Hamilelikte Ateş Ve Baş Ağrısı

Baş ağrısı hamilelikte neden olur?

Hamileliğin ilk belirtileri arasında yer alan baş ağrısı, anne adaylarını ilk üç ay rahatsız etmektedir. Vücuttaki ani hormonel değişim ve kan hacmindeki artışlar ani baş ağrılarına neden olmaktadır. Sık sık ve dinmeyen baş ağrıları yaşayan anne adayları bazı durumlarda görme bozuklukları da yaşayabilmektedir.

İlk üç ay baş ağrısı normal

Hamileliğin ilk üç ayında vücudun ani hormonel değişikliklerinden dolayı baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, avuçlarda terleme gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır. Anne adayının beslenme düzeninin aniden değişmesi ve kusması ani baş ağrılarına neden olmaktadır.

Daha fazla su tüketilmeli

Hamilelikte daha az baş ağrısının yaşanması için su tüketimi çok önemlidir. Vücudun normal zamanda da suya ihtiyacı olduğu gibi hamilelikte daha fazla suya ihtiyacı olmaktadır. Bu yüzden su tüketiminin arttırılması hamileliğin hem daha sağlıklı ilerlemesine hem de baş ağrılarının azalmasına neden olmaktadır.

Kan şekerine dikkat!

Kan şekeri düştüğünde, baş ağrılarını ve migreni tetikler. Bu yüzden anne adaylarına sık sık ve azar azar yemesini, ayrıca bol bol su içmesini gerekmektedir. Ayrıca hamilelikte vücudun hemen her bölgesinde ödem denilen sıvı toplanması yaşanır. Ödem burun ve sinüslerde tıkanıklıklara ve basınca neden olur, bu da baş ağrılarının artmasına neden olduğu bilinmektedir.

Hamilelikte kilo alımı baş ağrısına neden olmaktadır

Hamileliğin son aylarına doğru artan kilo baş ağrılarını tetikleyen sebepler arasında yer almaktadır. Rahat uyuyamamak, uyurken pozisyon değiştirememek ve kilo almak baş ağrılarının artmasına neden olmaktadır.

Gebelik zehirlenmesi baş ağrısına neden olur

Hamilelik döneminde baş ağrılarının diğer bir nedeni ise gebelik zehirlenmesidir. Gebelik zehirlenmesinin diğer belirtileri arasında ödem, bulanık görme, karın ağrısı, yüksek tansiyon ve şiddetli baş ağrısıdır.

Hamilelikte yaşanan baş ağrısına ne yapmak gerekir?

- Tuz tüketimini azaltın

- Günde en az 10 bardak su için

- Yemeklerde öğün atlamayın

- Bol bol dinlenin

Doktora danışmadan ilaç kullanılmamalıdır

Hamilelikte dayanılmayan baş ağrıları için ilaç kullanmak doktorlar tarafından çok desteklenen bir tedavi değildir. Şiddetli baş ağrısı çeken hamilelerin mutlaka doktorlarına danışıp öyle ilaç kullanmaları gerekmektedir.

Anne adayının vücut ısısının yükselmesi genellikle bir enfeksiyona işarettir. Bu sebeple düşmeyen ateş durumlarında vakit kaybetmeksizin tedaviye başlanması önemlidir. Hamilelik döneminde sık görülen akut üst solunum yolu enfeksiyonları, genital enfeksiyonlar, idrar yolu enfeksiyonları ve gribal enfeksiyonlar bu soruna neden olabilmektedir.

Bunun yanı sıra gebelikte ortaya çıkabilen ve enfeksiyon dışı sebeplerle olduğu bilinen yüksek ateş sorunundan da söz etmek mümkündür. Bu ise genellikle yüksek ısılı ortamlarda uzun süre bulunmanın, güneş çarpmasının veya gıda zehirlenmesi ve alerjik reaksiyonlar gibi faktörlerin etkisiyle görülmektedir. Tüm bunlara göre aşağıdakiler de dahil olmak üzere hamilelikte ateş yükselmesi nedenleri şunlardır:

- Akciğer iltihaplanması,
- Bademcik iltihabı,
- Viral gastroenterit,
- Piyelonefrit

Hamilelikte ortaya çıkan yüksek ateşe hangi belirtiler eşlik edebilir?

Vücut sıcaklığı birçok etkene bağlı ufak değişiklikler gösterebilmektedir. Ancak süregelen bir ateş yükselmesinin özellikle gebelikte vakit kaybedilmeden kontrol altına alınması da oldukça önemlidir. Buna göre bir anne adayının vücut ısısı, 5 bölgeden ölçülebilmektedir:

- Koltuk altı veya alın: Bu bölgeden ölçülen vücut ısısı 37,4 derecenin üzerindeyse yüksek ateş olduğu kabul edilmektedir.
- Ağız: Bu bölgeden yapılacak ölçümde yüksek ateş tanısı konulabilmesi için 38 derece ve üzerinde bir sonuç elde edilmesi gerekmektedir.
- Rektum veya kulak: Bu bölgelerde ise çoğunlukla 38,3 derece ve üzeri değerler yüksek ateş olarak değerlendirilmektedir.

Yüksek ateşle birlikte görülen belirtiler, çoğunlukla altta yatan temel sorun hakkında da ipucu verebilecek niteliktedir. Buna göre gıda zehirlenmesinin neden olduğu yüksek ateşe muhtemel karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma semptomları eşlik etmektedir. İshal ve kusma, gebelikte önemli bir problemdir. Öyle ki vücudun susuz kalmasına sebep olabilen bu durumlar kasılmalara ve erken doğuma yol açabilmektedir. Bu nedenle ishal ve kusmanın görüldüğü durumlarda kaybedilen hayati elektrolitlerin mutlaka yeniden vücuda kazandırılması gerekir.

Herhangi bir enfeksiyona bağlı ateş yükselmelerinde ise çoğunlukla aşağıdaki belirtiler de eş zamanlı ortaya çıkmaktadır:

- Rahat nefes alamama,
- Sırt ve eklem ağrısı,
- Titreme,
- Burun akıntısı veya burun tıkanıklığı,
- Terleme ve baş dönmesi,
- Halsizlik ve baş ağrısı.

Hamilelikte Ateş Yükselmesinin Zararları

Gebelikte ateş yükselmesinin zararları, gebelik haftası ve vücut ısısı artış derecesi ile doğrudan ilgilidir. Bununla birlikte ciddi zararların özellikle 39 derece ve üzeri ateşle birlikte ortaya çıktığı da bilinmektedir. Buna göre zararlı etkileri, 3 trimester için ayrı ele almak daha doğrudur.

Birinci trimester

İlk üç aylık dönem, gebelikte yüksek ateşin en tehlikeli olabileceği dönemdir. Anne karnındaki bebeğin organ oluşumlarının devam ettiği bu dönemde, ateşin yükselmesinin bir sonucu olarak düşük riski artabilmekte, baş bölgesinde mikrosefali gibi gelişim anomalileri oluşabilmekte, ayrıca gözde, damakta, çenede, kalpte, kol ve bacaklarda da anomaliler görülebilmektedir.

Yine bu aylardaki ateş yükselmesi nöral tüp defektleri adı verilen ve sinir sisteminde oluşum kusurlarına yol açan bir problemin ortaya çıkmasında da etkendir. Öte yandan bebekte oluşabilecek zeka gerilikleri de bu aylarda görülecek yüksek ateşle doğrudan bağlantılı olabilmektedir.

İkinci trimester

Bu üç aylık dönem ise yüksek ateşin bebeğe en az zarar verdiği dönemdir. Bu aylarda görülen yüksek ateş ile nadiren erken doğum ve su kesesinin erken açılması gibi sorunların ortaya çıktığı rapor edilmiştir. Öte yandan yapılan bazı çalışmalar, özellikle ikinci üç aylık dönemde ortaya çıkan ateş ile otizm arasında bir bağlantı olduğu yönünde bilgiler de içermektedir. Ancak bu da oldukça düşük olasılıklı bir ihtimaldir.

Üçüncü trimester

Son üç aylık dönemde ise yüksek ateş ile çoğunlukla su kesesinin erken açılması ve bir takım enfeksiyonlar nedeniyle amniyon sıvısının iltihaplanması durumları görülmektedir.Korioamnionitis olarak adlandırılan bu sorun hem anne hem de bebek için hayati önem taşıyan ciddi bir hastalıktır. Bu dönemdeki yüksek ateş aynı zamanda erken doğum ağrılarının da bir sebebidir.

Hamilelikte yüksek ateşten korunma ve tedavi yöntemleri

Op. Dr. Meral Sönmezer,''Tedavinin sağlanabilmesi için öncelikle yüksek ateşe sebep olan asıl nedenin anlaşılması gerekmektedir. Elbette ki ilk müdahale, ateşin sağlıklı biçimde düşürülmesi yönünde olacaktır. Ateşe yol açan faktör enfeksiyona bağlı ise gebeliğe uygun antibiyotik tedavisine başlanabilir. Bununla birlikte hekim tavsiyesi ile ılık duşlar alınabilir, soğuk kompres uygulanabilir ve parasetamol grubundan uygun ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir.Ateş yükselmesi her zaman engellenemese de riski azaltabilecek bazı önlemleri almak mümkündür. Bu tedbirler arasında vücut direncini artırmak için sağlıklı ve dengeli beslenmek, kalabalık ortamlardan kaçınmak, hekim tarafından önerilen vitaminleri kullanmak, çok sıcak veya çok soğuk günlerde dışarı çıkmamak ve açık hava yürüyüşlerini ihmal etmemek sayılabilmektedir.'' dedi.

Değişken hava şartları ve kış mevsiminin gelmesiyle birlikte üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanma oranında ciddi bir artış görülüyor. Özellikle kış ayları, anne adayları ve doğmamış bebekler için her türlü riskten korunmaları ve sağlıklı bir hamilelik dönemi açısından oldukça önem taşıyor. Hamilelik gibi bağışıklık sisteminin korunmasının önemli olduğu bu dönemde, anne adaylarının daha dikkatli olması gerektiğini vurgulayan Hamilelikte meydana gelen her türlü enfeksiyonda, enfeksiyonun yerine göre yaklaşımlar değişkenlik gösterir. Bu durumda önem verilmesi gereken konu, enfeksiyona zamanında müdahale edilmesi ve ilerlemesinin önüne geçilmesidir. Hamilelik döneminde bağışıklık sistemi oldukça hassas ve önemlidir. Yaşanan üst solunum yolu enfeksiyonları, bağışıklık sistemini zayıflatarak, dolaşım ve solunum yolunda normalde yaşanan sıkıntıların daha fazla hissedilmesine sebep olur. Bu nedenle hamilelerin kış aylarında çok yönlü önlem alması gerekir. Beslenme düzeni, hijyen koşulları, giyim, ilaç kullanımı ve egzersiz gibi konularda da titiz davranılması önemlidir.

Grip ve soğuk algınlığı birbirinden farklılık gösterir

Grip ve soğuk algınlığı virüslerin neden olduğu hastalıklardır. İki hastalık da sanılanın aksine farklılıklar gösterir. Soğuk algınlığında yüksek ateş görülmezken, gripte çok yüksek ateş ve araya giren ikincil bakteriyel enfeksiyonlar gözlemlenebilir. Soğuk algınlığında görülen belirtiler; burun akıntısı, hapşırma, boğazda yanma hissi ve öksürüktür. Gripte ise; genelde 39 derece ve üzeri ateş, baş, kas-eklem ağrısı, bitkinlik ve orta şiddette öksürük yaşanır.Hamilelerde görülen yüksek ateş 39 derece ve üstü olmalıdır. 38 derece ateşte, ateş düşürücüler kullanılır. Alın, koltukaltı, diz kapağı arkasına soğuk kompresi uygulanmalıdır. Ilık duş alınmalı, ince giysiler giyilmelidir. Anne adayında ateş şikayeti devam ediyorsa, mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Hamileliğin ilk aylarında yüksek ateş tehlikelidir

Hamileliğin ilk üç ayında yüksek ateş tehlikelidir ve bebeğe zarar verebilir. Bu sebeple yüksek ateşe izin verilmemelidir. Doktor muayenesine kadar, hamilenin vücut ısısını ve bebek üzerinde oluşturacağı olumsuz etkiyi azaltmak için, annenin ateşi mutlaka düşürülmelidir. Doktora gidene kadar parasetamol ilaçlar alınabilir. Bu tür ilaçların hamilelik üzerinde kötü bir etkisi yoktur.

Enfeksiyonlar, fiziksel ve psikolojik olarak anneyi zorlar

Özellikle sonbahar ve kış ayları bu enfeksiyonların en çok görüldüğü zamanlardır. Gebelikte yaşanan enfeksiyonların hem anne adayına hem de bebeğe bazı olumsuz etkileri söz konusudur. Bu durum anne adaylarını hem fiziksel hem de psikolojik olarak zorlar. Hamilelik, tek başına gribe yakalanmak için bir neden değildir. Ancak hamile bir kadındaki enfeksiyonda komplikasyon görülme oranı daha da artar.

Hamilelik, bağışıklık sisteminde bir bozulma yaratmaz

Gebelikte bağışıklık sistemi ilişkisi oldukça karmaşıktır. Bağışıklık sisteminin, gebelikte genellikle baskılandığına inanılmaktadır. Ancak enfeksiyondan korunma hücreleri dediğimiz savunma hücrelerinin seviyeleri değişir. Aslında bu durum bebeğin anne karnında tutunması ve gebeliğin devamı için gereklidir. Gebelerin enfeksiyon hastalıklarına sık yakalanmadıkları görüşü hakimdir. Yinede birçok farklı görüş, bağışıklık sisteminin zayıfladığını ve daha sık enfeksiyon geçirildiğini ifade eder.Bunun yanı sıra son yıllarda yapılan çalışmalar ise, gebelerde bağışıklık sisteminde bir bozulma olmadığını ve gebelerin bir çok enfeksiyon hastalığına yeterli yanıt gösterdiğini ortaya koymuştur. Bu açıdan bakıldığında ise farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Gebelikte bağışıklık sisteminin zayıfladığına dair ortak bir görüş hâkim değildir.

Kapalı mekanlar risk yaratıyor

Kış aylarında hamile kadınların dikkat etmesi gereken önemli konulardan biri de sağlıklı havalandırma şartlarıdır. Kışmevsiminin gelmesiyle birlikte hamilelerin soğuk havadan korunmak için kalabalık ve kapalı ortamları tercih ettikleri gözlemlenir. İyi havalandırılmayan ortamlar, bulaşıcı hastalıkların daha kolay yayılmasına sebep olur. Bu tarz kapalı mekanlar hamileler için büyük riskler içerir. Bulaşıcı hastalıkların ve alerjilerin çoğalmasına neden olan bu koşullar, değişen hava şartlarıyla birlikte birçok hastalığa sebep olmaktadır. Bu nedenle anne adaylarının vakit geçirdikleri mekânları özellikle de evlerini sıklıkla havalandırmaları önerilir. Ayrıca mümkün olduğu kadar hastalığı olan kişilerle yakın temasta bulunulmamalıdır. Eller devamlı temiz tutulmalı ve sık yık yıkanmalıdır. C vitamini ağırlıklı beslenilmeli, bol sıvı tüketilmelidir.

Polyester, naylon ve sentetik giysiler giymek zararlı

Kış aylarında tek parça kalın kıyafetler giyilmemeli, rahatsızlık vermeyen yünlü, pamuklu, yumuşak ve havalanabilir giysiler tercih edilmeli ve aşırı terlemekten de kaçınılmalıdır. Anne adaylarının soğuk havalarda ısınmak için giydiği polyester, naylon ve sentetik giysiler de oldukça zararlıdır.  Bu tip giysilerin hava geçirme özelliği olmadığından terlemeye ve buna bağlı mantar enfeksiyonlarına neden olur, bu sebeple kesinlikle tercih edilmemelidir. Kıyafetlerde koyu ve siyah renkler yerine canlı renkleri tercih etmek, hamile güzelliğini sergilemeye olanak verdiği gibi; stresten ve karamsarlıktan uzaklaşılmasına da yardımcı olarak, anneye enerji verir. Kış aylarında güneşten daha az yararlanıldığı için, her gün açık havada yapılacak yarım saatlik yürüyüş, gereken D vitamini için yeterlidir. Bu gezintilerde hava alan giysiler tercih edilmelidir.

Sağlıklı bir uyku için oda hijyeni önemli

Sağlıklı bir uyku için yatak odalarının hijyeni de çok önemlidir. Burun tıkanıklıkları ve öksürüklerin önüne geçebilmek için evlerin sık sık süpürülmesi, yastık ve yorganların hijyenik koşullarda olması, sıklıkla değiştirilmesi ve ortamın tozlardan arındırılması gerekir. Evcil hayvanlar ise yatak odalarından uzak tutulmalıdır. Mümkünse yatak odalarında halı kullanılmamalıdır. Evlerde soba ve kaloriferlerin kuruttuğu havayı kaynayan bir çaydanlık ile nemlendirmek de faydalıdır. Nefes almakta zorlanılırsa 2-3 gün kadar burun spreyi kullanılabilir. Ayrıca deniz suyu spreyleri de tercih edilebilir. Burnu nemlendirmek için ortamın nemli tutulması gereklidir.

Ihlamur, zencefil ve tarçınlı çay rahatlatıyor

Üst solunum yolları enfeksiyonları genellikle viral denilen hastalık grubundadır. Bu durumda yaşanan şikayetler için rahatlatıcı ilaçlar kullanılır. Ateş düşürücü ve burun açıcı spreyler gibi şikayet giderici ilaçlar da kullanılabilir. Hamilelerde grip ve soğuk algınlığı ağır hastalığa sebep olabilir. Antiviral ilaç alımı, ciddi sonuçların önlenmesine yardımcı olabilir. Anne adayının antiviral ilaç almasının, kendisi ve bebek için zararı olduğunu düşündüren hiçbir çalışma yoktur.Eğer bakteriyel bir enfeksiyon durumu var ise antibiyotik kullanımı gerekmektedir. Ihlamur, zencefil, tarçınlı çay, C vitamini özellikle taze sıkılmış portakal suyunun rahatlatıcı etkisi olduğundan, tedavi uygulaması için bu içeceklerin de tüketilmesi önerilir.