Hisse Almak Helal Mi

Sual: Borsa oynamak (hisse senedi alıp satmak) caiz midir?

Cevap: Hisse senedleri, her ne kadar şirket ortaklığı gibi gözüküyorsa da, gerçekte tam olarak böyle değildir. Bunları İslâm hukukundaki akidler kategorisinde bir yere yerleştirmek kolay değildir. Bu hisselerin alış-verişinde de şer’î hukukun aradığı şartlar her zaman tam olarak tahakkuk etmemektedir. Nihayet bu gibi satışlar, müslümanın menfaatine olmak kaydıyla dârülharbde, İmam Ebu Hanife ve Muhammed&#;e göre caizdir. Bu da meşru işlerle uğraşan şirketlerin senedini almakla kayıtlıdır. Şirket ortaklarının gayrı meşru işler (fâizli muamele gibi) yapması hâlinde, sened sahibinin mesuliyeti de ayrı bir meseledir. Ancak devamlı al-sat suretiyle bu işle meşgul olmak, spekülatif borsa düzeninin mevcut olduğu yerlerde, kumar gibidir. Bunun dışında kişi, parasını değerlendirmek maksadıyla, bilenlerle meşveret neticesinde kârlı gördüğü bir şirkete yatırır. Paraya ihtiyacı olduğu zaman bozdurur. Ama an itibariyle al-sat yapmaktan kaçınmalıdır.

Sual: Bir spor kulübünün veya alkollü içki satan firmanın hisse senedlerini satın almak câiz midir?

Cevap: Helâl ve haram beraber yapıldığı için, câiz; fakat mekruhtur.

Sual: Bir kimse, hisse senedi alım satımı için birinden 9 bilezik alsa, sonra senedini aldıkları banka batsa, ödemesi gerekir mi?

Cevap: Borç (karz) olarak almışsa, ödemek gerekir. Kâr ve zarar, alana aittir. Yok vekil olarak hisse senedi almışsa, bileziği verenler zarara katlanırlar.

Sual: Vadeli işlemler borsasına girip sözleşme satın almak câiz midir?

Cevap: Burada yatırımcı altın, döviz, borsa, buğday gibi hususlarda para yatırıp sözleşme almakta ve yatırdığının birkaç misli teminat kazanmaktadır. Buna göre vade içinde ve sonunda sözleşme mevzuu olan şey yükselirse, yatırımcı çok kazanmakta; ama bu vade içinde veya sonunda, sözleşme mevzuu mal yatırılan paranın altına düşerse, paranın tamamı yanmakta ve yatırımcı çok zarar etmektedir. Başlangıçta yatırımcının tahmini tutarsa yüksek kâr etmekte, tutmazsa, elindeki para sıfırlanmaktadır. Burada garer (bilinmezlik) olduğundan dolayı tipik bir kumar muamelesidir.

Sual: Hisse senedlerinin zekâtı verilir mi?
Cevap: Hisse senedi alan, o şirketin ortağı demektir. Şirketin sene sonunda demirbaşları, imalat maliyetleri, borçları vs düşüldükten sonraki kârından kendi hissesine düşen kadardan mesuldür. Bunun zekâtı verilir. Şirket idarecilerine salahiyet verilmişse ve onlar toptan zekâtı verirse, ortakların ayrıca vermesi gerekmez. Şafiî’de vekalet verilmese bile, ortak diğer ortağın zekatını verebilir. Bunu hesaplamak zor geliyorsa, hisse senedinin zekâtını, kağıt para zekâtı gibi, o andaki kıymetinin kırkta biri üzerinden verir. Eğer devamlı al-sat ile meşgul ise, bu senedler ticaret eşyası sayılır, kırkta birinden zekâtı verilir.

Tavsiye Yazı &#;> İslamiyete Uygun Banka Nasıl Olur?

Tavsiye Yazı &#;> Osmanlıda Faiz Var mıydı?

En Çok Okunan Yazılar

Değerli kardeşimiz,

İktisadi ilişkilerin yoğunlaşıp sermaye piyasasının önem kazandığı günümüzde hisse senetleri, sermaye piyasasının en önemli aracı haline gelmiş ve bir ortaklık belgesi olarak değil de bağımsız bir mal olarak alınıp satılmaya başlanmıştır.

Bu manada günümüzde borsanın temelini oluşturan hisse senedi alım-satımına iki farklı yönden bakmak gerekiyor:

1. İmal edilmesi, ticarî hizmeti caiz olan bir konu ile meşgul bulunan bir şirketin hisse senedini alarak ona ortak olmak. Şüphesiz bu tasarruf caizdir. Alan, şirketin malvarlığına hissesi nispetinde ortak olur, kâr ve zararına katılır, dilediği zaman da hissesini başkasına satabilir. (Piyasada bu tip holdinglerin sayısı da oldukça fazladır.)

2. Ait olduğu iktisadî değerden bağımsız değer kazanıp kaybeden bir hisse senedini eldeki parayı değerlendirmek, değerini korumak, iniş çıkışları gözeterek para kazanmak maksadıyla alıp satmak ki, borsadaki alışverişler daha çok bu ikinci maksada yöneliktir. Bu manada borsaya yatırım yapmak tam olarak değilse de biraz kumara, piyangoya benziyor. Gerçek değerin üstünde ve dışında kâğıtların pahalanıp ucuzlamasına sebep oluyor. Ekonomiye ve üretime önemli bir katkısı olmaksızın paralar kazanılıyor ve kaybediliyor. İşte bu bakımdan borsada soruda geçen ifadesiyle "oynamayı" her yönüyle makbul bir ticaret olarak değerlendirmek çok zor. (Hayrettin Karaman, Günlük Hayatımızda Helaller ve Haramlar, s. , İst. )

"İslam Konferansı Teşkilatı"na bağlı "İslam Fıkıh Akademisi"nin girişimiyle yılında Rabat’ta toplanan Borsa Semineri’nin sonuç bildirisinde ve adı geçen akademinin yılında Cidde’de yapılan VII. Dönem Toplantı’sında hisse senetlerinin kâr ve zarara iştirak etmesi sebebiyle, kural olarak helal olduğu, fakat şer’i hükmünün bunu çıkaran şirketin ticari işlem ve amaçlarının meşru oluşuyla yakından ilgili bulunduğu belirtilmiştir.

Şirketin faiz, içki imali ve ticareti, karaborsacılık, hile, yalan ve aldatma gibi dinen haram vasıtalarla kazanç sağlaması hâlinde, hisse senetlerini alıp satmanın ve bundan gelir elde etmenin haram ve günaha iştirak etmek olduğundan caiz olmayacağı bildirilmiştir.

Burada şunu da ifade edelim ki, faaliyet alanı haram işlemler yapma, dinen yasak hizmet ve mal üretiminde bulunma olmamakla beraber, bazı haram işlemlere taraf olması sebebiyle şirketin karına haram kazanç karışmış olması hallerinde ise, pay sahiplerinin bu miktarı yaklaşık olarak hesaplayıp kendisinin hayır ve hasenat niyeti ile olmaksızın ve toplum hakkı olduğu inancı ile hayır yolunda harcaması tavsiye edilmiştir.

Evet, çağımızın getirdiği fıkhî problemlerden olan borsa ve hisse senetleri hakkında bir kısım çağdaş din âlimleri caiz değil derken, çoğunluk ise caiz olduğu yönünde görüş birliği yapmışlardır. Ancak hisse senedi alınacak olan şirketin -yukarıda da ifade ettiğimiz gibi- İslam’ın haram kıldığı içki veya domuz eti gibi mamullerin imalatını veya satımını yapmaması gerekiyor.

İMKB'de hisse senedi alıp satmanın İslami kurallara uygun olup olmadığına, şu konulara uygun olup olmadığına bakarak kararı vereceğiz:

1. Doğrudan faiz muamelesi yapan şirketlerin hisse senetlerini almak ittifakla haramdır. Bankalar, bankerlik ve tefecilik kuruluşları gibi.

2. Şer'an mütekavvim olmayan, yani alınıp satılması helal sayılmayan şeylerin üretim ve alım-satımıyla uğraşan şirketlerin hisse senedini almak da aynıdır; şarap, bira vb. şeyler üreten kuruluşlar gibi

3. Mütekavvim, yani alınıp satılması helal olan mal üretmekle beraber, bizzat ortak olunan o malı faizli muamelerlerle satan ve faiz sebebiyle elde ettiği kârı diğerine karışan ve toplam kârının yarısı ve daha fazlası olan şirketlere hisse senediyle ortak olmak da haramdır.

4. Ortak olunan şey helal bir üretim olmakla beraber, şirketi elinde bulunduran Müslümanlar başka haram işlerle de uğraşıyorlarsa, onlardan hisse senedi almak suretiyle onları desteklemek "günahda yardımlaşma" anlamı taşır. Halbuki bu Kuran-ı Kerim'de yasaklanmıştır,

5. Yahudi ve Hristiyanların hakim olduğu şirketlerden hisse senedi almak, başka hiçbir mahzur yoksa en azından mekruhtur. Fıkıh kitaplarımıza bakıldığında; komünist, mason ve ateistlerin hakimiyetinde bulunan şirketlerden hisse senedi almak caiz değildir, gibi bir sonuç çıkarılabilir.

6. Satın alınan hissenin fabrikanın tümüne nisbeti, yani kaçta kaçından ibaret olduğunu bilmek lazımdır. Yani alınan miktar belirsiz olmamalıdır.

7. Mal olması gerekir.Sermayesi olmayan vücuh-kredi şirketi gibi, bir müesesenin hisselerini satın almak caiz değildir.

8. Aslında helâl olan fakat İslâm'a uygun olarak çalıştırılmayan bir fabrikanın hisse senetlerine sahip olan birisinden alacağını alabilmek için, bu kişinin hisse senetlerini almak caizdir. Şu var ki, bu hisseleri bir an evvel elden çıkarıp satmak gerekir. Ve bu arada hissesine bir kâr düşerse, onu amme maslahatına veya fakirlere vermesi gerekir.

9. İdaresine Müslümanların hakim olduğu, haramla iştigal etmeyen, daha şeffaf olup satıma konu olan şirket varlığını dolayısı ile satılan senede düşen hisseyi açıkça bildiren, senetleri isme muharrer olup, ortaklıktan vazgeçmek isteyenlere bu imkânı sağlayan şirketlerin hisse senetlerini almak ittifakla caizdir.

Ve bu Müslüman iş adamları, İslâmî teşebbüsler ve helal sermaye için son derece önemli bir konudur. Çünkü, işaret ettiğimiz gibi, hisse senetleri, İslâm'a göre en büyük haramlardan olan faizin şu andaki en önemli alternatifi, işletme ve yatırım sermayesi temini için en kestirme yoldur. Müslümanlar bunu haram unsurlardan uzaklaştırarak uygulayabilseler, helal temellere oturmuş, millete hizmeti ibadet bilen çok büyük işletmelerin doğmasına ve faizin belinin kırılmasına sebep olabilirler.

İlave bilgi için bk.

- Halil Gönenç, Günümüz Meselelerine Fetvalar, I/
​- Dr. Faruk Beşer, Fetvalar, İzmir, , s.

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet

Borsa İstanbul'daki artıştan sonra bir çok vatandaş tarafından "Borsada hisse almak haram mı?" sorusu merak ediliyor. Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı konu hakkında açıklamalarda bulundu. Diyanet'in açıklaması sorgulanıyor. Peki bora haram mı? İşte detaylar

BORSA HARAM MI?

Diyanet borsadan hisse almanın caiz olmadığını söylemiştir. Buna göre borsada bulunan hisseleri bloke edecek olan ve hayali satışlarda borsada spekülatif dalgalanmalara yol açacak olan satışlar dini anlamda sakıncalı olarak nitelendirilmiştir. Ayrıca insanı aldatıp kandırmaya, ekonomiyi sahte hamlelerle sıkıntıya sokmaya götürmektedir. Yaşanan böyle bir durum masum olarak nitelendirilen bir borsa alışverişi ile aynı kategoriye girmemektedir.

Yani dine aykırı ticaret yapan kuruluş ile kurumların hisse senetlerini almak ve satmak, ayrıca tamamıyla faize odaklanmış olan hisselerin de alım ve satımını yapmak dinen caiz olmamaktadır.




Cübbeli Ahmet Hoca'ya göre borsa haram mı?

Cübbeli Ahmet Hoca'ya göre borsa da hisse alım işlemleri caiz değildir. Şu an ki borsa sistemi İslami sisteme aykırı olarak görmektedir. Borsa sistemini kumara sistemine benzetmektedir. Hisseler hayali ve hakikatte olmayan, sanal bir düzenlemeler olduğu için borsadaki işlemlere olumlu bakmamaktadır. Hakiki işler ve bu işler de İslam dinine aykırı işler yapmıyorsa caiz olarak görmektedir. Fakat günümüzdeki borsa sisteminde denetim yapmak oldukça imkansız olduğu için caiz olmadığını açıklamıştır.

Nihat Hatipoğlu'na göre borsa haram mı?

Nihat Hatipoğlu'na göre borsa işlemleri borsa da risk edilme imkanı vardır. Ve borsada yatırım yaparken sermaye hareketi yaparken üzerine yatırım yaptığınız şirket İslam'a aykırı işler yapıyorsa haram kılınmaktadır. Bir kağıt üretiliyorsa bunların içerisinde alım satım yapmak bir yatırımdır. Fakat faiz ve içki gibi haram işlerle uğraşan bir şirkete yatırım yapmak haramdır. Enflasyon kadarı faiz alınması da haram olmaktadır. Açıklamalarında bulunmuştur.

Nureddin Yıldız'a göre borsa haram mı?

Nureddin Yıldız'a göre; Borsa caiz değildir gibi net bir ifade kullanmamıştır. Borsa konusunda helal olan bir şirketten hisse alınırsa haram değildir. Fakat şu an ki sistem de borsa berrak ve açık zeminde değildir. Yaptığı açıklamaya göre bizim çıkarttığımız bilgiler şu şekildedir; Hangi şirkete yatırım yaparsanız yapın helal bir şirket olup olmadığını net bir şekilde bilmek imkansızdır. Bu yüzden netliğinden emin olmadığınız hisselerin alım satım işlemlerine girmeyiniz.

Fetva Meclisi'ne göre borsa haram mı?

Fetva meclisine göre helal şirketlerin helal yönetimlerle hisselerin satın alınması yatırım ve ticaret olarak sayılır borsa da caiz olmayan işlerle uğraşan şirketlere yatırım yapılmaktan kaçınılmalıdır. Borsa da günlük işlem yapılması ise; faiz işlemle yönetilmeyen ve haram iş üretmeyen şirketlerden hisse senedi işlemler yapmak haram değildir açıklaması yapılmıştır. 

Timurtaş Hoca'ya göre borsa haram mı?

Timurtaş Hoca'nın borsa hakkında yaptığı bir açıklama yoktur. Fakat Timurtaş Hoca bankaya parasını yatıranlar için şu sözleri söylemiştir; Bankaya para yatırarak zaten günah kazanırsınız. Bankaların faiz uygulamasına karşı Müslümanları uyararak bu konuya dikkat etmelerini açıklamıştır. Fakat borsa konusunda belirli bir açıklaması yoktur.

Semerkand'a göre borsa haram mı?

Borsa işlemlerinin Semerkanda göre caiz mi yoksa değil mi bu konuları merak ediyorsanız sizler için araştırdık. Semerkand'ın yaptığı açıklamaya göre diğer din adamlarının düşünceleriyle aynıdır. Dine aykırı bir ticaret ile uğraşan şirketlerden hisse işlemleri haram kılınmaktadır. Fakat helal işlerle uğraşan şirketlerden yapılan hisse işlemleri caiz olarak açıklama yapılmıştır.

Sorularla İslamiyet'e göre borsa haram mı?

Sorularla İslamiyet Borsanın haram olup olmadığı konusunda netlik kazanan bir açıklama yoktur. Bu yüzden de borsa le yatırım yapan kişiler farklı yerlerden araştırma yapmaktadır. Sorularla İslamiyet web sayfasının yaptığı açıklama göre; Temel olarak anlatılmak istenilen faaliyet alanı haram işlerle uğraşma, dine yasak olan hizmet üretimi yapılıyorsa, haram işlemlere taraf olması sebebiyle şirketin karında haram varsa pay sahipleri kendilerine düşen payı hesaplayıp hayır niyetiyle toplum hakkı inancı ile hayır yolunda o paranın harcanması gerektiğini söylenmiştir. Doğrudan faiz uygulayan şirketlerin hisse senedi almak haram olarak görülmektedir. Alınıp satılması helal sayılmayan malların üretimi ve satılmasıyla uğraşan şirketlerden alacağınız hisse senetleri de almak haramdır. Alınması ve üretilmesinde helal olan fakat faiz ile satan ve faiz ile elde edilen karlar haramdır. Yahudi ve Hristiyanların hakim olduğu şirketlerden alınan hisseler haramdır. İdari kısımda Müslümanların olduğu ve harama bulaşmayan, faiz bulaşmayan şirketlerden hisse senedi almak caiz olarak bildirilmiştir.

İhsan Şenocak'a göre borsa haram mı?

İhsan Şenocak Hocaya göre borsayı İslama göre yönetirseniz buradaki işlemler ticaret sayılır ve meşru olur demektedir. Hissesini almış olduğunuz müesseseler faize bulaşmıyor, paralarını repoya yatırmıyorlarsa bu şirketlerden hisse alım yapılabilir açılamalarında bulunmuştur. Aslında baktığınız zaman tüm din adamları ve düşünürler ortak olarak söyledikleri kavram şudur; Borsa da işlem yapacağınız şirket İslam'a aykırı bir düzende değilse ve bundan çok eminseniz hisse senedi alım ve satım işlemleri caizdir. Fakat günümüzdeki sistem de kesin olarak emin olmanız biraz imkansızdır.

Haber ile daha fazlasına ulaşın:

Borsa

Gündem

Borsa'dan hisse satın almak isteyen yatırımcılar, borsadan hisse alım satımının günah olup olmadığını araştırıyor. Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı, herkes tarafından merak edilen bu soruyu yanıtladı. Hisse senedi almak caiz mi? Borsadan hisse alım satımı günah mı? İşte Diyanet'in açıklaması

Bir şirketin anaparasının eşdeğer parçalarından biri olarak tarif edilen 'hisse senedi' son zamanlarda vatandaşlar tarafından en çok araştırılan konular arasında yer alıyor. Bir şirkete ait hisse senedini satın alan kişilerin o şirketin ortakları arasında olduğu anlamına gelen hisse alım satımının dinen caiz olup olmadığı merak konusu oldu. Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı'nca yapılan açıklamayla konuya dair tüm sorular yanıt buldu.

hisse senedi almak caiz midir

İLİŞKİLİ HABERBankaların daha çok müşteri çekmek için yaptıkları promosyonlar caiz mi?

"BORSADAN HİSSE ALMAK CAİZ DEĞİL!"

Diyanetin bildirisine göre; Borsadan hisse almak caiz değil. Buna göre borsada bulunan hisseleri bloke edecek olan ve hayali satışlarda borsada spekülatif dalgalanmalara yol açacak olan satışlar dini anlamda sakıncalı olarak nitelendirilmiştir. Ayrıca Diyanet bu durumun; insanı aldatıp kandırmaya, ekonomiyi sahte hamlelerle sıkıntıya sokmaya götürdüğünü söylüyor.

borsadan hisse senedi almak caiz mi

Sonuç olarak, İslam dinine aykırı ticaret yapan kuruluş ile kurumların hisse senetlerini almak ve satmak, ayrıca tamamıyla faize odaklanmış olan hisselerin de alım ve satımını yapmak caiz değildir.

İLİŞKİLİ HABER

İLİŞKİLİ HABER