Cinsiyet Uyumlama Ameliyatı

Yaşam

Cinsiyet Geçiş Operasyonları ile İlgili Herkesin Çok Merak Ettiği 13 Sarsıcı Gerçek

1. Cinsiyet geçişi için öncelikle temel şartları karşılamak gereklidir. Bu şartlar olmadığı taktirde süreç genellikle başlamaz.

2. Bu geçişi sağlamak için ülkemizdeki prosedürler, Avrupa'dan bir miktar daha zor. En önemli aşama da konsey raporu.

3. Erkek bedenden kadın bedenine geçişte penis ve yumurtalıkları ürolog alıyor.

4. Kadından erkeğe geçiş operasyonu diğerine göre daha zor çünkü yeni bir organ, yani sıfırdan bir penis yapılıyor.

5. Penis protezleri iki farklı şekilde uygulanıyor: Mutluluk çubuğu ya da küçük bir kemik

6. Yeni yapılan penislerin boyu ise standart oluyor: Ortalama cm

7. Erkek bedeninden kadın bedenine geçişte ise iki yöntem var: Penis derisi ya da bağırsaktan vajina yöntemi.

8. Ameliyat sonrası 7 gün hareketsiz olarak yatılıyor, hatta soldan sağa dönmekte bile güçlük çekiliyor.

9. Kadın bedeninden erkek bedenine geçmiş bir kişiyle ilişki yaşayan kadınlar, lezbiyen değil.

Her iki geçişte de cinsel haz fiziksel olarak yaşanmaya devam ediyor.

Türkiye'de cinsel geçiş ameliyatını yapan dört tane hastane var.

Cinsiyet geçiş ameliyatları dünyada en fazla Tayland ve İran'da gerçekleşiyor.

Cinsiyet geçiş operasyonları, sadece fiziksel bir değişiklikten ibaret.

&#;STANBUL - Türkiye’deki uyum operasyonlar&#; di&#;er ad&#;yla istenilen, hissedilen bedene kavu&#;mak için yap&#;lan cinsiyet de&#;i&#;imi operasyonlar&#; için ya&#; s&#;n&#;r&#;   Kimlik de&#;i&#;imi için sürecin devlet hastanesinde ilerletilmesi gerekiyor. Ankara, &#;stanbul, &#;zmir, Antalya gibi büyük &#;ehirlerde operasyonlar gerçekle&#;tiriliyor.

Trans kad&#;n ve erkeklerin konu hakk&#;ndaki haber a&#;lar&#; genelde tecrübelerin payla&#;&#;ld&#;&#;&#; sosyal medya sayfalar&#;. Konu&#;tu&#;um ki&#;ilerin aktar&#;m&#;na göre -mali aç&#;dan daha uygun oldu&#;u için- bu operasyonlar için en çok tercih edilen ülke Tayland. Uzun y&#;llardan beri olu&#;mu&#; bir sektörden bahsediliyor.

Operasyonlar riskli ve pahal&#;. Misal vajina plasti&#;i ve testis yap&#;m&#; fiyatlar&#; ayn&#; de&#;il. Konu&#;tu&#;um bir ki&#;i uyum operasyonlar&#;n&#; “Bizim için hayati bir ihtiyaç” sözleriyle anlatt&#;. Bu yüzden gayretle para biriktirilmeye çal&#;&#;&#;l&#;yor.

Ameliyat sonras&#; ölen trans kad&#;n ve erkekler için doktor hatas&#; oldu&#;una yönelik yarg&#;ya intikal etmi&#; bir dava yok. Olumsuz vakalar ameliyat sonras&#; gerçekle&#;ebilecek komplikasyon olarak görülüyor. Trans deneyim ya&#;ayan bireylerin ço&#;u ameliyat sonras&#; refakatçisi olmad&#;&#;&#; için bu süreci yaln&#;z geçiriyor.

‘BIÇAK PARASI ADI ALTINDA ÜCRET &#;STEN&#;YOR’

Pembe Hayat Derne&#;i’nden Sosyal Hizmet Uzman&#; Do&#;u Kan, “Uyum operasyonlar&#;ndaki ameliyatlar&#;n bir k&#;sm&#;n&#; devlet kar&#;&#;l&#;yor. Mesela; vajinoplasti (Vajina daraltma), falloplasti (Penis yap&#;lmas&#;), histerektomi (Rahmin kar&#;ndan ç&#;kar&#;lmas&#;), mastektomi (Memelerin al&#;nmas&#;) salpingooferektomi (Tüp ve yumurtal&#;k al&#;nmas&#;)  Ama öre&#;in trans kad&#;nlarda meme büyütme operasyonunu kar&#;&#;lam&#;yor. Devlet bu operasyonu estetik operasyondan say&#;yor” diyor.

Kan, devletin benzeri operasyonlar&#; kar&#;&#;lamas&#;n&#;n i&#;e yaramad&#;&#;&#; noktalar oldu&#;unu da ekliyor: “Rant haline geldi&#;i için doktorlar b&#;çak kesme paras&#; alma ad&#; alt&#;nda kendileri için ücret talep edebiliyorlar.”

Bu ücretler operasyondan operasyona de&#;i&#;iyor. &#;öyle anlat&#;yor Kan: “Bugün bir vajinoplasti ameliyat&#; ile falloplasti ameliyat&#; ayn&#; de&#;il. Falloplasti ameliyatlar&#; daha maliyetli. Çünkü &#;öyle bir &#;ey söz konusu: Türkiye’de mikro cerrahi alan&#;nda uzmanla&#;m&#;&#;, bu ameliyatlar özelinde e&#;itim al&#;p kendini geli&#;tirmi&#; doktorlar yok. E&#;er bu ameliyatlar&#; yurt d&#;&#;&#;nda yapt&#;rmak istiyorsan&#;z yüksek maliyet engelleriyle kar&#;&#;la&#;abiliyorsunuz.”

Kan, ameliyat sonras&#; ya&#;ananlardan ise &#;öyle bahsediyor: “&#;nsanlar&#;n estetik alg&#;lar&#;n&#;n birbirinden çok farkl&#; oldu&#;unu anlamak laz&#;m öncelikle. Trans kad&#;nlar özelinde konu&#;ursak, kimisi ameliyat sonras&#;nda gördü&#;ü vulvadan çok memnun olabilirken kimisi be&#;enmeyebiliyor ve haliyle bu durum ki&#;i için bir sorun olabiliyor.’’

Kan, bu operasyonlar için istenen paralar&#; biriktirmenin zorlu&#;unu &#;u sözlerle anlat&#;yor: “Bulundu&#;umuz toplumda LGBT&#;+ ki&#;iler hastal&#;kl&#; ve sapk&#;n olarak görüldükleri için i&#; bulmalar&#; zor oluyor. Kendi r&#;zas&#;yla seks i&#;çili&#;i yapan ki&#;iler oldu&#;u gibi zorunlu seks i&#;çili&#;i yapan trans kad&#;nlar var. Trans erkekler yine ayn&#; &#;ekilde i&#; hayat&#;nda çok fazla zorlukla kar&#;&#;la&#;&#;yor. Sizi sigortas&#;z çal&#;&#;t&#;rabiliyorlar. Hak etti&#;iniz maa&#; LGBT&#;+  oldu&#;unuz için ço&#;u zaman verilmiyor ve dü&#;ük ücretle çal&#;&#;t&#;r&#;l&#;yorsunuz. E&#;er transsan&#;z bir evin kiras&#; ikiye katlanabiliyor.”

‘YA&#;ANAN SIKINTILAR TRANS ERKEKLER TARAFINDAN PAYLA&#;ILMIYOR’

aras&#; Pembe Hayat Derne&#;i’nde çal&#;&#;an sosyoloji mezunu Güney &#;mbat, &#;u anda proje sektöründe çal&#;&#;&#;yor. Yak&#;n zamanda &#;zmir’deki bir özel hastanede mastektomi ameliyat&#; geçirdi. “&#;ki y&#;l boyunca tüm maa&#;&#;m&#; kredime ödeyece&#;im” diyor: “Kolunuzdan baca&#;&#;n&#;zdan deri al&#;n&#;p penis yap&#;l&#;yor. Fahi&#; rakamlar telaffuz ediliyor. Mikro penis i&#;lemleri daha ucuz.”

&#;mbat, ço&#;unlu&#;un devlet hastanesini tercih etmedi&#;ini söylüyor. “Randevu almak zor. Her hastanede eri&#;ilebilen bir hizmet de de&#;il. Çok çaba sarf ediliyor. Hem hastaneyle hem mahkemeyle yürütülen bir &#;ey oldu&#;u için ço&#;u hastanede bu süreçler sarpa sar&#;yor.”

&#;mbat “&#;lkin bir devlet hastanesi psikiyatri klini&#;inden randevu al&#;n&#;yor” diyor ve tüm süreci &#;öyle anlat&#;yor: “Düzenli görü&#;meler yap&#;lmaya ba&#;lan&#;yor. Bu görü&#;melerin amac&#; sizde trans bir var olu&#;, var m&#; yok mu? En az 6 ay sürüyor. 2 y&#;la kadar da uzayabiliyor. Ondan sonra psikiyatri sizi endokrini bölümüne yönlendiriyor. Bu da hormon çal&#;&#;mas&#;na ba&#;lanmas&#; demek oluyor. Orada da bir kurul toplan&#;yor. Hormon verilmeye ba&#;lan&#;yor. Sonra ameliyat için mahkemeye ba&#;vurabilirsiniz, deniyor. Mahkemeden izin ç&#;kt&#;ktan sonra ameliyat olabiliyorsunuz. Ondan sonra kimlik ve isim de&#;i&#;ikli&#;i süreci ba&#;l&#;yor.”

&#;mbat, yak&#;n zamanda geçirdi&#;i operasyonu sadece annesine anlatabilmi&#;. &#;u sözlerle payla&#;&#;yor: “Önce trans oldu&#;umu, ondan sonra ameliyat olaca&#;&#;m&#; payla&#;t&#;m. 'Bunu babana söyleyemeyiz' dedi. 'Anl&#;yorum' dedim. 'Bunu söyleyemeyece&#;imiz için ben gelemem' dedi. 2 haftal&#;k iyile&#;me sürecimde bana partnerim e&#;lik etti. O olmasayd&#; inan&#;n ne yapard&#;m bilmiyorum.”

&#;mbat, t&#;bb&#;n benzer operasyonlardaki yakla&#;&#;m&#; için &#;u yorumda bulunuyor: “Penis bu ülkede erkekli&#;in hassas noktas&#;. Bu operasyonlarda ya&#;anan s&#;k&#;nt&#;lar trans erkekler taraf&#;ndan payla&#;&#;lm&#;yor. ‘Erkekli&#;in kutsall&#;&#;&#;na o kadar da kolay eri&#;emezsiniz’ diye bir &#;ey de var. Bence bilim bu kadar geli&#;mi&#;ken bu ameliyatlar&#;n bu kadar ba&#;ar&#;s&#;z olmas&#;n&#;n tabi ki bir arka plan&#; var.”

‘B&#;ZE DENEKM&#;&#; G&#;B&#; DAVRANILIYOR’

Queer-trans-feminist Üzüm Derin Solak, uyum operasyonlar&#;na ba&#;lamadan evvel devlet hastanelerinde yap&#;lan psikiyatrist görü&#;melerinden bahsediyor: “Sizi bir de&#;erlendirilmeye tabi tutuyorlar. Abart&#;lm&#;&#; bir kad&#;nl&#;k, erkeklik performans&#; bekleniyor. K&#;sa saçl&#; trans kad&#;n olman&#;z psikiyatr taraf&#;ndan sorularla me&#;gul edilebilir bir durum haline dönü&#;ebiliyor.”

Hem hukuki hem de t&#;bbi süreci “Çetrefilli bir süreç” diyerek anlat&#;yor Solak: “Beden uyumsuzluk hali çocukluktan itibaren ciddi bir travma. Ergenlik döneminde özellikle büyük beden sava&#;lar&#; veriyoruz. Operasyon sadece genital uyum operasyonu de&#;il. Hormon süreciyle beraber vücudunuzda beden uyumlamas&#; ba&#;l&#;yor.”

“Bu operasyonlarda yanl&#;&#; yöntem ve tedavi biçimleri yüzünden ölen trans deneyime sahip erkek ve kad&#;nlar var” diyor Solak “Riskleri olan bir operasyon ve siz zor ko&#;ullar içinde biriktirdi&#;iniz birikiminizi bu operasyona yat&#;rmak zorundas&#;n&#;z. Çünkü bu sizin hayati bir ihtiyaç.  Can&#;m&#; yakan bir hadise ya&#;am&#;&#;t&#;m. Sabaha kadar a&#;lad&#;m. Sondan&#;n de&#;i&#;mesi gerekirken bunu de&#;i&#;tirebilecek bir sa&#;l&#;kç&#; yoktu mesela. Sabaha kadar doktoru bekledim. &#;kinci, üçüncü operasyon geçiren de var. &#;kinci operasyonu nas&#;l kar&#;&#;layacaks&#;n&#;z? Astronomik rakamlar istenebiliyor” diyerek anlat&#;yor ya&#;ad&#;klar&#;n&#;.

Solak hastanedeki deneyimini ise &#;u sözlerle payla&#;&#;yor: “Ben be&#; gün yatt&#;m. Aya&#;a kalkam&#;yorsunuz. Uzunca bir süre tuvalet probleminiz oluyor. Elinizde sonda eve gönderiliyorsunuz. Kontrol süreçleri de s&#;k&#;nt&#;l&#;. &#;stanbul’daysan&#;z, indi bindi, trafik. Diki&#;leriniz patlayabilir, mikrop kapabilirsiniz. Özellikle trans deneyime sahip kad&#;n ve erkeklere doktorlar etik davranm&#;yor. Hasta mahremiyeti diye bir &#;ey var. Doktorla birebir ileti&#;im sa&#;lamak isterken birden çevrenizde asistanlar&#; görüyorsunuz. Denekmi&#; gibi davran&#;l&#;yor. Doktorlar bizden özür bile dilemiyorlar. Benim can&#;m çok yand&#;. Bir sürü arkada&#;&#;m&#;n can&#; yand&#;.”

'MERD&#;VEN ALTI AMEL&#;YATLAR OLUYOR FAKAT YARGIYA &#;NT&#;KAL EDEN B&#;R DAVA YOK'

Avukat Emrah &#;ahin, cinsiyet uyum sürecinin Medeni Kanun’un maddede düzenlendi&#;ini belirtiyor. Ki&#;inin cinsiyet uyum sürecine ba&#;layabilmesi için belli ba&#;l&#; &#;artlar var. Bunlardan biri ki&#;inin 18 ya&#;&#;n&#; doldurmu&#; olmas&#; ve bekâr olmas&#;.

&#;ahin; “Ameliyatlar pahal&#; oldu&#;u için bazen merdiven alt&#; yap&#;lan ameliyatlar oluyor. Bu nedenle hayat&#;n&#; kaybedenler de oluyor. &#;ah&#;s öldükten sonra ailesi bile sahip ç&#;kmad&#;&#;&#; için kimse pe&#;ini dü&#;müyor. Geçmi&#;te olsa da &#;u an takip etti&#;imiz bir dava yok” diyor.

Hayata gözlerini açtıklarında kız veya erkek olarak gelen insanların bazıları kendilerini içinde bulundukları bedene ait hissetmeyebilir. Öyle ki, bu aidiyetsizliği hal ve hareketleriyle ya da tarzlarıyla dışa vururlar. Bu kişilerin bir kısmı ömrünü istemediği bu bedende geçirirken bir kısmı ise cinsiyet değiştirme ameliyatları olarak, erkek ise kadına, kadın ise erkeğe dönüşüyor. Bu ameliyatlar, kişilerin sahip oldukları biyolojik cinsiyetlerini sadece görüntü amacıyla değiştirmez. Buradaki asıl amaç kişinin ruh sağlını korumak ve mutlu bir hayat sürmesini sağlamaktır. Peki, cinsiyet uyumlama ameliyatı nedir? Nasıl yapılır? Bu soruların cevaplarını, yazımızda sizler için açıklamaya çalışacağız.

Cinsiyet Uyumlama Ameliyatı Nedir?

Cinsiyet uyumlama ameliyatı, halk arasında cinsiyet değiştirme ameliyatı olarak adlandırılmaktadır. Kavram olarak klinik tanımlaması yılında yapılmış olan, cinsiyet uyumlama ameliyatının tarihi ’lara dayanıyor.

Kişiler içinde bulunduğu bedeni reddetmeye neden olan dürtüye engel olamazlar. Bu durumda, çare olarak cinsiyet uyumlama ameliyatlarını tercih etmektedirler. İleri teknolojilere sahip ekipmanlarla, birden fazla doktorun yaptığı ameliyatlar dizisi oldukça zorludur. Dünyanın birçok ülkesinde de yapılan bu ameliyat ülkemizde de gerçekleştirilebilmektedir.

Cinsiyet Uyumlama Ameliyatı Şartları

Kişilerin cinsiyet değiştirmek istemesi halinde bazı şartları yerine getirmeleri gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:

• 18 yaşını doldurmuş olmak
• Bekar olmak
• Cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunu gösteren, bir eğitim ve araştırma hastanesinden alınmış resmi kurul raporu

Bu şartları sağlayan kişiler, nüfus müdürlüğüne cinsiyet değişikliği davası açabilirler.

Alınacak sağlık raporu, cinsel kimlik konseyinin bu ameliyat için başvuran kişiyi yaklaşık ,5 sene süren izlemi ve değerlendirmesi sonucu verilmektedir. Bu süre zarfında, kişinin cinsiyet uyumlama ameliyatına gerçekten ihtiyacı olup olmadığı irdelenmektedir. Bu sayede oluşabilecek pişmanlıkların önüne geçilmiş oluyor. Çünkü, bu ameliyatların dönüşü olmamaktadır.

Cinsiyet Uyumlama Ameliyatlarında Uygulanan İşlemler

Cinsiyet uyumlama ameliyatı, kişinin hem fiziksel hem de psikolojik olarak yapılacak işlemlere hazırlanması sürecini kapsamaktadır. Yapılacak işlemlerden önce kişiye, kendisine nasıl hitap edilmesini istediği sorulur. Kişinin kendisini tanımladığı cinsel kimlik göz önünde bulundurularak yaklaşım gösterilmelidir. Bu süreçte uygulanacak müdahaleler hakkında detaylı bilgi kişiye verilir. Tüm bu müdahaleler için kendisinden onay alınır.

HIV ve Hepatit testleri düzenli olarak yapılır. Hastanın genel sağlık durumu kontrol edilerek değerlendirmeler gerçekleştirilir.

Yazımızın devamında, kadından erkeğe ve erkekten kadına cinsiyet uyumlama ameliyatlarında hangi işlemlerin yapıldığı üzerinde duracağız.

Erkekten Kadına Cinsiyet Değiştirme

Biyolojik cinsiyeti erkek olduğu halde kendini kadın olarak tanımlayan kişilere uygulanan cinsiyet uyumlama ameliyatıdır. Bu uygulama kapsamında yapılan işlemler şunlardır:

• Meme büyütme; ilk olarak hormon tedavisi ile başlayan bu süreçte ardından meme büyütme estetiği de yapılmaktadır.
• Genital rekonstrüksiyon, kısaca vajina oluşturulması işlemidir. Bu işlem kapsamında, klitoris, vulva ve minör oluşturulur ve üretra kısaltılır. Cinsel birleşmeye imkân sağlayacak olan bir vajina oluşturulur.
• Maskülen bir yapıya sahip olan yüz hatları, yüz estetiği ile feminen bir hale getirilir. Bu işlemler dahilinde, burun estetiği, çene küçültülmesi, dudak ve yanak dolguları, âdem elmasının küçültülmesi yapılır.
• Ses teli ameliyatı, ses terapisi sonrası dahi istenilen tonda konuşamayanlar için uygulanan bir işlemdir.

Erkekten kadına geçiş uygulamalarında, penis ve yumurtalıklar ürologlar tarafından alınmaktadır. Plastik cerrahlar da vajinayı şekillendirirler. Vajina, penise ait deriden yapılabilmektedir. Cinsel ilişki sırasında kayganlık sağlamak amacıyla, mikro cerrahi yöntemi kullanılarak bağırsaktan alınan kesitten bir yapı oluşturuluyor. Tüm bu süreçler tamamlandıktan sonra kişide hormon takibi yapılmaktadır. Takip sürecinde hormon desteği gerektiği durumda takviyeler yapılıyor.

Kadından Erkeğe Cinsiyet Değiştirme

Kadından erkeğe cinsiyet uyumlama ameliyatları, erkekten kadına geçiş ameliyatlarına göre biraz daha meşakkatli olmaktadır. Bu uygulama dahilinde yapılan işlemler şunlardır:

• Mastektomi: Düz bir göğüs yapısının elde edilmesi amacıyla meme dokusunun çıkarılması işlemidir.
• Histerektomi: Kadından erkeğe geçiş için uzun dönem testosteron kullanımına bağlı olarak vücutta kanser oluşumunu önlemek amacı ile uygulanmaktadır. Ayrıca cinsiyet değişimi sonrasında, menstrüasyon (regl) kanamalarının önlenmesi bakımından önemlidir.
• Genital Rekonstriksiyon: Cinsel ilişki için yeterli büyüklükteki penisin yerleştirilmesi işlemidir. Bu işlem dahilinde, vajinanın çıkarılması, üretranın uzatılması işlemleri yapılmaktadır. Bunların yanı sıra, estetik görünüm sağlanması amacıyla testis protezleri uygulanmaktadır.

Günümüz şartlarındaki ileri teknoloji ekipmanlarla tüm bu işlemler kolaylıkla gerçekleştirilebilmektedir. Burada önemli olan, kişinin pişman olmayacağı doğru kararı vermesidir.

Cinsiyet Uyumlama Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Her iki cinse geçiş ameliyatında da kişileri belli zorluklar beklemektedir. Bu süreçte yapılan ameliyatlar sonrasında kişinin belli bir süre hareketsiz bir şekilde istirahat etmesi gerekmektedir. Doktorlar ameliyat sonrası sürecinde oldukça önemli olduğu üstünde özellikle durmaktadır. Bu kişilerin oldukça dikkatli olması gerekmektedir. Tabii, başarılı sonuçlar için önemli noktalardan biri de ameliyatın en iyi şartlarda ve alanında uzman doktorlar tarafından yapılmasıdır.

Türkiye’deki Cinsel Uyumlama Ameliyatı Yapılan Hastaneler

Cinsiyet uyumlama ameliyatları, tüm dünyada yaygın olarak yapılmaktadır. Bu uygulamanın en fazla yapıldığı ülkeler, Tayland ve İran’dır. Ülkemizde bu ameliyatın yapılmakta olduğu dört tane hastane bulunmaktadır. Bu hastaneler şunlardır:

• İzmir Dokuz Eylül Hastanesi
• İstanbul Cerrahpaşa Hastanesi
• Ankara Hacettepe Hastanesi
• İstanbul Çapa Hastanesi

Bu hastaneler uzun yıllardır cinsel uyumlama operasyonlarını gerçekleştirmektedir. Bu hastanelerin hepsinde, cinsel kimlik konseyi bulunmaktadır.

Cinsiyet değiştirme talebinde bulunanların sayısı dünya genelinde artmaktadır. Amerikan Plastik Cerrahi Derneği’nin topladığı verilere göre ABD’de yılında ’den fazla cinsiyet değiştirme operasyonu gerçekleştirildi. Bu sayı bir önceki seneye göre ise %19 artmış durumda. Türkiye’de ise yılının verilerine göre; yılda ortalama kişi cinsiyet uyumlama ameliyatı yaptırdı. Şimdilerde ise bu sayının civarına ulaştığı tahmin edilmektedir.