2014 Aralık Döviz Kurları

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Dövize satım yönünde müdahaleleri devam ederken, Dolar/TL 'deki dalgalanma da sürüyor.

Haftanın ikinci işlem gününde dolar/TL yeniden 14 seviyesinin üzerini gördü. Güne 13,83 seviyesinden başlayan dolar/TL kuru yurtiçi piyasaların açılmasıyla yüzde 3'ü aşan yükselişle 14,34 seviyesine çıktı.

Haftanın ilk işlem gününde dolar/TL kuru 14,75 ile rekor seviyeye yükselmiş, TCMB'nin müdahalesinin ardından kurda 13,67'nin altı test edilmişti.

Risk priminde de dalgalanma dikkat çekti. 5 yıllık kredi temerrüt takas primi baz puandan işlem gördü.

İki yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 21,29 seviyesinde.

TCMB'nin dördüncü müdahalesi en büyüğü oldu

TCMB, 'ten sonra başladığı döviz müdahalelerinin dördüncü turunda en büyük satışı gerçekleştirdi. Bloomberg HT'ye konuşan kaynaklar son döviz müdahalesinde tutarın yaklaşık 2,5 milyar dolar olduğunu belirtti.

TCMB, döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle 1 Aralık'ta 'ten bu yana ilk defa piyasaya müdahale ettiğini açıklamıştı.

Bloomberg HT'nin edindiği bilgiye göre, Merkez Bankası 1 Aralık'taki doğrudan müdahale ile piyasaya yaklaşık milyon dolarlık döviz satışı gerçekleştirmişti. Öğlen yapılan ilk müdahale sırasında milyon dolara yakın olan işlem büyüklüğü, öğleden sonra piyasanın sakinleşmesinin ardından yaklaşık milyon dolar olarak devam etmişti.

TCMB aynı hafta 3 Aralık'ta döviz piyasasına ikinci müdahaleyi de gerçekleştirmişti. Bloomberg HT'ye konuşan kaynaklar ikinci müdahalede toplamda milyon dolarlık, üçüncü müdahalede ise milyon dolarlık satış yapıldığını belirtmişti.

Toplamda dört müdahalenin büyüklüğü yaklaşık 4 milyar dolar oldu.

SocGen'den müdahale yorumu

Societe Generale, yayımladığı bir araştırma raporunda, şu anki reel politika faizi düşünüldüğünde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın belirli olmayan bir kur seviyesini korumak için değerli Döviz rezervlerini harcadığını belirtti.

Döviz piyasasına müdahalelerin halihazırda istikrarsız olan durumu daha da kötüleştirerek kura olan güvenin azalmasına neden olabileceğini belirten Societe Generale, Türkiye İstatistik Kurumu’nun enflasyon verileriyle ilgili de soru işaretleri olduğunu ifade etti.

TCMB’nin 16 Aralık’ta gerçekleştireceği Para Politikası Kurulu toplantısından baz puanlık bir faiz indirimi bekleyen banka, dolar kurunun ’nin ilk çeyreğinde 15 seviyesinde olmasını ve faizlerin ise zorunlu olarak artırılarak yüzde 20’ye çıkarılmasını bekliyor.

Dolar/TL fiyatlamalarında dikkatler TCMB faiz kararına çevrildi

Piyasa aktörleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Eylül'de başladığı faiz indirimlerine Aralık toplantısında da devam etmesini bekliyor.

Bloomberg HT Araştırma Birimi'nin 17 kurumun katılımıyla gerçekleştirdiği ankette medyan beklenti TCMB'nin 16 Aralık'taki toplantıda politika faizini baz puan indirimle yüzde 14'e çekmesi yönünde.

Ankette 16 Aralık'taki toplantı için iki kurum baz puanlık faiz indirim beklentisi içinde olduğunu belirtirken, bir kurum 75 baz puan ve diğer bir kurum ise 25 baz puan indirim tahmininde bulundu.

Ankette 9 kurum, ilk ve ikinci çeyreğine ilişkin beklentilerini de açıkladı. Buna göre medyan beklenti ilk çeyreğinde faizin yüzde 14 seviyesinde kalacağı, ikinci çeyrekte ise yüzde 12'ye ineceği yönünde oluştu.

Türkiye’de uzun süredir baskılanan döviz kurları cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinin ardından hızlı bir yükselişe geçti. Döviz kurunun yatay seyrini sürdürdüğü seçimler öncesinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) swap dahil net rezervlerinin 21 yıl sonra eksiye düşmesi, piyasadaki döviz sıkıntısı ve bankalardan dövizini çekmek isteyen vatandaşlara yaşatılan gecikmeler, seçim sonrası yaşanabilecek kur patlaması ihtimalini gündeme getirmişti. 7 Haziran sabahı dolar, bir günde yüzde 7 yükselerek 23 lirayı aştı.

yılında ‘1 dolar 1 TL olur mu’ tartışmalarının yapıldığı ve ihracatçıların Türk Lirası’nın döviz karşısında aşırı değerlenmesinden şikayetçi olduğu dönemin ardından dolar yılında yükselmeye başladı. Aslında Türkiye’nin dolar serüveni, dalgalı kur rejimine geçilen yılındaki siyasi ve ekonomik krizin ardından başlamıştı. 22 yıl sonra dolar siyasi ve ekonomik çalkantıların gölgesinden yine çıkabilmiş değil. VOA Türkçe, yılları arasında doları etkileyen Türkiye’deki gelişmeleri derledi.

21 Şubat 1 dolar 1,, TL

Türkiye’de 90’lı yıllar, siyasi sıkıntılar ve bozulan ekonomik dengeler nedeniyle çalkantılı geçti. ’te liranın dolar karşısında yüzde ’ın üzerinde değer kaybettiği ekonomik krizin ardından yılına girilirken Türkiye ekonomisinde yeniden kriz çanları çalıyordu. Çok yüksek seviyelere çıkan enflasyonu düşürmek için Uluslararası Para Fonu’yla (IMF) başlatılan program kapsamında ’dan beri ‘serbest faiz, sabit kur’ rejimi uygulanıyordu. Merkez Bankası her gün sabit bir döviz kuru açıklıyordu, faiz oranlarıysa piyasa tarafından belirleniyordu. İlk kriz 22 Kasım ’de piyasadaki likidite sorunu nedeniyle patlak verdi. Yaşanan sıkıntıların yabancı yatırımcıyı endişelendirmesiyle yüklü miktarda fon çıkışı yaşandı. Bankalar arası piyasada gecelik faiz oranı yüzde 'in üzerine çıktı. Merkez Bankası, IMF desteğiyle piyasayı fonlayarak krizi geçici olarak durdurdu.

19 Şubat ’de Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Milli Güvenlik Kurulu (MGK) toplantısında başlayan tartışmada Başbakan Bülent Ecevit’e anayasa kitapçığı fırlattı ve Ecevit, toplantı çıkışında bekleyen gazetecilere, "Bu bir devlet krizidir" açıklaması yaptı. Ancak buna piyasanın tepkisi sert oldu. Aynı gün 7 milyar doların üzerinde bir döviz talebi ortaya çıktı, bankalar arası piyasada gecelik faizler yüzde 5 bin ila 7 bin aralığını gördü. Yabancı yatırımcıların hızla piyasayı terk etmesiyle yüksek döviz talebini karşılamak mümkün olmayınca, 21 Şubat günü sabit kur rejiminden dalgalı kur rejimine geçildi. Merkez Bankası tarafından karar öncesinde bin TL’ye çıpalanan dolar kuru, dalgalı kura geçilmesiyle birlikte 1,2 milyon TL'ye yükseldi.

3 Ocak 1 dolar 1,34 TL

Bankalarının yarısı iflas eden, enflasyonu üç haneli rakamlara ulaşan ve para birimi yüzde değer kaybeden Türkiye’de Kasım ’de iktidarı AKP devraldı. AKP hükümeti katı bütçe disipliniyle krizle mücadele ederek ekonomiyi büyüttü, tüketim ve yatırımları hızlandırdı, enflasyonu tek haneye düşürdü, reel faizler hızla indi. 31 Aralık tarihindeyse, Türk Lirası’na itibar kazandırmak için liradan 6 sıfır atılması ve 1 milyon liranın 1 Yeni Türk Lirası’na (YTL) eşitlenmesini öngören ilgili kanun çıkarıldı. Ekonomistler yabancı yatırımcının sıfırları sayamadığı bir para birimine güveni olamayacağını savunuyordu. Bu adımın ardından piyasaların açıldığı ilk gün 3 Ocak tarihinde dolar 1,34 YTL olarak kayıtlara geçti. Türk Lirası yılında değer kazanmaya devam etti.

4 Ağustos 1 dolar 1,15 TL

Türkiye’nin, ilk kez 3 Ekim ’te AB’ye tam üyeliği için müzakerelere başlanması kararlaştırıldı. Avrupa yolculuğunda önemli bir kilometre taşı olan bu gelişme, ekonomiye de olumlu yansıdı. Türkiye’nin serbest piyasa ekonomisini tamamen benimsemiş, dinamik ve gelişen bir piyasa olduğu görüşü yabancı yatırımcılar arasında hakim oldu. Yabancı yatırımcıya uygulanan stopajın da hükümet tarafından sıfırlanmasıyla Türkiye’ye döviz girişi ve yabancı yatırımlar hızlandı. Uzun yıllar yüzde 0,4 ile 0,5 arasında olan doğrudan yabancı yatırımların oranı, adaylık statüsü alınmasının ardından yılında yüzde 4,9 seviyesine kadar yükseldi. yılına kadar süren yabancı yatırımlardaki artışın etkisiyle lira karşısında değer kaybı trendini sürdüren dolar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz kurlarına göre 4 Ağustos ’de 1,15 TL’ye kadar düştü.

9 Mart 1 dolar 1,80 TL

yılının sonbaharında ekonomik kriz bu kez tüm dünyayı sardı. Likidite sorunlarının baş gösterdiği ABD, Japonya, İngiltere gibi gelişmiş ülke merkez bankaları bu sorunu çözmek için faizleri tüm zamanların en düşük seviyesine çekerek piyasaya para sürmeye başladı. Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, 27 Ekim 'de “Kriz Türkiye'yi teğet geçecek” dedi.

Gelişmekte olan ülkeler krizden nispeten daha az etkilense de küresel krizin yansımalarıyla Türkiye’de de ekonomi daraldı, işsizlik arttı. Kriz öncesi 1,20 düzeylerinde seyreden ve “1 dolar 1 TL olur mu” tartışmaları yapılan dolar kuru, 9 Mart tarihinde Merkez Bankası’nın efektif dolar satış fiyatı olan 1,80 TL’ye çıkarak rekor kırdı.

4 Kasım 1 dolar 1,39 TL

Merkez bankalarının ekonomik kriz sırasındaki parasal genişleme politikaları, kriz sonrasında yatırımcıları gelişmekte olan piyasalara yönlendirdi. Türk Lirası da bunun sonucunda değerlendi. yılında yoğun sıcak para girişinin döviz arzını arttırıp fiyatını düşürmesinin etkisiyle Türk Lirası’nda döviz sepetine karşı yüzde 11 dolayında reel değerlenme yaşandı.

Yabancıların döviz cinsinden karı katlanırken, Türkiye hızla büyüyen dış ticaret ve cari işlemler açığıyla karşı karşıya kaldı. İthalatın hızla artmasına neden olan bu durum, ihracattaysa baskılayıcı bir rol oynadı. 4 Kasım tarihinde 1 dolar 1,39 TL’ye kadar düştü. Temmuz ’te Cumhurbaşkanlığı başdanışmanlığına getirilen ekonomi analisti Yiğit Bulut, yılındaki durum karşısında 1 doların 1 TL seviyesine inebileceğini gündeme getirdi.

8 Şubat 1 dolar 1,74 TL

Dönemin Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, yılında “'de Türk Lirası olarak Amerikan Doları'nı yeneriz. Bu çok iddialı bir laf, bunu yazın. Senenin sonunda tekrar konuşalım” demişti. 8 Şubat ’de 1 dolar 1,74 TL’ye kadar geriledi. Başçı’nın öngörüsünün gerçekleştiği yılında, Türk Lirası sıcak para girişinin sürmesinin etkisiyle dolar başta olmak üzere döviz sepeti karşısında önemli oranda değer kazandı. Küresel ekonomik kriz sonrası oluşan likidite fazlası, sıcak para akımlarında Türkiye’yi başlıca adreslerden biri haline getirdi. TL'de dolara karşı reel değerlenme yüzde 12 dolayında oldu.

Ancak liranın aşırı değerlendiğini savunan Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi, ihracatçının değerli TL nedeniyle rekabet gücünü kaybettiğini söyledi. Merkez Bankası’na, Türkiye’yi çekim alanı haline getiren yüksek faizlerin indirilmesi çağrısında bulunan Büyükekşi, TL'nin aşırı değerlenmesinin önlenmesine yönelik adımların bir an önce atılmasını istedi.

23 Ağustos 1 dolar 2 TL

Dalgalı kur rejimine geçilen yılından beri geçen 12 yılda 2 TL’nin altında seyreden dolar, ilk kez ’te 2 lira sınırını aştı. yılının başında 1,,80 TL aralığında olan dolar kuru, Mayıs ayında İstanbul Gezi Parkı’nda başlayan ve tüm Türkiye’ye yayılan hükümet karşıtı eylemlerle yükselişe geçti. 23 Ağustos ’te 1 dolar 2 TL seviyesini gördü. Dönemin Başbakanı Erdoğan doların yükselişini Gezi Parkı eylemleriyle ilişkilendirerek Türkiye ekonomisinin hedef alındığını savundu. Erdoğan Gezi Parkı eylemlerini, faiz lobisinin başlattığını öne sürdü.

Doların yükselişinde ABD Merkez Bankası’nın (FED) varlık alımlarının hızını yaz boyunca azaltabileceği yönündeki açıklaması etkili oldu. FED’in para musluklarını kısacağı korkusu piyasaları diken üstünde tutmaya devam ederken, bu endişe gelişmekte olan piyasalardan kaçışı da tetikledi. TL de diğer gelişmekte olan ülke para birimleriyle birlikte bundan nasibini aldı. Merkez Bankası'nın kurda yaşanan artış öncesi 8 milyar dolara yakın döviz satışı da doları frenlemeye yetmedi.

17 Aralık 1 dolar 2,37 TL

Dönemin dört AKP’li bakanının oğulları, Halkbank genel müdürü ile işadamlarının 17 Aralık ’te rüşvet ve yolsuzluk operasyonu kapsamında gözaltına alınması Türkiye’yi sarstı. 25 Aralık ’teyse ikinci dalga operasyon için düğmeye basıldı. Bu defa dönemin başbakanı Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan hakkında da şüpheli sıfatıyla ifadeye çağrı evrakı hazırlandı. AKP iktidarı operasyonun Fethullah Gülen hareketine mensup savcı ve polisler tarafından başlatıldığını ve hükümete karşı düzenlenmiş bir darbe girişimi olduğunu savundu.

Ardından Ocak ’te Milli İstihbarat Teşkilatı'na ait olduğu belirlenen ve içinde Suriye'ye gitmek üzere askeri mühimmat bulunan TIR'ların durdurulması olayı da yeni bir skandal yarattı. TIR’larla Suriye'deki cihatçı yasadışı örgütlere silah gönderildiği iddia edildi. Dönemin Başbakanı Ahmet Davutoğlu, TIR’ların Bayırbucak Türkmenlerine silah taşıdığını söyledi.

Aralık operasyonunun arefesi olan 14 Aralık ’te Gülen hareketine bağlı olduğu iddia edilen medya kuruluşlarına da operasyonlar düzenlendi, birçok kişi gözaltına alındı. Hem muhalefet partileri hem de ABD ve AB, hükümetin tutumuna karşı çıktı. ve yıllarında ardı ardına yaşanan siyasetteki huzursuzluğun dolara yansıması sert oldu. 17 Aralık ’te 1 dolar 2,37 TL’ye kadar yükselerek rekor kırdı.

20 Ağustos 1 dolar 3 TL

7 Haziran 'te yapılan Genel Seçimler öncesi ve sonrasında siyasette gerilimin yükselmesi doları da uçurdu. Türkiye 7 Haziran seçimlerine, 5 Haziran’da Diyarbakır’daki HDP mitingine yönelik bombalı saldırının etkisinde girdi. IŞİD tarafından üstlenilen saldırıda 5 kişi yaşamını yitirdi, ’e yakın kişi de yaralandı. Seçimlerdeyse 'den beri tek başına iktidar olan AKP meclisteki çoğunluğunu kaybetti. Türkiye’de yıllar sonra koalisyon hükümeti ihtimali doğdu. Ancak meclise giren partilerin hiçbiri koalisyon seçeneğinde anlaşamayınca hükümet kurulamadı. Dolar Ağustos’unda ilk kez 3 TL’yi gördü. Cumhurbaşkanı Erdoğan hükümetin kurulamaması üzerine erken seçim kararı aldı.

1 Kasım ’te seçimlerin yenilenmesine kadar geçen beş aylık süreçte yaşanan terör saldırılarıysa Türkiye’yi sarstı. 20 Temmuz’da Suruç’ta Kobani’ye yardım götürmek üzere toplanan Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) üyelerinin basın açıklaması yaptığı sırada IŞİD tarafından gerçekleştirilen intihar saldırısında 33 kişi öldü. 22 Temmuz’da Şanlıurfa’nın Ceylanpınar ilçesinde iki polis, evlerinde başlarından vurularak öldürüldü. Ceylanpınar saldırısını önce sahiplenen sonra reddeden PKK ateşkesi sona erdirdi. Bu gelişmeyle Kürt sorununda AKP’nin ’da temellerini attığı çözüm süreci de rafa kalktı. 6 Eylül’de Dağlıca’daki PKK saldırısında 16 asker yaşamını yitirdi. 8 Eylül’de ülke genelinde HDP binalarına saldırılar gerçekleşti. 10 Ekim’de Ankara’daki barış mitingine yapılan IŞİD saldırısında kişi yaşamını yitirdi. Saldırılar sonucunda piyasada ortaya çıkan belirsizlik ve güvenlik endişesi doların ateşini de yükseltti.

Beş ay boyunca ardı ardına terör kabusu yaşayan Türkiye, 1 Kasım’da yeniden sandık başına gitti. AKP, yüzde 49,5 oy ve milletvekili ile bir kez daha sandıktan tek başına iktidar olarak çıktı. Seçimlerden sonra Rusya Hava Kuvvetleri’ne ait uçağın sınır ihlali yapmasından dolayı Türkiye tarafından düşürülmesiyle iki ülke arasında yaşanan kriz ve Aralık operasyonunda adı geçen AKP’li bakanların Yüce Divan’a gönderilmemesi yönündeki meclisteki oylama sonucu da TL karşısında doları yükselten gelişmeler oldu.

’te Cumhurbaşkanı Erdoğan, Merkez Bankası’nın faiz politikalarına yönelik eleştirilerinin dozunu da arttırdı. Yüksek faizi ‘vatana ihanet’ olarak nitelendiren Erdoğan, Merkez Bankası’na yönelik olarak “Bize karşı bağımsızlık mücadelesi veriyorsun da başka yerlere karşı bağımlılığın mı var?” çıkışında bulundu. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı ve ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’a da “kendinize çeki düzen verin” sözleriyle seslendi. Merkez Bankası’nın faiz politikasını belirlerken siyasi baskı altında kaldığı yorumları giderek yaygınlaştı.

5 Aralık 1 dolar 3,54 TL

15 Temmuz ’daki askeri darbe girişimi de kurda sert yükselmeye neden oldu. Siyasi belirsizlikten etkilenen uluslararası piyasalarda darbe girişimi haberleriyle dolar 3,05 TL'ye kadar yükseldi. 15 Temmuz’un sonrasında hükümetin açıklamalarıyla kur yeniden 3 TL seviyesinin altına düştü. Ancak ekonomide cari açık sorunu ve yeniden çift hanelere doğru ilerleyen enflasyonun yanısıra hükümetin darbe girişimi sonrasında olağanüstü hal ilan ederek tasfiye sürecine başlaması da piyasaları yeniden belirsizliğe sürükledi, yabancı yatırımcıları Türkiye’den uzaklaştırdı.

Bu arada ABD Merkez Bankası’nın küresel finans krizinde piyasaya sürülen paraları geri çekmeye başlamasıyla Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere giden para miktarı da azaldı. Erdoğan TL’deki değer kaybına karşı vatandaşlardan yastık altındaki dövizlerini bozdurmasını istedi. Erdoğan’ın faizleri indirmesi için sert sözlerle çıkıştığı Merkez Bankası Başkanı Başçı’nın görev süresiyse doldu, yerine yardımcısı Murat Çetinkaya atandı. Dolar yılını 3,5 TL seviyesinden kapattı.

13 Ağustos 1 dolar 6,89 TL

Dolar yılını TL aralığında kapatırken, 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı ve genel seçimlerinin ardından 5 TL sınırını da aştı. Seçimler öncesinde 23 Mayıs’ta döviz kurundaki ani yükseliş karşısında olağanüstü toplanan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK), faiz arttırımına gitti. Kurdaki ani yükseliş ekonomik dengeleri de etkiledi, enflasyon yıllar sonra ilk kez yüzde 20’nin üzerine çıktı. Erdoğan ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ sözleriyle faizin düşürülmesi yönündeki çağrılarını sürdürdü.

Nisan 'de gerçekleşen referandum sonucunda parlamenter sistemden Cumhurbaşkanlığı sistemine geçilen Türkiye’de ’deki seçimlerde Erdoğan, Cumhurbaşkanı seçildi. Erdoğan, “Bu kur filan, bunların hiçbirisi bizim geleceğimizi belirleyen şeyler değil. Bizim geleceğimizi, biz belirleyeceğiz. 24'ünde siz bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra bu faizle şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz” sözleriyle, seçimi kazanması halinde doların düşeceğini ifade etmişti. Ancak seçimden iki ay sonra, Ağustos ayı başında yaşanan gelişme TL’ye ağır darbe vurdu.

Casusluk yaptığı suçlamasıyla 9 Aralık 'da tutuklanan ABD'li Rahip Andrew Brunson'ın ev hapsine alınması sonrası, ABD’den peş peşe sert açıklamalar geldi. Brunson'ın serbest bırakılmaması durumunda Türkiye'ye ekonomik yaptırım uygulanacağının duyurulmasıyla Ağustos ayı başında 5 TL olan dolar bir hafta içerisinde 6,5 TL seviyesini geçti. 12 Ağustos gecesi uluslararası piyasalarda 7,20 TL’yi test etti. Ekim 'de Brunson'un serbest bırakılmasının ardından dolar yeniden 5 TL seviyesinin üzerine geriledi. Dolar kuru yılını 5,29 TL’den kapattı.

9 Mayıs 1 dolar 6,24 TL

31 Mart ’daki yerel seçimlerde AKP en fazla belediye başkanlığı kaybeden parti oldu. Başkent Ankara dahil, birçok kritik il ve büyükşehri rakiplerine kaptırdı. Yüksek Seçim Kurulu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçiminin iptaline ilişkin AKP’nin yaptığı itirazıysa 36 gün sonra kabul etti, seçimin yenilenmesine karar verdi. YSK’nın açıklamasıyla Türk Lirası dolar karşısında son ayların en büyük değer kaybını yaşadı, 9 Mayıs günü 6,24 TL’den işlem gördü.

Bu gelişmeler yaşanırken Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya da görevden alındı. Yardımcısı Murat Uysal bir gece yarısı Cumhurbaşkanı kararıyla yerine atandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çetinkaya’nın görevden alınmasına ilişkin “TCMB (başkanını) görevden alma yetkisini de aldık, laf dinlemiyordu. Yeni arkadaşla devam ettik. Dedik ki faiz oranlarını düşüreceğiz” sözlerini kullandı. Böylece bir yıl sürecek hızlı faiz indirimi süreci de başladı. Uysal, yüzde 24’ten devraldığı faizi 12 ayda 8,25’e kadar indirdi. Türk Lirası’nın çekiciliğini azaltan faiz indirimi sürecine ve yerel seçimlerin doları sert yükseltmesine rağmen, ’da dolar 6 TL’nin altında işlem görmeye devam etti. Yaşanan gelişmelere karşın dolarda 6 TL’nin altına hızlı düşüş, piyasalarda TL’nin değer kaybının durdurulabilmesi amacıyla Merkez Bankası ve kamu bankalarının milyarlarca doları bulan satışlar yaptığı şeklinde yorumlandı.

6 Kasım 1 dolar 8,58 TL

Merkez Bankası ve kamu bankaları, Türk Lirası’nın korunması için piyasaya döviz sürmeye devam etti. Bu amaçla ’dan beri milyar dolardan fazla döviz sürüldüğü iddiası gündeme geldi. Bu müdahaleyle döviz arzının belirginleştiği Haziran ayından itibaren dolar 6,85 TL seviyesine gerileyerek, aylarca bu seviyeden işlem gördü. Merkez Bankası’nın altın ve swap hariç döviz rezervinin hızla eriyerek eksiye düştüğü tartışmaları da böylece ortaya çıktı. Kuru ve faizi baskılamaya yönelik politikalar döviz mevduatına yönelişi de hızlandırdı. yılı TL’ye güvenin aşınmasıyla döviz mevduatlarının payının, ekonomik krizinden bu yana en yüksek seviyeye ulaştığı yıl oldu.

9 kez üst üste faiz indirimi yapan Merkez Bankası Başkanı Uysal, çift haneden düşmeyen enflasyon karşısında Eylül ayında ilk kez politika faizinde arttırıma gitti. Bu adım Türk lirasını destekledi. Ancak Ekim ayında faizin sabit tutularak piyasadaki artış beklentisinin karşılanamaması liradaki değer kazancını tersine çevirdi. 6 Kasım ’de 1 dolar 8,58 TL’den işlem gördü.

8 Kasım’da Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak görevinden istifa ettiğini duyurdu. 30 Kasım’daysa Merkez Bankası başkanı görevinden alınarak yerine Naci Ağbal atandı. Albayrak’ın istifası ve Merkez Bankası’nı yeniden siyasi etkiden bağımsız hale sokacağı yönünde güçlü mesajlar veren Ağbal’ın göreve gelişi doların ateşini de düşürdü. “Acı da olsa doğru reçeteleri uygulayacağız” açıklamasını yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da ‘ekonomide yeni dönem’ ve göreve gelen ekonomi yönetiminin destekleneceği vurgusuyla, Dolar/TL kuru yılını 7,5 seviyesinin altında kapattı.

21 Ekim 1 dolar 9,47 TL

Erdoğan yeni ekonomi yönetimine destek mesajı verse de bu uzun sürmedi, Naci Ağbal da dört ay sonra görevinden alındı. Böylece 20 ayda Merkez Bankası’nın başındaki isim dördüncü kez değişti. Yerine eski milletvekili Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu atandı. Ağbal görevden alınmasından bir gün önce, beklentilerin üzerinde baz puan faiz artışıyla politika faizi oranını yüzde 19’a yükseltmişti. Göreve geldiği tarihte 8,58 TL olan dolar kuru, Ağbal döneminde 7 seviyesinin altına düşmüştü ancak piyasalar başkanlık değişimine sert tepki verdi, dolar 8 TL’nin üzerinde hızla yükselmeye başladı.

Kavcıoğlu, ilk kez 23 Eylül'de politika faizini baz puan düşürerek yüzde 18'e indirdi. Karar öncesi 8,64 seviyelerinde olan kur, kararın açıklanmasının ardından 8,80 seviyesine kadar yükseldi.

Ekim ayında 9 liraya ulaşan kur, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kavcıoğlu’yla görüşmesi ve Merkez Bankası’nın iki başkan yardımcısıyla, bir Para Politikası Kurulu üyesini görevden alması sonrası 9 liranın da üzerine tırmandı. Erdoğan'ın kabine toplantısı sonrası Suriye’yle ilgili sınır ötesi operasyon açıklaması da doların ateşini yükseltti. 18 Ekim’de dolar 9,32 TL’ye yükselerek tarihi rekor kırdı.

21 Ekim’de Merkez Bankası’nın politika faizini sürpriz bir şekilde baz puan indirmesiyle, dolar 9,47 seviyesini görerek bir rekor daha kırdı.

18 Kasım 1 dolar 11,25 TL

Merkez Bankası’nın politika faizi kararından bir gün önce Cumhurbaşkanı Erdoğan meclisteki konuşmasında “Anlayan anlar, anlamayan anlamaz biz faize milletimizi ezdirmeyiz” dedi, ‘faiz sebep, enflasyon sonuçtur’ söylemini tekrarladı. Bu sözler, enflasyonun yıllık bazda altı aydır yükselmeye devam ettiği ’de üçüncü kez faiz indirimine gidileceği ihtimalini kuvvetlendirdi. Dolar 10,56 liraya kadar yükseldi. 18 Kasım’da Merkez Bankası PPK toplantısı kararında, Eylül ve Ekim ayında olduğu gibi ‘indirime devam’ dedi. Politika faizi baz puan düşürülerek yüzde 15'e çekildi. Dolar/TL faiz kararının açıklanmasıyla 11,25 TL’yi aştı. TCMB, PPK toplantısı kararında faiz indirimine aralık ayında da devam edeceği sinyalini verdi.

23 Kasım 1 dolar 13,5 TL

22 Kasım’da Bakanlar Kurulu toplantısının ardından konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir kez daha düşük faizi savundu. Erdoğan, büyüme, istihdam ve yatırım odaklı bir politika izlediklerini belirterek, "Bu politikayla biz ne yaptığımızı, niçin yaptığımızı, nasıl yaptığımızı, hangi risklerle karşı karşıya olduğumuzu gayet iyi biliyoruz" diye konuştu.

23 Kasım’da ise Türk Lirası, Amerikan Doları karşısında tarihinin en sert değer kayıplarından birini yaşadı. 22 Kasım’da piyasa kapanışında 11,83 olan kur, 23 Kasım’da saatler içinde 13,50 seviyesine kadar yükseldi. Önce kur, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin grup konuşmasında ‘‘faiz kamburdur’’ sözlerini kullandığı dakikalarda 11,84 seviyesinden 12,65 seviyesine çıktı. Bunun ardından Merkez Bankası’nın Türk Lirası’nın hızlı değer kaybı karşısında, “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının uygulanmakta olan dalgalı kur rejimi altında kur seviyesine ilişkin bir taahhüdü yoktur. Merkez Bankası belli koşullar altında kalıcı yön amacı taşımadan sadece aşırı oynaklığa müdahale edebilmektedir. Döviz piyasalarında gerçekçi olmayan ve iktisadi temellerden tamamen uzak, sağlıksız fiyat oluşumları gözlemlenmektedir” açıklamasını yapmasıyla dolar yeni tarihi zirvesini gördü. Piyasaların bu açıklamaya sert tepki vermesiyle kur 13,50 liraya kadar çıktı. Dalgalı görünüm 24 Kasım’da da sürdü. Sabah saatlerinde 13 liradan alıcı bulan dolar, gün içinde toparlanarak 11,60 seviyelerine kadar gevşese de ardından 12 liranın üzerine çıktı.

20 Aralık 1 dolar 18,35 TL

2 Aralık’ta Lütfi Elvan, Hazine ve Maliye Bakanlığı görevinden istifa etti. Yerine faiz indirimlerini savunan Nureddin Nebati atandı. Elvan görev tesliminde kamu maliyesini en iyi şekilde devrettiğini vurgularken, Nebati "Önceliğimiz yüksek faiz değil, yatırım ve istihdam olacak" dedi. 16 Aralık’ta Merkez Bankası’nın gösterge faizini yüzde 14’e düşürmesi dövizin ateşini daha da yükseltti. 20 Aralık’ta 1 dolar, 18,35 lirayı gördü. Aynı gece Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemine geçileceğini açıkladı. Buna göre vadeli TL hesaplarında eğer döviz fiyatı verilen faizden daha fazla artarsa, aradaki fark tasarruf sahibine ödenecekti. Erdoğan’ın açıklamasının ardından dolar hızla düşerek, 10,6 liraya kadar geriledi.

31 Mayıs 1 dolar 16,43 TL

Dolar, Aralık ayının son haftasında 11,,50 seviyesinde seyretti. Ancak Türkiye yeni yıla başta enerji olmak üzere birçok kalemde büyük zamlarla girdi. TÜİK verilerine göre Ocak ’de tüketici enflasyonu yüzde 48,69 oldu. 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başlaması ve Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) Mart ’de faiz artırımlarına başlaması doların yeniden TL karşısında yükselmesini de beraberinde getirdi. Şubat ayını 14 liranın altında kapatan dolar Mayıs sonunda 16 lirayı geçti.

19 Ağustos 1 dolar 18,13 TL

Erdoğan yönetiminin Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’la yeniden yakınlaşması ülkeye istenen ölçüde döviz akışını sağlamadı. İhracatta kırılan rekorlar, ithalatta kırılan rekorların altında kaldı ve Mayıs ayında 12 aylık cari işlemler açığı 29 milyar milyon dolara yükseldi.

Enflasyon, tartışmalı TÜİK rakamlarıyla bile Haziran ’de yüzde 78,62’ye çıktı. Birçok merkez bankası enflasyonla mücadeleyi merkeze alıp faiz arttırımına giderken Bakan Nebati, 6 Haziran’da “Biz bir yol ayrımına gittik. Enflasyonla birlikte büyümeyi tercih ettik. Yoksa enflasyonu düşürmek için çok sert tedbirler alabilirdik” dedi.

Merkez Bankası böyle bir ortamda politika faizini yüzde 14’te tutmayı sürdürdü. 40 yılın en yüksek enflasyonuyla karşı karşıya kalan FED ise politika faizini yüzde 2,,50 aralığına yükseltti. Dolar yeniden 18 lira sınırına dayanarak 17,93 TL oldu. 19 Ağustos’taysa piyasaların faizin sabit bırakılacağı beklentisinin aksine Merkez Bankası politika faizini sürpriz bir kararla baz puan indirerek yüzde 13'e çekti. Dolar/TL kararın ardından 18'i aştı. Merkez Bankası yılını faizi yüzde 9’a indirerek tamamlarken dolar kuru da yıl sonuna dek 18,6 TL’ye kadar yükseldi.

7 Haziran 1 dolar 23,14 TL

’ün Şubat ayında Merkez Bankası faizi 50 baz puan daha indirerek yüzde 8,5’a düşürdü. 24 yılın zirvesini gören enflasyonsa baz etkisi kaynaklı düşüşe geçti. Bu sırada dolar kurunun 18,,80 aralığında sabit kalması, kurun artarak enflasyonun yükselmemesi için Merkez Bankası tarafından döviz satışına hız verildiği şeklinde yorumlandı. 14 Mayıs’taki cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri öncesinde Merkez Bankası'nın net rezervlerindeki kayıp son 2 ayda 25 milyar dolara ulaştı. Rezervlerin 21 yılın ardından eksiye düşmesi, piyasadaki döviz sıkıntısı ve bankalardan dövizini çekmek isteyen vatandaşlara yaşatılan gecikmeler, seçim sonrası bir kur patlaması ihtimalini gündeme taşıdı.

TCMB'nin net uluslararası rezervleri, 19 Mayıs itibarıyla eksi 0,2 milyar dolar seviyesine geriledi. Swap hariç net rezervler ise 19 Mayıs haftasında eksi 60,3 milyar dolar oldu. Böylece net rezervler Şubat 'den bu yana ilk defa eksiye geçmiş oldu. Erdoğan seçimler öncesinde Merkez Bankası'nın rezervlerine ilişkin Körfez ülkelerinden gelen destekleyici sıcak paranın devam edeceğine işaret etti.

7 Haziran’daysa döviz kurları hızlı bir yükselişe geçti. Dolar bir günde lira karşısında yüzde 7 değer kazanarak 23 TL’yi aştı. Seçimin ardından değişen ekonomi yönetiminin bundan sonra nasıl yol alacağıysa merak konusu.

Merkez Bankası, döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edildiğini bildirdi. Müdahaleyle dolar/TL 13,88'den 13,60'a geriledi.

BORSA İSTANBUL ARTIDA

Borsa İstanbul BİST Endeksi'nde ise işlemler rekor seviyelerde gerçekleştiriliyor. puanı aşan BİST , dünkü kapanışa göre yüzde 1,5'in üzerinde primli.

TCMB'den yapılan açıklamada;

"Döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale edilmektedir" denildi.

TCMB 1 Aralık tarihinde, 'ten bu yana ilk kez döviz piyasasında satım yönünde müdahalede bulunmuştu.

NTV uygulamasını indirin, gelişmelerden haberdar olun