Finans Merkezi Ne Zaman Bitecek

AKP hükümetinin ilk kez yılında duyurduğu İstanbul Finans Merkezi Projesi, Haziran ayından itibaren faaliyete geçmeye hazırlanıyor. Ankara'da bulunan finans sektörünün tüm düzenleyici kurumları, önümüzdeki günlerde İstanbul Ataşehir'deki İstanbul Finans Merkezi'ne taşınmaya başlayacak. Merkezin tamamen faaliyete geçmesi ile İstanbul'a yaklaşık bin kişilik yeni göç dalgası yaşanması bekleniyor.

Hükümet, İstanbul Finans Merkezi'nin 10 yıl içinde Türkiye ekonomisine milyar dolar gelir sağlayacağı iddiasında. Ancak DW Haber'e konuşan finans uzmanlarına göre, mevcut ekonomi politikaları ve hukuk sistemi ile İstanbul'un küresel bir finans sistemi olması pek olası değil. Şehir plancıları ise İstanbul Finans Merkezi ile oluşacak yeni göç dalgasının İstanbul'da kentsel sorunları ağırlaştıracağını belirtiyorlar.

Ankara'dan göç başladı

İstanbul Ataşehir'de yaklaşık 10 yıldır yapımı devam eden İstanbul Finans Merkezi'nin (İFM) Haziran itibariyle kapılarını açması bekleniyor. Bu nedenle başkent Ankara'daki finans piyasasını düzenleyici kurumlar ve on binlerce çalışan Ankara'dan İstanbul'a taşınıyor.

İFM'de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Borsa İstanbul, Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Türkiye Sigorta ve İŞ GYO ofisleri bulunacak. Merkez ayrıca 1,4 milyon metrekare ofis alanları, bin metrekare alışveriş merkezi, ve 30 bin metrekarelik 5 yıldızlı oteli, kişilik konferans merkezi ve 26 bin araç kapasiteli otoparkı ile devasa bir yaşam alanı olacak. Merkez, günlük 75 bin çalışan ve ziyaretçiyi ağırlayacak.​​​​

Peki İstanbul, söz konusu projenin hayata geçmesi ile küresel bir finans merkezi olma hedefini yakalayabilecek mi?

"En büyük sorun hukuk sistemi"

DW Türkçe'ye konuşan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İşletme Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı'ya göre, Türkiye'nin ekonomi politikaları, hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı gibi alanlarda son 10 yılda yaşadığı gerileme, İstanbul'un küresel bir finans merkezi olması önündeki en büyük engel.

New York ve Londra gibi itibar sahibi bir finans merkezi olabilmenin temel şartının o ülkedeki demokratik uygulamalar ve evrensel hukuk hizmeti olduğunu dile getiren Prof. Günçavdı, "İFM ilk açıklandığı zaman Türkiye'de hükümet evrensel insan hakları, hukukun üstünlüğü gibi değerleri savunuyordu. Ama aradan 10 yıl geçtikten sonra, artık o noktada değiliz" diyor.

Şu anda Türkiye'nin demokrasi, insan hakları ve özgürlükler gibi konularda dünyadaki algısının ciddi anlamda bozuk olduğuna işaret eden Günçavdı, "Siz bu şekilde baskıcı yönetim tarzıyla, bütün kararların tek adamın ağzına baktığı böyle bir rejim içerisinde böyle bir finans merkezi kurarsanız, bu merkez bölgedeki kayıt dışı paraların, en hafif tabiriyle gelip aklandığı bir merkez olur" diye konuşuyor.

"Türkiye'de hukuk öngörülebilir değil"

Küresel çapta yatırımcılara danışmanlık hizmeti veren pek çok kurum açısından da, İstanbul Finans Merkezi'ne ilişkin endişelerin odağında Türkiye'nin "hukuk sistemi" yer alıyor.

Küresel borsa, emtia ve döviz piyasalarında yatırımcılara danışmanlık hizmeti sunan STRFS (Stratejistanbul Financial Solutions) Baş Stratejisti Dr. Atahan Çelebi, DW Türkçe'ye yaptığı açıklamada,  "Hukuki altyapıya sadece finans piyasasındaki regülasyonlar olarak değil, aynı zamanda genel hukukun işleyişi olarak bakmak lazım. Türkiye'nin şu son yıllarda bu konuda karnesi çok iyi değil maalesef. Genel hukukun bağımsız olması, uluslararası finansal hukukun koşullarına tam uyum, bakın burada uyum demiyorum, tam uyum olması gerekiyor" diye konuşuyor.

Küresel finans merkezlerinin temel özelliğinin uluslararası hukuka olan bağlılık olduğunun altını çizen Çelebi, Türkiye'nin ise bu konuda 'öngörülebilir' bir ülke olmadığını belirtiyor. Çelebi, şu görüşleri dile getiriyor:

"Öngörülebilir bir yasal çerçeveye ihtiyaç var. Ülkemizde yasal çerçevede çok hızlı değişimler olabiliyor. Bunlara keyfi demek istemiyorum ama çok hızlı kararlar alınabiliyor ve daha sonra geri adımlar atılabiliyor. Bunun çok finansa piyasasında karşılığı yoktur."

"Konut fiyatları daha da artabilir"

İstanbul Finans Merkezi için on binlerce çalışan Ankara'dan İstanbul'a taşınacak. Aileleri ile birlikte hesap edildiğinde, yaklaşık bin kişilik bir göç dalgası yaşanması bekleniyor. Merkez Bankası ve Ziraat Bankası'na bazı bazı birimlerin mart sonu itibariyle taşınmaya başladığı belirtiliyor.  Prof. Öner Günçavdı'ya göre, İstanbul Finans Merkezi nedeniyle yaşanacak bu göç akını, megakentteki konut satış ve kira fiyatlarını daha da yükseltebilir.

Bugün İstanbul konut piyasasındaki temel sorunun hem satın alma hem de kiralama fiyatlarının yüksekliği olduğunu belirten Günçavdı, "TL'nin değer kazanması ve böyle bir finans merkezi olması durumunda, bu kontrol edilemez bir noktaya gelir. Bunu tabii ki inşaatçılar ister. Kiralar bugünkünün çok daha üstüne çıkar. Ev satın almak yerliler için imkansız bir hale gelir" değerlendirmesinde bulunuyor.

"Trafik sorunu ağırlaşacak"

Finans Merkezi projesine ilişkin bir başka endişe de, devasa projenin yoğun trafik ve deprem tehlikesi altındaki kentte yeni bir tehdit yaratabilecek olması. DW Türkçe'ye konuşan Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu, İstanbul'un halihazırda kapasitesinin çok üzerinde bir nüfusa ev sahipliği yaptığını, bu nedenle trafik sorununun her geçen gün arttığını dile getiriyor. Bu şartlar altında İFM'nin İstanbul'un sorunlarını daha da ağırlaştıracağını vurgulayan Giritlioğlu, şöyle konuşuyor:

"İstanbul'un zaten mevcut yükü doz aşımına uğramış durumda. Daha fazla nüfusu kaldıramıyor, daha fazla trafiği kaldıramıyor. İstanbul halkının bugün yüzde 99'u derdiniz ne deseniz, trafik diyor. Şimdi Ataşehir'in içine bin nüfuslu neredeyse yeni bir ilçeyi daha sokuyorsunuz ve İstanbul halkını bu yeni ilçeyle yaşamaya mahkum ediyorsunuz. Artık İstanbul daha fazla bu talanı kaldırabilecek, bu kentsel baskıları, bu mega projeleri tolere edebilecek durumda değil."

İlk kez 'de açıklanmıştı

AKP iktidarı ilk kez yılında Ankara'da bulunan kamu bankaları ve finans kuruluşlarının İstanbul'a taşınacağını açıkladı. İlk önce olarak duyurulan açılış tarihi önce 'e, sonra 'ye ve ardından 'ye ertelendi.  Türkiye Varlık Fonu, Eylül 'de 1,6 milyar TL bedelle projede adı bulunan inşaat şirketlerinin haklarını satın aldı. Ekim ayında ise İFM'den yapılan açıklamada, projenin 10 yıl içinde dünyanın en önemli 10 küresel finans merkezinden biri olması ve milyar dolarlık gelir yaratmasının hedeflendiği kaydedildi.

"İslami Tahkim oluşturacağız"

Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Prof. Dr. Göksel Aşan da, sonunda Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada, ortasında önemli kısmı faaliyete geçecek olan İFM'de Körfez ülkelerinin önemli yer tutacağını belirtmişti. İFM içerisinde bir "Tahkim Merkezi" de kurulacağını dile getiren Aşan, "İFM Tahkim Merkezi'ni kuruyoruz. Bunun altında ilk defa 'İslami Tahkim'i oluşturacağız" diye konuşmuştu.

Bize yazın

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Cumhuriyetin yılının arifesinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın güçlü liderliğinde, Türkiye Yüzyılı'na yaraşır bir eser olan İstanbul Finans Merkezinin 17 Nisan'da açılacağını belirtti.

İstanbul'un dünyanın en önemli finans başkentlerinden biri olma yolunda Finans Merkezinin büyük bir adım olduğuna dikkati çeken Nebati, "Ülkemize hayırlı olsun." ifadesini kullandı.

İstanbul Finans Merkezi'nden yapılan açıklamaya göre, tek seferde inşa edilmiş, dünyanın en büyük ve en gelişmiş alt yapı imkanlarına sahip olan İstanbul Finans Merkezi, mimari tasarımları ve üst düzey donatılarıyla İstanbul ve Türkiye'nin yüz akı olacak.

Son teknolojiyle donatılmış ofisleri, sahip olduğu imkanlar ve bünyesinde yer alacak dev finans kuruluşları ile adını dünyanın önde gelen finans merkezleri arasına yazdıracak olan İstanbul Finans Merkezi'nde ilk kurdele, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılacağı bir törenle 17 Nisan Pazartesi günü kesilecek.

İstanbul Finans Merkezi, 1,3 milyon metrekare ofis alanı, bin metrekarelik alışveriş merkezi, 2 bin kişilik kongre merkezi, 5 yıldızlı oteli ve akıllı şehir modeli ile yurt içi ve yurt dışından birçok misafiri ağırlayacak.

Projede bankalar etabının açılmasıyla birlikte yurt içinden ve yurt dışından yine önemli banka ve finans kuruluşlarının da İstanbul Finans Merkezi'nde yer alması bekleniyor.

Dev finans projesinin bankalar etabında Vakıfbank, Ziraat Bankası ve Halk Bankası'nın ilgili birimleri faaliyete geçecek.

Projede ofisler ve alışveriş merkezi kapasitesinin çok daha üzerinde talep topladı
Merkezde son teknoloji ile donatılmış 21 ofis binası bulunuyor. Ofisler ve alışveriş merkezi açılışın çok öncesinden kapasitesinin çok daha üzerinde talep topladı. A sınıfı binalarda tüm yönetim sistemlerini tek bir çatı altında toplayan proje, dünya standartlarının üzerinde ve akıllı şehir modeli ile tasarlandı. Projede tüm ofisler açılabilir pencereler ve UV filtreli havalandırma sistemleri ile donatıldı.

Merkezdeki ofis çalışanlarıyla birlikte her gün bin ziyaretçiyi ağırlaması beklenen alışveriş merkezinde yerli ve yabancı dünyaca ünlü restoran ve perakende markalarının mağazaları yer alacak. Açık havada, toplam 3,3 kilometre uzunluğundaki cadde, sokak ve meydanlara yayılmış şekilde iki katta alışveriş imkanı sağlayacak. AVM içerisinde, gün boyu gastronomi, giyim, teknoloji, sanat, eğlence ve diğer perakende kategorileriyle geniş hizmet ve marka yelpazesi sunulacak.

5 yıldızlı otel hizmet verecek

İstanbul Finans Merkezi bünyesinde yer alan 5 yıldızlı otel, uzun dönemli konaklamaya uygun yapıda ve ziyaretçilerin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak tasarlandı. oda sayısı ve 80'e yakın uzun süreli konaklamaya uygun oda tipi ile hizmet verecek.