Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA’nın, Avrupa ve Kanada uzay ajanslarıyla ortaklaşa geliştirdiği dev teleskop James Webb, bu sabah saatlerinde uzaya fırlatıldı. Daha önce fırlatılışı defalarca ertelenen teleskop, bu kez Fransız Guyanası’ndan atmosfer dışına yolculuğuna başladı.
NASA tarafından önümüzdeki 10 yılın en büyük uzay araştırma projesi olarak adlandırılan James Webb teleskobu, 10 milyar dolara mal oldu. Teleskop uzaya yerel saatle sabah, ’de Ariane 5 roketiyle fırlatıldı.
Daha önce uzaya fırlatılan ve yıllardır kullanılan Hubble teleskobundan çok daha gelişmiş özelliklere sahip James Webb teleskobu, Hubble’dan yaklaşık 3 kat daha büyük bir aynaya ve kızılötesi özelliklere sahip.
Yaklaşık olarak bir tenis kortu büyüklüğündeki teleskop, yörüngede bulunacağı noktaya tam olarak yerleşebilmek için 13 günlük bir seyahat yapacak. Toplam 25,37 metrekarelik bir büyüklüğü bulunan teleskop, 18 farklı parçadan oluşan aynalarıyla 6,5 metrelik bir çapa sahip. Hubble teleskobu 2,4 metre çapındaydı.
Hubble’dan kat daha hassas ve derinlikli görüntüler elde edecek olan teleskobun, uzayın bilinmeyen derinliklerine dair insanlığa büyük ipuçları vermesi bekleniyor.
Adını ve yılları arasında NASA’nın yöneticisi olan James Edmin Webb’den alan teleskop, çok uzak gezegenlerin atmosferleri hakkında geniş bilgiler sunabilecek. Böylece uzayda dünya benzeri yaşanabilir atmosfere sahip başka gezegenler bulunup bulunmadığı sorusuna da yanıt aranacak.
James Webb teleskobunun sunacağı verilerle bilimadamları, 13,7 milyar yıl önce evrenin oluşumuna dair izleri de bulmayı umut ediyorlar.
Teleskoptan ilk görüntülerin önümüzdeki yaz aylarında gelmeye başlaması bekleniyor.
kaynağı değiştir]
^"Who are the partners in the Webb project?". NASA. 13 Aralık tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık &#;
^"Webb Launch". NASA. 23 Temmuz tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık &#;
^ab"JWST Orbit". JWST User Documentation. Space Telescope Science Institute. 11 Temmuz tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık &#;
^Astronomi Kitabı (The Astronomy Book), Alfa Yayınları, İstanbul, (sayfa: )
^Lallo, Matthew D. (Ocak ). "Experience with the Hubble Space Telescope: 20 years of an archetype". doi/funduszeue.info 24 Temmuz tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran &#;
^"Infrared Astronomy From Earth Orbit". funduszeue.infoh. NASA Spitzer Science Center. 21 Aralık tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran &#;
^"STARSHIP SN15". SpaceX. 31 Mayıs tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran &#;
^"James Webb Space Telescope L2 Orbit". funduszeue.info. Space Telescope Science Institute. 3 Şubat tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran &#;
^"ABOUT THE SUNSHIELD". funduszeue.info. NASA. 1 Haziran tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran &#;
^"A Solar Orbit". funduszeue.info. NASA. 23 Temmuz tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül &#;
^"the Sunshield". funduszeue.info. NASA. 23 Temmuz tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül &#;
^Morring, Jr, Frank (16 Aralık ). "Sunshield". Aviation Week and Space Technology. s.&#;&#;
^Mallonee, Laura (22 Kasım ). "NASA's Biggest Telescope Ever Prepares for a Launch". Wired. 12 Aralık tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım &#;
^"GENERAL QUESTIONS ABOUT WEBB". funduszeue.info. NASA. 23 Temmuz tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım &#;
^"Science Instruments of NASA's James Webb Space Telescope Successfully Installed". NASA. 24 Mayıs 27 Mayıs tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım &#;
^"NASA's James Webb Space Telescope Primary Mirror Fully Assembled". NASA. 4 Şubat 4 Şubat tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım &#;
^"NASA's James Webb Space Telescope Secondary Mirror Installed". NASA. 7 Mart 10 Mart tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım &#;
^Overbye, Dennis; Chang, Kenneth; Tankersley, Jim (11 Temmuz ). "Biden and NASA Share First Webb Space Telescope Image – From the White House on Monday, humanity got its first glimpse of what the observatory in space has been seeing: a cluster of early galaxies". The New York Times. 12 Temmuz tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz &#;
^"First Images from the James Webb Space Telescope". NASA. 8 Temmuz 13 Temmuz tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz &#;
Dış bağlantılar[değiştir kaynağı değiştir]
Kızılötesi spektrumda gözlem yapabilmek için teleskobun sıcaklığı, −&#;°C'nin altında tutulmalıdır; aksi takdirde, kızılötesi radyasyon aletteki enstrümanlara zarar verecektir. Bu nedenle teleskop; Güneş, Dünya ve Ay'dan gelen ışığı ve ısıyı engellemek için büyük bir güneş kalkanı kullanmaktadır. Uzay aracı, bulunduğu yörüngenin konumu itibarıyla üç cismi de her zaman uzay aracının aynı tarafında tutarak onları kalkanın arkasında bırakır.[10]
Her bir katmanı insan saçı kadar ince olan beş katmanlı güneşlik, DuPont firması tarafından temin edilen poliimid kaplı bir örtü şeklinde olan Kapton E'den yapılmıştır ve her iki tarafında membran özellikli alüminyum ile kaplanmış olup Güneş'e bakan tarafın kaplanmasında katkılı silikon kullanılmıştır. Bu katman, en çok ısınan iki katmandan biridir.[11] Güneş kalkanı, Ariane 5 roketinin ( × m) yük kaportasına sığması için on iki kez katlanacak şekilde tasarlanmıştır. L2 noktasında konuşlandırıldıktan sonra açılarak × metrelik bir alan uzunluğuna sahiptir. Güneş kalkanı, Northrop Grumman'a teslim edilmeden önce Alabama, Huntsville'deki ManTech'te elle monte edilerek test edilmiştir.[12]
Optik ayna[değiştir
Şemsiye Teleskop Aragoskop >> Hubble&#;dan kat hassas teleskop kara delikleri arayacak
Adını bir diskin çevresinde kırılıma uğrayan ışık dalgalarını keşfeden Fransız bilim insanı Francois Arago‘dan alan dev uzay teleskobu Aragoskop, Hubble’dan kat güçlü olacak. Peki astronomlar neden Hubble&#;dan daha güçlü bir teleskop ihtiyacı içerisinde?
Samanyolu Galaksisi`nde yer alan Kartal Bulutsusu’ndaki “Yaratılış Sütunları”nın ve yıldız doğum beşiklerinin detaylı fotoğraflarını çeken Hubble, son 25 yıldır insanoğlunu Evren’in harikalarıyla tanıştırıyor.
Ancak Hubble, ile arasında bir gün emekliye ayrılacak. Astronomlar uzaya yerleştirilen dev bir çanak antene benzeyen ama ayna kullanmayan güneş şemsiyesi tasarımlı Aragoskop ile yıldızların kat yüksek çözünürlüklü fotoğraflarını çekmek istiyor.
Kara delikleri daha iyi görmek için
Aragoskop kara deliklerin olay ufkunu yakından inceleyerek ışığın bile kaçamadığı bu gökcisimlerine düşen sıcak gaz sarmallarının son anlarını kaydedecek ve yıldızlar arasındaki plazma değiş tokuşunu gözlemleyecek (İki yıldızın güneş rüzgarları ile etkileşim halinde olması, yıldız sistemleri arasındaki madde alışverişi açısından büyük önem taşıyor).
İlgili yazı:Insterstellar filmi ve kara delikler
Dağcıların hayatını kurtaracak
Colorado Üniversitesi Boulder Astrofizik ve Uzay Astronomisi Merkezi’nin tasarladığı teleskobun pratik bir amacı da var: Uzaydan Dünya’ya bakarak arazide kaybolan dağcıların yerini tespit etmek ve kurtarma ekiplerini bölgeye yönlendirmek.
Aragaskop öyle yüksek bir çözünürlüğe sahip olacak ki 36 bin kilometre yukarıdaki yersabit yörüngeden Dünya’ya baktığı zaman küçük bir tavşan bile seçebilecek. Aragoskop’un Hubble’dan kat güçlü olması bu anlama geliyor.
Uzaydaki dev güneş şemsiyesi
Aragoskop uzak yıldızlar ve galaksilerin soluk ışığını aynalarla merceğe odaklayan gelişmiş teleskoplar yerine geleneksel bir tasarıma sahip bulunuyor ve çalışma prensibi de son derece basit. Teleskobu barındıran silindirden çıkan uzun kablonun ucunda büyük bir disk, aslında bir tür güneş şemsiyesi yer alıyor.
Bu şemsiye gölge yaparak karşıdan gelen yıldız ışığını kırıyor ve ışık ışınlarını tıpkı bir ayna gibi teleskobun merceğine odaklıyor. Francois Arago’nun geliştirdiği mat disk teknolojisinden yararlanan Aragoskop’un iki avantajı bulunuyor Öncelikle, yeryüzündeki teleskoplar atmosferdeki dalgalanmayı hesaba katan özel yazılımlar sayesinde resimlerdeki bulanıklığı gidererek neredeyse Hubble kadar net görüntü alabiliyor.
Hubble&#;dan kat hassas
Öyle ki önümüzdeki 10 yılda Hubble’dan çok daha gelişmiş yer teleskoplarının kullanıma gireceği ve Hubble’ın görevini devralacağı hesaplanıyor. İkinci olarak, Aragoskop basit tasarımı ile çok düşük maliyetli olacak. Yeryüzündeki teleskoplar Hubble çözünürlüğü sağlarken, Aragoskop da kat yüksek çözünürlükle uzay teleskobu efsanesini sürdürecek.
Uzaya bir şemsiye daha
Colorado Üniversitesi`nden Profesör Webster Cash, Aragoskop için gereken teknolojinin test aşamasına geldiğini belirtiyor:
“Yeni Dünyalar adındaki diğer yıldız şemsiyesi projemiz Aragoskop’ta kullanmak istediğimiz mimariyle örtüşüyor. Bu nedenle şartlar ikinci aşamaya geçmeye uygun.” Aragoskop projesinde Cash ile birlikte çalışan doktora öğrencisi Anthony Harness ise uzay teleskoplarının yüksek maliyetlerine dikkat çekiyor:
“Geleneksel olarak uzay teleskopları Hubble gibi dev ayna ve mercek sistemleri şeklinde planlandı. Ancak, uzay teleskobunun ağırlığı arttıkça onu yörüngeye fırlatmanın maliyeti de artıyor. Daha düşük maliyetle daha yüksek çözünürlük sağlayan büyük ve hafif optik sistemleri uzaya fırlatarak bu sorunu çözmenin bir yolunu bulduk.”
Nasıl çalışıyor?
Teleskobun mat diski çöp torbası gibi sağlam olan, koyu renkli, plastik benzeri bir maddeden üretilecek ve yörüngeye fırlatıldıktan sonra şemsiye gibi açılarak gerçek şeklini alacak. Aragoskop’a bir kablo ile bağlı olan diskin büyüklüğüne göre, uzay şemsiyesi teleskoptan 10 ile km uzakta konumlandıracak.
Harness bu basit ama alışılmadık teknolojiyi şöyle açıklıyor “Aragoskop’un mat diski basit bir mercek gibi çalışıyor. Dairesel diskin kenarından geçerken kırılan ışık ışınları, diskin arkasında ve tam ortasında yer alan teleleskopun gözüne odaklanıyor, böylece asıl mercekte net bir görüntü oluşturuyor”.
Kuantum teleskopu sayılır
Görüntü çözünürlüğü teleskobun çapıyla doğru orantılı olduğundan büyük bir güneş şemsiyesi göndermek, astronomların çok daha yüksek çözünürlüğe erişmesine izin veriyor.
Cash ve Harness güneş şemsiyesi teknolojisini test etmek üzere laboratuvarda 1 metre çapında disk üretip bunu sıradan bir teleskoptan birkaç metre uzağa yerleştirmeyi planlıyor. Işık kaynağını da diskin 5 metre arkasına yerleştirerek sistemin kapasitesini ölçecekler.
Güneş şemsiyesini aynı zamanda bir dağ gözlemevinde veya uçakta taşınan küçük bir teleskopta test ederek Dünya’ya en yakın yıldız sistemi olan Alpha Centauri&#;yi. gözlemlemeyi amaçlıyorlar: Bu ikili yıldız sistemi Dünya’ya yakınlığı nedeniyle gökyüzündeki üçüncü parlak yıldız olarak görüyor.
İlgili yazı: Dev Macellan Uzay Teleskopu Evren&#;in başlangıcını görecek
Bunu beğen:
BeğenYükleniyor
İlgili
Etiketler:aragoskop, hubble, kara delik, uzay teleskopu
