Sultan Unvanını Kullanan Ilk Türk Hükümdarının Adı Nedir

Hadi ipucu sorusu 24 Nisan 2019'da Osmanlı Devleti ile ilgili geldi. Geçmişte 3 kıtaya yayılmış Osmanlı devleti, birçok ülkeyi de etkisi altına almıştı. Peki, Orhan Gazi'den devraldığı sancağı, Balkanlar'dan başlayarak Avrupa'ya kadar sokmayı başaran ve Sultan unvanını da taşıyan ilk padişah kimdir?

Edirne, Bizans İmparatorluğu’nun elinden alınması ile 1453 yılına kadar Osmanlı Devleti’nin başkentliğini yapmıştır. O dönem Osmanlı Devleti’nin padişahı, babası Orhan Gazi’den devraldığı sancağı, Balkanlar’dan başlayarak Avrupa’ya kadar sokmayı başarmıştır. “Sultan” unvanının da ilk olarak verildiği bu padişah kimdir? İşte 24 Nisan Hadi ipucu sorusu…

OSMANLI’DA SULTAN UNVANINI KULLANAN İLK PADİŞAH

CEVAP: I. Murad

1. MURAD KİMDİR?

1.Murat, babası Orhan Gazi’den devraldığı sancağı, Balkanlar’dan başlayarak Avrupa’ya sokmuştur. Daha şehzadeliği döneminde babası ile birlikte savaşlara katıldı, Bursa fethedildikten sonra Bursa Sancak Beyi olarak görev aldı. Bir taraftan Balkanlar’da savaş verirken, bir tarafta Karaman Oğlu Beyliği ile savaş verdi. Yapılan savaşta Karaman Oğlu Beyliğini ordusu bozguna uğrattı ve bütün eşyalarını ve silahlarını bırakıp kaçamalarına rağmen beylik tamamen yok olmadı ve daha sonraki yıllarda Karaman Oğlu Beyliği 1. Murat’tan sonra tahtın başına geçecek Yıldırım Beyazıt için de sorun oldu.

1. Murat yapacağı bütün işlerde ve planladığı savaşlarda muhakkak ulemanın fikrini aldı, öyle hareket etti. Yalnız, Osmanlı tarihinde kardeşlerini boğdurarak tahta geçen ilk padişah olarak biliniyor. Bu sebeple yakınındaki üst rütbeli askerler ve vezir heyetini hep hanedan dışından oluşturmak zorunda kaldı.

Yaklaşık olarak 30 yıl padişahlık yapmış olan 1. Murat babasının sağlığında katıldığı savaşların haricinde, tahta oturduktan sonra; tahtta boşluk olduğunu sanan ve Çorlu, Burgaz ve Malkara’ Ankara’yı işgal eden Bizanslılar üzerine ilk hareketini düzenledi ve bu bölgeleri geri aldı. Ardından Edirne, Gümülcine’yi aldı. Bunun üzerine paniğe kapılıp haçlı seferi düzenleyen, Bizans Sırp Sındığı Savaşı yapıldı. Devamında Anadolu’da Kütahya Simav, Tavşanlı, Emet ve Konya ve Isparta dolaylarını ele geçirdi.

1. Murat bu seferlerden birinde iken Tahtına vekalet eden oğlu Savcı bey bir isyan çıkardı. Babasının yokluğundan istifade eden ve daha 14 yaşında olan Savcı Bey, dolduruşlara gelip padişahlığını ilan etti ve merkezde bırakılan ordunun komutasını aldı. Bunu duyan 1. Murat seferi iptal edip oğlu ile savaştı. Oğlunun ordusunu bozguna uğrattı. Oğlu Bizans’a kaçtı. Ama orada yakalanıp babasının huzuruna çıkarıldı. Babası o kadar kin ve nefret doluydu ki oğluna karşı önce gözlerine mil çektirip, sonra da boğdurdu.

Bu sırada komutanları Balkanlarda Sofya’yı, Vardar’ı, Makedonya’yı, Selanik’i, Manastır’ı ve birçok şehri ele geçirdi. Ömrü savaşlarda geçen padişah yine savaş meydanında ruhunu teslim etmiştir. Kosova meydan muharebesinin bitiminde savaş alanını gezerken, bir Sırp tarafından hançerlenerek öldürüldü. Savaş bitince iç organları boşaltılıp Kosova’ya defnedilmiş ve naaşı Bursa’ya getirildi. Türbesi Bursa Çekirge’de Muradiye Külliyesi olarak ziyaret edilen bir yer olarak günümüzde hala varlığını sürdürüyor.

AnkaraAvrupaBursaÇorluEdirneIspartaKaramanKimdirKonyaKosovaKütahyaMakedonyasavcı

WebTekno''da yer alan bilgilere göre; Şah, şehinşah, padişah, kral, prens ve daha pek çok unvan ile tarihteki farklı devletlerde karşılaşabiliriz ancak sultan unvanı, Türk ve Müslüman devletlere özel bir unvandır. İslamiyeti kabul ettikten sonra Türk devlet liderleri arasında yaygın olarak kullanılan sultan unvanının ilk sahibi ise tarihin en başarılı devlet adamlarından biri olarak kabul edilen Gazneli Mahmut’tur.

Gazneli Mahmut, pek çok hükümdara göre oldukça kısa bir yaşam sürmüştür. Ancak tahtta kaldığı süre boyunca yaptığı seferler nedeniyle tarihin en önemli devlet adamlarından ve komutanlarından biri olarak kabul edilir. Özellikle hayatının son yıllarına kadar art arda yaptığı Hindistan seferleri, onun adını tam anlamıyla tarihe kazımıştır. Gelin sultan unvanını ilk kullanan Türk hükümdarı Gazneli Mahmut kimdir?

SULTAN UNVANINI İLK KULLANAN TÜRK HÜKÜMDARI KİMDİR? GAZNELİ MAHMUT’U TANIYALIM:

Mahmud Gaznevi ve Yemin el-Devlet Abdülkasım Mahmut ibn Sebük Tigin gibi isimlerle de anılan Gazneli Mahmut, 971 yılında bugün Özbekistan sınırları içinde bulunan Buhara kentinde dünyaya gelmiştir. Babası Sebük Tigin Türk asıllı bir Memlük komutanı, annesi ise Fars hanedanından gelen bir prensesti. Mahmud-ı Zâbulî lakabı da annesinden gelir.

Gazneli Mahmut, ilk gençlik yıllarından itibaren devlet işlerine oldukça meraklı biriydi. Bu merakı boşuna değildi çünkü kendisi bu konuda oldukça başarılıydı. Genç yaşta Horasan genel valisi olarak görev yapmaya başladı. Vali olarak görev yaptığı süre boyunca pek çok isyanın bastırılmasında ve kamu düzeni sağlanmasında önemli roller oynadı.

Sebük Tigin’in lider ve Gazneli Mahmut’un henüz bir vali olduğu dönemde, bölgedeki Türkler arasında İslamiyet yavaş yavaş yayılıyor ancak bu nedenle pek çok çatışma da yaşanıyordu. Bölgede küçüklü büyüklü pek çok devlet ve henüz devlet olmayan ama gücü elinde tutan topluluklar vardı. Yani Gazneli Mahmut’un tahta çıkacağı atmosfer pek de iç açıcı değildi.

TAHTA ÇIKAN GAZNELİ MAHMUT’A SULTAN UNVANINI KİM VERMİŞTİR?

Babası Sebük Tigin öldüğü zaman tahta Mahmut’un kardeşi İsmail’in geçmesini ister. İsmail tahta çıkar ancak Mahmut bunu kabul etmez ve sadık ordusu ile Gazne’ye saldırarak İsmali’i tahttan indirir. Sonunda Gazneli Mahmut, 998 yılında Gazne Devleti’nin başına geçer. Yapılacak çok iş vardır, çünkü ortalık epey karışıktır.

Gazneli Mahmut tahta çıktığı gibi çevresinde bulunan komşu devletlerle mücadeleye girişir. Önce Karahanlılar, sonra Seferiler ve son olarak da Samanoğulları ile büyük savaşlar verir. Bu savaşların elbette temel amacı kendi devletinin gücüne güç katmak ve olası tehditleri önlemektir. Savaşların diğer bir amacı ise henüz Türkler arasında yeni yeni yayılmaya başlayan İslamiyeti güçlendirmektir.

En sonunda tam anlamıyla bağımsız bir devlet kuran Gazneli Mahmut, Abbasi Halifesi Ahmed el-Kâdir bi’l-Lâh’a elçiler göndererek durumu bildirir. Halife, Gazneli Mahmut’a bir hil''at, taç, bayrak ve en önemlisi bir Menşûr gönderir. Menşûr ile birlikte artık Gazneli Mahmut, imparator anlamına gelen sultan unvanını kazanmış ve Gazneli Sultan Mahmut olmuştur.

GAZNELİ SULTAN MAHMUT, GÖZÜNÜ HİNDİSTAN’A DİKİYOR:

Çevresinde tehlike yaratan komşu devletleri bertaraf ederek kuzey sınırını güvence altına alan Gazneli Sultan Mahmut gözünü daha uzağa, Hindistan’a dikmiştir. O dönem Hindistan’da Müslüman sayısı hiç yok denecek kadar azdı. İslamiyet inancına göre Hintliler puta tapıyorlardı ve onlarla mücadele edilmesi gerekiyordu. İslam sultanı, bunu görmezden gelemezdi.

Gazneli Sultan Mahmut, ilk Hint seferini 1001 yılında başlattı. Karşısında oldukça büyük bir ordu vardı. Daha da kötüsü, karşısındaki orduda yüzlerce fil vardı. Gazneli Mahmut, Türklerin benzersiz savaş taktiği olan turan ya da diğer adıyla hilal taktiğini uyguluyordu. Adım adım Hindistan içinde ilerliyordu ancak koca yer bir günde fethedilemezdi.

1001 ve 1027 yılları arasında farklı büyüklüklerde birliklerle Hindistan üzerine tam 17 sefer düzenlendi. Bazı seferden eli boş dönse de Gazneli Sultan Mahmut hiçbir zaman yılmadı ve mücadeleyi sürdürdü. Birçok bölgeyi ele geçiren Gazneli Mahmut, bu süreçte bir de gazi unvanı aldı ve Gazneli Gazi Sultan Mahmut olarak anılmaya başladı. Ancak yorgun düşmüştü.

GAZNELİ GAZİ SULTAN MAHMUT’UN ÖLÜMÜ:

Gazneli Mahmut, tahta çıktığı andan itibaren bir an olsun boş durmamış ve hayatının büyük bir bölümünü savaş meydanlarında geçirmiştir. Doktorların hiçbir tavsiyesini dinlemediği için sonunda yorgun düşmüş ve hastalanmıştır. 1030 yılında, henüz 58 yaşındayken hayatını kaybetmiştir. Tarihçilere göre Gazneli Sultan Mahmut, verem nedeniyle ölmüştür.

Her büyük hükümdar sonrası yaşanan olaylar, Gazneli Gazi Sultan Mahmut’un ölümü sonrası da yaşanmış yani tarih tekerrür etmiştir. 1040 yılında Selçuklu Devleti ile yaşanan Dandanakan Muharebesi ile birlikte Gazne Devleti güç kaybetmeye başlamış ve sonunda 1187 yılında Afgan yerlisi bir grup olan Gurlular tarafından Gazne Devleti ortadan kaldırılmıştır.

GAZNELİ MAHMUT NELER YAPMIŞTIR?

Gazneli Mahmut, tarihin gördüğü en önemli devlet adamlarından ve komutanlardan biri olarak kabul edilir. Vali olarak görev yaptığı sırada ve tahta çıktıktan sonra yaptıkları sayesinde tarihte önemli bir yer edinmiştir. Kendisi de bir şair olan Gazneli Mahmut, sarayında bilim insanlarına ve sanatçılara büyük önem vermiştir. Hatta Firdevsi tarafından kaleme alınan Şehname adlı eser, ilk kez Gazneli Mahmut’a sunulmuştur.

Gazneli Mahmut’un adını gerçek anlamda tarihe altın harflerle kazıyarak ona sultan ve gazi unvanını veren icraatları ise İslam adına yaptığı mücadelelerdir. Pek çok tarihçiye göre Gazneli Gazi Sultan Mahmut olmasa, Türkler arasında İslamiyet böyle başarılı bir şekilde yayılmazdı. Bugün Hindistan’da yaşayan milyonlarca Müslüman, İslamiyetle tanışmalarını Gazneli Mahmut’a borçludur.

Gazneli Gazi Sultan Mahmut döneminde, bölgedeki küçüklü büyüklü Türk devletleri tek bir inanç çatısı altında toplanmışlardır. Dış siyasete olduğu kadar iç siyasete de önem veren Gazneli Mahmut, halkın refahını her zaman ön planda tutmuş ve yaptığı sayısız savaş sırasında bile halkın mağdur olmasının önüne geçmiştir. Yani Gazneli Mahmut unvanının hakkını vererek gerçek bir sultan gibi hükmetmiştir.