Cengiz Han Şarkısı

Dinleyen herkesi duygulandıran efsane Dombra şarkısı dilden dile yayılmaya devam ediyor. Dombra şarkısı, Nogay Türklerine ait ve Cengiz Han Marşı olarak da biliniyor. Göktürk'lerin savaş marşı olarak tanınıyor.

AK Parti'nin sözlerini değiştirerek, müziğini kullandığı seçim şarkısına da bunu hatırlatır şekilde, "Recep Tayyip Erdoğan-Dombra" adı verildi. AK Parti'nin seçim şarkısı, Uğur Işılak tarafından seslendirildi.

Dombra adı, Kazak Türkleri'nin kullandığı iki telli, parmakla çalınan halk çalgısından geliyor.

DOMBRA EFSANESİ NASIL ÇIKTI?

Dombranın oluşumuyla ilgili bir efsane şu şekildedir; Cengizhan'ın büyük oğlu Joşıhan ava çıkar. Yaralı ceylanın peşini kovalarken vefat eder. Oğlundan habersiz kalan Cengizhan onun öldüğünü sezerek "Kim bana bu acı haberi söylerse onun boğazına kurşun dökeceğim." der. Cengizhan'ın sertliğinden korkan vezirleri haberi vermeye cesaret edemezler. Buna daha çok sinirlenen Cengizhan tüm kahrını, acısını halktan çıkarmaya başlar ve halka zulmeder.

Bu kadar ağır eziyetin altında kalan halkını bu ıstıraplardan kurtarmak ümidiyle Kerbuğa-küyşi Hanın huzuruna gelir, bildiklerini gizlemeden anlatmasını ister. Kerbuğa da bildiklerimi ben değil iki telim anlatsın der; "Aksak Ceylan" küyünü yazar ve dombırasıyla Cengizhan'a anlatır. Küyde Hanın katılığı, acımasızlığı, halkın çektiği ağır işkenceler, avcılık hayatı ve Joşıhan'ın ölümü anlatılır.

DOMBRA'YA KURŞUN DÖKÜLÜR

Bunun hepsini çok iyi anlayan Cengizhan Kerbuğa'nın boğazına kurşun dökülmesini emreder. Fakat Kerbuğa acı gerçeklerin kendisi değil dombrasının ağzından çıktığını söyler. Böylece kurşun dombıranın gövdesine dökülür. Sıcak kurşuna dayanamayan dombıranın birkaç teli kopar, eskiden altı telli olan dombıra bugünkü iki telli hâlini alır.

DOMBRA NEDİR?

Dombra; iki telli, parmakla çalınan halk çalgısıdır. Kazak Türklerinin en yaygı çalgısıdır. Telleri eskiden bağırsaktan yapılırken günümüzde misina kullanılmaktadır. Kazakça'da barsak anlamına gelen "işege" sözü "işek" şeklini alarak çalgı teli anlamına dönüşmüştür.

Armudi bir teknesi, çam ağacından göğsü ve perdeli sapıyla küçük bir dutarı andırır. Boyu 80- 100 cm kadardır. Abay ve cambıl dombırası olmak üzere iki türü vardır. Şertpe ve tökpe adları altında iki türlü çalım tekniği vardır.

Şertpe tekniğinde sağ elin ayası göğüse dayanarak işaret parmağı ile vurma ve çekmelerle çalınırken, tökpe tekniğinde sağ el bilekten hareket ederek ve bütün parmaklar kullanılarak çalınır. Ses aralığı bir tel üzerinde bir buçuk oktavdır. Dörtlü ya da beşli aralıkla akortlanır.

POSTA İNTERNET ÖZEL

Seçim şarkısında "Dombıra" ezgileri var. Cengiz Han filminde ve TRT'de yayımlanan Kızılelma dizisinde bu müzik türü ve aleti var.

İşte AK Parti'de Erdoğan'ı anlatan seçim müziği

Cengiz Han filminde Dombıra yer alıyor. Filmin müziğinde "Uturkû al-Turka ma tarakûkum." sözleri yer alıyor. Yani: "Türkler size dokunmadıkça siz onlara dokunmayınız."diyor. İşte AK Parti'ye ilham kaynağı olan o müzik.

TRT'de yayımlanan Kızılelma dizisinde Cengiz Han filminde yer alan müzik kullanıldı. İşte o müziğin yer aldığı anlar.

Peki nedir Dombıra?

Dombıra nadiren Türkiye'de, yaygın olarak Tataristan, Çin gibi Türklerin yaşadığı tüm ülkelerde ve en çok Özbekistan, Tacikistan, Kazakistan, Afganistan gibi orta asya ülkelerinde yaygın bulunan kadim bir telli çalgıdır.

Tezeneli çalgılar grubuna dahildir. Dombıra Orta Asya’nın diğer kadim telli çalgılarıyla ortak özelliklere sahiptir.

Farklı bölgeler arasında çeşitlilik gösterir. Telleri geleneksel olarak liflerden yapılsa da, modern dombıralarda genellikle naylon teller kullanılır.

Gövdesi ahşaptır. Türkistana’ ait dombıralarda perde bulunmaz. Tek parça odundan oyularak sapı ve gövdesi yapılır. Çalınırken genellikle gövdesine vurularak ritimler elde edilir. Aletin sırtında ses çıkması için küçük bir delik bulunur. Dışı vernikleme, cilalama gibi kaplamalar yapılmaz.