Ağız Lehçe

Dil
1. İnsanların düşündüklerini ve duyduklarını bildirmek için kelimelerle veya işaretlerle yaptıkları anlaşma, lisan, zeban.

Dilinden Anadolulu olduğu ancak belli oluyordu. (Sait Faik Abasıyanık)
2. Bir çağa, bir gruba, bir yazara özgü söz dağarcığı ve söz dizimi.

Halk dilinin günebakan ismini verdiği bu çiçek, güneşe âşıktır. (Hamdi Suphi Tanrıöver)
3. Belli mesleklere özgü dil (Hukuk dili gibi..)
4. Düşünce ve duyguları bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracı

Müzik dili. Yazı dili. Hiçbir zaman onların arasına katılabilecek bir dil bulamadım. (R. Mağden)

Ada dil
Bugün ses yapısı, şekil yapısı ve anlam bakımından birbirinden az çok farklılaşmış bulunan dil veya lehçelerin, kök bakımından bilinmeyen bir tarihte birleştikleri ortak dil: Ana Türkçe, Ana Moğolca, Ana Altayca, Roman dillerine kaynaklık eden Latince gibi. Başlıca dünya dilleri, sayıları sınırlı birtakım eski ana dillerin zaman içinde lehçeler ve müstakil diller hâlinde dallanarak farklılaşmasından oluşmuştur.

Lehçe
Bir ana dilin tarihî, siyasî, sosyal ve kültürel sebeplerden dolayı ses yapısının, kapsadığı kelime dağarcığının zamanla değişmiş biçimidir. Lehçeleri aynı topraklarda değil de farklı coğrafyalarda görmek mümkündür.
Türkçe'nin Çavuşça ve Yakutça lehçeleri vardır.
Yakutlar, Sibirya'da yaşarlar, Şamanist ve Ortodoksturlar. Çuvaşlar ise Volga'nın iki kolunun kesiştiği bölgededirler ve Ortodoks dinindedirler.

Şive
Şiveler milletlerin boylarınca kullanılan biçimleridir. Şivelerde dilde ses ve şekil farklılıkları görülür. Türkçenin Anadolu, Azeri, Özbek, Kazak, Kırgız, Türkmen vb. şiveleri vardır. Şive lehçe gibi dilde aşarı farklılıklar oluşturmaz. Farklı şivelerle söylenmiş sözler anlaşılması yönünden lehçeye göre daha kolaydır.

Ağız
Aynı dilin belli yerleşim bölgelerine göre gösterdiği değişikliktir. Ağızda ses, şekil, söz dizimi, vurgu ve anlamca değişiklikler görülür.
İstanbul ağzı standart Türkçe olarak görülmüştür.
Ağırlıklı olarak ağızda telaffuz farklılıkları ağırlık kazanır.
Karadeniz ağzı, Konya ağzı, Rumeli ağzı gibi .

Aksan
Anadil dışındaki bir dili konuşurken, o dili kendi dilimize benzeterek konuşma şekline aksan denir.
Türkçe bilen bir insanın İngilizce konuşurken vurgu ve tonlamaları Türkçeye benzeterek konuşması gibi.