Yanığa Yoğurt Iyi Gelir Mi

Samsun Mehmet Aydın Eğitim ve Araştırma Hastanesi Yanık Merkezi Sorumlusu Çocuk Cerrahı Uzman Dr. Ali Osman Katrancı, yanığa ilk yardım konusunda vatandaşların bilinçlendiğini ifade etti.

Genellikle çocuklarda, sıcak sıvıların neden olduğu haşlama yanıklarının ve ateş yanıklarının sık görüldüğünü, yetişkinlerde bu tür yanıklarla birlikte, sanayi tipi yaralanmalar, tüp patlaması, araç içinde yanmalar gibi vakaların görüldüğünü anlatan Katrancı, elektrik ve yıldırım çarpmasının da çok ciddi yanık vakalarından olduğunu söyledi.

Önceden çok sık rastlanılan, yoğurt, salça, diş macunu sürülerek getirilmiş yanık vakalarının azaldığını kaydeden Katrancı, ''Bir çok konuda vatandaş bilinçlendi. Önceden üzerine yoğurt, salça, diş macunu sürülmüş hastalarla karşılaşıyorduk ama bunlarla eskisi gibi sık karşılaşmıyoruz'' dedi.

Birinci derece ve ikinci derece yüzeysel yanıkların basit bir tedaviyle iyileştiğini ve derinin eski haline döndüğünü söyleyen Katrancı, ikinci derece derin ve üçüncü derece yanıklarda ise, derinin kendisini yenileyen tabakası yandığı için ciddi komplikasyonlarla uğraşmak durumunda kaldıklarını, bu durumun tedavinin başarısız olmasına, tedavi gerçekleşse bile çeşitli izlerin kalmasına neden olabildiğini ifade etti.

YANIĞA İLK MÜDAHALEDE ÇEŞME SUYU

Yanıkta ilk müdahalenin önemli olduğunun altını çizen Katrancı, bir yanıkla karşılaşıldığında ilk yapılması gereken şeyin bölgenin acilen soğutulması olduğunu vurguladı.

''Bizim önerdiğimiz şey yanığın hemen çeşme suyunun altına tutulması. Geniş yanıklarda ise kişiye çeşme suyu ile duş aldırılması'' diyen Katrancı, şöyle devam etti:
''Bu şekilde ısının etkisinin soğutulması yanık yarasının genişlemesini ve derinleşmesini önlüyor. Bu uygulamayla gelecek olan ikinci derecede yüzeysel bir yanık, hiç bir sıkıntı kalmadan çok güzel iyileşebilir. Ama bunu ihmal ettiğiniz zaman bu ikinci derece yüzeysel yanık, ikinci derece derin yanık şeklinde gelir. Bunun tedavi sonuçları yüz güldürücü olmayabilir. Bizim insanlarımızdan istediğimiz yanıkla karşılaşıldığı zaman hemen bunun soğutulması.''

Buzun kendisinin de uzun süre deriyle temasında yanık nedeni olduğuna işaret eden Katrancı, yaraya direk buz sürülmesini ise önermediklerini belirtti.

Deride gerçekleşen yanıklar sonucu yaşanan vücut fonksiyonlarında bozulmalar hayati tehlike oluşturabiliyor, bu nedenle yanıklara ilk yardım tedavisi uygulanması oldukça önem taşıyor.

Yanıklarda uygulanması gereken ilk yardım tedavisi hakkında değerlendirmelerde bulunan Dr. Gökhan Şahin, sıcak (alev, buhar), soğuk, elektrik, radyasyon, sürtünme veya kimyasal ajanlara maruz kalarak derinin hasara uğramasının yanık olarak tanımlandığını bildirdi.

Yanığın, bariyer olan derinin hasar görmesi sonucunda vücudun ısı ve sıvı dengesinin bozulmasına, enfeksiyonların oluşmasına neden olduğunu kaydeden Şahin, bu sebeplerle vücut fonksiyonlarında yaşanan bozulmaların hayatı tehdit edecek durumları ortaya çıkarabileceğini aktardı.

Hangi yanıklarla ilgili tedavi merkezine başvurulması gerektiğine değinen Şahin, "Tanıklar derinse, derinin kuru ve kösele görünüme dönmesine neden olmuşsa, yanma sonrasında siyahlaşma, beyazlaşma gibi renk değişiklikleri varsa, çapı 8 santimetreden büyükse veya eller, ayaklar, yüz, kasık, kalça ya da büyük bir eklemi kaplıyorsa, bu tip yanıklar ciddi yanık olarak değerlendirilir ve tedavi için yanık merkezi olan bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır" açıklamasında bulundu.

'EN AZ 20 DAKİKA SOĞUK SUYUN ALTINDA TUTULMALI'

Dr. Gökhan Şahin, yanıklarda ilk yardımın çok önemli olduğunu ve hayati değer taşıdığını belirterek, uygulanması gereken ilk yardım adımlarını şöyle sıraladı:

"İlk önce yanma işlemi durdurulmalıdır. Yanan kişi ısı kaynağından uzaklaştırılmalı, elbiseler tutuşmuşsa sırasıyla 'dur, yat ve yuvarlan' yöntemiyle kıyafetlerdeki alevler söndürülmelidir. Yanan giysiler ve yanık yerdeki takılar çıkarılmalıdır. Kıyafetler cilde yapışmışsa bölge soğutulmalı, cilt zarar görmemişse sağlam cildi korumak için yanık ve soğutulmuş kıyafet uzaklaştırılmalıdır. Yanık veya haşlanmış bölge olabildiğince çabuk soğutulmalıdır. Yanık yer en az 20 dakika veya ağrı rahatlayana kadar akan soğuk suyun altında tutulmalıdır."

Şahin, yanık yeteri kadar soğutulduğunda bölgenin streç filmle gevşek bir şekilde sarılması gerektiğini, temiz plastik bir torbanın yanık yerin kapatılması için kullanılabileceğini aktardı.

Yanık yerin üzerine buz, krem veya jel uygulanmaması gerektiğini vurgulayan Şahin, "Yoğurt, diş macunu gibi ürünler kesinlikle yanık üzerine sürülmemelidir. Bu tip uygulamalar yanıktaki hasarı ve enfeksiyon riskini artırır. Ayrıca su dolu kabarcıklar enfeksiyon riskini artıracağı için patlatılmamalıdır. Yanık yer kalp seviyesinin üzerinde tutulmalıdır. Ağrı için ağrı kesici alınabilir. En kısa sürede en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır" önerilerinde bulundu.

YANIK TİPLERİNİN SINIFLANDIRILMASI

Dr. Şahin, yanığın şiddetinin derecesine ve vücuttaki yanık tutulum alanına göre değiştiğini, birinci derece yanıkta sadece derinin en üst tabakasının etkilendiğini, bu yanıkların kızarıklık ve ağrı ile karakterize olduğunu bildirdi.

İkinci derecede yanıklarda üst ve orta derinin, üçüncü derecede derinin tüm katlarının etkilendiğini kaydeden Şahin, dördüncü derece yanıklarda tüm deri ile beraber altındaki kas dokusunun da yandığını, bu tip yanıklar genellikle siyah renkli, çok ağır ve ölümcül olduğunu anlattı.