Boğatepe Peynir Müzesi

Gravyer peyniri üretiminde öne çıkan Kars'ın Boğatepe köyünde 'de inşa edilip uzun süre kullanılmayan mandıra, Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği öncülüğünde vatandaşlarca restore edilip müzeye dönüştürüldü.

Peynir yapımında kullanılan libreli terazi, kaşar kapları ve deposu, gravyer pişirme aparatları, maya fıçısı, tuz kalıpları gibi ürünlerin sergilendiği Peynir Müzesi'yle, kültürel mirasın tanıtılması ve yaşatılması hedefleniyor.

Müze, özellikle Doğu Ekspresi ile bölgeye gelenleri misafir ediyor.

Köyde 32 tür peynir bulunuyor

Dernek Başkanı Zümran Ömür, AA muhabirine, yaptıkları araştırmalar sonucu, köyde 32 tür peynir olduğunu öğrendiklerini söyledi.

Boğatepe'de 'da Türkiye'de ilk, dünyada ikinci ekopeynir müzesini kurduklarını belirten Ömür, "Müzemizin hedefi, 32 tür peynirimizi, kültürümüzü, gelecek nesillere taşıyabilmek." dedi.

Müzenin 'den bu yana aktif kullanıldığını anlatan Ömür, "Geçen sene daha çok duyuruldu. Yerli ve yabancı çok sayıda turist geldi. Geçen yıl 17 bin kişiyi müzede ağırladık, bu yıl sayının 20 bini geçeceğini düşünüyoruz, talep çok." diye konuştu.

Müze peynirin tarihine ışık tutuyor

Ömür, "Müzede peynirin ve atalarımızın tarihi, yaşatılan tarih var. Peynir, gravyer burada anlatılıyor. 32 tür peynirin nasıl yaşatılması gerektiği, tıbbi bitkilerin önemi ve kadınların burada neler başardığı anlatılıyor." ifadelerini kullandı.

Müzenin yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olduğunu dile getiren Ömür, şunları kaydetti:

"Müzede, peynir yapımında kullanılan ve köylülerce bağışlanan malzemeler de yer alıyor. Peynir yapımıyla ilgili yayık, peynir sepetleri var. Peynirin nasıl hazırlandığını gösteren kazanlar var. Gravyerin ve kaşar peynir yapımının hikayesi mevcut. Burada kaybolan peynir çeşitliliğimizin tarihçesi var. Herkesi Kars'ın merkez köyü, 2 bin rakımlı Boğatepe'ye bekliyoruz."

Türkiye bir yandan orman yangınları ve selin yarattığı yıkımlarla baş etmeye çalışırken, bir yandan da kuraklıkla boğuşuyor.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Mayıs Kuraklık Raporu’na göre yağışların yetersiz olması nedeniyle 41 ilde tarımsal kuraklık yaşanıyor.

Eğer önlem alınmazsa bu sayı her geçen gün artacak ve kuraklık kaynaklı gıda fiyatlarında ciddi artışlar yaşanacak.

Kuraklığı en can alıcı haliyle yaşayan bölgelerden biri de Doğu Anadolu Bölgesi. Özellikle peynir üretiminde önemli yere sahip Kars’ta çok sayıda mandıra peynir üretimini bir buçuk ay erken sonlandırmak zorunda kaldı.

Kars'ta kuraklık nedeniyle peynir üretimi azaldı

Kars’a yaklaşık bir saat uzaklıktaki Boğatepe Köyü eski adıyla Zavot, Kars gravyer peynirinin üretildiği Türkiye’deki tek köy.

Ama bu köyün en büyük gelir kalemi olan peynir üretimi kuraklık nedeniyle tehlike altında. Gravyer peyniri üreticisi Çağdaş Koçulu bu yıl kuraklık nedeniyle süt kapasitelerinin yüzde 40 altında çalıştıklarını söylüyor.

Yine ekili alan ve meraların kurumasıyla süt üreticileri de mağdur. Özellikle Kars’ta hayvancılığın ciddi şekilde gerilediğini ifade eden Koçulu, hayvan yemlerinin dahi alınamayacak duruma geldiğine dikkat çekiyor.

Kars ekonomisinin lokomotifi olan peynircilik ve hayvancılığın kuraklık nedeniyle zor günler yaşaması yerel halkı da zor durumda bırakıyor.

''Süt olmadığı için peynir üreticilerinin yarısı erkenden sezonu bitirdi''

Koçulu, Kars’ta süt olmadığından peynir üreticilerinin yüzde ellisinin erkenden sezonu bitirmek durumunda kaldığının altını çiziyor. Bu da işsizlik demek.

Peynir üretiminin azalması ile birlikte bir kaç ay sonra piyasada peynir bulabilmenin giderek zorlaşacağını söyleyen gravyer peyniri üreticisi Çağdaş Koçulu, durumun tüketiciye yansımasının da yakın olduğunu sözlerine ekliyor.

Yani bu kuraklık sadece köylüyü ve de üreticiyi değil, tüketicinin de cebini yakacak.

Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği Başkanı Zümran Ömür ise kuraklıkla yaşamın zorluklarından bahsediyor. Bu yıl ilk kez tıbbi bitkilerin toplanamadığını, toprakların çatlamasıyla verimin azaldığını anlatan Ömür, hayvanları organik olarak beslenemenin de zorlaştığını söylüyor. Eğer kuraklık devam ederse de son çare sulama diyor Zümran Ömür.

Peynircilikle dünyaya açılan köy

İnek sütünden yapılan gravyer peynirinin üretimi Türkiye’de ilk kez Kars Boğatepe Köyü'nde David Moser ile başlıyor. ’li yıllarda David Moser bölgede o dönem yaşayan Ruslar ve Malakanlar ile yılına kadar gravyer peynir yapmış. İsviçre kökenli bir peynir olan gravyer adını da İsviçre’nin Gruyère kasabasından alıyor.

Yakın tarihlerde köyün kaderi ise yılında meydana gelen trafik kazasında 22 köylünün hayatını kaybetmesiyle değişiyor.

Bu kaza sonrası ciddi göç vermeye başlayan Boğatepe Köyü, Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği’ni kurarak köye geri dönüşleri sağlıyor.

Köyün çeşitten oluşan zengin bitki örtüsünden faydalanan köylüler gravyer peyniri ve Kars eski kaşarının en iyi halini ortaya çıkarınca sürdürülebilir yerel ekonomi örneğini ortaya koyuyor.

Dernek zamanla sesini dünyaya duyuruyor ve daha turistik bir yer haline gelince Boğatepe, köyde eko-turizm başlıyor. Yani sadece üretime değil, satış kısmına da el atılıyor. Köylüler tarafından ziyaretçilere yöresel yemekler ve kahvaltılar hazırlanıyor.

Türkiye'nin ilk peynir müzesi Boğatepe'de

Köyün bu geçmişi Boğatepe Köyü’nde eski bir gravyer mandırasının müzeye dönüştürülmesi ile hala yaşatılıyor. Bu müze sayesinde köye yılda ortalama turist geliyor.

Türkiye’de ilk, dünyada ikinci peynir müzesinde, peynir yapımında kullanılan araçlar ve peynir üreticilerinin fotoğrafları yer alıyor.

Müzenin kurulma amaçları peynirin tarihini yaşatmakla birlikte kaybolmaya başlayan peynir türlerini kurtarmak ve üretim süreçlerini korumak.

Ve bu süreçte, gıdalara nelerin tat verdiğini bulmak ve Kars bölgesindeki peynirin hikâyesini anlatmak.

Peynirin tarihini bir müzede toplayan Boğatepe Çevre ve Yaşam Derneği'nin en nihai hedefi ise ürünlerinin kalitesini dünyaya duyurmak.

Kars’a birkaç yılda bir gidiyorum. Her gidişimde şehirde görülecek yeni bir yer, yeni bir müze açılmış oluyor. KARS PEYNİR MÜZESİ Kars&#;taki son keşfim. Müze, yılının Nisan ayında açılmış hatta resmi açılışı Ekim ayında yapılmış. Kars Peynir Müzesi nerede, giriş ücreti, müzede neler var gibi merak ettiğiniz tüm bilgiler bu yazıda!

Kars&#;a gitme planınız varsa Kars Gezi Rehberi ve Kars&#;ta Ne Yenir? yazılarıma mutlaka göz atın.

Peynir Müzesi Giriş Ücreti

Kars şehir merkezindeki müzenin giriş ücreti itibariyle 20 TL idi, özel bir müze olduğu için Müzekart geçerli değil.

Peynir Müzesi&#;nde Neler Var?

metrekare alan üzerine kurulmuş olan müze binası eski bir tabya; atların tutulduğu bir tabya olduğu için Süvari Tabyası olarak anılıyor. Tabya iki yıllık bir çalışma sonucunda müze haline getirilmiş.

Müzeye ilk girişte peynirin tarihçesine dair bilgiler bulacaksanız. Peynirin ilk kez Orta Asya&#;da Türkler tarafından yapıldığını biliyor muydunuz?

Müzede Kars’ın endemik bitki türlerinden inek cinslerine, gravyer peynirinin yapılışından farklı peynir türlerinin köylerde yapımının canlandırmalarına kadar görülecek pek çok bölüm var. Kars&#;ta &#;den fazla endemik bitki türü inekler tarafından tüketiliyor ve o sütün lezzeti peynirin kalitesini belirliyor, bu nedenle endemik bitki türlerinin yaşatılması kritik.

Gravyer peynirinin yapımı adım adım mumya heykeller ile canlandırılmış, böylece yapım aşamasını gözünüzde net olarak canlandırabiliyorsunuz.

Müzenin kafeteryasında peynir tadımı yapabilir, peynir alabilirsiniz. Müzede peynir yapıma dair atölyeler de düzenleniyormuş, müzenin internet sitesi veya sosyal medya hesaplarından takip edebilirsiniz.

Ben müzeyi çok sevdim, özellikle giriş ve kafe bölümünün dışında kullanılan gravyer tekerinden dekorasyona bayıldım.

Peynir Müzesi Nerede?

Peynir Müzesi Kars şehir merkezinde, bir de Boğatepe Köyü&#;nde peynir müzesi var, ikisini karıştırmayın. Kars Peynir Müzesi&#;nin Google Haritalar uygulamasındaki konumu için tıklayın.

Bu kış Kars planı yapın, Kars’a geldiğinizde @grand_anihotel de kalın ve @karspeynirmuzesi ne kesin uğrayın, bana selam göndermeyi de unutmayın!

"Çok okuyan mı bilir çok gezen mi?" diyerek yola çıktım, hala cevap arıyorum. Hayallerimin peşinden yolculuklara çıkıyor, deneyimlerimi blogumda, gazete ve dergilerde paylaşıyorum. Gezmeyi, okumayı, yazmayı ve hayal kurmayı seviyorum.