Cihan Bebek Öldü Mü Son Dakika

_

46 Sbornik, C. XCI, 100.

47 Sbornik, C. XCI, 108.

48 Sbornik, C. XCI, 272.

49 Soloviev, History of Russia, 54.

50 Sbornik, C. XCI, 356-357.

51 1741 Nisan'indan Eylül'üne kadar Fransa, Avusturya'yi yok etmek için diplomatik manevralar yapmiç ve Avusturya'yi oldukça müjkül bir duruma düjürmüjtü. Reed Browning, Fransa'nin bu manevralarini, "Fransa'nin Diplomatik Ilmigi" olarak adlandirmiçtir. Browning, The Wars, 55- 72.

de onlarin dü§ü§üne yol afacak sava^i ba§latmi§lardi.52

Diger yandan bu durum Ingilizler ifin büyük bir hezimet oldu. Evvela, Finch ile Ostermann arasinda müzakere edilen tedafüi ittifak projesi akim kaldi. Ikinci olarak da Büyük Dü§es Anna Leopoldovna, Prens Anton Ulrich, Kont Ostermann, Feldmare^al Münnich ve Julia Mendgen gibi ihtilaldan sonra vatana ihanetle suflanan isimler, Edward Finch'in kendilerini komplo konusunda uyardiklarini itiraf ettiler. Bu durum yeni £arifeyi hif de memnun etmedi.53 Hatta Tarife §ayet devrik hükümet Finch'i dinlemi§ olsaydi asla tahta gefemeyecegini de söylemi^ti. Finch nafile yere kendini savunmaya fali^ti ama netice itibariyla artik bir istenmeyen bir adam olarak Rusya'da daha fazla kalamazdi.54 Görüldügü üzere ingiltere'nin Rusya'daki durumu hif de iyi vaziyette degildi. Fransizlar Ingilizleri bu alanda maglup etmi^lerdi.

Yeni Tarife Elizabeth, tahta fiktiginda Kont Ostermann'in Avusturya yanlisi siyaseti sona erdirmek ve isvef ile olan sava^i bitirmek istedi. Ancak Elizabeth her ne kadar bari§ yanlisi olsa da Büyük Petro döneminde kazanilan topraklardan taviz vermeye razi degildi. La Chetardie iki ülke arasinda mutavassit olamadi ve her ne kadar Tarife tarafindan hürmet görmeye devam etse de nüfuzu git gide azalmaya ba^ladi.55

Bu durum üzerine ingiltere, §ansini yeni hükümet nezdinde denemek istedi. 1742 Nisan'inda Edward Finch'in yerine tayin edilen Sir Cyril Wich, yeni hükümetin Avusturya'ya tutumu kar^isinda nabiz yokladi. Ancak ara^tirmalari sonucunda elde ettigi istihbarat, Isvef ile sava§ devam ettigi sürece Rusya'nin Avusturya'nin yardimina gelmeyecegi yönündeydi.56

Sir Cyril Wich ile ayni dönemlerde Ingiltere hariciyesine bu dönemde yön veren isimlerden biri olan Lord Carteret57 Londra'daki Rus elfisi Nari^kin'e, £arifenin Moskova'dan, Avrupa meselelerine daha yakin olabilecegi St. Petersburg'a dönmesinin daha iyi olacagini ve "Macaristan Kralifesi ve bütün Avrupa'nin selametinin imparatorifenin Prusya ve Lehistan58 krallarina tavsiyede bulunmasina" bagli oldugunu bildirmi^ti. Eger Tarife Elizabeth, dedikodularda belirtildigi üzere dini ayin ifin Kiev'e giderse bütün yaz hifbir §ey yapilamaz ve faydaci cephenin dü^manlari amaflarina ula§mi§ olurdu. Ancak Rus hükümeti Nari^kin'e bu konulari Ingiliz muhataplariyla konu^mama emri vermi^ti.59

Ingilizlerin elini rahatlatan yukarida belirtildigi üzere darbe sonrasi hükümette büyük bir nüfuza sahip olan Fransizlarin, Isvef ile Rusya'yi bari^tiramadiklarindan mütevellit eski nüfuzlarini kaybetmeleriydi. Bunun üzerine Ingiltere, eski politikalarini yeni hükümet üzerinde de denemeye karar verdi. Kral II. George, Rusya'nin Avusturya

52 Browning, The Wars, 65.

53 Edward Finch, büyük düjese, onunla kart oynayacak, hatta o, Saksonya elçisi Kont Lynar ve Julia Mendgen arasindaki mukareneti bilecek kadar yakindi. Sbornik, C. LXXXV, 478-479; XCI, 110

54 Aslinda Finch uzun zaman önce kendi istegi üzerine geri çagirilmiç ama çeçitli çartlardan ötürü geri dönememijti.

55 Sbornik, C. XCI, 450.

56 Sbornik, C. XCI, 460.

57 Carteret'in gûç kazanmasi ve savaçta daha agresif bir politika izleme süreci için bk. Browning, The Wars, 99-102.

58 Bu dönemde Lehistan Krali III. Augustus (1733-1764) Saksonya elektörü sifatiyla Prusya'nin yaninda Habsburg mirasini parçalamaya baçlamiçti. Bk. Browning, The Wars, 70-71.

59 Soloviev, History of Russia, 73.

lehine harekete gefmesini saglamasi ifin emir verdi. Kralin emirlerini aktaran Sir Cyril Wich, Avusturya'nin yok edilmesinin Rusya'nin ne kadar aleyhine olacagini ve Fransa'nin Rusya'ya kar§i habis tutumunu §u sözlerle aktardi:

"$üphesiz bütün dünya bilmektedir ki yalnizca ve tamamen Fransiz para yardimlari ile yapilan bu [Isvef ile] savap, Kuzey'in efendisi olabilmek igin Rusya'ya baski yapmak gayesiyle yapilmiptir. Ayni pekilde Avusturya Hanedani'nin da yok olmasi Fransa'nin plan ve sistemidir. Bu pekilde Avrupa'nin geri kalanini da köleleptirmek istemektedirler. Sarayinizin bunu agik olarak görmüyor olmasi mümkün degildir. Bu yüzden de o tacin tehlikeli görüplerine karpi gikma fazilet ve cesaretine sahip devletlere katilmak onlarin büyük ve zaruri menfaatidif

Carteret ayni zamanda Carife Elizabeth'in St. Petersburg'dan ayrilmamasini saglamasi yönünde de Wich'e emir verdi.60

Wich, evvela Carife Elizabeth'i Moskova'ya gitmeme hususunda ikna edemedi. Diger yandan Büyük ^ansölye Prens Cerkaski ve Vekil ^ansölye Besthuzev gibi devlet adamlarinin Avusturya'ya yardim etmek üzere mütemayil oldugunu görse de Elizabeth'in §u an Avusturya'ya fok kizgin oldugunu ve onun kizginligini azaltmanin zor olacagini rapor etmi^ti.61

Carife Elizabeth'in Avusturya'ya kizgin olma sebebi Avusturya ve Vremen^iklerle arasinda olan iligkiydi.62 Elizabeth'in §ahsi kizginligi devam ettigi sürece Ingiltere'nin Avusturya ifin destek bulmasi fok zordu.63

Fransa ne Rusya'yi ihtilaldan sonra kendi nüfuzuna alabildi ne de Isvef'in kaybettigi topraklari geri alabilmesini sagladi. Ancak Fransa'yi ba^arili kilan husus Rusya'yi Avusturya Veraset Sava^lari'nin fok hayati bir döneminde di^arida birakabilmesiydi. Bu Ingilizler ifin büyük bir hayal kirikligiydi. Yukarida belirtildigi üzere kita politikasini Avusturya ve Rusya arasindaki dostluga baglayan Ingiltere'nin iki devlet arasindaki feki^meden zarar gördügü a^ikärdi. Ihtilal sonrasi dönemde Ingiltere'nin Rusya'dan elde ettigi tek kazanf 1738'den beri müzakere edilen tedafüi ittifakin 1742 sonunda imzalanmasi oldu. Ancak 1741 ihtilali söz konusu antla^manin imzalanmasini en az bir yil geciktirmi^tir. Bu afidan bakildiginda 1741 ihtilali Ingilizlere hifbir pekilde yaramadi. Fransizlar ise her ne kadar beklentilerini tam olarak gerfekle^tiremeseler de en azindan Rusya'da, Avusturya kar^iti bir hükümdarin tahta oturmasini dogrudan veya dolayli 5 müdahaleleriyle sagladilar. 1741'de Rusya politikasi iflas eden Ingiltere 1742 sonrasi § sürefte kaybettigi pozisyonunu geri almak zorundaydi.

a ™ ^ 6) Ingiltere'nin I^ini Zorla^tiran Bir Mesele: Lopukhin Meselesi

« 8 «

§ ra- © Rusya'nin Avrupa politikalari ifin ne kadar önemli oldugunu bir an dahi aklindan

14

nest...

47238 47239 47240 47241 47242