1071 Malazgirt Savaşı Kimler Arasında Olmuştur

Malazgirt Savaşı kaç yılında, nerede ve kimler arasında olmuştur? Malazgirt Meydan Savaşı’nın nedenleri ve sonuçları nelerdir? Malazgirt Meydan Savaşı’nın Türk tarihi açısından önemi nedir?

Malazgirt Meydan Savaşı, 26 Ağustos ’de, Büyük Selçuklu Devleti ile Bizans (Doğu Roma) arasında gerçekleşen savaştır. Sultan Alparslan’ın zaferi ile sonuçlanan Malazgirt Savaşı, “Türklere Anadolu’nun kapılarını kesin olarak açan savaş” olarak bilinir.

Büyük Selçuklu Devleti’nin temellerinin atıldığı Dandanakan Savaşı’ndan sonra Merv şehrinde toplanan büyük kurultayda alınan kararlar çerçevesinde batı yönünde büyük fetih hareketleri başladı.

MALAZGİRT MEYDAN SAVAŞI’NIN NEDENLERİ

Anadolu’nun bir Türk yurdu haline getirilmesi için yapılan akınlar sırasında Doğu Roma imparatorluğu’nun (Bizans) başına geçen Romen Diyojen, gittikçe artan Türk fetihlerini durdurmak amacıyla büyük bir orduyla Mart ’de Anadolu seferine çıktı. Ardından yapılan iki seferde kesin başarı kazanılamadı.

MALAZGİRT’E DOĞRU

Bunun üzerine İmparator Romen Diyojen, doğrudan İran’a ulaşıp Selçuklu başkentini ele geçirerek sorunu kökünden halletmek için öncekilerden daha güçlü bir orduyla yola çıktı. bin kişilik ordu Peçenek, Uz, Kıpçak ve Hazar Türkleri ile İslav, Alman, Bulgar, Frank, Ermeni ve Gürcülerden oluşturuldu ve güçlü silahlarla donatıldı. Bu sırada Selçuklu Sultanı Alparslan Suriye’de idi.

MALAZGİRT SAVAŞI ÖNCESİ

Sultan Alparslan, Fatimîler ile meşgul iken gelen Bizans elçisi İmparatorun Menbiç’e karşılık Ahlat ve Malazgirt’in iadesini istediğini bildirdi. Bizans İmparatorunun büyük bir orduyla ilerlediği haber alan Sultan, elçiyi sert bir cevapla geri gönderdikten sonra seferini yarıda kesip Musul’a yöneldi, yorgun ve yaşlı askerlerini terhis ederek taze kuvvetlerle Anadolu’ya geçti. Silvan’da iken İmparatorun Malazgirt Kalesi’ni zaptedip halkı kılıçtan geçirdiğini öğrenince Ahlat’a doğru yola çıktı. İmparatorun arkasını güvence altına almak amacıyla Ahlat’a gönderdiği birlikler Ahlat Selçuklu Garnizonu kumandanı Emîr Sunduk tarafından bozguna uğratıldı.

AYNI İDEALE HİZMET EDEN ORDU

Çeşitli milletlerden oluşması sebebiyle birlikten mahrum bin kişilik Bizans ordusuna karşılık Selçuklu ordusu aynı ideale hizmet eden yaklaşık 50 bin kişilik Müslüman Türklerden ibaretti. Sultan Alparslan’ın beraberinde Gevherâyin, Afşin, Sav Tegin, Sunduk ve Ay Tegin gibi Anadolu’yu ve Bizans’ı iyi tanıyan tecrübeli akıncı beyleriyle Artuk, Tutak, Dânişmend, Saltuk, Mengücük, Çavlı, Çavuldur ve Porsuk gibi Selçuklu devletinin değerli emîrleri bulunuyordu.

SULTAN ALPARSLAN’IN TUZAĞI

Alparslan, öncü savaşlarından sonra Ahlat’tan ayrılarak Ahlat-Malazgirt arasındaki Rahve ovasında karargâhını kurdu ve askerlerini tepelere yerleştirip ovayı kontrolü altına aldı. Bizans ordusunun büyüklüğü sebebiyle meydan savaşına girişmeye henüz karar vermediğinden görünüşte barış teklifinde bulunmak, gerçekte ise düşmanın durumunu tespit etmek için İmparatora bir elçilik heyeti gönderdi. İmparator, Sultan Alparslan’ın bu elçilik heyetini köşeye sıkıştığı için gönderdiğini zannederek teklifi reddetti. Bunun üzerine Sultan Alparslan ordusunu savaş düzenine geçirip süvarilerini vadide pusuya yatırdı. Bizzat kumanda edeceği 4 bin kişilik hassa askerini merkez hattına yerleştirdi. Bir süre sonra, merkez hattında Romen Diyojen olmak üzere Nikephoros Bryennios, Aliattes ve Andronikos Dukas gibi kumandanların yer aldığı Bizans ordusunun da savaş düzenine girmesiyle iki ordu karşı karşıya geldi.

CUMA HUTBESİNDE SULTAN ALPARSLAN’A DUA

Abbâsî Halifesi Kāim-Biemrillâh, İslâm dünyasının yakından ilgilendiği Malazgirt Muharebesi’nin Sultan Alparslan tarafından kazanılması hazırladığı dua metninin Cuma namazında bütün İslâm ülkelerindeki minberlerden okutulmasını emretti.

SULTAN ALPARSLAN’IN MALAZGİRT KONUŞMASI

Cuma günü öğleye kadar orduyu denetleyen ve kumandanlarına son direktiflerini veren Alparslan, ordusuyla birlikte Cuma namazını kıldıktan sonra “Ölürsem kefenim olsun” dediği beyaz bir elbiseyle askerin karşısına çıktı ve şu konuşmayı yaptı: “Ben, Müslümanların camilerde bizim için dua etmekte oldukları bu saatlerde düşmanın üzerine atılmak istiyorum. Galip gelirsek arzu ettiğimiz sonuç gerçekleşmiş olur, yenilirsek şehid olarak cennete gideriz. Bugün burada ne emreden bir sultan ne de emir alan bir asker var; ben de içinizden biri olarak sizinle birlikte savaşacağım; benimle gelmek isteyenler peşime düşsünler, istemeyenler serbestçe geri dönebilirler.” Sultan Alparslan, bu ünlü konuşmasının ardından ilk hücumu başlattı.

MALAZGİRT MEYDAN SAVAŞI NASIL KAZANILDI?

Şiddetli çarpışmaların ardından Sultan Alparslan’ın bizzat yönettiği Kurt Kapanı (Turan, Hilal Taktiği) taktiği ile Bizans ordusu çembere alındı. Öte yandan Bizans ordusunda savaşan Peçenek, Uz, Kıpçak (Türkleri) askerleri Selçuklu tarafına geçti. Neticede öğle vaktinden geceye kadar devam eden bu meydan savaşında Bizans ağır bir yenilgiye uğradı. Ordunun büyük bir kısmı kılıçtan geçirildi, İmparator ve çok sayıda general esir alındı, askerlerin ancak bir bölümü kaçarak canlarını kurtarabildi.

MALAZGİRT MEYDAN SAVAŞI’NIN SONUÇLARI

Sultan Alparslan İmparatora bir savaş esiri değil bir konuk hükümdar muamelesi yaptı. İki hükümdar arasında geçen müzakereler sonunda bir barış antlaşması imzalandı. Buna göre,

1. İmparator kurtuluş akçesi olarak 1,5 milyon altın verecek.
2. Bizans Devleti her yıl Selçuklu’ya altın vergi ödeyecek.
3. Bizans’ın elinde bulunan bütün İslâm esirleri serbest bırakılacak.
4. Bizans gerektiğinde Selçuklu’ya askerî yardımda bulunacak.
5. İmparator kızlarından birini sultanın oğluna nikâhlayacak.
6. Antakya, Urfa, Menbiç ve Malazgirt Selçuklu’ya bırakılacak.

ROMEN DİYOJEN’İN HAZİN SONU

Barış antlaşmasının imzalanmasından bir gün sonra Sultan Alparslan, Romen Diyojen’i İstanbul’a uğurladı. Ancak Bizans Senatosu, mağlûbiyet haberini alınca Romen Diyojen’i tahttan indirip yerine VII. Mikhail Dukas’ı İmparator ilân etti. Bizans kuvvetleri tarafından teslim alınan Romen Diyojen getirildiği Kütahya’da gözlerine mil çekilerek hapse atıldı; ertesi yıl da Kınalıada zindanında öldü.

MALAZGİRT SAVAŞI’NIN YANKILARI

Savaştan sonra İsfahan’a giden Alparslan, Abbâsî halifesi ve bütün İslâm hükümdarlarına fetihnâmeler göndererek kazandığı zaferi müjdeledi. Bu haber ulaştığı her yerde büyük coşkuyla karşılandı ve bütün Müslümanlar üzerinde derin bir etki meydana getirdi. Halife Kāim-Biemrillâh, Alparslan’a değerli armağanlarla birlikte özel bir mektup göndererek kazandığı zaferden dolayı onu kutladı ve ona çeşitli unvanlar verdi. Diğer İslâm memleketleri hükümdarları da Alparslan’ı özel heyetlerle değerli armağanlar ve tebriknâmeler gönderip kutladı. Ayrıca devrin şair ve edipleri sultan hakkında kasideler, çeşitli övgü yazıları kaleme aldı.

MALAZGİRT MEYDAN SAVAŞI’NIN TÜRK TARİHİ AÇISINDAN ÖNEMİ

Malazgirt Muharebesi Türk ve dünya tarihinin dönüm noktalarından biri oldu. Bu zafer sonunda, Bizans’ın bütün maddî imkânlarını kullanarak hazırladıkları büyük ordu dağıldığından daha sonraki yıllarda Türkler önemli bir direnişle karşılaşmadan kısa zamanda Ege ve Marmara kıyılarına kadar ilerledi ve fethettikleri toprakları vatan edinip Anadolu Selçuklu, Saltuklu, Mengücüklü, Dânişmendli, Dilmaçoğulları, Ahlatşahlar, Yinaloğulları, Çubukoğulları ve Artuklu devletlerini kurdu.

Kaynak: DİA’dan derlenmiştir.

İslam ve İhsan

Malazgirt Meydan Muharebesi, 26 Ağustos tarihinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı Alp Arslan ile Bizans İmparatorluğu hükümdarı Romen Diyojen arasında gerçekleşen muharebedir. Alp Arslan'ın kesin zaferi ile sonuçlanan bu muharebe, "TürklereAnadolu'nun kapılarını sonsuza dek açan son muharebe" olarak bilinir.

Savaş öncesi durum[değiştir

Malazgirt Savaşı Tarihi - Malazgirt Meydan muharebesi zaferi sonu&#;ları

Haberin Devamı

Güçlü ordusunun verdiği rehavet Türk direnişini kırmak amaçlıydı. Diyojen, seferi başlattıktan sonra hedefi sadece Türkler olarak değil, tüm doğu İslam devletleri olmuştu. Diyojen'in savaş esnasında belirlediği stratejiler yanındaki generaller tarafından bozulmuştu. Malazgirt'te karşı karşıya geldikten sonra savaşı kazanan Selçuklu olmuştu. Doğu Roma İmparatoru Diyojen Selçuklu Devleti’ne esir düştü. Savaşı kazanan taraf Selçuklu Devleti olmuştur.

Malazgirt Savaşı Önemi

Malazgirt Savaşı’nın Türkler açısından oldukça önemli olduğunu söyleyebiliriz. Savaş bittikten sonra;

 - Türkler, kendilerine Anadolu kapılarını açmışlardır. Bundan sonraki süreçte Anadolu Türk toprağı haline gelecektir. Türkiye'nin tarihi bu noktada başlamıştır.

 - Bizans gibi bir devlet vergilere mahkûm edilmiştir.

 - Anadolu'daki ilk Türk beylikleri kurulmaya başlanmıştır.

 - Selçuklu Devleti İslam dünyasında önemli hale gelmeyi başarmıştır.

Selçuklu Devleti’nin kazandığı bu zafer İslam coğrafyasının aldığı önemli galibiyetlerden birisidir. Savaşın en önemli sonucu Anadolu'nun Türkleşmeye başlamış olmasıdır. Anadolu'da günümüz Türkiye'sinin temelleri atılmış ve burası Türk yurdu haline gelmiştir. Bizans, Anadolu üzerindeki hâkimiyetini kaybederek Balkanlara kadar sıkıştırıldı. Malazgirt Savaşı Bizans'ın zayıflama sürecinin başlangıcı sayılır.

Haberin Devamı

Malazgirt Savaşı Nedenleri ve Sonuçları

Savaşın Nedenleri

 - Alpaslan ve Tuğrul Bey'in devamlı akınlar yapmaları. Akınların artık tamamen devlet politikası haline gelmiş olması. (Fetih politikalarının başlangıcı)

 - Selçuklu Devleti’nin göçebe olan Oğuzlar'ı Anadolu'ya sevk etme düşüncelerine sahip olması.

 - İmparator Romen Diyojen'in ilk olarak Türkleri Anadolu'dan çıkarma, sonrasında İslam ülkelerini ele geçirme politikası yürütmesi.

 - Türklerin Anadolu’yu yurt edinme isteği ve düşüncesinin ayyuka çıkması.

 - Bizans İmparatorluğu’nun Pasinler Savaşı’nda aldığı yenilginin intikamını alma düşüncesi.

 - Türkmenlerin baskıları savaşın nedenleri arasında sayılır.

Haberin Devamı

Tüm nedenler, Malazgirt Savaşının kademe kademe başlangıcına zemin hazırlamıştır. Selçuklu Devleti Bizans'a önemli bir yenilgi yaşatmıştır.

Savaşın Sonuçları

Malazgirt Savaşı’nın nedenleri gibi sonuçları da çok önemlidir. Bu savaşın en önemli sonucu Anadolu'nun kapılarının Türklere tamamen açılmasıdır.

 - Bizans ordusunun komutanı Romen Diyojen'in kaybıyla sonuçlandı. Savaşın Selçuklular tarafından kazanılmasının en önemli sebeplerinden birisi, Bizans ordusunda paralı asker olarak yer alan Peçenekler ve Oğuzlar'ın yarma taktikleridir.

 - Anadolu'nun kapıları Türklere sonuna kadar açılmış, burası Türk yurdu haline dönüşmüştür.

 - Çok fazla direniş gücü olmadan Türkler Marmara kıyılarına kadar ilerlemeyi başardılar.

Haberin Devamı

 - Günümüz Türkiye'sinin temelleri Malazgirt Savaşında atılmış oldu.

 - Bizans İmparatorluğu Anadolu'daki gücünü kaybederek Balkanlara doğru çekildi. Bu savaş, sonraki süreçte Bizans İmparatorluğu’nun zayıflamasının zeminini hazırlamış oldu.

 - Bizans, İslam dünyası için önemli bir tehdit unsuruydu. Savaş sonrasında Bizans'ın İslam dünyasının üzerinde olan baskı politikası son buldu.

 - Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde ilk defa Türk beylikleri kurulmaya başlanmıştır. Bu durum Anadolu'nun Türk memleketi olma yolundaki başlangıç noktasıdır.

Malazgirt Savaşı sonuçlarının Türkler ve İslam âlemi açısından önemi büyüktür.