Türk Bilim Adamı Akıllı Robot Icat Etti

Robotların duyguları olabilir mi? Bu sorunun cevabı, ancak bilim kurgu filmlerinde “evet” olabilir. Çünkü gerçek hayatta herkes, robotların “hissetmediği” konusunda hemfikir.

Ancak Kingson Man ve Antonio Damasio adlı iki sinirbilimciye göre, robotların hissetmesini sağlamak mümkün olabilir. Bunun için yapmamız gereken tek şey, onları kendilerine yönelik tehlikeleri algılayacak biçimde programlamak. Böylece hayatta kalmak ve kendini korumak  için gereken hisleri ve davranışları geliştirebilirler.

Man ve Damasio, saygın bilim dergisi Nature’da yayımlanan makalede, “Bugünün robotları, duygudan yoksun. Benlik ve ‘hakkındalık’tan da yoksun. Tüm bu eksiklikler birbiriyle ilişkili” diye yazdı.

Tipik “akıllı” makineler, hastalıkları teşhis etmek ya da araba kullanmak gibi belirli görevleri tamamlamak üzere tasarlanıyor. Yani bu makinelerin zekası,daha önce hiç karşılaşmadığı durumların üstesinden gelebilecek, daha geniş çapta işlev gören insan zekasıyla aynı değil. Bilim insanları uzun süredir, yapay zekayı bu şekilde genelleştirebilecekleri yöntemi arıyor.

Man ve Damasio ise buradaki kayıp halkanın “hisler” olduğunu öne sürüyor:

Bu akıllı makinelerin sınırlı hareket alanlarında son derece iyi performans gösterdikleri doğru. Ancak somut dünyayla sınırlanmamış etkileşimlerde çok yetersizler.

Kendi yaklaşımlarının, dışa dönük algı ve soyut problem çözme yeteneğini öne çıkaran geleneksel zeka anlayışından farklı olduğunu vurgulayan ikili, şunları ifade etti:

Yüksek seviyeli bilişi, homeostazın eski biyolojik problemini çözmek için ortaya çıkan kaynakların bir çıktısı olarak görüyoruz.

İki sinirbilimci, insandaki hislerin “yapay” eşdeğerine sahip makineler üretmek için homeostazı ve onun biyolojik prensibini izlemek gerektiğine karar verdi. Homeostaz kavramı, hücre dışında gerçekleşen olaylar karşısında hücrenin kendi metabolizmasını koruma eğilimini tanımlamak için kullanılıyor.

İkiliye göre bu yöntem, şu anki yapay zeka teknolojisinde eksik gördükleri “kendini koruma” davranışının ve “hislerin” ortaya çıkmasını sağlayacak:

Her görev için bir robotu programlamak veya sınırlı bir davranış setiyle donatmak yerine, kendi hayatını korumaya çalışan bir robot üretelim; karşılaştığı zorlukları yaratıcı bir şekilde çözebilir. Bu robotlar dahili olarak yaratılmış bir kendini koruma perspektifiyle çevreyle etkileşime girecek ve onu öğrenecektir.

ScienceNews’te yer alan habere göre, Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde çalışan Man ve Damasio’nun “hisseden robotlara” dair beklentileri, iki alandaki gelişmelerle birlikte oluştu: Derin öğrenme ve yumuşak robotik.

Yumuşak robotik, canlı organizmalarda bulunanlara benzeyen yüksek derecede yumuşak malzemelerden robot üretimiyle ilgileniyor. Derin öğrenme de bir veya daha fazla gizli katman içeren yapay sinir ağlarını ve benzer makine öğrenme algoritmalarını kapsıyor.

İki sinirbilimciye göre, yumuşak robotik alanındaki ilerlemeler, gelecekteki hisli makineler için hammadde sağlayabilir. Derin öğrenme yöntemleriyse bu hisleri, hayatta kalmaya yönelik davranışlara dönüştürmek için gereken karmaşık hesaplamayı yapabilir.

Independent Türkçe için derleyen: Çağla Üren