Iltihapli Romatizmaya Ne Iyi Gelir

Bu yazı Romatolog Dr. Selda Öktem tarafından kaleme alınmıştır. Anlaşılır olabilmesi için sadeleştirilmiştir. 

Öncelikle iltihaplı romatizma dendiğinde, bunun tek bir hastalık olmadığını söylemek gerekir. Çok sayıda hastalık romatizma kapsamına girer. Bunların çok büyük çoğunluğu iltihaplıdır. İltihaplı olanların da çok büyük bir kısmı genetik alt yapı ve çevresel faktörler nedeniyle ortaya çıkan romatizmalardır. Toplumda iltihaplı romatizma dendiğinde ilk akla gelen hastalıklar bu büyük grup içinde yer alır…

İltihaplı romatizmaların bir kısmı bakteri, parazit ve virüs gibi mikrobik ajanlarla yani enfeksiyonlarla birlikte tetiklenen ve alevlenen hastalıklardır. Bunların bir kısmı geçicidir ve tek atak tedavisiyle iyileşir. Bir kısmı da kronikleşir ve mikroplar vücuttan atılmış bile olsa romatizma devam eder. Sürekli ilaç kullanımı gerektirir.

İltihabın çok silik olduğu hatta olmadığı, standart ölçümlerde testlerin normal çıktığı romatizmal hastalıklar da vardır. Bunlar arasında en bilinenleri fibromiyalji sendromu, kireçlenme (osteoartroz) ve kemik erimesidir. Aynı zamanda bu hastalıkların tedavisinde başka uzmanlık alanları da tedaviye katkıda bulunmaktadır.

Yakınmalarla gelen bir hastada romatizma tanısına ulaşmak sanıldığı kadar kolay değildir. Şikayetleri dinledikten sonra uzun uzun diğer organ veya sistemlerin sorgulanması gerekir. Bu ilk anamnez aşaması büyük oranda fikir vericidir. Hekim aldığı cevaplara göre belirli bir grup hastalıktan şüphe duyar ve sorgulamalarını derinleştirir.

Sonraki aşamada muayene gelir ve çok önemlidir. Mutlaka hastaya dokunmak ve iyi bir sistemik muayene yapmak gerekir. Çünkü romatizmal hastalıklar sadece kas iskelet sistemine sınırlı hastalıklar değildir. Vücudumuzdaki birçok doku ve organ etkilenebildiği için tepeden tırnağa tüm dokular (saçlar, tırnaklar, deri vb.) ve organlar gözlemlenir. Sistemik muayene tansiyon ölçmekle başlar. Ardından nabızlar mutlaka kontrol edilir. Kol ve bacaklar gözlenir ve elle kontrol edilir. Kalp ve akciğer muayenesi yapıldıktan sonra sıra kas iskelet sistemine gelir. Hastanın sadece sorunlu bölgeleri değil, tüm eklemleri ve kas grupları gözden geçirilmelidir. Bazen hastaların önemsemediği veya farkında olmadığı bulgular hekimin dikkatini çeker.

Ardından test aşamasına gelinir. Hem kan testleri hem görüntüleme testleri duruma göre seçerek istenir. Hekim şüphelendiği hastalıkları araştırmak için gerekli testleri ister. Bazen EMG gibi veya damar anjiyosu gibi daha özellikli testlere de ihtiyaç duyulabilir. Kan sonuçlarını yorumlamak tıbbın diğer uzmanlık alanlarına göre daha bir uzmanlık gerektirir. Çünkü romatolojik testler yorumlanır. Hastanın yakınmaları ve muayene bulgularına göre yorum gerektirir. Dolayısıyla testin yüksek veya normal çıkmasının bile bir değeri ve anlamı vardır. Bu da romatoloji konusunda spesifik uzmanlık gerektirir.

Romatolojik hastalıklar başlarken birbirine çok benzer. Başlangıçta birçok hastalıkta bulgular ve yakınmalar ortaktır. Hastalıkları ve gidişatlarını ayırt ettiren bazı nüanslar zamanla ortaya çıkabilir. Bu da başlangıçta ayırım yapmayı zorlaştırır. Yeni yakınmalar veya organ tutulumları ortaya çıktıkça, hastalık daha spesifik isimler almaya başlar. Bu nedenle yeni başlangıçlı romatolojik hastalıklarda özel isim kullanmak yerine grup ismi vermeyi tercih etmek daha doğru olur. Bazen yıl içinde bazen yıl içinde farklılaşır ve netleşir. Ancak bu tedavide negatif bir durum yaratmaz.

Çoğu hastalıkta hemen hemen aynı veya benzer ilaçlar kullanılmaktadır. Ama spesifik organ hasarları gelişirse daha özellikli ilaçlara geçilir. Bu ilaçlar arasında en bilineni kortizondur. Farklı tip romatizmalarda değişen oranlarda kullanılır. Başlangıçtaki doz zamanla azaltılır ve minimum doza inilir hatta bir süre sonra tamamen bırakılır. Çoğu romatizmada kortizonla beraber immunsupresif (bağışıklık baskılayıcı) ilaçlar kullanılır. Kortizon kesildikten sonra bu ilaçlara devam edilir. Özellikle iç organları ilgilendiren romatizmalarda daha güçlü ilaçlar kullanılmaktadır. Farklı organ tutulumlarına göre değişik tedavi rejimleri uygulanır. Hastalık kontrol altına alındıktan sonra minimum idame doza geçilir.

Son yıllarda romatizma tedavisi için çok spesifik ve biyolojik ajanlar olarak isimlendirilen ilaçlar geliştirilmiştir. Standart tedavilere yanıt vermeyen şiddetli hastalık durumunda bu ilaçlar işe yaramaktadır. Ancak bu ilaçları da uzun süreli kullanmanın birtakım handikapları vardır.

Eklemlerde deformasyon oluşmuş ise mutlaka fizik tedavi ve egzersiz tedavisi yapılmalıdır. Ancak asla sıcak uygulamalar yapılmaz. Buz tedavisi tercih edilmelidir. Uzun süre şiş kalmış eklemlerde tendonlar sertleşir ve eklem hareketleri kısıtlanabilir. Bu durumda germe ve açma egzersizleri mutlaka yapılmalıdır.

Sıcak su ve kaplıca tedavileri iltihaplı romatizmanın aktif döneminde kesinlikle tavsiye edilmez. Ancak hastalığın inaktif olduğu durumlarda ve 40 dereceyi geçmeyen ısılarda kaplıca havuzlarına girilebilir. Bunun için yine de önceden doktora danışılmalıdır.

Eğer romatizmal hastalığın organ tutulumu iyi tedavi edilemezse veya tedaviye rağmen agresif seyrederse kalp, akciğer veya böbrek yetersizliği gibi klinik durumlar gelişebilmektedir. Bu durumda ona yönelik tedaviler devreye girer.

Romatolojik hastalıklarda yetersiz tedavi veya tedaviye uyumsuzluk sonucu eklemlerde ileri derecede hasar ve şekil bozukluğu oluşabilmektedir. Bu durumlarda ortopedik cerrahi girişimlere ihtiyaç duyulur.

Romatizmal hastalıkların tedavisi uzun sürelidir. Düzenli ilaç kullanımı ve düzenli doktor kontrolü sakatlığı önler. Organ yetersizliklerinin önüne geçer, hayat kurtarır ve yaşam konforunuzu üst seviyeye çıkarır.

İltihaplı romatizma neden olur sorusunun ne yazık ki bir cevabı yok. Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte iltihaplı romatizmanın genetik bir yatkınlık olduğu kabul edilmektedir. Genetik bir yatkınlıktan kaynaklanan çoğu hastalık bir dış etkenle tetiklenmektedir Bu hastalık da, bağışıklık sisteminin bozulması ile birlikte ortaya çıkmaktadır.

İLTİHAPLI ROMATİZMA BELİRTİLERİ NELERDİR?

Normal olmayan bir genetik yapıda çalışan bağışıklık sisteminin eklemlere ve bağ dokularına zarar vermesi ile ortaya çıkan bu hastalık, erken dönemlerde saptanıp tedavi edilmez ise, eklemlerde şekil bozukluklarına ve hatta iç organlarda zarara bile yol açabilmektedir. İşte bu nedenle iltihaplı romatizma belirtilerini bilmekte ve erken teşhis koymakta fayda vardır. İltihaplı romatizma belirtileri genel olarak şunlardır:

• Başta el ve ayak bileği olmak üzere, eklemlerde fark edilebilir derecede kızarıklık ve şişme,
• Eklemlerde sıcaklık ve yanma hissi,
• Özellikle sabahları baş gösteren eklemlerde tutukluk, katılaşma,
• Bel, kalça veya sırt ağrıları
• Ciltte solukluk oluşumu, kuruluk ya da kızarıklık,
• Nefes darlığı, öksürük veya göğüste sıkışma,
• Devamlı ortaya çıkan yüksek ateş,
• Halsizlik ve bitkinlik hissi,
• İştahta fark edilebilir ölçüde bir azalma,
• Tekrarlayan karın ağrıları,
• İleri aşamalarda eklem yapılarında deformasyonlar,
• İlerleyen aşamalarda eklemlerde fonksiyon kaybı

Yukarıda sayılan belirtilerden birkaçını düzenli olarak yaşıyorsanız, bir doktora başvurmanızda fayda olduğunu hatırlatmak isteriz.

İLTİHAPLI ROMATİZMA TEDAVİSİ VAR MIDIR?

İltihaplı romatizma tedavisinin var olup olmadığı yoksa iltihaplı romatizmanın ölümcül bir hastalık mı olduğu merak edilen bir diğer sorudur. Ne yazık ki iltihaplı romatizmanın kesin bir tedavisi bulunmamaktadır. Lakin bu iltihaplı romatizma ölümcül de değildir. Kronik bir hastalık olan iltihaplı romatizmanın kontrol altında tutulması için gereken tedavi ömür boyu devam edebilmektedir. Günümüzde iltihaplı romatizmanın tedavisinde ulaşılmak istenen hedef ağır semptomların hafifletilmesi ve bireyin yaşam kalitesinde bir düşmenin yaşanmaması ve bu kalitenin azami seviyeye çıkartılmasıdır.

İLTİHAPLI ROMATİZMA TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Yukarıda da belirtildiği gibi, iltihaplı romatizmanın tedavisi bulunmaktadır. İltihaplı romatizma tedavisi ortopedi uzmanları, fizik tedavi uzmanları ve rehabilitasyon uzmanları tarafından gerçekleştirilmektedir. Fiziksel tedavilerin yanında, bu hastalığın tedavisinde uzman doktorlar tarafından önerilen ilaçlar da kullanılmaktadır. Hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında non-steroid anti-enflamatuar ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlar ağrıyı hafifletir ve iltihabı azaltmaktadır. Bu ilaçların yan etkileri arasında ise mide tahrişi, kalp problemleri ve böbrek hasarı bulunmaktadır. Bu nedenle bir doktora başvurmadan ve doktor tarafından sizlere yazılmadıkça kullanılmamalıdır. Bu ilaçlar mutlaka doktor tavsiyesi ile birlikte alınmalıdır.

Fiziksel tedavinin ve ilaçların eklem hasarını önleme yahut yavaşlatma konularında etkisinin olmaması durumunda ise, hasarlı eklemleri onarmak için cerrahi müdahale söz konusu olabilmektedir. Cerrahi müdahale sonucunda birey eklemi kullanma yeteneğini geri kazanabilir yahut en azından ağrıda azalma görülebilir.

İLTİHAPLI ROMATİZMAYA NE İYİ GELİR?

Bu hastalığa sahip insanların, yaşam kalitelerini arttırmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için yapmalarında fayda bulunan çeşitli adımlar vardır. Birtakım kişisel bakım yöntemlerin, uygun doktor tedavisi ile birlikte kullanıldığında hastalığın belirtileri ve semptomlarını yönetmeye yardımcı olabilmektedir. İltihaplı romatizmaya ne iyi gelir sorusunun öne çıkan cevapları ise şunlardır:

Stresin azaltılması: Bireyin hayatındaki stresi azaltması ağrı ile başa çıkmasını kolaylaştırmakta yardımcı olabilmektedir

Düzenli egzersiz: doktor tarafından önerilen basit egzersizler, eklemlerin etrafındaki kasları güçlendirmeye yardımcı olabilmektedir. Yürüyüş ile başlamak en iyi tercihtir. Kişi ağır egzersizlerden kaçınmalıdır, zira bunlar hassas eklemleri zorlayarak, ağrıda artışa sebep olabilmektedir.

Sıcak ve soğuk uygulaması: Ağrıyan eklemlere sıcak ve soğuk uygulamak, bireyin hissettiği ağrıyı hafifletmeye ve gergin kasları gevşetmeye yardımcı olabilir.

İLTİHAPLI ROMATİZMAYA İYİ GELEN YİYECEKLER NELERDİR?

İltihaplı romatizmaya iyi gelen yiyecekler elbette bulunmaktadır. Bu hastalıktan muzdarip kişilerin hayatlarına dikkat etmesi gerekmektedir. Bunun içinde belli gıdalara ağırlık vermelerinde fayda vardır. Yeterli ve dengeli bir beslenme programı romatizma hastalığı ile mücadele etmeyi kolaylaştırmaktadır. Kişinin beslenme programı omega3 içeriği yüksek olan balık, ceviz, keten tohumu, yumurta ve semizotu gibi besinlerle ve omega6 içeren zeytinyağı ve yüksek c vitamini içeren sebze ve meyvelerle desteklenmelidir.

Ek olarak belirtmek gerekir ki, yapılan araştırmalar sonucu kişniş, zencefil, ananas ve zerdeçalın da bu hastalığa çok iyi geldiği tespit edilmiştir. Zira bu besinler inflamasyonu azaltan besinler olarak bilinmektedirler. İltihaplı romatizmaya iyi gelen yiyeceklerin ağırlıklı olarak tüketilmesi halinde, eklemlerde görülen ağrıların azalma ihtimali kuvvetle muhtemeldir.

İLTİHAPLI ROMATİZMAYA YASAK OLAN YİYECEKLER NELERDİR?

İltihaplı romatizmaya iyi gelen yiyecekler olduğu gibi, bu hastalığa sahip kişilerin uzak durması gereken, yani iltihaplı romatizmaya yasak olan bazı yiyecekler de bulunmaktadır. İltihaplı romatizmaya yasak yiyecekler olarak sayılabilecek bu kategorinin başında alkol ve sigara yer almaktadır. Toksin etkiye sahip olan bu ikili eklem ve kas dolaşımını engelleyerek iltihaplı romatizmaya neden olabilir. Ayrıca kişi, aşırı kafein tüketiminden, asitli içeceklerden de kaçınmalıdır.

Romatizma başta eklemler olmak üzere kaslarda ve yumuşak dokuda meydana gelen ağrılı bir iltihaplanma olmaktadır.

İltihaplı Romatizmaya Ne İyi Gelir, Nasıl Geçer?

Sadece yaşlılarda değil küçük çocuklarda dahi görülebilen iltihaplı romatizma, özellikle bağırsaklar, böbrekler, akciğerler, damarlar ve deri etkilenmektedir. Mutlak tedavi gerektiren bir hastalık olmasının yanı sıra tedaviye yardımcı olacak uygulanacak yöntemler de bulunmaktadır. Ancak bu yöntemler uygulanmadan önce doktorun bilgisine başvurulması gerekmektedir.

Bilinenin aksine iltihaplı romatizmanın semptomlarını azaltmak için soğuk kompres uygulanması gerekmektedir.

4 su bardağın içerisine, 1 çorba kaşığı zerdeçalın 10 dakika süre ile kaynatılması ile oluşan kür de vücuttaki iltihabın atılmasına yardımcı olacaktır.

İltihaplı romatizmanın sebep olduğu eklem sertleşmelerini ve ağrılarının önlenmesinde balık yağı etkili olmaktadır.

Günde diş sarımsağın küçük parçalar halinde doğranıp su ile yutulması da yine iltihabın atılmasına yardımcı olmaktadır.

İltihaplı romatizmaya karşı yapılacak olan en etkili çözümlerden birisi de düzenli olarak egzersiz yapmaktır.

Romatizma olan bölgeye zencefil yağının sürülüp dakika güneş banyosu yapılması da ağrıların ve şişkinliklerin giderilmesini sağlayacaktır.

İltihaplı romatizma ağrılarına iyi gelen bir diğer yöntem ise elma sirkesi olmaktadır.

Epsom tuzu ile düzenli olarak banyo yapmak da iltihaplı romatizmanın sebep olduğu şişliklerin ve ağrıların azalmasında etkili olmaktadır.

İltihaplı Eklem Romatizmasının Tedavi Yöntemleri

İltihaplı romatizma tedavisinde ki temel amaç vücutta iltihap oluşumunun ilerlemesini önlemek olmaktadır. Tedavi de buna yönelik olarak gerçekleştirilmektedir. Bu amaçla hastanın vücudunun daha fazla iltihaplanmasını engellemek amacıyla ibuprofen, naproksen sodyum ve ketoprofen gibi ilaçlardan yardım alınmaktadır. Ayrıca hastanın tedavi sürecinde şikayetlerinin artmaması hatta gerilemesi içinde semptomlara uygun tedaviler uygulanmaktadır. Eğer hasta için ilaç tedavisi geç kalındıysa ve hastanın vücudunda şekil değişiklikleri yaşanmışsa bunun için cerrahi müdahaleden yardım alınmaktadır.

İltihaplı Romatizmanın Nedenleri

İltihaplı romatizmanın birincil sebebi genetik olmaktadır. Eğer bir kişinin birinci dereceden akrabalarının içerisinde iltihaplı romatizması olan varsa risk artmaktadır. Diğer bir yandan yapılan araştırmalar, İltihaplı romatizma ile sigara arasında ciddi bağlantılar olduğunu ortaya çıkarmıştır. İltihaplı romatizmanın bir diğer sebebi ise yanlış beslenme alışkanlıkları olmaktadır. Özellikle az miktarda meyve ve sebze tüketmek ve çok fazla miktarda kırmızı et ve peynir gibi ürünlerin tüketilmesi olmaktadır.

İltihaplı romatizmanın kadınlarda daha sık görülmesinin temel nedeni hormonlar olmaktadır. Özellikle kadınların doğum ve menopoz dönemlerinde çok fazla miktarda değişen hormonlar iltihaplı romatizmanın nedenlerinden birisi olarak görülmektedir. Son olarak vücuda giren maya, parazit, virüs ve bakteriler vücutta enfeksiyon yapıp hastalığın başlamasına sebep olabilmektedir.