TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
TÜRK DÜNYASINDAN
PARLAMENTER BAKIŞ
Парламентский Взгляд
Тюркского Мира
AZERBAYCAN ÖZEL SAYISI
Специальный выпуск “Азербайджан”
SAYI : 3
NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2019
ВЫПУСК : 3
АПРЕЛЬ- МАЙ-ИЮНЬ 2019
TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ KURUCUSU MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
Мустафа Кемаль Ататюрк - основатель государства Турецкой Республики
CUMHURBAŞKANI RECEP TAYYİP ERDOĞAN
Президент Реджеп Тайип Эрдоган
TBMM BAŞKANI PROF. DR. MUSTAFA ŞENTOP
Спикер ВНСТ (Великое национальное собрание Турции)
Профессор. Др Мустафа Шентоп
İLHAM ALİYEV AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI
Ильхам Алиев Президент Азербайджана
AZERBAYCAN MECLİS BAŞKANI OKTAY ASADOV
Октай Асадов Спикер Национального Собрания Азербайджана
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
TÜRK DÜNYASINDAN PARLAMENTER BAKIŞ DERGİSİ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
ПАРЛАМЕНТСКИЙ ВЗГЛЯД ТЮРКСКОГО МИРА
Sayı: 3
Nisan - Mayıs - Haziran 2019
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
Adına Sahibi
Nail ÇELEBİ
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Nevin BALTA
Yayın Danışma Kurulu
Prof. Dr. Orhan KAVUNCU
Dursen ÖZSOY
Anargul KYDYROVA
Nazmi ÖLMEZYİĞİT
Nail TAN
Yayın Türü : Süreli Yayın
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
tarafından üç ayda bir yayımlanır.
Yönetim Yeri
Cumhuriyet Caddesi Atatürk Bulvarı
Bulvar İş Merkezi, No: 71/23, Kat: 5
Çankaya/ANKARA
Tel : 0-312-433 61 60
Belgegeçer: 0-312-433 80 60
Genel Ağ Sayfası www.tdpb.org.tr
E-posta [email protected]
Baskı
Çağhan Ofset Matbaacılık
İvedik Organize Sanayi Bölgesi 1341.
Cadde 1518. Sokak Mat-Sit İş Merkezi F
Girişi No: 2/15 Yenimahalle / ANKARA
Tel:0 (312) 397 71 83
Faks:0 (312) 397 86 99
Выпуск: 3
Апрель - Май - Июнь 2019
От имени Парламентского ассамблеии
тюркоязычных стран
Наиль Челеби
Ответственный редактор
Невин Балта
Консультативный совет по публикациям
Профессор Д-р Орхан Кавунджу
Дурсен Озсой
Анаргуль Кыдырова
Назми Олмезйигит
Наил Тан
Тип публикации : периодические
издания
публикуется ежеквартально
Парламентским ассамблеим
тюркоязычных стран
Место администрации
Проспект Джумурийет, бульвар Ататюрк
бульвар бизнес-центр, №: 71/23, этаж: 5
Чанкая / Анкара
Тел: 0-312-433 61 60
Факс: 0-312-433 80 60
Сайт: www.tdpb.org.tr
E-мейл: [email protected]
Издание
ЧАХАН ОФСЕТ ТИПОГРАФИЯ ООО.
Иведик ОСБ 1518. Улица Мат-Сит Бизнес
Центр 2/15 Енимахалле-АНКАРА
Тел: 0 (312) 397 71 83
(Pbx) Факс: 0 (312) 397 86 99
İÇİNDEKİLER
BAKIŞ
Содержание
HAKKIMIZDA
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ 14-17
BİZDEN SİZE
AZERBAYCAN VE TÜRKİYE “İKİ DEVLET BİR MİLLET”
18-21
DOSYA / AZERBAYCAN
ÜÇÜNCÜ SAYIMIZ
AZERBAYCAN ÖZEL SAYISI 22-24
KAFKASLAR’IN KİLİT ÜLKESİ : AZERBAYCAN 25-28
DOSYA / SÖYLEŞİ
AZERBAYCAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ
HAZAR ZAFİR OĞLU İBRAHİM İLE SÖYLEŞİ 30-36
TÜRKİYE- AZERBAYCAN PARLAMENTOLAR ARASI
DOSTLUK GRUBU BAŞKANI ŞAMİL AYRIM İLE
SÖYLEŞİ 37-42
DOSYA / STRATEJİK HEDEFLER VE KALKINMA
Elhan ŞAHİNOĞLU
AZERBAYCAN’IN 2019 YILINDAKI YENI HEDEFLERI
44-49
DOSYA / TÜRKİYE-AZERBAYCAN İLİŞKİLERİ
Hulusi KILIÇ
TÜRKİYE-AZERBAYCAN İKİZ KARDEŞLER 50-53
Rashad SÜLEYMANOV
BİR ANANIN İKİ OĞLU VE SAVUNMA SANAYİNDE
PERÇİNLENEN İŞBİRLİĞİ 54-59
DOSYA / KARABAĞ SORUNU
Nermin Fatma GÜLCÜK - Duygu DOĞUŞ
DR. SİNAN DEMİRTÜRK İLE AZERBAYCAN DIŞ
POLİTİKASINDA YUKARI KARABAĞ SORUNU
ÜZERİNE SÖYLEŞİ 60-71
О НАС
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА 14-17
ОТ НАС К ВАМ
АЗЕРБАЙДЖАН И ТУРЦИЯ “ОДНА НАЦИЯ – ДВА
ГОСУДАРСТВА” 18-21
ГЛАВА / АЗЕРБАЙДЖАН
ТРЕТИЙ ВЫПУСК
СПЕЦВЫПУСК АЗЕРБАЙДЖАНА 22-24
КЛЮЧЕВАЯ СТРАНА КАВКАЗА: АЗЕРБАЙДЖАН
25-28
ДОСЬЕ / ИНТЕРВЬЮ
ИНТЕРВЬЮ C ХАЗАР ЗАФИР ОГЛУ ИБРАГИМОМ,
ПОСЛОМ ТУРЕЦКОЙ РЕСПУБЛИКИ В
АЗЕРБАЙДЖАНЕ 30-36
ИНТЕРВЬЮ С ПРЕДСЕДАТЕЛЕМ
МЕЖПАРЛАМЕНТСКОЙ ГРУППЫ ДРУЖБЫ
ТУРЦИЯ-АЗЕРБАЙДЖАН, ШАМИЛЕМ АЙРИМОМ
37-42
ДОСЬЕ / СТРАТЕГИЧЕСКИЕ ЦЕЛИ И РАЗВИТИЕ
Эльхан ШАХИНОГЛУ
НОВЫЕ ЦЕЛИ АЗЕРБАЙДЖАНА НА 2019 ГОД
44-49
ДОСЬЕ / ОТНОШЕНИЯ ТУРЦИИ И АЗЕРБАЙДЖАНА
Хулуси КИЛИЧ
ТУРЦИЯ-АЗЕРБАЙДЖАН БРАТЬЯ-БЛИЗНЕЦЫ
50-53
Рашад СУЛЕЙМАНОВ
ДВОЕ СЫНОВЕЙ ОДНОЙ МАТЕРИ И
УКРЕПЛЕНИЕ СОТРУДНИЧЕСТВА В ОБОРОННОЙ
ПРОМЫШЛЕННОСТИ 54-59
İÇİNDEKİLER
BAKIŞ
Содержание
DOSYA / TEKNOLOJİ - TARIM
Prof. Dr. Yalçın BOZKURT
UYDU TEKNOLOJİLERİ VE HAYVANCILIK
SEKTÖRÜNDE KULLANIM FIRSATLARI 72-79
Dr. Süleyman KARAHAN
AZERBAYCAN TARIMININ YAPISI VE POTANSİYEL
İŞBİRLİĞİ İMKÂNLARI 80-95
DOSYA / HOCALI KATLİAMI
Prof. Dr. Orhan KAVUNCU
HOCALI KATLİAMI VE SONRASI 96-117
Gürbüz MIZRAK
HOCALI KATLİAMI 118-125
DOSYA / ERMENİ DİASPORASI
İsmail CİNGÖZ
ERMENİ DİASPORASI 126-133
DOSYA / SEYAHAT NOTLARI
Yüksel DEĞERCAN
GARDAŞ ÜLKE, CAN AZERBAYCAN 134-143
DOSYA / TÜRK DÜNYASI EDEBİYATI
Doç. Dr. Ülker Aliyeva İMANKIZI
TÜRK DÜNYASINDA KIZ KALESİ EFSANELERİ
144-155
Nevin BALTA
950. YILINDA “KUTADGU BİLİG” 156-161
YURT’TAN HABERLER
KEÇİÖREN BELEDİYESİ, HOCALI KATLİAMI’NIN
27. YILDÖNÜMÜ DOLAYISIYLA AZERBAYCAN
BÜYÜKELÇİLİĞİ İLE ORTAKLAŞA ANMA PROGRAMI
DÜZENLEDİ 162
ДОСЬЕ / КАРАБАХСКАЯ ПРОБЛЕМА
Нермин Фатма ГУЛЬЧУК - Дуйгу ДОГУШ
ИНТЕРВЬЮ С СИНАНОМ ДЕМИРТЮРКОМ О
НАГОРНО-КАРАБАХСКОЙ ПРОБЛЕМЕ ВО ВНЕШНЕЙ
ПОЛИТИКЕ АЗЕРБАЙДЖАНА 60-71
ДОСЬЕ / ТЕХНОЛОГИЯ - СЕЛЬСКОЕ ХОЗЯЙСТВО
Профессор Д-р Ялчин БОЗКУРТ
ВОЗМОЖНОСТИ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ В
СПУТНИКОВОЙ ТЕХНИКЕ И ЖИВОТНОВОДСТВЕ
72-79
Сулейман КАРАКХАН
СТРУКТУРА СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА
АЗЕРБАЙДЖАНА И ПОТЕНЦИАЛЬНЫЕ
ВОЗМОЖНОСТИ СОТРУДНИЧЕСТВА 80-95
ДОСЬЕ / ХОДЖАЛИНСКАЯ РЕЗНЯ
Проф.Др Оркхан КАВУНДЖУ
ХОДЖАЛИНСКАЯ РЕЗНЯ И ЕЕ ПОСЛЕДСТВИЯ
96-117
Гюрбюз МЫЗРАК • ХОДЖАЛИНСКАЯ РЕЗНЯ
118-125
ДОСЬЕ / АРМЯНСКАЯ ДИАСПОРА
Исмаил ДЖИНГЕЗ • АРМЯНСКАЯ ДИАСПОРА
126-133
ДОСЬЕ / ПУТЕВЫЕ ЗАМЕТКИ
Юксел ДЕЙЕРДЖАН
БРАТСКАЯ СРАНА, “ДЖАН” АЗЕРБАЙДЖАН
134-143
ДОСЬЕ / ЛИТЕРАТУРА ТУРЕЦКОГО МИРА
Доц. Д-р Улькер Алиева ИМАНКИЗИ
ЛЕГЕНДЫ О ДЕВИЧЬЕЙ БАШНЕ В ТУРЕЦКОМ
МИРЕ 144-155
İÇİNDEKİLER
Содержание
CUMHURBAŞKANI BAŞDANIŞMANI, GÜVENLİK VE
DIŞ POLİTİKALAR KURULU ÜYESİ PROF. DR. SEYİT
SERTÇELİK, 1915 OLAYLARINA ERZURUM’DAN IŞIK
TUTTU 163-164
DÜNYA’DAN HABERLER
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANI HEYET
MUSTAFA ŞENTOP, 6 MART’TA AZERBAYCAN CUM-
HURİYETİ’Nİ ZİYARET ETTİ 165
TÜRKİYE VE AZERBAYCAN’DAN ORTAK TATBİKAT
166
AZERBAYCAN’DAN İRAN AMBARGOSU DESTEĞİ
167
BALKANLAR’DA 2 MİLYON CİVARINDA İNSAN
TÜRKÇE KONUŞUYOR VE TÜRK DİLİNİ YAŞATIYOR
168-169
TDPB’DEN HABERLER
TDPB HOCALI KATLİAMI’NDA ERMENİLERCE
YAPILAN SOYKIRIMI LANETLEDİ 170-173
TDPB BAŞKAN VE ÜYELERİ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANI PROF. DR. MUSTAFA ŞENTOP’U
ZİYARET ETTİ 173-174
TDPB BAŞKAN VE ÜYELERİ ANKARA BÜYÜKŞEHİR
BELEDİYE BAŞKANI MANSUR YAVAŞ’I ZİYARET ETTİ
174-175
TDPB BAŞKAN VE ÜYELERİ ETİMESGUT BELEDİYE
BAŞKANI ENVER DEMİREL’İ ZİYARET ETTİ 175-176
TDPB BAŞKAN VE ÜYELERİ KEÇİÖREN BELEDİYE
BAŞKANI TURGUT ALTINOK’U ZİYARET ETTİ
176-177
TÜRK DÜNYASI VE GERÇEKLER KONFERANSI
177-180
TDPB BAŞKAN VE ÜYELERİ AZERBAYCAN DOSTLUK
GRUBU BAŞKANI ŞAMİL AYRIM’I ZİYARET ETTİ 180
Невин БАЛТА
“КУТАДГУ БИЛИГ” В 950 ГОДУ 156-161
НОВОСТИ СТРАНЫ
МУНИЦИПАЛИТЕТ КЕЧИОРЕНА ОРГАНИЗОВАЛ
СОВМЕСТНУЮ ПРОГРАММУ С ПОСОЛЬСТВОМ
АЗЕРБАЙДЖАНА ПО ПАМЯТИ 27-ЛЕТИЯ
ХОДЖАЛИНСКОЙ РЕЗНИ 162
ГЛАВНЫЙ СОВЕТНИК ПРЕЗИДЕНТА, ЧЛЕН
КОМИТЕТА ПО БЕЗОПАСНОСТИ И ВНЕШНЕЙ
ПОЛИТИКЕ, ПРОФЕССОР ДР САЙИД СЕРТЧЕЛИК
ОБЪЯСНЯЕТ СОБЫТИЯ 1915 ГОДА ИЗ ЭРЗУРУМА
163-164
НОВОСТИ МИРА
В 6 МАРТЕ, ПРЕДСЕДАТЕЛЬ ДЕЛЕГАЦИИ
ВЕЛИКОЕ НАЦИОНАЛЬНОЕ СОБРАНИЕ
ТУРЦИИ, МУСТАФА ШЕНТОП, ПОСЕТИЛ
АЗЕРБАЙДЖАНСКУЮ РЕСПУБЛИКУ 165
АЗЕРБАЙДЖАН И ТУРЦИЯ, СОВМЕСТНЫЕ
УЧЕНИЯ 166
ПОДДЕРЖКА АЗЕРБАЙДЖАНА С ВОПРОСАМ
АМБАРГО ИРАНА 167
ОКОЛО 2 МИЛЛИОНОВ ЧЕЛОВЕК НА БАЛКАНАХ
ГОВОРЯТ ПО-ТУРЕЦКИ И СОХРАНЯЕТЬ ТУРЕЦКИЙ
ЯЗЫК 168-169
НОВОСТИ ПСТМ
ПСТМ ПРОКЛИНАЛ ГЕНОЦИД АРМЯН В
ХОДЖАЛИНСКОЙ РЕЗНЕ 170-173
ПРЕДСЕДАТЕЛЬ ПСТМ И ЧЛЕНЫ ПОСЕТИЛИ
ПРОФЕССОР ДР МУСТАФА СЕНТОП,
ПРЕДСЕДАТЕЛА ВЕЛИКОГО НАЦИОНАЛЬНОГО
СОБРАНИЕ ТУРЦИИ 173-174
ПРЕЗИДЕНТ И ЧЛЕНЫ ВНСТ ПОСЕТИЛИ
ПРЕЗИДЕНТ МУНИЦИПАЛИТЕТА АНКАРЫ,
МАНСУРА ЙАВАЩА 174-175
İÇİNDEKİLER
BAKIŞ
Содержание
KİTAPLIK
TÜRK DİL KURUMU “AZERBAYCAN TÜRKÇESİ
SÖZLÜĞÜ”NÜ YAYIMLADI 182
TÜRK DİL KURUMU “AZERBAYCAN HALK YAZINI
ÖRNEKLERİ” ADLI ESERİN ÜÇÜNCÜ BASKISINI
YAYIMLADI 183
“DUT AĞACI” HAFIZALARDAN ÇIKMAYACAK 184
ПРЕЗИДЕНТ И ЧЛЕНЫ ВНСТ ПОСЕТИЛИ ПРЕЗИДЕНТА
МУНИЦИПАЛИТЕТА ИМЕСГУТ, ЭНВЕРА ДЕМИРЕЛЯ
175-176
ПРЕЗИДЕНТ И ЧЛЕНЫ ВНСТ ПОСЕТИЛИ ПРЕЗИДЕНТ
МУНИЦИПАЛИТЕТА КЕЧИОРЕН, ТУРГУТА
АЛТИНОКА 176-177
ТУРЕЦКИЙ МИР ПАНЕЛЬ ФАКТЫ 177-180
ПРЕЗИДЕНТ И ЧЛЕНЫ ВНСТ ПОСЕТИЛИ ПРЕЗИДЕНТА
АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ ГРУППА ДРУЖБЫ КАМИЛ
АЙРЫМ 180
КНИГА
АССОЦИАЦИЯ ТУРЕЦКОГО ЯЗЫКА ОПУБЛИКОВАЛА
СЛОВАРЬ “АЗЕРБАЙДЖАНСКОЕ ТУРЕЦКИЙ” 182
АССОЦИАЦИИ ТУРЕЦКОГО ЯЗЫКА ВЫПУСТИЛА
ТРЕТЬЕ ИЗДАНИЕ ПРОИЗВИДЕНИЯ “ПРИМЕРЫ
АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ НАРОДНОЙ ЛИТЕРАТУРЫ”
183
“ШЕЛКОВИЧНОЕ ДЕРЕВО” НЕ ЗАБУДЕТСЯ 184
HAKKIMIZDA
О НАС
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
Наша ассамблея состоит из членов
Великого национального собрания Турции,
избранных членов Ппарламента Тюркоязычных
Стран и международных юридических органов,
созданных этими членами.
Парламентская
Ассамблея
Тюркоязычных Стран, был создан с целью:
Birliğimiz, TBMM üyeleri ve Türk
Dünyasını oluşturan Parlamentoların seçilmiş
üyeleri ile bu üyelerin kurmuş oldukları uluslararası
tüzel kişilikli kuruluşlardan oluşmaktadır.
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği (TDPB);
TBMM’de ve Yasama Meclisi’nde üye olarak
görev yapmış ve yapmakta olan Parlamenterler
ile Türk Cumhuriyetleri ile Akraba Topluluklarının
yaşadıkları ülkelerde, Parlamenter olma hakkını
kazanmış olan kişiler üzerinden;
* Ülkelerimiz arasında dostluk köprüsü kurmak dil,
edebiyat, tarih, etnografya ve folklor alanlarında
manevi bağları güçlendirmek,
* Diplomasi, ekonomi, turizm ve ticaretin geliştirip,
arttırılması çalışmaları içinde yer almak,
* Üyelerin bilgi, beceri ve deneyimlerinden
toplumları yararlandırmak,
* Sosyal, kültürel, sanatsal ve bilimsel konularda
ortak tarihimizden gelen dostluk ve kardeşlik
* Строительство моста дружбы между
нашими странами, укрепление духовных
связей в области языка, литературы, истории,
этнографии и фольклора,
* Принимать участие в усиливающейся
дипломатии, экономике, туризме и торговле,
* Воспользоваться знаниями, навыками
и опытом членов в сообществе,
* Углубить дружеские и братские связи
которое приходит из нашей общей истории по
социальным, культурным, художественным и
научным вопросам,
* Способствовать продвижению
наших культурных ценностей и поддерживать
деятельность связанную с солидарностью;
* Без дискриминации по правам и
свободам человека; защищать и развивать
права человека и социальные ценности,
* Работать вместе, чтобы
развивать процессы возобновляемой
энергии с экологическими и природными
осведомленности и готовить новые проекты,
* Достижения турецкого и турецкоисламский
союз.
С этими целями, через депутатов
14
HAKKIMIZDA
О НАС
bağlarını derinleştirmek,
* Kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına
katkı sağlamak, dayanışmayla ilgili faaliyetleri
desteklemek;
* İnsan hakları ve özgürlükleri konusunda hiçbir
ayrım gözetmeksizin; halklar arası sosyal hak ve
güvenceler ile insani değerleri her yerde koruyup
geliştirmek,
* Çevre ve doğa bilinci ile Yenilenebilir Enerji
süreçlerini geliştirmede birlikte çalışmak ve yeni
projeler üretmek,
Türk Birliğinin ve Türk İslam Birliğinin
sağlanmasına katkıda bulunmak hedef ve amacıyla
kurulmuştur.
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
(TDPB) ayrıca; Türk Dünyası ve Akraba
Topluluklarının yararına, Türk Dünyası ve Akraba
Topluluklarındaki Milletvekillerinin arasındaki
iletişimi güçlendirmek, Vekillerimizin birbirlerini
daha da yakından tanımalarına fırsatlar sunmak,
Ülkelerimiz arasındaki siyasi ve ekonomik
işbirliğini artırmak, ortak tarihimizden gelen
dostluk ve kardeşlik bağlarını güçlendirerek,
kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına katkıda
bulunmak ve ortak değerlerimizin etrafında
birlik, beraberlik, sevgi, saygı, kardeşlik, dostluk
ve dayanışma duygularını geliştirmek gibi vizyona
sahip, Türk Dünyasındaki tüm Parlamenterlerin
üye olabileceği tek birliktir.
Hedef koyduğumuz manevi değerler
yolunda tek vücut olmuş tecrübeli, bilgili, güvenilir
ve güçlü kadromuzla, birlik ve beraberlik içinde
inançla yürürken Ülkemizde ki ve tüm Türk
Dünyasında ki Parlamenterlerimizi de yanımızda
görmek, bu erdemli çalışmada birlikte hareket
etmek istiyoruz.
Bu faaliyetlerin yanı sıra Dünya Devletleri
Parlamentolarına ait Parlamenterleri ile siyasi,
sosyal, bilimsel ve kültürel alanlarda birlikte
akademik araştırmalar yapmak, gelişim, değişim,
dönüşüm, bilgi ve kültür transferi gibi her türlü
bilimsel çalışmalarda, özel ve tüzel girişimcilerin iş
geliştirme projelerine katkı sağlamak tek amacımız
действующие в Великом Национальном
Собрании Турции и Законодательном
Собрании, людей которие живуть в близкие
сообществе к Турецкой Республике, где они
имеют право стать депутатами, Парламентская
ассамблея тюркоязычных стран осуществляет
свои деятельности.
Парламентская
ассамблея
тюркоязычных стран также является союзом
на благо тюркского мира и родственных
сообществах, для укрепления связи между
депутатами тюркского мира и родственными
сообществем, которое дает возможность
нашим депутатам ближе познакомиться
друг с другом, расширяает политическое и
экономическое сотрудничество между нашими
странами, укрепляет узы дружбы и братства
из нашей общей истории, способствовает
продвижению наших культурных богатств
и развивает единство, единение, любовь,
уважение, братство, дружбу и солидарность
вокруг наших общих ценностей. Это
единственный союз, где все парламентарии в
турецком мире могут стать членами.
На пути к духовным ценностям, которые
мы преследуем уверенно и твердо с нашими
опытными, знающими, заслуживающими
доверия и влиятельными сотрудниками, мы
хотим видеть членов парламента в нашей
стране и во всем турецком мире вместе с нами
и действовать вместе в этом добродетельном
деле.
В дополнение к этим мероприятиям
нашей единственной целью является
проведение научных исследований в
областях политического, социального,
научного и культурного сотрудничества с
парламентариями парламентах стран мира , а
также участие в проектах по развитию бизнеса
частных и корпоративных предпринимателей
во всех видах научных исследований, таких
как развитие, изменение, трансформация,
передача знаний и культуры.
15
HAKKIMIZDA
О НАС
olacaktır.
Dergimizin kültürler arası aranan bir
değer, beklenen ve eksikliği hissedilen bir yayın
olması için büyük bir gayretin içinde olduğumuzun
bilinmesini isteriz. Yeni sayılarımızda daha zengin
içeriklerle sizlerle buluşmak dileğindeyiz. Değerli
okuyucularımız ve takipçilerimiz eksiklerimiz
konusunda bizi uyarırlarsa müteşekkir kalırız.
İlk sayımızdaki eksiklerimizi giderme
gayretimiz, her sayıda giderek artacaktır. Büyük
bir sorumluluk yüklendiğimizin bilincindeyiz.
Dergimizin her sayısında bilgi ve belge
havuzumuzu genişletmeye özen göstereceğiz.
Bu çerçevede okuyucularımız ve destek görevini
kabullenen ve titizlikle makaleleri inceleyen
değerli meslektaşlarımıza ve yayın kurulumuza
teşekkür ediyoruz.
Dergimizi yazıları ile zenginleştiren çok
kıymetli bilim adamlarına teşekkür ediyoruz.
Değerli katkıları ile bundan sonraki yazı yelpazemizi
daha da genişleteceğimizi umuyoruz.
Yöneticilerimiz dergimizin en az hata ile
çıkması için her türlü desteği verdiler. Kendilerine
teşekkür ediyoruz. Özellikle TDPB yazı ve yayın
ilkeleri doğrultusunda dergi yayımlanmasında;
haber, fotoğraf, söyleşi, makale, mizanpaj ve
yazılım konularında görev alan ve özveri ile çalışan
arkadaşlarımıza da minnettarız.
Değerli okuyucularımız ve takipçilerimiz
eksiklerimiz konusunda bizi uyarırlarsa müteşekkir
kalırız. Zahmetlerinize olan minnettarlığımızı
şimdiden kabul ediniz.
Değerli okuyucularımız ve takipçilerimiz
Türk Dünyasından Parlamenter Bakış adlı
Türkçe-Rusça dergimiz üç ayda bir online
olarak yayınlanmak üzere internet üzerinden
12.Ocak.2019 tarihi itibari ile yayın hayatına
başlamıştır. İlk sayımız Özbekistan Özel Sayısı ve
ikinci sayımız Kazakistan Özel Sayısı idi. 3. sayımız
Azerbaycan Özel Sayısı Temmuz 2019 baskısı ile
yayınını sürdürmektedir.
Мы хотим, чтобы вы знали, что мы
прилагаем большие усилия, чтобы сделать
наш журнал востребованным, ожидаемым
и недостающым изданием о ценности
межкультурных обменов. Мы хотим встретиться
с вами, более богатым содержанием в наших
новых выпусках. Мы были бы благодарны, если
бы наши ценные читатели и последователи
предупредили нас о наших недостатках.
Наши усилия по исправлению
наших недостатков в первом выпуске
будут постепенно увеличиваться в каждом
выпуске. Мы осознаем, что несем большую
ответственность. Мы сосредоточимся на
расширении нашего информационного и
документального знаний в каждом выпуске
нашего журнала. В этом контексте мы хотели
бы поблагодарить наших читателей и наших
ценных коллег, которые приняли задачу
поддержки и тщательно изучили статьи и нашу
редакционную коллегию.
Мы хотели бы поблагодарить очень
ценных ученых, которые обогатили наш
журнал своими статьями. Надеемся, что
благодаря ценному вкладу ученых мы еще
больше расширим наш ассортимент статей.
Наши администраторы оказали
всевозможную поддержку, чтобы обеспечить
публикацию нашего журнала с минимальными
ошибками. Мы благодарим им. Особенно мы
благодарны нашим коллегам, в публикации
журнала в соответствии с принципами
написания и публикации ПАТС, также которые
работают над новостями, фотографиями,
интервью, статьями, макетами и программным
обеспечением.
Мы были бы благодарны, если бы
наши ценные читатели и последователи
предупредили нас о наших недостатках.
Пожалуйста, примите заранее нашу
благодарность за ваши усилия.
Уважаемые читатели и последователи!
16
HAKKIMIZDA
О НАС
Наш турецко-русский журнал «Парламентский
взгляд из турецкого мира» начал публиковаться
в Интернете 12 января 2019 года и будет
публиковаться ежеквартально. Первым
выпуском был спецвыпуск Узбекистана, а
вторым выпуском был спецвыпуск Казахстана.
Наш третий номер опубликован в июле 2019
года в выпуске Спецвыпуск Азербайджана.
Наш четвертый выпуск будет спецвыпуск
Кыргызстана. Мы включим все Турецкие
республики и турецкие родственные
сообшестиво в следующие выпуске.
Перейдя через линк https://www.tdpb.org.tr/edergi,
можете бесплатно обратиться к нашему
журналу.
Наш журнал можете также прочитать на
нашей веб-странице с использованием
нижеуказанных линков в формате Е-журнала и
PDF.
НАЖМИТЕ ЗДЕСЬ, ЧТОБЫ ПРОЧИТАТЬ ОДИН
НОМЕР 1,2 И 3 НАШЕГО ЖУРНАЛА
Türk Dünyasından Parlamenter Bakış
dergimizin 4. sayısı Kırgızistan Özel Sayısı’dır.
Önümüzdeki sayılarda tüm Türk Cumhuriyetleri ile
Türk Akraba Topluluklarına yer vereceğiz.
Dergimize https://www.tdpb.org.tr/edergi
adresi üzerinden ücretsiz ulaşabilirsiniz.
Dergimizi birliğimiz WEB sayfasından ve
aşağıda vereceğimiz linklerden E-Dergi ve PDF
formatlarında inceleyebilirsiniz.
DERGİMİZİN 1,2 ve 3 SAYISINI ONLİNE OKUMAK
İÇİN YAZIYA TIKLAYINIZ
17
BİZDEN SİZE
ОТ НАС К ВАМ
AZERBAYCAN VE TÜRKİYE
“İKİ DEVLET BİR MİLLET”
АЗЕРБАЙДЖАН И ТУРЦИЯ
“ОДНА НАЦИЯ – ДВА
ГОСУДАРСТВА”
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği Genel
Başkanı
21. Dönem Trabzon Milletvekili
Nail Çelebi
Генеральный Директор Парламенского
Союза Тюркского мира
Экс-Депутат г. Трабзона
Наиль Челеби
Türk Dünyasının tüm Parlamenterleri ile
var olan içten ve kardeşçe ilişkilerimize ilaveten
“İKİ DEVLET BİR MİLLET” anlayışı ile dünya
ülkeleri arasında en iyi ekonomik ilişkilere sahip
Azerbaycan ve Türkiye’nin;
Diplomasi kültürünü yaygınlaştırarak,
geliştirmek ve üst seviyelere taşımak,
Dünyadaki bilimsel ve teknolojik
gelişmelerden ülkelerimizi sürekli haberdar
etmek,
Ülkelerarası samimi ve kalıcı diyaloglar
kurarak kültür ve sanat etkinliklerini arttırmak,
Tarım, sanayi ve ticaret alanındaki iş
ilişkilerini çeşitlendirerek fuarlar düzenlemek ve
istikrarı arttırıcı faaliyetlere destek olmak,
В дополнение к нашим искренним и
братским отношениям со всеми парламентариями
турецкого мира и между Азербайджана и Турция,
с пониманием “Одна нация – два государствa”,
имеюше лучшие экономические отношения среди
странами мира,
Распространение и развитие культуры
дипломатии на более высокий уровень,
Информировать наши страны о научнотехнических
разработках в мире,
Активизировать культурную и
художественную деятельность путем установления
искреннего и долгосрочного диалога между
странами,
Организовывать торговые ярмарки путем
диверсификации деловых отношений в сельском
хозяйстве, промышленности и торговле, а также
поддерживать деятельность, которая повышает
стабильность,
Организовывать новые акции,
конференции, панели и туры в сфере туризма,
Подготовить проекты для поддержки
существующих учебных мероприятий и проводить
18
BİZDEN SİZE
ОТ НАС К ВАМ
Turizm alanında yeni tanıtımlar,
konferanslar, paneller ve turlar organize etmek,
Mevcut eğitim faaliyetlerini destekleyici
projeler üretmek ve devam eden faaliyetleri
zenginleştirici Ar-Ge çalışmaları yapmak,
Ülkelerimiz arasında yeni köprüler kurup,
yeni talepler oluşturarak devam eden çeşitli
ilişkilere katkılar sağlamak hedef ve arzusundayız.
Amacımız, bundan sonraki süreçte,
ekonomik ilişkilerin ve işbirliğinin dinamik bir
anlayışla, daha kapsamlı ve inovatif projeler
üreterek karşılıklı çıkar ve ortak menfaatler
çerçevesinde geliştirmek ve birlikte hareket etme
yollarını çeşitlendirerek arttırmaktır.
Başta tarım, turizm, sanayi, finans, ulaşım,
haberleşme, inşaat olmak üzere çeşitli sektörlerin
Azerbaycan’da gelişmesi için bizlere büyük
görevler düşmektedir.
Bu bilinç ve amaçla çıkardığımız Türk
Dünyasından Parlamenter Bakış dergimizin 3.
sayısında sizlerle buluşmanın gurur ve heyecanını
yaşamaktayız.
İlk sayısından itibaren beklenenden çok
beğeni kazanan Türk Dünyasından Parlamenter
Bakış dergimizin 3. sayısını, siz değerli Azerbaycan
Parlamenterleri ile Azerbaycan halkına yönelik
hazırladık.
Türk Dünyasından Parlamenter Bakış
3. sayının dosya konusu Azerbaycan. Zevkle
okuyacağınız, günlük yaşamdan edebiyata, tarih
ve sanattan kültüre kadar değişik konularda farklı
gönül heyecanları yaratarak, bilgi hazinenizdeki
yerini alacaktır.
Fiziki ve elektronik ortamda dünya
da ve ülkelerimizde, hemen her gün yüzlerce
dergi, makale, bülten, broşür, katalog ve kitaplar
yayımlanıyor. Yine yazılı, görsel ve işitsel medyada
düşündüğümüzün üzerinde yoğun bilgi akışı
yaşanıyor. Yüksek hızda oluşan ve yayılan doğru,
исследования и разработки для обогащения
существующих видов деятельности,
Мы стремимся внести свой вклад в
текущие отношения между нашими странами
строя новые мосты и создавая новые требования.
Улучшние экономические отношения и
сотрудничество разрабатывая более комплексные
и инновационные проекты с динамичным
пониманием в рамках общих интересов являются
нашей целям в будуще.
Мы несем большую ответственность за развитие
различных секторов, особенно сельского хозяйства,
туризма, промышленности, финансов, транспорта,
связи и строительства в Азербайджане.
Мы гордимся и очень рады встретить вас
в третьем выпуске журнала Парламентский взгляд
из турецкого мира, с этой сознанием и цели.
Мы подготовили третий выпуск журнала
Парламентский взгляд из турецкого мира, который
получил высокую оценку в первом номере, с
уважаемых азербайджанских парламентариев
для азербайджанского народа.
Тема третьего номера Парламентский
взгляд из турецкого мира - Азербайджан.
Журнал, который вы прочитаете с удовольствием
займет важное место в вашем знаний, создавая
различные сердца волнения на разные темы - от
повседневной жизни до литературы, истории и
искусства до культуры.
Почти каждый день в мире и в нашей
стране публикуются сотни журналов, статей,
бюллетеней, брошюр, каталогов и кни публикуется
ежедневно в физической и электронной форме. В
письменных, визуальных и аудио медиа носителях
более интенсивный поток информации, чем
мы думаем. Становится все труднее следить
за правильной и неправильной информацией,
которая формируется и распространяется с
высокой скоростью, а также выбирать и получать
правильную информацию.
19
BİZDEN SİZE
ОТ НАС К ВАМ
yanlış ve yalan bilgileri yakinen takip etmek ve
doğru bilgiyi seçmek ve ulaşmak her geçen gün
daha da zorlaşıyor.
Doğru bilgiyi sizlere taşımaktan ve sizlere
yardımcı olmaktan derin bir mutluluk duyacağız.
Kurulduğumuz günden bu güne kadar
elde ettiğimiz birikimle, nitelikli, çağdaş, sürekli
kendini yenileyebilen, donanımlı ve seçilmiş yönetici
kadromuzla çalışmalarımızı hızlandırdık.
TDPB olarak tek amacımız, demokratik, laik
ve üniter bir cumhuriyet olan ve kuvvetler ayrılığı
prensibiyle yönetilen dost ve kardeş Azerbaycan ile
Türk Dünyası ve Akraba Topluluklarının gerçek bilgiye
doğru zamanda ulaşmalarına rehberlik etmektir.
İşimizi asla ödün vermeden, ilk günkü
heyecan, inanç ve sevgiyle sürdürmekte kararlıyız.
Hâlen yürütmekte olduğumuz diğer
projelerimizi de, sizlerin fikirlerine sunarak,
yapacağınız çok değerli öneriler doğrultusunda
değiştirip, geliştirmeyi de çok arzuluyoruz.
Bu günden sonra Türk Dünyası
Parlamentoları, Türk Devletleri ve Akraba Toplulukları
arasında bilgi alışverişinde bulunmak, bu konuda
yaptığımız akademik çalışmalarımızı, proje ve
uygulamalarımızı sizlere tanıtmak ve geleceğe birlikte
yürümek istiyoruz.
Dergimizin ilk sayısından itibaren, tüm
parlamenterlerimizin ve yönetici kadrolarımızın
gelecekle ilgili bilimsel çalışmalarına, hazırlayacakları
projelere ve geleceğe yön verecek görüşlerine de yer
vereceğiz.
Geçmişteki kararlı ve ilkeli adımlarımız,
bugünkü nitelikli ve güvenilir çalışmalarımızın
temelini oluşturmaktadır.
Türk Dünyasından Parlamenter Bakış
dergimizin ortaya çıkmasında emeği geçen herkese
katkılarından dolayı teşekkür eder, dergimizin gelecek
sayılarında buluşmak dileğiyle, sevgi ve saygılarımı
sunarım.
Мы будем рады предоставить
необходимую информацию и помочь вам.
Благодаря накоплению нами со дня основания, мы
ускорили нашу работу с опытными, современными,
постоянно обновляющимися, оснащенными и
отобранными управленческими кадрами.
Как TDPB, наша единственная цель
направлять правилно дружественный и братский
Азербайджан управляемой по принципу
разделения властей и которые являются
демократической, светской и унитарной
республикой, Турецкий мир и относительные
сообщества для получения реальной информации
в нужное время.
Мы стремимся продолжать нашу
работу как в первый день, не жертвуя азартом,
уверенностью и любовью.
Мы также заинтересованы в изменении
и развитии других наших проектов, которые мы в
настоящее время осуществляем в соответствии с
вашими ценными предложениями, представляя
их вашим идеям.
После этого дня мы хотим обменяться
информацией между турецкими парламентарами
мира, турецкими государствами и родственниками
сообществами , представить наши академические
исследования, проекты и практики по этому
вопросу и вместе идти в будущее.
И з первого номера нашего журнала
мы будем включать научные исследования,
проекты, и мнения всех наших парламентариев и
руководящих кадров, которые будут определять
будущее.
Наши решительные и принципиальные
шаги в прошлом составляют основу нашей
квалифицированной и надежной работы сегодня.
Я хотел бы поблагодарить, выразить свою
любовь и уважение всех тех, кто способствовал
появлению журнала Парламентский взгляд из
турецкого мира и желаю встретиться в будущих
выпусках нашего журнала.
20
BİZDEN SİZE
ОТ НАС К ВАМ
21
DOSYA
AZERBAYCAN
АЗЕРБАЙДЖАН
ДОСЬЕ
Üçüncü Sayımız / AZERBAYCAN ÖZEL SAYISI
ТРЕТИЙ ВЫПУСК / СПЕЦИАЛЬНЫЙ ВЫПУСК “АЗЕРБАЙДЖАН”
Kafkaslar’ın kilit ülkesi…
Sözün, sazın ve petrolün yurdu…
Azerbaycan’ın büyüme oranı % 2,03,
GSYİH 45.483 milyon dolar ve nüfusu 9. 940.000
ve başkenti Bakü.
Başkent Bakü Hazar’ın hemen
kıyısında. Bakü Azerbaycan’ın başkenti ve en
büyük şehri. Nüfusu 3 milyondan biraz fazla.
Azerbaycan’ın devlet dili Azerbaycan
Türkçesidir. Bununla beraber nüfusun büyük
bir bölümü akıcı biçimde Rusça konuşuyor.
Otellerde, barlarda ve şirket ofislerinde İstanbul
Türkçesi, Farsça, Gürcüce, İngilizce ve başka diller
yaygındır.
Ülkede günlük petrol üretimi ortalama
125 bin ton. Yani Türkiye’nin günlük petrol
tüketiminin yaklaşık bir buçuk katı. Denizi, sahili,
dağları petrol ve doğalgazla dolu. Azerbaycan
ekonomisinin temelini de bu iki yeraltı kaynağı
oluşturuyor. 10 milyon nüfusa yaklaşan ülkede
petrolden elde edilen gelir resmi olmayan
rakamlara göre yıllık 15 milyar dolar.Sadece
başkent Bakü’de bu sektörde çalışan sayısı 50 bin
civarında.
Azerbaycan aslında bağımsızlığını
ilk olarak 1918 yılında kazandı. Bu bağımsızlık
kolay elde edilmedi. 31 Mart 1918 yılında
Ermeniler başta Bakü olmak üzere Şamahı,
Guba, Kürdemir, Salyan ve Lenkeran şehirlerinde
büyük katliamlar yaptı. Bu nedenle 31 Mart tarihi
Azerbaycan için büyük öneme haiz. Bu katliamlar
1918 yılı Eylül ayına kadar devam etti ve Nuri
Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu’nun
Ключевая страна Кавказа…
Pодина поэзии, саз и нефти. Темпы роста в
Азербайджане составляют 2,03%, ВВП составляет 45
483 млн долларов, и население составляет 9 940 000
человек, а столица - Баку.
Столица Баку находится на берегу
Каспийского моря. Баку является столицей и
крупнейшим городом Азербайджана. Население
составляет чуть более 3 миллиона человека.
Азербайджанский язык (тюркская
группа языков) является государственным языком
Азербайджана. Однако большинство населения
свободно говорит по-русски. Турецкий (стамбульский)
, персидский, грузинский, английский и другие языки
широко распространены в отелях, барах и офисах
компаний.
Среднесуточная добыча нефти в стране
составляет 125 тысяч тонн. То есть около половины
суточного потребления нефти в Турции. Море, берег,
горы полны нефти и газа. По неофициальным данным,
в стране, которая приближается к 10 миллионам
населения, доходы от нефти в год составляют 15
миллиардов долларов. Только в столице страны Баку
численность работающих в этом секторе составляет
около 50 тысяч человек.
Независимость страны провозглашена
впервые 28 мая 1918 года. Эта независимость не
была легко достигнута. 31 марта 1918 года Армяне
совершали массовые убийства в городах Шемаха,
Губа, Кюрдамир, Сальян и Ленкорань, особенно в
Баку. Поэтому 31 марта имеет большое значение
для Азербайджана. Эти массовые убийства
продолжались до сентября 1918 года и закончились
вмешательством Кавказской исламской армии
22
DOSYA
AZERBAYCAN
АЗЕРБАЙДЖАН
ДОСЬЕ
duruma el koymasıyla sonlandırıldı. Azerbaycan
Demokratik Cumhuriyeti 28 Mayıs 1918 yılında
ilan edildi. 28 Mayıs tarihi, Azerbaycan’da
“Cumhuriyet Günü” olarak kutlanıyor.
Bağımsızlık yolundaki Azerbaycan’da
20 Ocak 1990 tarihinde Kızıl Ordu tarafından bir
katliam gerçekleştirildi. Özgürlüğün kazanılması
tabi ki kolay olmadı, bu yolda çok canlar yitirildi.
18 Ekim, bugün “Bağımsızlık Günü” olarak
coşkuyla kutlanmakta
20 Yanvar” olarak her yıl anılan bu kara gün
toplumun bilincinde büyük yer edindi. Bakü’de
“Şehitler Hıyabanı”ndaki mezarlarında huzur
içerisinde uyuyan ve bağımsızlık uğrunda şehit
düşen kardeşlerimizin ruhları şad olsun!
18 Ekim 1991’de özgürlüğüne kavuşan
Bakü hızla gelişti. Bağımsızlık sonrasında
yürütülen başarılı politikalar neticesinde petrol
ve doğalgazdan elde edilen gelirin bir bölümüyle
yüzlerce modern bina inşa edildi. Hemen her
sokağa gökdeleni andıran binalar inşa edildi. Yol
ve yeni köprüler yapıldı.
Serbest piyasa ekonomisinin uygulandığı
Azerbaycan’da son model araçlar zenginliğin
göstergesi. Bakü’de de en önemli toplu taşıma
aracı metro. Günde 500 binden fazla kişiyi taşıyor.
Metro’nun gitmediği yerlerde ise “Marşrut”
yani dolmuş kullanılıyor. Ulaşım nispeten ucuz...
Dolmuş fiyatı Türkiye’nin neredeyse 5’te biri
fiyatına, yani 50 kuruş. Benzinin litre fiyatı 1 lira.
Azerbaycan’da kişi başına düşen gelir son
verilere göre 8 bin dolar civarında. Azerbaycan’da
eğitim düzeyi oldukça yüksek. Okur yazar oranı
yüzde 99. Edebiyat son derece gelişmiş. Bakü’de
neredeyse adım başı tiyatro, opera ve bale salonu
var. Binaları oldukça görkemli Bakülülerin sanata
olan düşkünlüğünün bir göstergesi.
Heykelcilik oldukça gelişmiş ülkede.
Bakü’deki birçok meydanda ünlülerin
под командованием Нури-паши. Демократическая
Республика Азербайджан была провозглашена 28
мая 1918 года. 28 мая в Азербайджане отмечается
как «День Республики». 20 января 1990 года Красная
Армия устроила бойню в Азербайджане, в стране на
пути к независимости. Приобретение свободы было,
конечно, нелегким, на этом пути погибло много людей.
Сегодня, 18 октября, отмечается с энтузиазмом как
“День государственной Независимости”. Этот черный
день, который отмечается каждый год 20 января
как День всенародной скорби, навсегда останется в
памяти людей. Пусть радуются души наших братьев–
мучеников которые мирно спят в своих могилах в
Аллея шехидов, принявших мученическую смерть
ради независимости.
18 октября 1991 после восстановления
независимости Баку быстро развивался. В результате
успешной политики, проводившейся после обретения
независимости, были построены сотни современных
зданий с доходами от нефти и газа. Почти на каждой
улице были построены здания, напоминающие
небоскребы. Новые дороги и мосты были построены.
В Азербайджане, где применяется
свободная рыночная экономика, последние
модели автомобилей являются показателями
благосостояния. В Баку - метро является самым
важным общественным транспортом. Он перевозит
более 500 000 человек в день. Там, где метро не идет,
используется маршрутны (автобусов). Транспорт
относительно дешевый. Цена автобуса около цены
пять на 1 по сравнению с турцией---? Цена 1 литра
бензина 1 лира.
По последним данным доходы на душу
населения в Азербайджане составляет около 8 тысяч
долларов. Уровень образования в Азербайджане
очень высокий. Уровень грамотности составляет 99
процентов. Литература высоко развита. Почти на
каждом шагу в Баку есть театр, театр оперы и балета.
Величественные здания - признак артистического
энтузиазма к искусству бакинцев. Скульптура
очень развита в стране. На многих площадях в
Баку можно увидеть статую знаменитых людей.
23
DOSYA
AZERBAYCAN
АЗЕРБАЙДЖАН
ДОСЬЕ
heykelini görmek mümkün. Azerbaycan Devlet
Mezarlığı’nda ülkeye hizmeti geçen siyasetçi,
edebiyatçı, bilim adamlarının yattığı kabirlerin
hemen yanı başında heykelleri de var. Bu gelenek
Sovyetler Birliği döneminden kalma, ancak
giderek azalıyor.
Azerbaycan’da orduya büyük önem
veriliyor. 26 Haziran ise “Azerbaycan Silahlı
Kuvvetleri Günü” olarak kutlanıyor. Zira
Azerbaycan topraklarının yüzde 20’si Ermenilerin
işgali altında.Yaklaşık 1 milyon Azerbaycan Türkü
Ermenilerin işgal ettiği Azerbaycan topraklarından
göç etmek zorunda kaldı.
Ayrıca 26 Şubat 1992 tarihinde hepimizin
canını yakan Hocalı Katliamı yaşandı. Karabağ
Savaşı sırasında Azerbaycan Cumhuriyeti’nin
Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında
yaşanan sivil halk Ermeniler tarafından katledildi.
“Hocalı Katliamı” her Azerbaycanlının
ve tüm Türk Dünyasının yüreğinde büyük yaralar
açtı…
Azerbaycan’ın tek hedefi ekonomik büyüme,
bu sayede askerî açıdan güçlenme ve toprakların
bir an önce geri almak.
На Азербайджанском государственном кладбище,
рядом с могилами стоят статуи политиков, писателей
и ученых, служивших на страну. Эта традиция остался
от времен Советского Союза, но она постепенно
уменьшается.
В Азербайджане придается большое
значение армию. 26 июня отмечается как «День
Вооружённых сил Азербайджанской ». Потому что
20 процентов территории Азербайджана находится
под армянской оккупацией. Почти 1 миллион
азербайджанцев были вынуждены эмигрировать
с азербайджанских территорий, оккупированных
армянами.
26 февраля 1992 года была также совершена
Ходжалинская резня, которая нанесла всем вред.
Мирных жителей в городе Ходжалы в Нагорно-
Карабахском регионе Азербайджанской Республики
была уничтожена армянами во время Карабахской
Войны.
“Ходжалинская резня” нанесла глубокие
раны сердцам каждого азербайджанца и всего
турецкого мира... Единственная цель Азербайджана
- экономический рост, таким образом укрепление
армии и восстановление территории как можно
скорее.
24
DOSYA
AZERBAYCAN
АЗЕРБАЙДЖАН
ДОСЬЕ
KAFKASLAR’IN KİLİT ÜLKESİ AZERBAYCAN
Ключевая страна Кавказа Азербайджан
Genel Ekonomik Durum
Azerbaycan, 1991 yılında bağımsızlığını
kazandıktan sonra, önemli siyasi, askeri, sosyal
ve ekonomik problemlerle karşı karşıya gelmiştir.
SSCB döneminde sistemli olarak Cumhuriyetler
arasında bağımlılığı bir anlamda zorunlu kılan
ekonomik yapının ani çöküşü, pazar ekonomisine
geçişte; ekonomik, siyasi, hukuki bir alt yapının
olmaması, teknolojinin eski olması, serbest piyasa
modelinin bilinmemesi, Ermenilerin işgalci tutumu
sonucu topraklarının % 20’sinin kaybedilmesi, 1
milyon kişinin kendi ülkesinde mülteci durumuna
düşmesi ve benzeri nedenlerle üretim durma
noktasına gelmiş, sonuç olarak da ekonomi
üzerinde insiyatif tamamen kaybedilmiştir. Ülkede
siyasi istikrarın sağlanması ve Ermenilerle geçici
ateşkese varılmasından sonra dikkatler ekonomi
üzerinde yoğunlaşmaya başlamıştır. İşte bunun
sonucu olarak 20 Eylül 1994 tarihinde “Asrın
Anlaşması” olarak adlandırılan Azerbaycan Devlet
Petrol Şirketi ile dünyanın önde gelen petrol
şirketleri arasında “Hazar Denizinin Azerbaycan’a
ait bölümünde Azeri, Çırağ, Güneşli Yataklarının
Birlikte İşlenmesi ve Paylaşılması Hakkında” ilk
Anlaşma imzalanmıştır. Yeniliklere hızla adapte olan
Azerbaycan, SSCB’nin dağılması ile uzmanlaşma
ve işbölümüne dayalı ekonomik yapılanmanın
sona ermesine, Ermenistan savaşı ve Çeçenistan
sorunu nedeniyle, ülke sanayii için gereken ara
mallarının ithalat yollarının kapanmasına rağmen
bütün bu darboğazları aşmayı başarmıştır. Bütün
bu darboğazların aşılmasında petrol rezervleri
önemli bir rol oynamış, yıllardır petrole yatırım
yapan Azerbaycan 2005 yılından itibaren milli
gelire yansıyan petrol gelirleri ile yeni bir döneme
girmiştir. Önümüzdeki 15 yıl için 50 milyar $
petrol geliri bekleyen ülke somut ve uygulanabilir
Общая экономическая ситуация
После обретения независимости в 1991 году
Азербайджан столкнулся с важными политическими,
военными, социальными и экономическими
проблемами. Азербайджану удалось преодолеть
все трудные дни несмотря внезапный крах
экономической структуры-которая систематически
обеспечивала зависимость между республиками
в период СССР, отсутствие экономической,
политической и правовой инфраструктуры при
переходе к рыночной экономике; устаревшие
технологии, не известные модельи свободного
рынка, 1 миллиона беженца после потеря 20%
территории в результате оккупации армян, конец
экономической структуры на основе специализации
и разделения труда после распад СССР, закрытые
маршруты импорта промежуточных товаров,
необходимых для промышленности страны, изза
Армянская война и проблема Чечни. Запасы
нефти сыграли важную роль в преодоления все
трудные дни и Азербайджан, инвестирующий в
нефть годами, с 2005 года начал вступать в новую
эру в которой нефтяных доходов были отражены
в национальных доходах. В течение следующих
15 лет страна ожидает 50 миллиардов долларов
нефтяных доходов и работает над конкретными
и осуществимыми проектами, которые будут
способствовать повышению уровня жизни людей.
После войны и распада экономика
подверглась серьезному ухудшению и распаду, что
привело к отрицательному росту национального
дохода, снижению и высокой инфляции. Экономика
Азербайджана быстро росла в последнее
десятилетие, особенно в 2009 году, и этот
год, который был сложным с точки зрения
мировой экономики из-за кризиса, стал самой
25
DOSYA
AZERBAYCAN
АЗЕРБАЙДЖАН
ДОСЬЕ
projelerle bu geliri halkın yaşam standardının
yükselmesine harcayacak hedefler için
çalışmaktadır. Savaş ve dağılma sonrası ortaya çıkan
sorunlar nedeniyle ekonomide büyük bir bozulma
ve dağılma yaşanmış ve bunun sonucunda milli
gelirde negatif büyüme yani gerileme ve yüksek
enflasyon yaşanmıştır. Azerbaycan ekonomisi son
on yılda özellikle 2009 yılında hızlı büyümüş, kriz
nedeniyle küresel ekonomi açısından zorlu geçen
bu yılda dünyada GSYİH’de en çok büyüyen ülke,
yakaladığı % 9,3 artışla, Azerbaycan olmuştur.
Azerbaycan’ın 2015 yılında ise % 1,1 oranında reel
büyüme göstermiştir. Ülke ekonomisi 2016 yılında
%3,8 oranında küçülmüş, 2017 yılında tekrar
pozitife büyümeye geçerek,% 0,07 oranında
artış olmuş, 2018 yılında sabit fiyatlara göre % 2
oranında, 2019 yılında ise %3,9 oranında büyüme
beklenmektedir. Petrol fiyatlarının yüksek
seyrettiği dönemde hızla büyüyen ve parlak bir
dönem geçiren Azerbaycan, 2014’ün yarısında
görülmeye başlanan petrol fiyatlarındaki düşüşten
en çok etkilenen ülkelerin başında gelmektedir.
Gelirlerin azaldığı, bir yıl içinde %100’ü bulan
devalüasyonlar sonucunda risklerin önlenmesi ve
sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için gerekli
olan kapsamlı bir reform hazırlığına girişilmiştir. İlk
aşamada, gümrükler, transit geçişler, bankacılık
ve vergi sistemi ile üretim ve ihracat teşviklerinde
bunun yansımaları görülmüştür. Son olarak,
Azerbaycan’ın ekonomisini çeşitlendirmek
amacıyla oluşturduğu uzmanlar grubunun uzun
süredir üstünde çalıştığı, milli ekonomiye ve on
bir farklı sektöre ilişkin stratejik yol haritaları
Cumhurbaşkanı Aliyev tarafından 6 Aralık 2016
tarihinde onaylanmıştır. Azerbaycan ekonomisinde,
sanayi sektörünün önemli bir bölümünü yaklaşık
20 yıl önce kurulan ağır sanayi oluşturmaktadır.
Ağır sanayi içinde en önemli sektörler demir,
alüminyum ve çimento olup, çoğu petrol
sanayinin gelişiminden sonra ihmal edilmiştir.
Ülke sanayisinin tekrar canlanmasına yönelik
olarak, Azerbaycan’da 2014 yılı “sanayi yılı” ilan
edilmiştir. Reel sanayi üretiminin hızla düşmesine
rağmen, konut inşası, kırsal altyapı çalışmaları
ve ulaşım altyapısının iyileştirilmesinden dolayı
быстрорастущей страной в мире с точки
зрения ВВП с ростом на 9,3%. Реальный рост
Азербайджана в 2015 году составил 1,1%. В 2016
году экономика страны сократилась на 3,8% и
начала восстанавливаться к положительному
значению в 2017 году, увеличившись на 0,07%,
ожидается экономического роста на 2% в 2018
и на 3,9% в 2019 году. Он быстро расширялся и
сверкал когда цены на нефть были высокими
но в середине 2014 года Азербайджан, является
одной из наиболее пострадавших стран в период
спада цен на нефть. В результате девальвации
на 100%, при которой доходы сократились, была
начата комплексная подготовка к реформе,
чтобы предотвратить риски и обеспечить
устойчивое развитие. На первом этапе были
включены таможенная, транзитная, банковская
и налоговая система, а также стимулирование
производства и экспорта. Группа экспертов,
созданная Азербайджаном давно работал для
диверсификации своей экономики и наконец,
6 декабря 2016 года президент Алиев утвердил
стратегические дорожные карты национальной
экономики и одиннадцати различных секторов.
Важной частью промышленного сектора в
экономике Азербайджана является тяжелая
промышленность, которая была основана
около 20 лет назад. Железо, алюминий и
цемент было наиболее важными секторами
тяжелой промышленности, большинство
из которых игнорировалось после развития
нефтяной промышленности. В целях оживления
промышленности страны 2014 год был объявлен
«годом промышленности» в Азербайджане.
Несмотря на быстрое снижение реального
промышленного производства, строительный
сектор очень быстро рос за последние два
года из-за жилищного строительства, работ
по сельской инфраструктуре и улучшению
транспортной инфраструктуры. Сфера
услуг также быстро рос благодаря развитию
транспорта и связи. Банковским сектором
управляют два государственных банка которые
составляют более половины актива. Несмотря
на увеличение инвестиций в ненефтяной сектор,
26
DOSYA
AZERBAYCAN
АЗЕРБАЙДЖАН
ДОСЬЕ
inşaat sektörü son iki senedir çok hızlı büyümüştür.
Hizmet sektörü de ulaşım ve komünikasyon
alanlarında yaşanan gelişmelerden dolayı hızlı
bir biçimde büyümüştür. Bankacılık sektördeki
varlığın yarısından fazlasını oluşturan iki devlet
bankası tarafından yönetilmektedir. Petrol dışı
alanlarda yapılan yatırımların artış kaydetmesine
rağmen, IMF, ülkede enerji sektörü dışında kalan
iş sektörlerinin halen oldukça zayıf göründüğüne
dikkat çekmektedir. Özellikle, gelişmemiş hukuk
sistemi, rekabet koşulları önündeki engeller ve
finansal sistemde yaşanılan sorunların petrol
dışı alanların büyümesinin önündeki en önemli
engeller olduğunu belirtmektedir. Azerbaycan’da
ekonominin büyük bir bölümü hala devlet
tarafından yönetilmektedir. Pek çok kamu
işletmesi kendi alanlarında tekeldir. Söz konusu
işletmeler yüksek fiyatlar belirlemekte ve mal
arzını kısıtlamakta olup, çoğu zaman mal alımında
da önemli bir paya sahiptir.
Dış Ticaret
Azerbaycan’ın dış ticaret politikasında
belirleyici unsur enerjidir. Petrol ve doğalgaz
Azerbaycan’ın ihracatında yüzde 90 paya sahiptir.
İthalatında ise yüzde 80 civarında mamul maddeler
yer almaktadır. 2017 yılında Azerbaycan’ın ihracatı
16,5 milyar dolara, ithalatı ise 7,6 milyar dolar
olmuştur. Azerbaycan’ın dış ticareti 8,9 milyar
dolar fazla vermiştir. Azerbaycan’ın 2017 yılında
dış ticaret hacmi ise 24 milyar dolar olmuştur.
Türkiye İle Ticaret
Türkiye’nin Azerbaycan’a ihracatı; ihraç
ürünlerinin bu ülkede tanınmaya başlaması, Türk
şirketlerinin Azerbaycan piyasasında şube açmak
suretiyle Türkiye’den ithalat yapması ve bu malları
iç piyasada pazarlaması gibi nedenlerle 1993
yılından bu yana yükselme eğilimi göstermektedir.
Ancak, yüksek gümrük vergisi oranları nedeni
ile iki ülke dış ticareti potansiyelinin gerisinde
kalmaktadır. Rusya gümrüksüz mal ihraç etmesi
nedeniyle Azerbaycan’ın ithalatında önemli
МВФ отмечает, что неэнергетический сектор в
стране все еще беден. Несмотря на увеличение
инвестиций в ненефтяной сектор, МВФ отмечает,
что неэнергетический сектор в стране все
еще выглядит довольно слабым. В частности,
слаборазвитая правовая система, препятствия
для конкурентных условий и проблемы, с
которыми сталкивается финансовая система,
являются наиболее важными препятствиями
для роста ненефтяных месторождений. Все
еще большая часть экономики в Азербайджане
управляется государством. Многие
государственные предприятия монополизируют
свои месторождения. Эти предприятия
устанавливают высокие цены и ограничивают
свои поставки товаров, и часто играют важную
роль в приобретении товаров.
Внешняя торговля
Определяющим фактором во внешней торговой
политике Азербайджана является энергетика.
Энергетика является фактором, определяющим
внешнеторговую политику Азербайджана.
Нефть и газ составляют 90 процентов экспортной
продукции Азербайджана. С другой стороны, в
импорте около 80 процентов является готовой
продукции. В 2017 году экспорт Азербайджана
составил 16,5 миллиарда долларов и импорт
Азербайджана составил 7,6 миллиарда
долларов. Внешняя торговля Азербайджана
принесла положительное сальдо в 8,9
миллиарда долларов. Объем внешней
торговли Азербайджана в 2017 году составил
24 миллиарда долларов.
Торговля с Турцией
Экспорт из Турции в Азербайджан, начало
признания экспортной продукции в этой стране,
импорт турецких компаний из Турции и продажа
этих товаров на внутреннем рынке., открыв филиалы
в азербайджанском рынке и по таким причинам,
имеет тенденцию к росту. Однако из-за высоких
ставок таможенных пошлин две страны отстают
27
DOSYA
AZERBAYCAN
АЗЕРБАЙДЖАН
ДОСЬЕ
bir avantaja sahiptir. İngiltere BP nedeniyle,
ABD petrol yatırımları nedeniyle Azerbaycan’ın
ithalatında öne çıkmaktadır. Ancak ülkemiz ürün
çeşitliliği anlamında önemini korumaktadır. Bavul
ticareti ve sınır ticareti nedeniyle istatistiklere
tam olarak yansımasa da iki ülke arasındaki
ticaret, önümüzdeki yıllarda önemli oranda artış
potansiyeline sahiptir. Türkiye’nin Azerbaycan’a
olan ihracatında makineler ve mekanik cihazlar
ve yedek parçaları, demir ve çelikten eşyalar,
elektrikli makina ve cihazlar ve yedek parçaları,
mobilya, otomotiv, optik alet ve cihazlar, motorlu
kara taşıtları ve yedek parçaları, mineral yakıtlar,
petrol ve türevleri gibi ürünler önemli paya
sahiptirler. Bunun yanı sıra Türkiye’nin tuz, kükürt,
taş, alçı ve çimento, kâğıt, karton ve mamulleri,
sabun ve müstahzarları, sebze ve meyveler
gibi birçok diğer ürünlerde ihracat potansiyeli
bulunmaktadır. Diğer taraftan, son dönemde önem
verilmeye başlanan sağlık hizmetleri alanındaki
yatırımlara bağlı olarak hasta hane ekipmanları
ve medical ekipmanlar ile çevre sağlığı konusunda
danışmanlık ve müteahhitlik alanında imkânlar
olduğu değerlendirilmektedir.
Türkiye Yaş Meyve Sebze Sektörünün
Azerbaycan’a ihracatı, Ocak-Kasım 2017
döneminde 14,1 milyon dolar olarak
gerçekleşirken, Ocak-Kasım 2018 döneminde
17,3 milyon dolara yükselmiştir. Patates, Limon,
Portakal, Mandarin ve Biber Azerbaycan’a en çok
ihraç edilen ürün grupları olmuştur
Azerbaycan’ın 6’lı GTİP bazında Toplam
Yaş Meyve Sebze ithalatı 2017 yılında 97,7
milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Başlıca
ithal edilen ürün grupları; 70190- Patates (Taze/
Dondurulmuş), 80390-Muz (Taze/Kurutulmuş) ve
80550-Limon (Citrus limon, Citrus limon) ve tatlı
limonlar.
от своего внешнеторгового потенциала. Россия
имеет значительное преимущество в импорте
Азербайджана из за беспошлинного экспорта
товаров. Великобритания выделяется в импорте
Азербайджана из-за ВР (British Petroleum), а США
- из-за нефтяных инвестиций. м не менее, наша
страна сохраняет свое значение в ассортименте
продукции. Хотя из-за торговли багажом и
приграничной торговли, торговля между двумя
странами не полностью отражена в статистике но
она может значительно увеличиться в ближайшие
годы. Машин и механические приборы и их детали,
чугунные и стальных изделия, электрические
машины и оборудование и запасные части,
мебель, автомобильные, оптические приборы и
оборудование, транспортные средства и запасные
части, минеральное топливо, нефть и.д продукты
имеют значительное преимущество из импорте
Азербайджана в Турцию. А также, соль, сера,
камень, гипс, цемент, бумага, картон и изделия,
мыло и препараты, как овощи и фрукты многие
другие продукти имеет экспортный потенциал. С
другой стороны, инвестиции в здравоохранение
важны для гигиены окружающей среды,
больничного и медицинского оборудования.
Экспорта сектор свежие фрукты и овощи
в Азербайджан из Турция в январе-ноябре
2017 года были реализованы как 14,1 миллиона
долларов а в январе-ноябре 2018 увеличился
до 17,3 миллиона долларов. Картофель, лимон,
апельсин, мандарин и перец были самыми
экспортируемыми продуктами в Азербайджан.
В 2017 году общий импорт свежих
фруктов и овощей на основе таможеннотарифного
регулирования был реализован
как 97,7 миллиона долларов. Основные
импортируемые товарные группы: 70190 -
картофель (свежий / замороженный), 80390
- банан (свежий / сушеный) и 80550 - лимон
(цитрусовый лимон, цитрусовый лимон) и
сладкий лимон.
28
29
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
AZERBAYCAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ HAZAR ZAFİR OĞLU
İBRAHİM İLE SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ C ХАЗАР ЗАФИР ОГЛУ ИБРАГИМОМ, ПОСЛОМ
РЕСПУБЛИКИ В АЗЕРБАЙДЖАНЕ
ТУРЕЦКОЙ
Azerbaycan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Hazar Zafir Oğlu İbrahim
Хазар Зафир оглу Ибрагим посол Анкары в Азербайджане
Azerbaycan ve Türkiye dostluğunu her
geçen gün sağlamlaştıran iki ülkedir. Sizce, iki
ülke arasındaki dostça ve kardeşçe ilişkilerin daha
da güçlendirilmesi adına daha hangi adımların
atılması gerekiyor?
Herkesin bildiği ve kabul etdiği gibi
dünyada bir eşi benzeri daha bulunmayan dostluk
ve kardeşlik ilişkisi olan Türkiye-Azerbaycan ilişkileri
kadim geçmişe sahiptir. Bu ilişkiler günümüzde de
hayatın her bir alanında giderek kuvvetlenmekte
ve maksimum seviyeye ulaşmaktadır. İster siyasi
isterse de ekonomik alandaki işbirlikleri, birlikte
hayata geçirilen uluslararası kapsamdaki projeler
Azerbaycan ve Türkiyeyi modern dünyanın
“Азербайджана и Турция две страны которые
укрепляют свою дружбу с каждым днем. По
вашему мнению, какие дальнейшие шаги следует
предпринять для укрепления дружественных и
братских отношений между двумя странами?
Как всем известно, турецкоазербайджанские
отношения имеют глубокие
исторические прошлое и считается без
уникальных отношений дружбы и братства в
мире. Эти отношения все еще укрепляются во
всех сферах и достигают максимального уровня.
Сотрудничество в политическое и в экономической
сфере, реализуемых проектов в международном
масштабе, Азербайджан и Турцию делает два
30
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
iki önemli gücü haline getirmektedir. Tabii ki,
önümüzde görülecek daha fazla işler var. Eminiz
ki, iki ülke liderlerinin ortaya koyduğu iradeyle
bundan sonra da hayata geçirilecek plan ve
projeler iki ülkenin ekonomik açıdan güçlenmesi
ile birlikte, dostluk ve kardeşlik ilişkilerinin de
geleceğine önemli katkı sağlayacaktır.
Karabağ sorununun çözümüyle ilgili
Türkiye’nin ağırlığını koyması konusundaki
fikirler sık sık kulislerde dile getiriliyor.
Uluslararası kurum ve kuruluşların bu konularda
çifte standartlarla olaylara baktığı zaten ortada.
Acaba Bakü’nün bu konudaki resmî görüşü nedir?
Ermenistan Cumhuriyeti’nin Azerbaycan
topraklarını işgal etmesi Güney Kafkasya
bölgesindeki barış, güvenlik ve sürdürülebilir
kalkınmanın önündeki başlıca tehdit olmaya devam
ediyor. Ermenistan’ın Azerbaycan’a karşı silahlı
saldırganlığının sonucu olarak, topraklarımızın
neredeyse yüzde 20’si işgal edilmiş, çoğu çocuk,
kadın ve yaşlı binlerce masum insan öldürülmüş,
işgal olunmuş topraklarda Azerbaycan nüfuzunun
tamamı kovularak yaklaşık bir milyon göçmen
ordusu yaranmıştır.
Başta BM, AGİT, Avrupa Konseyi, İslam
İşbirliği Örgütü olmak üzere uluslararası toplumun
konumu bu konuda Azerbaycan’ın uluslararası
hukuka dayanan pozisyonunu destekliyor.
Bu nedenle BM Güvenlik Konseyi kararları
(822.853.874 ve 884) Azerbaycan’ın egemenliğini
ve toprak bütünlüğünü tanıyor, toprak edinimi
için güç kullanımının kabul edilemezliğini teyit
ediyor ve işgalci Ermeni güçlerinin koşulsuz
olarak Azerbaycan topraklarından çekilmesini
talep ediyor. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ve
parlamento yapıları da dâhil olmak üzere diğer
uluslararası kuruluşlar da benzer bir pozisyonda
bulunuyorlar. Aynı zamanda, Ermenistan’ın işgal
ettiği Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ ve onun
etrafındaki 7 il Ermenistan dışında tüm devletler
tarafından Azerbaycan toprakları gibi tanınıyor.
Maalesef uluslararası toplum bu konuda
Azerbaycan’ın yanında pozisyon sergilese de,
важных сил современного мира. Конечно, нам еще
многое предстоит сделать. Мы уверены, что планы
и проекты, которые будут реализованы по воле
лидеров двух стран, будут способствовать будущему
отношений дружбы и братства с экономическим
укреплением двух стран.
На заднем плане часто выражаются мнения
про важность Турции в решении карабахской
проблемы. Очевидно, что международные
институты и организации смотрят на эти вопросы
по двойным стандартам. Каково официальное
мнение Баку по этому вопросу?
Оккупация территории Азербайджана
Республикой Армения все еще остается главной
угрозой для обеспечения миру, безопасности и
устойчивому развитию в регионе Южного Кавказа.
В результате вооруженной агрессии Армении
против Азербайджана было оккупировано около 20
процентов наших земель, погибли тысячи невинных
людей, в основном дети, женщины и старики,
все население Азербайджана было изгнано с
оккупированных территорий и сформировано около
миллиона эмигрантов.
Международное сообщество, в частности
ООН, ОБСЕ, Совет Европы и Организация исламского
сотрудничества поддерживают позицию
Азербайджана, основанную на международном
праве. По этой причине в резолюциях Совета
Безопасности ООН (822 853 874 и 884) признается
суверенитет и территориальная целостность
Азербайджана, подтверждается неприемлемость
применения силы для приобретения земли и
требуется безоговорочный вывод оккупационных
армянских сил с территории Азербайджана.
Генеральная Ассамблея ООН и парламентские
структуры и другие международные организации
занимают аналогичную позицию в этом вопросе. В то
же время оккупированный Нагорный Карабах и семь
районов признаны как территорией Азербайджана
за всем госсударствем, за исключением Армении.
К сожалению, хотя международное сообщество на
стороне Азербайджана, оно не пытается положить
конец оккупации Армении, которая противоречит
международному праву, не обеспечивает
31
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
Ermenistan’ı uluslararası hukuka aykırı olarak işgale
son vermek için çaba harcamıyor, kabul ettikleri
yasal ve politik kararların pratikte uygulanmasını
sağlamıyor ve kendi kararlarının uygulanması için
Ermenistan’a baskı mekanizmasını kullanmıyorlar.
Uluslararası toplumun 21. yüzyılda işgal ile
toprak ele geçirmenin kabul edilmezliği ile ilgili
dayanışma göstermesine ve benzer durumda olan
diğer devletlerle ilgili somut adımlar atmasına
bakmayarak, Ermenistan’ın Azerbaycan’a karşı
tecavüzünün sonlandırılması için gereken faaliyette
bulunulmuyor.
Üzülerek bildirmek isterdim ki, uluslararası
toplumun böyle yaklaşması çifte standartlar
anlamına gelir ve tehlikeli sonuçlar yaratıyor. Bu
da tabi ki, işgalci devlet olan ve askeri eylemlerin
olumlu sonuçlarından faydalanan Ermenistan’a
işgali sürdürmek, mevcut statünü pekiştirmek ve
topraklarımızda istediğini yapmak için serbestlik
sağlıyor. Uluslararası toplumun bu konuda
kayıtsızlığı Ermenistan’a sürekli olarak barışçıl
müzakereleri engellemek şansı tanıyor. Bu açıdan
şimdiye kadar Azerbaycan’ın uluslararası hukukun
genel kabul görmüş norm ve ilkelerine dayanarak
çatışmanın en erken çözümüne yönelik siyasi
çabaları sonuçsuz kalmıştır.
Türkiye’nin Azerbaycan’a bu konuda
sağladığı destek aslında hakkın restore olunmasına
büyük katkıda bulunuyor ve bundan dolayı tüm
Azerbaycan halkı kardeş Türkiye’ye teşekkür ediyor.
Ermenistan’ın Azerbaycan’a karşı tecavüzünde
Türkiye’nin sergilediği pozisyon uluslararası
toplumun diğer üyeleri için örnek olmalı ve onları
hukuka dayanan somut adımlar atmaya teşvik
etmelidir. Uluslararası toplum Azerbaycan’ın
toprak bütünlüğü ve egemenliğinin diğer
devletlerin toprak bütünlüğü ve egemenliği ile
eşdeğer olduğunu pratik faaliyetleri ile ispatlamalı
ve uluslararası hukukun norm ve ilkelerine uygun
olarak işgalci devletin güçle toprak ele geçirme
çabalarına son verilmesi için gerekeni yapmalıdır.
Bölgenin günümüzdeki ekonomik ve
siyasi koşulları açısından Azerbaycan’ın Türkiye ile
stratejik ortaklığını nasıl değerlendiriyorsunuz?
практической реализации принимаемых им
правовых и политических решений и не использует
нужное механизмы для реализации своих решений.
Международное сообщество который считает
неприемлемы факт оккупация и захват земель в
21-м веке и предприняет конкретные шаги с другими
государствами находящимися в аналогичной
ситуации, не предпринимает необходимых
действий, чтобы положить конец изнасилованию
Армении против Азербайджана.
С сожалением хочу сказать что такой
подход международного сообщества означает
двойные стандарты и создает опасные последствия.
Это, конечно, дает Армении, оккупирующему
государству и получающей выгоду от последствий
военных действий, свободу продолжать оккупацию,
укреплять свой нынешний статус и делать то, что хочет
на нашей территории. Безразличие международного
сообщества к этому вопросу Армении всегда дает
возможность заблокировать мирные переговоры.
В этом числе пока что политические усилия
Азербайджана по скорейшему разрешению
конфликта, основанные на общепринятых нормах
и принципах международного права, потерпели
неудачу.
Поддержка Турцией Азербайджана в
этом отношении действительно является большой
помощью в восстановлении права, и поэтому весь
народ Азербайджана благодарен Турции. Позиция
Турции в отношении агрессии Армении против
Азербайджана должна быть примером для других
членов международного сообщества и должна
побуждать их предпринимать конкретные правовые
шаги. Международное сообщество должно доказать,
что территориальная целостность и суверенитет
Азербайджана равны территориальной целостности
и суверенитету других государств, и должно сделать
все возможное, чтобы положить конец агрессии
оккупирующего государства в соответствии с
нормами и принципами международного права.
Невин Балта : Как вы оцениваете стратегическое
партнерство Азербайджана с Турцией с точки зрения
экономических и политических условий региона?
Хазар Зариф Оглу Ибрагим : После распада
Советского Союза Азербайджанская Республика
32
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
XX. yüzyılın sonlarına doğru Sovyetler
Birliği’nin çöküşünden sonra Azerbaycan
Cumhuriyetinin bağımsızlığını yeniden
kazanmasından geçen zaman sürecinde Ulu
önder Haydar Aliyev’le birlikte başlatılmış denge
siyaseti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev döneminde
de sürdürülerek ülkenin tarihi dostluk ve
kardeşlik çerçevesinde yakın bir diyalog içerisinde
bulunduğu Türkiye ile ilişkilerin devamlı bir gelişme
göstermesi, önemli bölgesel sonuçlar doğurması
bakımından ön plana çıktığını rahatlıkla görmek
mümkündür.
Liderlerimizin bu siyaseti neticesinde
bugün bölgemizin iki güvenilir ve barış sever ülkesi
olarak Azerbaycan ve Türkiye artık stratejik ortaklık
yönünde sistematik adımlar atarak yalnız bölge
için değil, tüm dünyada başarılı bir işbirliği modeli
örneği sergilemektedirler. Karşılıklı samimiyet ve
ekonomik gerçeklere dayanan bu ilişkiler, sadece
iki ülke halkı için değil, aynı zamanda diğer bölge
halkları için de kalkınma, refah ve iyi komşuluk
değerleri ile bütünleşme yolunda önemli fırsatlar
sunmaktadır.
Özellikle son yıllarda büyük bir gelişme
kaydetmiş Azerbaycan-Türkiye ekonomik ilişkileri,
yukarıda da kayd etdiyim gibi ülkelerimizin
katılımıyla gerçekleştirilmiş ve gerçekleştirilmesi
planlanan küresel ve bölgesel öneme haiz
ekonomik projelerle stratejik ortaklığımızın daha
da geliştirilmesini devam etdirecektir. İki kardeş
ülkenin örnek olabilecek bu işbirliği, bir taraftan
bölgede barış ve istikrara hizmet ederken, diğer
taraftan da Hazar, Karadeniz ve Akdeniz havzası
ülkeleri arasında işbirliği için yeni olanaklar
sunmaktadır. Enerji ve ulaşım ağırlıklı bu projeler,
hem bölgede ekonomik entegrasyon ve refaha
katkı sağlamakta, hem de bölge ülkelerinin doğal
kaynaklarının uluslararası piyasalara aktarımını
kolaylaştırmakla onların dünya ekonomisine
entegrasyonunu derinleştirmektedir.
Sayın Büyükelçi Hazar İbrahim, 2011-
2017 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti NATO
Daimi Temsilcisi görevini yürütmüştünüz. NATO
Daimi Temsilciliği süresince NATO’yla Azerbaycan
восстановила свою независимость к концу 20-го
века. Начиная с этого периода балансовая политика,
начатая совместно с великим лидером Гейдаром
Алиевым, была продолжена при президенте
Ильхаме Алиеве. Таким образом, можно видеть, что
отношения Азербайджана с Турцией которая ведет
тесный диалог в рамках дружбы и братства находятся
на первом плане с точки зрения выдвижения
значительных региональных результатов.
В результате политики наших лидеров
сегодня, Азербайджан и Турция как две надежные
и миролюбивые страны предпринимают
систематические шаги в направлении
стратегического партнерства и показывают
пример успешной модели сотрудничества не
только для региона, но и для всего мира. Эти
отношения, основанные на взаимной искренности и
экономической реальности, предоставляют важные
возможности не только для народов двух стран, но и
для интеграции ценностей развития, процветания и
добрососедства для народов других регионов.
Особенно в последние годы азербайджанотурецкие
экономические отношения, о которых я
упоминал, будут продолжать дальнейшему развитию
стратегического партнерства с глобальными и
региональными экономическими проектами,
которые реализуются и запланировано с участием
наших стран. Это образцовое сотрудничество
между двумя братскими странами обеспечивает
мир и стабильность в регионе и открывает новые
возможности для сотрудничества между странами
Каспийского, Черноморского и Средиземноморского
бассейнов. Эти энергетические и транспортные
проекты способствуют экономической интеграции
и процветанию в регионе и углубляют интеграцию
страны региона в мировую экономику, способствуя
передаче природных ресурсов на международные
рынки.
Господин посол Хазар Ибрагим, вы были
постоянным представителем Азербайджанской
Республики в НАТО в 2011-2017 гг. Какой
прогресс был достигнут в отношениях между
Азербайджаном и НАТО во время постоянного
представительства НАТО?
33
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
ilişkilerinde ne tür gelişmeler kaydedildi?
Azerbaycan aktif bir ortağı olarak, Avro-
Atlantik bölgesinde uluslararası barış ve güvenliğin
korunması ve bu konularda çabalara katkıda
bulunulması için Barış için Ortaklık Programı
kapsamında NATO ile işbirliği içerisindedir. Bu
bağlamda, Azerbaycan’ın NATO ile işbirliği politik
istişareler, askeri alanda ilişkiler, operasyonlara
katkı, ortak tatbikatlar, enerji güvenliyi, terörle
mücadele, insani ve bilimsel konular dâhil olmak
farklı alanları kapsıyor.
Ben de Azerbaycan Cumhurbaşkanı
Sayın İlham Aliyev tarafından 2011 yılında NATO
ile Azerbaycan arasında geniş işbirliğine katkıda
bulunmam için Azerbaycan Cumhuriyeti’nin NATO
Temsilcisi görevini getirilmiştim. 2017 yılına kadar
sürdürdüğüm bu görev zamanı en yüksek seviyede
politik istişareler için Sayın Cumhurbaşkanımız
iki defa NATO Genel Merkezini ziyaret etmiş ve
üç kez NATO Zirve Toplantılarına katılmıştır. Aynı
zamanda, bir kez de NATO Genel Sekreteri Bakü’yü
ziyaret etmiştir. Bunlarla yanı sıra, söz konusu
yıllarda dış işleri, savunma, acil durum bakanları ve
NATO Genel Sekreter yardımcıları ve diğer yüksek
düzeyde karşılıklı ziyaretler gerçekleşmiştir. Tüm
söz konusu ziyaretler Azerbaycan NATO işbirliğine
büyük ölçüde katkıda bulunmuş, ülkemin NATO
operasyonlarına katkısını çeşitlendirmiş, politikaskeri
alanda Azerbaycan’a desteği temin
etmiş ve ülkemin uluslararası alanda önemli
aktöre çevrilmesine katkıda bulunmuştur.
Azerbaycan’ın uluslararası güvenlik için önemli
aktör olduğu NATO ve Rusya tarafından da yüksek
değerlendirildiği için Bakü bir kaç kes NATO’nun
Avrupa Müttefik Kuvvetleri Yüksek Komutanı ve
Rusya Genelkurmay başkanı arasında gerçekleşen
toplantılara ev sahipliyi etmiştir.
Politik alanda yanı sıra, NATO ile
askeri alanda işbirliği sayesinde Azerbaycan
Silahlı Kuvvetler’de NATO standartlarının
uygulanmasında önemli ilerlemeler kat etmiştir.
Bu açıdan Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri daha da
modernleşmiş, askerlerimiz NATO tatbikatlarına
Bilinen sarı soğanların aksine, beyaz soğan sofralarımızda pek yaygın değildir. Pek çok ev hanımı, bu sebzeyi satın almak için acele etmiyorlar, çünkü onu nereye ekleyeceklerini ve nasıl kullanacaklarını bilmiyorlardı. Bu beyaz soğanın ne olduğu, vücut için nasıl yararlı olduğu ve neden diyetinize eklemenin kesinlikle değerli olduğu bu derlemede tartışılacaktır.
Beyaz soğan, sarı ve kırmızı akrabalarını içeren aynı cinse aittir. Bu, bazıları insanlar tarafından kullanılan, sadece gıda için değil, aynı zamanda dekoratif ve tıbbi amaçlar için kullanılan binden fazla bitki türünü içeren Amaryllis (Allium) cinsinin iki yıllık veya üç yıllık bir monokotiledon bitkisidir.
Önemli!Beyaz soğanın, sarı olanların aksine, taze tüketildiğinde ağız kokusuna neden olmadığı iddiası doğru değildir.
Beyaz, sarı ve kırmızı soğan arasındaki fark çok büyük değil, ama öyle. Dışsal farklılıklar hakkında konuşursak, rengin yanı sıra, şekil ve boyuttan da bahsetmek faydalı olacaktır: beyaz çeşitleri her zaman yuvarlakken, sarı ve kırmızı genellikle düzleştirilmiş bir şekle sahipken, beyaz soğan da sarı olanlardan daha büyüktür.
Yukarıda belirtilenler, beyaz soğanların tamamen baharatsız olmaları anlamına gelmez: tatlı çeşitler hala kırmızı soğanların karakteristiğidir, beyazın daha dengeli bir tadı vardır. Kimyasal bileşime gelince, buradaki farklılıklar çok önemli değildir, bu nedenle sarı, kırmızı ve beyaz soğan çeşitlerinin eşit derecede faydalı ve değerli olduğunu söyleyebiliriz.
Biliyor musunGözlerdeki acı ve soğanların temizlenmesi ve dilimlenmesi sırasında hissettiğimiz aktif yırtılma, lakrimal bezler tarafından üretilen sıvı ile soğanda bulunan spesifik enzimler ve amino asitler arasında kimyasal bir reaksiyon sonucu oluşan sülfürik aside neden olur.
Biri beyaz çeşitlerin sarı olanlarla karşılaştırıldığında daha yüksek değerinden bahsedebilir, çünkü daha az sıklıkla ısıl işleme tabi tutulur, bu sırada birçok vitamin ve diğer biyolojik olarak aktif besinler ayrışır veya nötralize olur. Beyaz çeşitlerinin açıkça sarıya kaybedeceği inatçılıktır: beyaz ve kırmızı soğanları kurtarmak zordur.
Bitkinin zengin vitamin ve mineral bileşimi, hamile kadınlar, emziren anneler, çocuklar ve yaşlılar için neredeyse vazgeçilmez bir üründür.
Beyaz soğan, asit içeriği yüksek, flavonoid glikozitler ve biyolojik aktivitesi yüksek diğer maddeler nedeniyle, mukoza zarlarında ve sinir uçlarında tahrişe neden olabilir, ayrıca kan basıncı ve kalp ritmi rahatsızlığında bir artışa neden olabilir. Bu nedenle, bu ürünün kullanımına özen gösterilmesi gereken koşullar vardır.
Önemli!Çiğ soğan çocuklara ancak iki yaşına ulaştıktan sonra verilebilir. Yiyecek alerjilerinin varlığı bazen soğan yerken kontrendikasyonlara da atfedilir, ancak gerçekte bu ürün nadiren bireysel hoşgörüsüzlüğe neden olur. Ancak, belirli bir antijenle temas ettiğinde ortaya çıkan alerjik reaksiyonların en güçlü nörotransmitterlerinden biri olan histamin üretimini engelleme özelliğine sahiptir. Bu nedenle alerjisi olan soğanların zararlılardan daha faydalı olması muhtemeldir.
Kalori içeriği sayesinde beyaz soğan, kırmızı ve sarı çeşitleriyle hemen hemen aynıdır. 100 g ham ürün yaklaşık 42.33 kcal içerir, yani bir orta boy soğan (80 g) 34 kcal'den biraz daha azdır.
Beyaz soğanların çeşitliliği sarı ve kırmızı kadar geniş değildir, ancak bu ürünün bir düzine çeşidi ve melezi enlemlerimizde zaten popülerlik kazanmıştır. İşte bazı örnekler.
Orta olgunluk çeşitlerini ifade eder. Ekimden hasada, 110 ila 130 gün geçiyor. Şalgam düzenli bir yuvarlak şekle ve yoğun bir sulu yapıya sahiptir. Meyveleri iri, kütlesi 70 - 100 g'dır, ancak iyi giyinme ve uygun koşullarda, 180 veya 200 g olabilir.
Tadı yarı keskin, aroması parlak. Çeşitliliğin avantajları arasında peronosporoz, böcekgiller ve soğan sineklerine karşı yüksek direnç, ayrıca beyaz çeşitlilik için iyi dayanıklılık bulunur: doğru koşullar oluşturulduğunda mahsul 6 ay saklanabilir. Eksiklikler arasında düşük soğuğa direnç denebilir: çeşitlilik Rusya'nın güney bölgelerinde, Ukrayna'da ve ılıman bir iklime sahip diğer ülkelerde ekim için uygundur.
Biliyor musunAvrupa'da muazzam popülaritesine rağmen, soğan Asya ve Afrika'da çok daha fazla tüketiliyor.Yani, bir yıl boyunca ortalama Fransız bu sebzeden 5.6 kg, İngiliz - 9.3 kg, Senegalli - 21.7 kg ve Libyalı - 33.6 kg yer!
Nevada, görünüşünü İtalyan yetiştiricilerin çalışmalarına borçludur. Alba'dan önceki çeşitliliklerde, tam olgunlaşma süresi yaklaşık 3 aydır. Beyaz soğan çeşitleri için halihazırda önemli bir avantaj olarak kabul edilen Rusya'nın Avrupa kısmının ortasında açık alanda iyi yetişir.
Hollandalı yetiştiriciler tarafından Nunhems'den yaratılmış bir melez. Olgunlaşma süresi ekimden itibaren 4-4.5 aydır. Soğuk ve kısa yazların yaşandığı bölgelerde ancak film altında yetiştirilebilir. Ayrıca, iyi olgunlaşma için, soğanların çok fazla ışığa ihtiyacı vardır.
Hibritin avantajları arasında iyi çimlenme, yüksek verim ve mükemmel ticari nitelikler bulunur - aynı boyutta (küçük, ortalama 50-70 g), doğru yuvarlak şekil, güzel beyaz ten rengi.
Tatmak için, bu soğan tatlı, sulu ve gevrek, bu nedenle çoğunlukla salataların hazırlanmasında kullanılır. Bitki güçlü, hızlı büyür, kök çürüklüğü ve fusarium için yüksek bir bağışıklığa sahiptir. Hibritin bir diğer önemli kalitesi göreceli olarak iyi tutma kalitesidir: mahsul altı aya kadar saklanabilir.
Belki bu çeşitliliğe en popüler denilebilir. Görünüşe göre, ampuller gerçekten beyaz, yuvarlak ve aynı zamanda oldukça büyük kartoplarına benzer: meyvelerin kütlesi 100-150 g arasında değişmektedir.
Ekimden yaklaşık 100 gün sonra hızlıca olgunlaşır. Tadı mükemmel, hamuru yumuşak ve neredeyse keskin değil, salataların hazırlanması için çok uygun. Avantajları ayrıca yüksek verimlilikten kaynaklanabilir (1 m²'den 6 kg şalgam toplayabilirsiniz), boyun çürümesine ve tüylü küflere karşı nispeten iyi bir direnç.
Bahçıvanların görüşleri çeşitliliğin kalitesine göre değişir: bazıları Kartopunun mükemmel tutulduğunu, bazıları da ekinlerin üç aydan uzun süre korunmasının neredeyse imkansız olduğunu iddia ediyor. Eksiklikler arasında, aydınlatmanın çeşitliliğinin yüksek gerekliliklerinden ve serin iklime sahip bölgelere yetersiz uyumdan bahsetmekte fayda vardır.
Centurion, Bamberger, Radar ve Chalcedony gibi beyaz soğanlara dikkat edin.
Tarımsal tarım açısından bakıldığında beyaz soğan, altın tenli akrabalarından çok az farklıdır, ancak kuşkusuz, Allium cinsinin bu türü, daha hafif tadı ve aroması nedeniyle zararlı böcek ve patojenlere karşı daha az caydırıcıdır ve bu nedenle daha sık ve hastadır. daha kapsamlı bakım gerektirir.
Aksi takdirde, soğan gibi beyaz soğan iki ana yolla yetiştirilebilir:
İkinci durumda, tohumların yetiştirilmesinden sonra elde edilen ekim - mevcut ekim malzemesine sahip olmak gerekir.
Ne zaman soğan ekileceği sorusunun cevabı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç faktöre bağlıdır:
En dona dayanıklı ve erken çeşitleri kış aylarında ekilebilir. Bu ekim yöntemiyle, bir yandan, ekim malzemesinin muhtemel çimlenmesini dışlamak için, diğer yandan tohumların veya tohumların toprağa adapte olma zamanları olacak şekilde seçilmektedir. İklim bölgesine bağlı olarak, bu olaylar Ekim ayının sonundan Kasım ayının sonuna kadar gerçekleştirilir - ilk gerçek dondan yaklaşık 2 hafta önce.
Kışın soğanları sonbaharda açık toprağa nasıl ekeceğiniz hakkında daha fazla bilgi edinin.
Ama daha sık, soğan ilkbaharda ekilir. Bunu yapmak için, toprağın çok iyi ısındığı, ancak karlar eridikten sonra hala ıslak kalan zamanı seçmeniz gerekir. Güney bölgelerinde, bu, 2-3 hafta sonra - orta şeritte, Mart ayının sonu veya Nisan ayının başlangıcıdır.
Dikim için açık, iyi aydınlatılmış ve şişirilmiş bir alan seçmek daha iyidir. Toprak verimli, gevşek ve iyi su geçirgenliğine sahip olmalıdır. En iyi seçenek loam veya kumtaşı. Asitli topraklar soğanlar için uygun değildir, toprak reaksiyonu nötrlere yakın olmalıdır (pH seviyesi 6.5–7.0 aralığında).
Bir ekime başlamadan önce, yatağın iyi kazılması gerekir, karmaşık gübreler eklenir ve gerekirse, kum ve odun külü ekleyerek toprağı aydınlatır. Tohumlar veya tohumlar, zayıf bir potasyum permanganat çözeltisine önceden ıslatılır.
Önerilen iniş düzeni:
Biliyor musunHindistan ve Çin'de azami soğan yetiştirilir ve bu mahsul 175 ülkede yetiştirilir.İlginç bir şekilde, buğday - ürünler arasında dünya lideri - altı düzineden fazla ülkede yetişmiyor.
Mahsul döndürme, yani, bahçedeki ürünlerin doğru şekilde değiştirilmesi, bitkilerin bakımını büyük ölçüde basitleştirebilir ve üretkenliklerini artırabilir. Bu konuda beyaz soğan için, aşağıdakileri bilmeniz gerekir:
İyi öncekiler | Kötü öncüller | Tarafsız öncekiler |
Yeşil gübre | soğan | Sezon ortasında ve geç lahana |
Erken lahana | sarımsak | pancar |
patates | rezene | domates |
biber | dereotu | mısır |
patlıcan | turp | |
maydanoz | turp | |
fasulye | havuç | |
bezelye | yaban havucu | |
mercimek | kereviz | |
salatalık | ıspanak | |
kabak | nane | |
kabak | kişniş | |
kabak | kişniş | |
karpuz |
İyi bir mahalle de üretkenliği artırmaya yardımcı olacaktır. Soğan yatağını çileklerin veya salatalıkların yanına yerleştirmek iyidir, yakınlarda pancar, marul, turp veya domates dikmek de iyi bir seçenektir.
Diğer tüm sebze mahsulleri gibi, soğan da gelişme için çeşitli şartlara ihtiyaç duyar: sulama, üst giyinme ve yabancı otlara ve muhtemel zararlılara karşı koruma.
Büyüme mevsiminin başında, bahçe düzenli olarak sulanmalıdır. Kuru dönemde, böyle bir prosedür günlük olarak yapılmalıdır, ancak bulutlu havalarda bile (yağmur olmadığında) haftada 3-4 kez daha az sıklıkta uygulanamaz. Hasat zamanına yaklaştıkça sulama önemli ölçüde azalır ve son birkaç hafta boyunca tamamen durdu.
Gübreler sulanmadan hemen önce uygulanmalı ve bu işlemi büyüme mevsimi sonunda gerçekleştirmeyin. Organik gübrelerden soğan, mullein, kümese veya gübre (10 litre suya 1 bardak, iyi sonuç 3 m² için yeterlidir) için iyi yanıt verir.
Aynı debide her 10 litre su için mineral gübreler:
Önemli!Nemli toprakta olgunlaşan soğan zayıf bir şekilde depolanır, bu nedenle yağışlı mevsimde hasat yapılırsa derhal ampuller kullanılmalıdır.
Ayrıca üreticinin talimatlarına göre onları yetiştirmek, soğan ve sarımsak için karmaşık mineral gübreler kullanabilirsiniz. Gübre uygulaması - toprağın durumuna bağlı olarak her 7-10 günde bir. Soğan yatakları yabani otları gidermek için düzenli olarak yabani ot için önemlidir. Bu prosedür, yalnızca bitkisel bir ürün için topraktaki besinleri korumanıza izin vermekle kalmaz, aynı zamanda birçok yabani ot tarafından yabani otların yabani otları zararlıları ve mantar hastalıklarından korur.
Beyaz soğan, sarı ve kırmızı ile birlikte, yemek pişirme ve geleneksel tıpta yaygın olarak kullanılır ve bu alanlar bazen başarıyla birleştirilebilir.
Tipik olarak, beyaz soğan taze yenir. Salataya koyun, ringa serpin, balık turşusu, kebap veya kebabı kömürden serpebilirsiniz, ya da sadece birkaç halka ile sandviç süsleyin. Ek olarak, beyaz çeşitler doldurma için uygundur (doldurma olarak kıyılmış et veya sebzeler kullanılır) ve ayrıca tamamen veya parça şeklinde ızgarada pişirilir.
Ürün kullanımının bir başka alanı, çeşitli sıcak kremalı sosların demlenmesi ve eklenmesidir. Bu arada, ünlü Fransız soğan çorbasının birçok tarifinde, ana bileşen olarak daha yumuşak ve daha kokulu olan beyaz çeşitlerin kullanılması öneriliyor.
Biliyor musunSoğanlariyi bir bal bitkisidir ve arılar arasında popüler olan diğer bitkilerin aksine, aşırı sıcağında bile büyük miktarda nektarı muhafaza eder.Soğan balı donuk bir açık renge sahiptir, ancak ne tatta ne de kokuda hazırlandığı bitki ile ilişkili değildir.
Eski zamanlardan beri, geleneksel şifacılar soğanları kullandı:
Поскольку сроки созревания у разных сортов белого лука могут сильно отличаться, время сбора урожая нужно определять не по календарю, а по состоянию самого растения, сделав также поправку на генетические особенности сорта — ранний, среднеспелый, поздний.
Случается, особенно в регионах с прохладным климатом, что к концу лета луковая грядка остаётся зелёной, хотя, с учётом времени, прошедшего после посадки, сроки созревания урожая уже подошли. В этом случае необходимо немного ускорить процесс достижения луком полной зрелости, чтобы сбор урожая можно было завершить до начала периода дождей.
Önemli!Биологическая зрелость лука наступает в момент, когда его надземная часть подсыхает и опускается к земле.
Проще сделать это при помощи вил, осторожно подведя их под корневую шейку и слегка приподняв её вверх, чтобы подорвать корень. После такой процедуры растение необходимо оставить на несколько дней в земле, чтобы все оставшиеся в стрелке питательные вещества перешли в луковицу. Поскольку белый лук изначально отличается не очень хорошей лёжкостью, его важно собрать вовремя, поскольку как недозревшие, так и перезревшие луковицы практически не хранятся (у первых остаётся открытой и толстой шейка, куда легко проникают бактерии, у вторых начинает отслаиваться шелуха, что приводит к аналогичной проблеме).
Собирать урожай всегда нужно в сухую погоду, причём желательно, чтобы день был солнечный. Извлечённый из земли лук следует осторожно очистить и перебрать: те экземпляры, которые имеют повреждения, примятости и другие дефекты, лучше употребить сразу, для хранения они не годятся. Следующий этап — сушка. Без этой процедуры сохранить лук невозможно. Если дни стоят солнечные, урожай можно оставить прямо на земле, выложив в один слой и периодически переворачивая. Второй вариант — выложить лук в хорошо проветриваемом месте. Обычно процесс занимает от 7 до 10 дней.
Önemli!В отличие от картофеля, лук нежелательно хранить в погребе. Для него лучше подходит закрытый балкон или чердак, где влажность более низкая.
Полностью подготовленный к хранению лук раскладывают в картонные коробки, деревянные ящики, плетёные корзины, тканевые мешочки или полипропиленовые сетки (обязательное условие — хорошая вентиляция, то есть достаточное количество отверстий в таре) и помещают для хранения в тёмное и обязательно сухое место. Оптимальная температура хранения лука — +1…+3°C, но даже в таких условиях белые сорта до весны сберечь не удастся. Для того, чтобы продлить этот срок максимально, урожай нужно периодически проверять и безжалостно удалять те экземпляры, на которых появились первые признаки порчи.
Белый лук по своему химическому составу и полезным свойствам ничуть не уступает жёлтому, но при этом имеет некоторые вкусовые особенности, используя которые, опытная хозяйка может успешно разнообразить меню. Вырастить эту культуру не так уж сложно, нужно лишь правильно подобрать сорт для своего региона, однако при этом учитывать, что белые сорта хранятся хуже, чем жёлтые, поэтому высаживать их нужно с таким расчётом, чтобы урожай можно было использовать в течение 2–3 месяцев после сбора.
Lahana yaprakları üzerindeki mozaik nadir değildir. Bu hastalığın etken maddesi, bugün bilinen tüm lahana çeşitlerini etkileyen bir virüstür.
İlk enfeksiyon belirtileri, fideleri açık toprağa diktikten sonraki bir ay içinde ortaya çıkar. Beyaz lahanada bu hastalığın ana semptomu, yapraklar üzerinde belirli bir mozaik deseninin ortaya çıkmasıdır.
Ek olarak, hastalığın seyrinin aşağıdaki belirtileri mümkündür:
Борьба с этим недугом бесполезна. Поэтому при выявлении мозаики все пораженные растения подлежат немедленному уничтожению. Пораженные кочаны нельзя употреблять в пищу и тем более использовать для лечения желчнотилять в пищу и тем более использовать для лечения желчнотиления желчнитиликаменноцинилитиленноцирилитиленноцирилити. вдесь возможны только профилактические меры, которые включают:
Yukarıdaki lahana hastalıklarına ek olarak, oldukça yaygın bir başka hastalık da tüylü küf veya tüylü küftür. Bu hastalığın etken maddesi, Peronospora parasitica mantarıdır.
Tüylü küf ile semptomatik resim aşağıdaki belirtilere sahiptir:
Peronosporozla mücadele etmek için uzmanlar aşağıdaki agroteknik yöntemleri geliştirdiler:
Fidelerde ilk belirtiler ortaya çıkarsa, ekimden sonra bu hastalıkla mücadele etmek için tasarlanmış özel müstahzarlarla tedavi edilmelidir.
Safra taşı hastalığının tedavisinde, bu hastalığın hafif belirtilerini dahi gösteren bitkiler hiçbir şekilde kullanılmamaktadır.
Lahananın siyah bacağı en çok fideleri etkiler. Çok tehlikeli bir hastalık olarak kabul edilir. Patojen grubu çeşitli mantar türlerini içerir.
Karakteristik özellikleri aşağıdaki tezahürleri içerir:
Hastalığın aktif aşamasında, komşu bitkiler enfekte olur.
Если инфицированную рассаду посадить в грунт, то растения будут плохо приживаться из-за слабой корневой системы и часто останавливаться в развитии veya гибнуть.
Bu hastalık için aşağıdaki kontrol önlemleri geliştirilmiştir:
Gördüğünüz gibi, birçok lahana hastalığı var. Bu nedenle, hastalığın ilk belirtilerini ve onunla başa çıkma yöntemlerini bilmek, safra taşı hastalığının bile tedavisinde yardımcı olabilecek yüksek kaliteli ve sağlıklı bir mahsulün yetiştirilmesine yardımcı olacaktır.
Mahsulünüzü hastalıklardan ve zararlılardan nasıl korursunuz ve bir talihsizlik olursa ne yapmalı? Aşağıdaki videoda lahana yetiştirmek, bakımını yapmak ve işlemek için bazı püf noktaları bulacaksınız.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası