Belli başlı bazı faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan iklimler, ayrıca zaman içerisinde değişim gösterebilmektedir. Bu değişimde neticesinde iklimler farklı mevsimler üzerinden ortaya çıkar. Şimdi isimleri etkileyen faktörler ve diğer unsurları inceleyeceğiz.
İklim ve Hava Hareketleri
Yeryüzünün herhangi bir bölgesinde uzun yıllar boyunca gözlemlenen olaylara iklim denmektedir. Dünyanın birçok değişik bölgesinde farklı iklimler söz konusu olur. Mevsimler arasında Ekvatoral iklimler, karasal iklimler, kutup iklimi ve çöl iklimi gibi çeşitlenen plana çıkar. Türkiye'de ise Karadeniz iklimi ve Akdeniz iklimi ile beraber karasal iklimler meydana gelir. Bu iklimler ülkemizdeki bölgelere bağlı olarak farklı şekillerde ortaya çıkarlar.
İklimle uğraşan bilim dalına Klimatoloji (iklim bilimi) denmektedir. Aynı zamanda iklim ile uğraşan bilim insanlarına ise klimatolog (iklim bilimci) denir. Yıl boyunca farklı çalışmalar üzerinden iklimin değişikliği gözlemlenmeye çalışılır. Aynı zamanda iklimi gibi faktörler etkiliyor bunlar incelemeye alınır. Bu doğrultuda belli başlı bazı hususlar iklimi etkilemektedir.
- Bitki örtüsü
- Ekvatora olan uzaklık
- Denize olan uzaklık
- Yeryüzü şekilleri
- Denizden yüksekliği
Bu gibi faktörler ile beraber iklim meydana gelir ve aynı zamanda insan etkisi üzerinden de iklimler değişebilmektedir. Özellikle fabrika bacalarından çıkan dumanlar ya da buzulların erimesi ile denizlerin yükselmesi üzerinden iklimler değişebilmektedir.
Hava Olayları
Dünyanın etrafını hava sarmıştır. Bunu aynı zamanda hava küre denir. %78 azot ve %21 oksijen ile beraber, %1 karbondioksitin yanı sıra su buharı ile beraber birçok farklı gaz üzerinden hava küre oluşmuştur. Havadaki sıcaklık farkından ve yine nem sebebiyle meydana gelen değişimleri hava olayları denir. Hava olayları ile beraber hava olaylarını etkileyen bilim dalına ise meteoroloji denir. Bu konuda hava olaylarını inceleyen insanlara ise meteorolog denir.
Hava olaylarını ölçülebilmesi için şu cihazlar kullanılır;
- Nemölçer (Higrometre)
- Barometre (Basınç ölçer)
- Termometre (Sıcaklık ölçer)
Not: Hava olaylarının oluşmasındaki temel unsurlar arasında havadaki sıcaklık farkı ve nem olayları yer alır. Bu doğrultuda havadaki nem farkı yağışları oluştururken havadaki sıcaklık farkı ise rüzgarları meydana getirir.
Rüzgarlar: Yatay yönde meydana gelen hareketleri rüzgar denir.
- Sıcak hava bulunan yerde hava yoğunluğu azdır. Bu doğrultuda alçak basınç meydana gelir.
- Alçak basınç ile beraber yükseltici hava olayları oluşur.
- Soğuk havanın yer aldığı alanlarda hava yoğunluğu fazladır. Bu doğrultuda da yüksek basınç meydana gelir.
- Özellikle rüzgarlar yüksek basınç alanı üzerinden alçak basınç alanına doğru hareket ile beraber oluşum gerçekleştirir.
Yağış çeşitleri: Farklı oluşumlar üzerinden meydana gelen ve değişik biçimlerde ortaya çıkan birçok değişik yağış çeşitleri bulunmaktadır.
- Yağmur
- Kar
- Dolu
- Kırağı
- Çiy
- Sis
İklim ve Hava Olayları Arasında Yer Alan Farklar
Hava olayları ile iklim arasında oluşum ile hareket üzerinden birçok fark ortaya çıkmaktadır.
- Hava olayları dar bir bölgede oluşurken iklim geniş bir bölgede meydana gelir.
- Hava olayları kısa bir zaman içerisinde meydana gelen durumlar iken, iklim uzun zaman gözlemlenen olaylar sonucunda oluşur.
- Hava olayları tahminidir ancak iklim kesindir.
- Hava olaylarında yaşanan değişkenlikler fazladır ancak iklimde yaşanan değişiklikler azdır.
Özellikle dünyada atmosfere salınan sera gazları nedeniyle iklim değişikliği yaşanıyor. Bu doğrultuda küresel ısınma ile beraber buzullar erimekte ve deniz seviyesi artış göstermeyi sürdürmektedir. Böylece mevsimler değişmeye başlamaktadır. Bunun önüne geçebilmek için mutlaka önlem alınması gerekmektedir.
Fen bilimleri 8. sınıf iklim ve hava olayları test pdf
8.Sınıf 1.Ünite İklim ve Hava Olayları Konu Özeti
Dar bir bölgede belirli ve kısa bir süre içinde etkili olan atmosfer koşullarıdır.
Hava olaylarını rüzgar ve yağış olarak inceleyebiliriz. Havadaki su buharının atmosfere yakın bölgelerde yoğuşması sonucu kar ve yağmur, yere yakın bölgelerde yoğuşması sonucu sis, çiy ve kırağı oluşur.
Havadaki su buharı sıcaklığın etkisiyle genleşerek yükselir ve atmosferin üst katmanlarında soğuk hava tabakasıyla karşılaşır. Burada su buharı yoğunlaşarak su damlacıklarına dönüşür. Yeterince ağırlaşan su damlaları yağmur şeklinde yeryüzüne düşer.
Havadaki su buharının yükselip atmosferin üst katmanlarında 0C nin altındaki soğuk hava ile karşılaşması sonucu donarak yer yüzüne inmesidir. Su buharının donması sonucu kristale benzeyen yapılar oluşur. Bu yapılar birleşerek kar tanelerini oluşturur.
Havadaki su buharı yükselip atmosferin üst katmanlarında yoğuşma ile su damlalarına dönüştüğü esnada dikey hava hareketleri ile yukarı çıkabilir. Ani olarak sıcaklık ve basınç değişimi sonucu donar ve donmuş kütleler halinde yeryüzüne iner.
Havadaki su buharı yere yakın bölgelerde soğuk olan yeryüzü ile temas eder ve yoğuşur. Toprak yüzeyinde, otların üzerinde veya yerde bulunan cisimlerin üzerinde yoğuşan su buharı su damlacıklarına dönüşür.
Havadaki su buharı yere yakın bölgelerde soğuk olan yeryüzü ile temas eder .Toprak yüzeyinde, otların üzerinde veya yerde bulunan cisimlerin üzerinde yoğuşan su buharı donarak buz kristallerine dönüşür.
Sıcak hava kütlesi ile soğuk hava kütlesinin karşılaşması sonucu havadaki su buharı yoğuşmaya başlar ve sis oluşur.
NOT: Yağmur, kar ve dolu atmosferde gerçekleşen hava olaylarıdır. Çiy, sis ve kırağı ise yere yakın gerçekleşir.
ALÇAK BASINÇ ALANI
YÜKSEK BASINÇ ALANI
Yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru olan yatay yönde hava hareketine rüzgar denir.
Saatteki hızı km arasında olan kuvvetli rüzgarlardır. Fırtınalar, ince ağaç dallarının kırılmasına ve arabaların yoldan çıkmasına neden olabilir.
Saatteki hızı kmden fazla olan kuvvetli rüzgarlardır. Kasırgalar; bitki örtüsünde, yerleşim yerlerinde büyük tahribata yol açar ve daha çok ekvatoral bölgelerde gözlenir. Kasırga oluşumunu havadaki nem oranı, okyanus suyu sıcaklığı, rüzgâr hızı ve
konum etkiler. Okyanus suyu sıcaklığı arttığında su yüzeyindeki buharlaşma da artar.
Okyanus yüzeyinde bulunan ve sıcaklığı gittikçe yükselen hava, su buharıyla birlikte dönerek
yükselir. Yükselen hava, soğuk bölgelerde aniden yoğunlaşır ve tekrar yeryüzüne doğru
hareket eder, yağışlar gözlenir. Bu döngünün devam etmesiyle hızlanan hava akışı
kasırgaları oluşturur. Kasırga sırasında havadaki nem oranının gittikçe artmasıyla hortumlar
oluşabilir. Hortumlar, etki alanları küçük olmasına rağmen, yıkıcılığı çok yüksek rüzgârlardır.
Gündüzleri Güneş ışığının etkisiyle yeryüzü ısınır. Karalar denizlere göre daha hızlı ısınır. Karaların yüzeyine yakın bölgelerde bulunan hava tanecikleri sıcaklığın etkisiyle genleşerek yukarı doğru hareket eder. Yere yakın bölgelerde hava taneciği sayısı azalır ve alçak basınç alanı oluşur. Denizler ise karalara göre geç ısınır. Bu sebeple deniz yüzeyine yakın bölgelerde hava tanecikleri daha sık ve yoğun bulunur. Bu bölgede sıkışan hava tanecikleri yüksek basınç alanını oluşturur. Sonuçta hava yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru harekete başlar ve rüzgarı oluşturur. Gündüzleri denizden karaya doğru esen bu rüzgarlara Gündüz Meltemi( Deniz Meltemi) denir.
Güneş battıktan sonra karalar hızla soğur. Üzerinde bulunan hava tanecikleri büzülerek sıkışır ve yüksek basınç alanı oluşturur. Deniz ise hala ılıktır ve geç soğur. Deniz yüzeyine yakın alanlardaki hava tanecikleri genleşerek yükselir ve burada hava taneciklerinin azalması sonucu alçak basınç alanı oluşur. Sonuçta hava yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket eder ve rüzgar oluşur. Karadan denize doğru esen bu rüzgara Kara Meltemi( Gece Meltemi) denir.
Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca gözlemlenen hava olaylarının ortalamasıdır. İklimden bahsederken geniş bölgeler söz konusudur. yıllık veriler değerlendirilerek bir bölgenin iklimi hakkında yorum yapılabilir.
İKLİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
İklim ile ilgilenen bilim dalına KLİMATOLOJİ(İklim Bilimi) , bu alanda çalışan uzmanlara da KLİMATOLOG(İklim Bilimci) denir.
Atmosfere salınan Karbondioksit( CO2) miktarının artması ile oluşan Sera Etkisi sonucu hava sıcaklığının yükselmesi , çölleşme ve kuraklığın artması, küresel ısınma ile buzulların erimesi gibi nedenlerden dolayı mevsimlerde de değişimler yaşanmaya başlar. Bütün bunlar İklim değişikliğine sebep olur.
8.Sınıf 1.Ünite İklim ve Hava Olayları Konu Özeti
Fenozomu Takip Edin!
F İklim ve Hava Hareketleri
Önerilen Süre: 6 ders saati
Konu / Kavramlar: İklim, iklim bilimi, iklim bilimci, küresel iklim değişiklikleri
F İklim ve hava olayları arasındaki farkı açıklar.
F İklim biliminin (klimatoloji) bir bilim dalı olduğunu ve bu alanda çalışan uzmanlara iklim bilimci (klimatolog) adı verildiğini söyler.
alanlarda iklimin etkisi vardır.
Not: Bu resimdeki yüksek basınç alanındaki güneş havanın sıcak olduğunu göstermez, havanın açık olduğunu gösterir.
Not: Bulut ve yağış alçak basınç bölgesinde gerçekleşir. Barometredeki basınç düşüşü yağış olacağını gösterir.
Alçak Basınç Alanının Özellikleri
Rüzgârın oluşması |
Havadaki su buharına nem denir. Yağışın oluşmasında en büyük etken havadaki nemdir.
Havadaki nemi ölçmek için ıslak ve kuru termometreden oluşan psikrometre (nem ölçer) cihazı kullanılır. Termometrelerden biri ıslak diğeri ise kurudur. Termometrelerin ölçtüğü sıcaklık farkından havadaki nem miktarı hesaplanır.
Psikrometre |
Havadaki nemin fazla olması ıslak termometredeki suyun buharlaşmasını zorlaştırır. Bu nedenle ıslak ve kuru termometre arasındaki sıcaklık farkı az olur.
Havadaki nemin az olması ıslak termometrenin çabucak kurumasını sağlar. Buharlaşma sırasında ıslak termometrenin sıcaklığı düşer. Islak ve kuru termometre arasında sıcaklık farkı meydana gelir.
1. Yağmur
Havadaki nem yoğuşarak su damlacıklarını oluşturur. Küçük su damlacıkları bulutu oluşturur. Bulutlarda bulunan su damlacıkları soğuk hava ile beraber birleşerek büyük su damlalarına dönüşür.
Ağırlaşan su damlaları yağmur olarak yeryüzüne iner.
2. Kar
Bulut içerisindeki su buharının soğuk havanın etkisiyle buz kristallerine dönüşmesiyle kar meydana gelir. Kar sıcaklığın 0 C'nin altına düştüğünde gerçekleşir.
3. Dolu
Yağmurla oluşan su damlaları fırtınanın etkisi ile beraber donar, buz toplarına dönüşerek dolu meydana gelir.
4. Kırağı
0 C'nin altında yeryüzüne yakın yerlerde görülür. Havanın aniden soğumasıyla birlikte havadaki nemin kırağılaşarak buz kristaline dönüşmesiyle kırağı meydana gelir. Su buharı gaz halden doğrudan katıya dönüşür.
5. Çiy
Havadaki su nemin soğuk bir yüzey üzerinde yoğuşarak su damlacıklarına dönüşmesi sonucu çiy oluşur. Gece saatlerinde hava sıcaklığının düşmesi sonucu çimlerin üzerinde çiy oluşur.
6. Sis
Yeryüzüne yakın yerde havadaki su buharının yoğuşarak küçük su damlacıkları oluşturması ile sis oluşur.
Not: Soğuk havanın taşıyabileceği nem miktarı sıcak havadan azdır. Havanın aniden soğuması sonucu havadaki nem çiy veya kırağı oluşturur. Çiy ve kırağı yağış türü olarak kabul edilmemektedir.
117156 117157 117158 117159 117160
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası