Ikindi Namazi Farzi Zı Nasıl Kılınır

Soru Sahibi:Hatice Delice
Soru: Sabah namazının arkasına sabah namazının ve diğer vakitlerin kazası kılınır mı Hanefi mezhebine göre…

el Cevab: Sabah namazı sonrası gün doğuncaya kadar namaz kılınmaz. Nafile ya da kaza namazı aynı şekilde kılınmaz. 
Güneşin doğmasından sonra caizdir.

Mülahaza: Merve Karagöz
Hocam kaza namazı kılınır nafile kılınmaz. Ömer Nasuhi Bilmenin kitabında bu şekilde geçer.

el Cevab: Talik:
Hanefi mezhebinde namazların vakitleriyle alakalı detay Şafii mezhebinde farklılık arz edebilir. 
Bizde sabah namazının 1 sabah namazı eda edilecek kadar bir zamana kadar vaktin sonuna geciktirilmesi efdaldir. Şafiiler de sabah namazı imsakdan itibaren kılınır şeklinde fetvalar vardır. 
Bu sabah namazının farzının sonrasında nafile ya da farz kazası kılınır mı konusuna da yansımıştır. 
Bizde sabahın farzından sonra kaza da nafile de kılınmaz güneşin doğması beklenir. 
Şafiilerde ise sabahın farzı erken kılınabildiğinden güneşin doğma anına kadar nafile ya da farz kazası kılınabilir.

Kaynak olarak bkz. [1]
Ve ''nahnu negulu ..''diye başlayan paragrafı okuyun.

ذمته ولا يتصور أداء الفرض وقت الاستواء قبل الزوال لانه لا فرض قبله وكذا لا يتصور اداء الفجر مع طلوع الشمس عندنا حتى لو طلعت الشمس وهو في خلال الصلاة تفسد صلاته عندنا وعند الشافعي لا تفسد ويقول ان النهى عن النوافل لا عن الفرائض بدليل ان عصر يومه جائز بالاجماع
(ونحن) نقول النهى عام بصيغته ومعناه أيضا لما يذكر في قضاء الفرائض في هذه الاوقات
وروى عن أبى يوسف ان الفجر لا تفسد بطلوع الشمس لكنه يصبر حتى ترتفع الشمس فيتم صلاته لانا لو قلنا كذلك لكان مؤديا بعض الصلاة في الوقت ولو أفسدنا لوقع الكل خارج الوقت ولا شك ان الاول أولى والله أعلم

Konu hakkındaki hadislerden delilimiz 
Ebu Said el Hudri (ra)dan 
Efendimiz buyurdular ki; “sabah namazından sonra güneşin doğması tamamlanana kadar namaz kılınmaz. İkindi namazından sonra güneşin batması tamamlanana kadar namaz kılınmaz.'' [2]

عن أبي سعيد الخدري - رضي الله عنه - عن رسول الله - صلى الله عليه وسلم - أنه قال: "لا صلاة بعد الصبح حتى ترتفع الشمس، ولا صلاة بعد العصر حتى تغيب الشمس

Hanefi fukahasına göre nehiy farza da nafileye de şamildir. 
Sabah namazından sonra nafile de kaza da kılınmaz.

Amr b Abse (ra)dan 
“Ey Allah’ın Rasulü bana namazdan haber ver öğret dedim. Efendimiz; sabah namazını kıl sonra namaz kılma güneş doğana kadar bekle ve güneş iyice yükselinde (doğma tamamlanıncaya kadar) bekle... buyurdular.[3]

عمرو بن عبسة رضي الله عنه قال قلت يا نبي الله أخبرني عن الصلاة قال : صل صلاة الصبح ، ثم أقصر عن الصلاة حتى تطلع الشمس حتى ترتفع فإنها تطلع حين تطلع بين قرني الشيطان ، وحينئذ يسجد لها الكفار

Ömer Nasuhi Bilmen hakkında bahsettiğiniz konu şöyledir;
Mekruh Vakitler:
Bes vakit vardır ki. Onlara "mekruh vakitler" denil*.

Birincisi: Güneşin doğmasından bir mızrak boyu, yani beş derece (ki bizim memlekete göre kırk ile elli dakika arasında değişir) yükselmesine kadar olan vakittir.
İkincisi: Güneşin tam tepeye gelip tam zeval (doğudan batıya doğru kayma) anında bulunduğu vakittir.
Üçüncüsü: Güneşin sararmasından, gözleri kamaştırmaz bir hale geldiğinden battığı zamana kadar olan vakittir.
Dördüncüsü: Fecr-i sadık (şafak)'ın doğmasından güneşin doğacağı zamana kadar olan vakittir.
Besincisi: İkindi namazı kılındıktan sonra güneşin sararmasına, gözleri kamaştıramaz bir hale gelmesine kadar olan vakittir.

Evvelki üç kerahet vaktinde ne kazaya kalmış farz namazlar, ne vitir gibi vacip namaz, ne de
vaktiyle hazırlanmış olan bir cenaze namazı kılınabilir. Ne de evvelce okunmuş bir secde âyetinden dolayı tilâvet secdesi yapılabilir. Aksi takdirde iadeleri lâzım gelir.
Bu üç vakitte nafile namaz da kılınmaz. Şu kadar var ki kılmayacak olsa, mekruh olmakla beraber sahih olup iadesi lâzım gelmez. Çünkü bu mekruhluk nafile namazların sahih olmasına mani olmaz. Bununla beraber bu vakitlerden biline rastlayan bir nafile namazı bozup, kerahet vaktinden soma kaza etmek daha faziletlidir.
Bu üç vakit, ateşe tapanların ibadet zamanlarıdır. Onlara benzemekten kaçınmak, dini bir hikmet icabıdır.
Diğer iki kerahet vaktinde ise yalnız nafile namaz mekruhtur. Farz ve vacip bir namaz mekruh değildir. Cenaze namazı ile tilâvet secdesi de mekruh değildir. Bu iki vakitten bilinde başlanılmış olan bir nafile namazı, kerahetten kurtulması için bozulursa, daha sonra kazası lâzım gelir.

Güneşin batışı halinde yalnız o günün ikindi namazı kılınabilir. Fakat diğer bir günün kazaya kalmış olan ikindi namazı kılınamaz. Çünkü kâmil bir halde vacip olan bir ibadet, nakıs olarak kaza edilemez. Kerahet vakti ise ibadetin nakıs olmasına sebeptir.
Güneşin doğuşuna rastlayan herhangi bir namaz ise bozulur. Bu sebeple bir kimse, daha ikindi namazını eda etmekte iken güneş batsa, namazı bozulmaz. Fakat sabah namazını kılmakta iken güneş doğsa, namazı bozulur. Çünkü birinci takdirde yeni bir namaz vakti girmiş olur. İkinci takdirde ise namaz vakti çıkmış, yeni bir namaz vakti girmemiş olur.

Bizi İlgilendiren Bölüm;
[Birincisi: Güneşin doğmasından bir mızrak boyu, yani beş derece (ki bizim memlekete göre kırk ile elli dakika arasında değişir) yükselmesine kadar olan vakittir.] ve
( Evvelki üç kerahet vaktinde ne kazaya kalmış farz namazlar, ne vitir gibi vacip namaz, ne de vaktiyle hazırlanmış olan bir cenaze namazı kılınabilir. Ne de evvelce okunmuş bir secde âyetinden dolayı tilâvet secdesi yapılabilir. Aksi takdirde iadeleri lâzım gelir.
Bu üç vakitte nafile namaz da kılınmaz. Şu kadar var ki kılmayacak olsa, mekruh olmakla beraber sahih olup iadesi lâzım gelmez. Çünkü bu mekruhluk nafile namazların sahih olmasına mani olmaz. Bununla beraber bu vakitlerden biline rastlayan bir nafile namazı bozup, kerahet vaktinden soma kaza etmek daha faziletlidir.)

Talik: Ne o yapılır ne bu yapılır şeklinde ki üslup kesinlikle nefy edilmek istenen bir manayı ifadede kullanılır. 
“Bu üç kerahet vaktinde ne kazaya kalmış namaz kılınır ne de vitir namazı kılınır” demek kaza namazı da kılınmak vacib namaz da kılınmaz demek olur. 
-(Güneşin doğmasından bir mızrak boyu yani beş derece)
Sabah namazının edasından itibaren güneşin doğması anına kadar ve güneşin doğması anından bir mızrak boyu yükselmesi anına kadar olan zaman dilimi demektir.

[1] el Kasani, Bedaius Sanai I
[2] el Buhari es Sahih hno:
[3] Muslim es Sahih hno:

Mâlikîler, vakti, ihtiyarî ve zarurî olmak üzere iki kısma ayırmışlardır. İhtiyarî vakit, mükellefin o vakit içinde edâ etme serbestisine sahib olduğu bir zamandır. Zarurî vakit de bundan sonra gelir. Zarurî denmesinin sebebi, bu vaktin; dalgınlık, hayız görme, bayılma, delirme ve benzeri zaruret hallerine benzemesinden ileri gelmektedir. Bu saydığımız zaruretlere mâruz kimselerin, namazlarını zarurî vakit içinde kılmaları günahkâr olmalarına neden olmaz. Ama bunlardan başka hiçbir özrü olmayan kişilerin bu vakitte namaz kılmaları, günaha girmelerine neden olur. Ancak ihtiyarî vakit içinde bir rek'at namaz kılmış olurlar da namazın geri kalan kısmı zarurî vakte aşacak olursa bundan ötürü günahkâr olmazlar.

Sabah namazının ihtiyarî vakti, fecr-i sâdığın doğmasından itibaren, açık bir aydınlığın meydana gelmesine kadar devam eder. Açık aydınlık, açık havada normal gözün yüzleri görebileceği ve seçebileceği bir aydınlıktır. Sabah namazının zarurî vakti ise bu ihtiyarî vaktin ardı sıra başlayıp güneşin doğuşuna kadar devam eder.

Öğle namazının vakti, güneşin zeval noktasına varmasından hemen sonra başlar. Yani bu vakit, güneşin tam tepeden batıya doğru meyletmesi anında başlayıp her şeyin gölgesinin kendi misline varmasına kadar devam eder. Bu, öğle namazının ihtiyarî vaktidir. Zarurî vaktine gelince bu, ikindinin ihtiyarî vaktinin girmesinden, ikindi namazı sığacak kadar bir zaman müstesna olarak günbatımına kadar devam eder.

İkindi namazının vakti, her şeyin gölgesinin zeval anındaki gölgesine ek olarak kendi mislini aşması anında başlar. Bu ihtiyarî vakittir. Güneşin sararıp batmaya yüz tutmasından batışına kadar da zarurî vakittir.

Akşam namazının vakti, güneş kursunun ufukta kaybolmasıyla başlayıp kırmızı şafağın yine ufukta kaybolmasıyla sona erer. Akşam namazının ihtiyarî vakti, abdest alıp, varsa necâsetten temizlenmek, avret yerini örtmek, ezan okuyup kaamet getirmek gibi şartları ifa edip namazı kılabilecek kadar zamandır. Şu halde bahsi geçen şartları daha önceden yerine getiren kimse, akşam namazını, vaktin başlamasından itibaren bu şartlan ifa etmeye yetecek kadar bir zaman geciktirebilir. Bu geciktirme, mezkûr şartların normal olarak yerine getirilebileceği kadar bir müddetle takdir edilmelidir. Vesveseli bir kişinin uzatmasına itibar yoktur. Zarurî vakit, bu ihtiyarî vaktin peşi sıra başlar ve ufuktaki aydınlığın kayboluşuna kadar devam eder.

Yatsı namazının ihtiyarî vakti, batı ufkundaki kırmızı şafağın kaybolmasıyla başlayıp gecenin ilk üçte birinin sona ermesine kadar devam eder. Zarurî vakti de ihtiyarî vaktin hemen ardı sıra başlayıp fecrin doğuşuna kadar devam eder. Kişi özürlü olmadıkça yatsı namazını zarurî vakte bırakmakla günahkâr olur.

Görülüyor ki, Mâlikî mezhebinde sadece yatsı namazında değil, bütün namazlarda namazın muayyen bir zaman içinde kılınmaması hâlinde günah oluyor. Mâlikîlere göre namazı ihtiyarî vaktinde kılmayan günahkâr oluyor; ancak namazı kazâya kalmış olmuyor. Nitekim Hanefî mezhebinde de ikindi namazını güneş batarken kılmak tahrimen mekruhtur. Akşam namazını da yıldızlar çoğaldıktan sonraya bırakmak böyledir. Ancak hiç birinde namaz kazâya kalmış değildir. Bu vakitlere riayet namazın sıhhat şartı değildir. Namazı ihtiyarî vaktinden sonra kılan kimse Mâlikî mezhebinin şart ve müfsidlerine uymuş demektir.