Macro R Değeri Nedir

Hemogram diğer adıyla tam kan sayımı; hemoglabin konsantrasyonu, eritosit hacmi, beyaz ve kırmızı kan hücrelerinin sayısı ile birlikte trombositlerin kanda bulunma oranını gösteren bir parametredir.

Anemi, genel sağlık veya akut enfeksiyon durumunun saptanması gibi çeşitli bozuklukların taranması ve izlenmesi amacıyla tıbbi muayenenin parçası olarak yapılan bir testtir.

Tam Kan Sayımı Testinin Sonucu Nasıl Yorumlanır?

Kırmızı kan hücre sayımı, hemoglobin ve hematokritin sonuçlarından oluşur. Çıkan sonuç normalden düşükse anemi olma ihtimaliniz yüksektir. Normalden daha yüksek bir kırmızı kan hücresi sayısı veya yüksek hemoglobin veya hematokrit seviyeleri, polisitemia vera veya kalp hastalığı gibi tıbbi bir duruma işaret edebilir.

Düşük beyaz kan hücresi sayısı; kemik iliği sorunlarını veya kanseri yok eden otoimmün bir bozukluk gibi tıbbi bir durumdan kaynaklanabilir. Bazı ilaçlar da beyaz kan hücre sayısının düşmesine neden olabilir. Beyaz kan hücre sayısı normalden yüksekse; enfeksiyon, iltihaplanma, bağışıklık sistemi bozukluğu veya kemik iliği hastalığının olduğunu gösterebilir.

Normalden düşük (trombositopeni) veya normalden yüksek olan (trombositoz) trombosit sayısı, temelde bir tıbbi durumun bir işaretidir veya ilaçtan kaynaklanan bir yan etki olabilir. Trombosit sayısı normal sınırların dışında ise, nedeni teşhis etmek için muhtemelen ek testlere ihtiyaç duyarsınız.

Tam kan sayımı kesin bir tanı testi değildir. Normal aralığın dışındaki tam kan sayımı sonuçları, doktorunuz ile birlikte değerlendirmeniz gereken bir durumdur. 

Birçok hastalığın tanısı için yapılan hemogram testi basit, hızlı ve güvenilir sonuçlar verdiği için doktorlar tarafından sıklıkla istenen bir kan tahlilidir. Hemogram testinin özel hastanedeki maliyeti ortalama 1.000 TL ve üstüdür. Özel hastanede muayene ve tahlil işlemlerinizi fark ücreti ödemeden tamamlayıcı sağlık sigortası sayesinde yaptırabilirsiniz.

Tam Kan Sayımında Hangi Değerlere Bakılır?

• Kandaki kırmızı hücre, beyaz hücre ve trombosit sayısı ölçülür.
• Kırmızı kan hücrelerinin boyutu ve ortalama boyu hesaplanır.
• Kırmızı kan hücrelerinden (hematokrit) oluşan kan oranı hesaplanır.
• Kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobin miktarı ölçülür.

Tahlil sonuçlarını aldığımızda doktora göstermeden önce, kısaltmaların anlamlarını tam olarak bilmesek de anlamaya çalışırız. Kan testini yorumlamak için, özellikle kalın harfle yazılan ortalama değerlerin neyle ilgili olduğunu öğrenme ihtiyacı duyarız.

Yazımızın devamında  tam kan sayımında ölçülen değerlerin ne anlama geldiğini bulabilirsiniz.

WBC Nedir?

WBC; beyaz kan hücresi yani lökosit demektir. WBC, vücutta savunma ve bağışıklık sistemi için gerekli olan hücrelerin diğer bir ifadeyle de lökositlerin sayısını gösterir. Kan içinde dolaşan renksiz hücreler kemik iliğinde üretilir.

Beyaz kan hücreleri, kanda bulundukları gibi lenf sistemi, dalak ve diğer vücut dokularında da büyük oranda bulunmaktadır. Lökositlerin normal miktarı 4.000–11.000/mm3'tür. Ortalama miktar ise 7,000/mm3'tür.

WBC miktarı artığında veya azaldığında;

• Lökosit miktarı 4.000'inin altındaysa, lökopeni olarak bilinen durum meydana gelir. Bu durum bağışıklık sisteminin gücünü kaybettiğini gösterir. Anemi, verem veya hipertiroidi gibi hastalıklardan kaynaklanabilir.
• Lökosit miktarı 11.000'den fazla ise bu lökositoz olarak tanımlanır. Gebelik, bakteriye bağlı enfeksiyonlar veya sindirim sisteminde oluşan kanamalar lökosit miktarını artırabilir.

  Nötrofil, lenfosit, eozinofil, monosit ve bazofil olarak 5 ana türü bulunan beyaz kan hücrelerinin bağışıklık için farklı görevleri bulunur:

Monositler Nedir?

Diğer beyaz kan hücrelerinden daha uzun ömürlü olan monositler bakterilerin ortadan kaldırılmasında görev yapar. Normal monosit değeri %2-%8 aralığıdır.

Lenfositler LYM Nedir?

LYM, lenfosit olarak bilinen bir değerdir. Vücudumuzda bulunması gereken lenfosit miktarı kişiden kişiye özellikle yaşa göre değişiklik gösterecektir. LYM düşüklüğü de LYM yüksekliği de birtakım sağlık sorunlarına işaret ediyor olabilir. LYM yüksekliğine neden olan rahatsızlıklardan birkaçı; grip, kızamık, hipotiroid, lenfoma, hepatit gibi rahatsızlıklar olabilir. LYM düşüklüğüne neden olan hastalıklardan birkaçı ise; yetersiz beslenme, tüberküloz, radyasyon ve kemoterapi tedavileri ve bazı kalıtsal hastalıklar olabilir.

Bakteri, virüs ve diğer potansiyel zararlı istilacılara karşı vücut direncini artırmak için antikor üretirler. Normal lenfosit değeri aralığı %20-%40'tır.

Nötrofiller Nedir?

Nötrofiller bakterileri öldürerek sindirir. Sayı olarak diğer beyaz kan hücrelerinden daha fazladırlar ve vücudun enfeksiyona karşı savaşında ilk olarak nötrofiller görev yapar. Normal nötrofil değeri %40-%60 aralığıdır.

Bazofiller Nedir?

Bu hücrelerin görevi kanda enfeksiyon görüldüğünde bağışıklık sistemine haber vermektir. Örneğin alerjik bir reaksiyon sırasında histamin salgılanmasını sağlayarak bağışıklık sistemini vücutta istenmeyen bir madde olduğu konusunda uyarır. Normal bazofil değeri %0.5 ile %1 arasıdır.

Eozinofiller EOS Nedir?

Eos Eozinofil olarak bilinen bu hücre, bir tür beyaz kan hücresidir. Eozinofil hücrelerinin ana görevi parazitleri öldürmek ve alerjiye bağlı olarak gelişen iltihabı önlemektir. Kanser hücrelerinin yok edilmesinde de kullanılırlar. Normal eozinofil değeri %1-%4 arasındadır.

Eozinofil yüksekliği genellikle alerjik reaksiyona ya da kansere işaret edebilir. Eozinofil yüksekliğine neden olan faktörlerden birkaçı; mantar hastalıkları, alerjik reaksiyonlar, cilt hastalıkları ya da tümörler sayılabilir.

EOS değerinin düşük olması esasen herhangi bir anlam ifade etmez ancak bazı durumlarda ilgili hekim tarafından olumsuz olarak da değerlendirilmesi söz konusu olabilir. Eozinofillerin düşük seviyede olmasının birkaç nedeni; aşırı alkol kullanımı, yoğun stres altında olmak ya da böbrek ve karaciğer hastalıkları olabilir.

RBC Nedir?

RBC; kanda sayı olarak en fazla bulunan kırmızı kan hücresi yani eritrosit demektir. RBC testi, dokular ile akciğer arasında oksijen taşıyan hücrelerin sayısını gösterir. Kırmızı kan hücreleri kemik iliğinde üretilir.

RBC miktarı artığında veya azaldığında;

• Kırmızı kan hücresi düşüklüğünde demir eksikliği, anemi (kansızlık),kan kaybı, folik asit yetmezliği ve B12 eksikliği gibi problemler mevcut olabilir.
• Yüksek rakımlı yerlerde yaşayan kişilerde, böbrek, KOAH veya mesleki akciğer hastalığı olanlarda kırmızı kan hücresinin sayısı yükselebilir.
• Eritrositoz yani polisitemi durumunda da kırmızı kan hücre sayısı artar. Bu durum kanın yoğunlaşması, akışkanlığın azalması anlamına gelir ve birçok hastalıktan kaynaklanabilir.

Hemoglobin Nedir?

Kırmızı kan hücreleri, akciğerler aracılığı ile alınan oksijeni vücudun diğer kısımlarına ve soluk vererek attığımız karbondioksiti akciğerlere taşıyan hemoglobin adlı özel bir proteini içerirler. Kırmızı kan hücrelerinin yaklaşık % 90 ını hemoglobin oluşturur.

Tüm kandaki hemoglobin oranı; erkeklerde 13.8 ile 17.2 gm/dL ve kadınlarda 12.1 ile 15.1 gm/dL arasındadır. Çocuklardaki normal seviye yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterir.

Düşük hemoglobin genellikle tam kan sayımı testi sonucunda farkedilir. Eğer aşağıdaki belirtileri gösteriyorsanız bu testin yapılmasını doktorunuzdan isteyebilirsiniz:

• Kronik yorgunluk
• Nefes darlığı
• Enerji yoksunluğu
• Hızlı kalp atışı
• Soluk deri, tırnak ve diş etleri

Hematokrit Nedir?

HCT (Hematokrit), kırmızı kan hücrelerinden oluşan kanın hacimce oranıdır. HCT yüzde olarak ifade edilir. Örneğin,% 25'lik bir hematokrit, 100 ml'lik kandaki 25 mililitre alyuvar hücresi olduğu anlamına gelir.

Hematokrit Düşüklüğü Belirtileri:

• Bitkinlik, çabuk yorulma
• Solgun görünüm
• Saç kaybı
• Nefes darlığı

MCV Nedir?

MCV, kırmızı kan hücrelerinin boyutlarını gösteren bir parametredir. MCV yüksekliği ya da MCV düşüklüğü pek çok hastalığın tipik göstergelerindendir. Kan sayımı sırasında bakılan MCV değeri “Mean Corpuscular Volume”'ün kısaltılmasıdır ve dilimize “Ortalama Hücresel Hacim” olarak çevrilir.

MCV'nin yüksek ya da düşük olması kanda oksijenin taşınmasını direkt olarak etkiler. Bu nedenle normal değerlerden farklı olan MCV değerleri mutlaka takip edilmelidir.

MCH Nedir?

MCH açılımı şu şekildedir; Mean Corpuscular Hemoglobin. Dilimize ortalama eritrosit hemoglobin olarak çevirmek mümkündür. Eritrosit, kandaki kırmızı kan hücrelerini ifade eden bir kavramdır. İçinde hemoglobin adı verilen demir içerikli proteinleri vardır. Bu proteinler sayesinde akciğerlerimizden aldığımız oksijen, vücudumuzun geri kalan dokularına taşınır.

MCH değeri ise taşınan bu değerler hakkında bize ışık tutar. Vücuttaki toplam hemoglobin miktarı hakkında bilgi verir. MCH düşüklüğü ya da MCH yüksekliği ciddi sağlık sorunlarını işaret ediyor olabilir bu nedenle takip edilmesi gereken değerlerden biridir.

MCHC Nedir?

MCHC'nin açılımı şu şekildedir; korpüsküler hemoglobin konsantrasyonu. MCHC tam kan sayımlarında bakılan değerlerden biridir. Kanda bulunan her bir kırmızı kan hücresinin içinde bulunan hemoglobin miktarını belirlemek için bakılan bir ölçümdür.

MCHC yüksekliği ya da MCHC düşüklüğü birtakım sağlık sorunlarını işaret ediyor olabilir. Anemi, MCHC düşüklüğünün bir sebebi olabilir. Kan kaybı, adet kanamalarının çoğalması ya da mide ülseri gibi sebepler MCHC düşüklüğüne yol açabilir. MCHC değerinin yüksek çıkmasının sebepleri arasında B 12 eksikliği, kan kaybı, aşırı kafein tüketimi ya da normalin üstünde sıvı alımı sayılabilir.

PLT Nedir?

PLT veya trombosit olarak adlandırılan hücre pulcukları; kanın pıhtılaşmasını sağlar. PLT, renksiz bir yapıya sahiptir. Trombositlerin normal değer aralığı her mikro litrede 50.000 ile 400.000 arasıdır.

Trombosit, kırmızı ve beyaz kan hücrelerinden daha küçüktür, sayıları kan tahlilleri ile saptanır. Yapılan tam kan sayımı testinde PLC miktarının düşük veya yüksek olması bazı hastalıkların belirleyicisi olabilir.

• Kanda trombosit sayısının düşüklüğüne trombositopeni denir. Trombositopeni; kemik iliğinde yeterince platelet üretilmemesinden, otoimmün hastalıklardan veya virüslerden kaynaklanabilir. Trombosit sayısı 50.000'in altına düştüğünde hayati tehlike gelşebilir.
• Kanda trombosit sayısının 500.000'den yüksek olması durumuna trombositoz denir. Trombositoz; demir eksikliğinden, ameliyat ile dalağın alınmış olmasından, iltihaplı hastalıklardan veya kullanılan ilaçlara karşı tepkisel bir durumdan kaynaklanabilir.
• Trombosit sayısında değişiklik olmaması ancak fonksiyonlarında bozulma olması durumuna trombasteni denir. Burunda veya sindirim sisteminin parçası olan organlarda normalden uzun süren kanamalar olabilir.

PDW Nedir?

PDW açılımı “Platelet Distribution Width” olarak yapılır ve dilimize platelet dağılım genişliği olarak çevrilir. Bu değerle çeşitli hastalıkların mevcut durumu takip edilebilir. PDW testi ile trombositlerin büyüklüğünü ölçer ve hastalıkların güncel durumu hakkında bilgi verir.

PDW yüksekliği ya da PDW düşüklüğü bazı hastalıkların neticesinde görülebilir. PDW değerinin yüksek çıkmasının nedenleri arasında anemi, bağırsak hastalıkları ve bazı kanser türleri gelebilir. PDW değerinin düşün çıkmasının nedenlerinden birkaçı da; uzun süren kanamalar, kemoterapi ya da radyasyon tedavisi ya da B12 vitamini eksikliği olabilir.

Tam Kan Sayımı Testi Nasıl Yaptırılır?

Tam kan sayımı testi için kan alımı gereklidir; hastanın damarından, parmak ucundan ya da yenidoğanlar için topuktan alınan kan örneği ile tam kan sayımı testi gerçekleştirilir.

Tam Kan Sayımı Nasıl Raporlanır?

Tam kan sayımı yani hemogram testinde hücrelerin sayısı ve oranları bazı kısaltmalarla ifade edilir örneğin; RBC, HGB, HCT, MCV, RDW, MCH, MCHC, PLT, WBC gibi… Tüm bu değerler tam kan sayımı için bir sonuç niteliğindedir. Raporda yer alan sınır değerler erişkin yaş grubuna göre hazırlanıp, doktorunuz tarafından değerlendirilir.

Önemli Not: Bu içerik yalnızca bilgi amaçlıdır; herhangi bir tavsiye ya da tedavi önermez. Olası sağlık sorunlarını önlemek ve yanlış tedavilerden kaçınmak için en doğru bilgiyi mutlaka doktorunuzdan alınız.

Sağlıkla kalın.

Yayımlanma Tarihi: 28 Ağustos 2018 Salı

Güncellenme Tarihi: 5 Mayıs 2023 Cuma