerilmemektedir.

Ayrıca meşe palamudu, en fazla alerjik reaksiyona sebep olan yemişlerin başında gelir. Bu yüzden tüketmeden önce doktora danışmanız önerilir.

Meşe Palamudu Nasıl Yenir?

Meşe palamudunu güvenli bir hale getirmek için, mutlaka pişirmek gerekir. Eğer meşe palamudunu doğadan toplayacaksanız, yere düşenleri toplamaya özen gösterin. Yere düşen palamutlar, olgunlaşmış kabul edilir.

1. Toz ve kirden arındırmak için meşe palamutlarını bol suyla durulayın.
2. Daha sonra sert bir şeyle vurarak kabuklarını çıkartın ve palamutları tencerenin içerisine alın.
3. Üzerine su ekleyerek 5 dakika kaynatın. Su kahverengiye döndüğünde palamutları süzün ve suyunu dökün.
4. Ardından tekrar palamutları tencereye alın ve üzerine yeni su ekleyin.
5. Su berraklaşana kadar bu işlemi tekrar edin.
6. Meşe palamudunu atıştırmalık olarak kullanmak için, dereceli fırında ortalama 20 dakika kızarttıktan sonra da tüketebilirsiniz.

Meşe Palamudu Kahvesi Nasıl Yapılır?

1. Öncelikle palamutları 20 dakika kaynatın. Ardından kabuklarını çıkartın.
2. Palamutları küçük küçük kesin.
3. Palamutları dereceli fırında ortalama 40 dakika kızartın.
4. Daha sonra kahve değirmeninde çekin. 
5. Elde ettiğiniz palamut tozundan 1 yemek kaşığı alın ve üzerine ml su ekleyin.
6. Karıştırarak kendi kahvenizi hazırlayabilirsiniz.

Meşe Palamudu Çayı Nasıl Yapılır?

1. 4 adet meşe palamudunu ortadan kesin.
2. Kestiğiniz parçaları çaydanlığa alın ve üzerine kaynar su ekleyin.
3. 5 dakika dinlendirdikten sonra palamutları çıkartın ve suyuna bir tatlı kaşığı bal ekleyerek afiyetle için.

Önemli Not: Ciddi rahatsızlığı olanlar, alerjik bünyeye sahip olanlar, hamileler ve emziren anneler meşe palamudunu tüketmeden önce mutlaka doktora danışmalıdır. Palamudu yedikten sonra vücudunuzda kızarıklık, kaşıntı, dökülme gibi yan etkiler görülüyorsa, en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.

Şunlara da göz atın;

1. Kirpi eti yenir mi?
2. Köpek balığı yenir mi?
3. Aloe vera nasıl yenir?
4. Papaya çekirdeği nasıl yenir?
5. Guava nasıl yenir?