AKP’nin Emeklilikte Yaa Taklanlarla (EYT) ilgili yasa teklifinde ikinci bir aldatmacann olduu ortaya çkt. AKP yetkilileri, yasa ile ilgili olarak ylba öncesinde ya artnn kalkacan ve ’da çkarlan sayl yasann önceki koullarnn geçerli olacan bildirmelerine ramen TBMM’ye sunulan yasa teklifinde sadece ya art kaldrlm, prim ödeme gün süreleri ise olduu gibi kalp 5 bin güne kadar uzatlm bulunuyor.
Öte yandan AKP’nin yasa teklifinde, sayl yasann ksmi emeklilik diye tanmlanan bölümündeki ya art olduu gibi duruyor. sayl yasa çkmadan önce, yani 8 Eylül öncesi sigortal olanlar için ksmi emeklilik ad altnda ikinci bir emekli olma koulu vard.
Buna göre kadn 50, erkek 55 yan doldurmu, 3 bin gün prim ödemi ve 15 yldan beri sigortal ise yine emeklilik hakkna sahipti. sayl yasayla bu durumda olanlara da ya art getirilmiti. Bu sigortallarn emeklilik ya da kademeli olarak kadnlarda 58, erkeklerde de 60’a kadar uzatlmt.
AKP’nin yasa teklifinde, sadece kadnda 20 yl, erkekte 25 yllk sigortallk süresini tamamlayanlar için ya art kaldrlyor, prim ödeme gün süresi, daha önceki sisteme göre 5 bin gün iken, bu durum geçerli olmayp sayl yasayla getirilen ve kademeli olarak 5 bin güne kadar uzayan prim gün süresi olduu gibi kalyor. Böylelikle sayl yasann geçici Maddesinin (B) bendindeki sigortallar için ya art kalkm oluyor.
Ayn yasann (C) bendinde de, yani ksmi emeklilik diye tanmlanan bölümünde de sayl yasayla ya ’a yükselten bir bölümü vard. AKP’nin teklifinde bu bölüm aynen kalyor, yani ksmi emekliler için ya art yürürlükte bulunuyor.
Oysa hem Cumhurbakan Erdoan, hem de AKP’li yetkililer, yasa öncesi açklamalarda sayl yasann önceki koullarnn yürürlükte olacan ve ya artnn kalkacan belirtmilerdi. Özellikle Erdoan, ylba öncesinde “ya artn kaldryoruz” demiti. Ancak AKP’nin teklifinde görüldüü gibi ksmi emeklilik hakk için ya art yerinde duruyor.
Yasa teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Perembe günü (2 ubat ) görüülmesi bekleniyor. Bu durumda madur olan EYT’lilerin hem AKP’li komisyon üyelerine, hem de muhalefetteki partilerin temsilcilerine bu konular iletmeleri gerekiyor. Ayrca komisyon çalmalarna EYT Federasyonu yetkilileri de katlacak. Onlarn da bilgilendirilmesinin uygun olaca belirtiliyor.
Aktüeryal denge, sosyal güvenlik systeminin gelecekteki (ödeyeceği aylıklar, gelirler,ödenekler) yükümlülükleri ile bugünkü geliri arasındaki farkı ifade eden bir kavramdır. Bu şekilde nesilden nesile bir aktarım bugünkü çağdaş sosyal güvenlik sistemlerinin esasını oluşturmaktadır. Bu sistemde finansman ise aktif çalışanların ödedikleri primler ile mevcut emeklilerin maaşları karşılanmaktadır. Tabi sistemin dengede olabilmesi için en az bir emekliye 4 aktif sigortalının prim ödemiş olması gerekir. Tercih edilen ise bu oranında 1/7 şeklinde olmasıdır. Kayıtdışı istihdam ve erken emekliliğin olduğu ülkelerde bu oranların yakalanması da pek mümkün olmamaktadır. Sistemin açıkları ise hazine tarafından karşılanmaktadır. Türkiye’de Ağustos itibariyle aktif sigortalı sayısı ,pasif sigortalı sayısı ise olup; aktif/pasif oranı da olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır. Bu oran sistemin gelecekteki sorumluluklarını sağlıklı şekilde karşılayabilmesi için yeterli değildir. Esasen EYT konusunu gündem yapan sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihinde aktif/pasif oranı olup, gelinen aşamada henüz soruna bir çözüm üretilemediği de anlaşılmaktadır. Sistemin tıkanmasında geçmişte uygulanan erken emeklilik uygulamaları, SSK’nın fonlarının sıfır/çok düşük faizle hazine kağıtlarına yatırılmasından kaynaklı birikim sağlanamaması, yönetimsel sorunlar gibi diğer etkenler sayılabilir. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) sorununun özünde bu tablo yatmaktadır.
sayılı Kanun ile Sosyal Sigortalar Kanunu, Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu, Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu, Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu değiştirilerek; sayılan Kanunların emekliliğe hak kazanmanın genel koşullarına ilişkin maddelerinde, emeklilik için kademeli olarak 58 ve 60 yaş uygulaması getirilmiştir.
sayılı yasa öncesi emeklilik koşullarının neler olduğuna ve bugüne kadar nasıl değiştiğine Sayılı Yasa Kapsamındaki Sigortalılar (SSK) Açısından kısaca göz attığımızda:
08/09/ öncesi SSK’lı erkek için bugüne kadar hiçbir emeklilik düzenlemesi yapılmamış olsa idi:
08/09/ tarihinde sayılı yasa ile sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısıyla emekli olma olanağı sona ermiştir. İlk kez sigortalı olunan tarihe göre kademelendirilen yaş şartı, sigortalılık süresine ve prim ödeme gün sayısına eklenmiştir.
08/09/ tarihi itibariyle 18 yıl (kadın) ve 23 yıl (erkek) sigortalılık süresi olan sigortalıların emeklilik koşulları değişmemiştir. 23/5/ tarihine göre tespit edilen sigortalılık süresine göre kadın ve erkeklerin emeklilik yaşları kademeye tabi tutulmuştur.
Kademeli geçişte, 18 yaşında işe başlayan bir sigortalı için;
sayılı yasa ile gelen kademeli sistemden olumsuz etkilendiler.
Bu sigortalı grubuna bugün emeklilikte yaşa takılanlar ya da kısaca baş harfleri ile “EYT” diyoruz.
sayılı yasa sonrasında sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile;
08/09//04/ tarihleri arasında ilk defa sigortalı olanlar için:
Koşullarından birini sağlamış olmak emeklilik için gerekli olmuştur.
Böylece 09/09/ ve sonrasında ilk defa sigortalı çalışmaya başlayanlar için emeklilik; yaş ve prim ödeme gün sayısına bağlanmıştır. Bu şartlar kişinin ilk kez sigortalı olduğu tarihe göre belirlenmektedir.
01/01/ tarihinde ilk defa sigortalı olan bir erkek için; 60 yaş ve prim ödeme günü sayısı ile emekli olabilecektir. Bu durumda sigortalı 60 yaşına geldiğinde prim ödeme gün sayısı değilse ya da prim ödeme gün sayısı 55 yaşında gün ise emekli olamayacaktır.
c. Sayılı Kanunla yapılan son düzenlemeler
30/04/ tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar için yaşlılık aylığı bağlanma koşulları sayılı yasaya tabi olacaktır.
Yaşlılık aylığı bağlatabilmek için:
Bir kişinin emekli aylığı bağlatabilmesi için bugün için iki şartı birlikte sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar; prim ödeme gün sayısı ve yaştır. Bu şartlar ise ilk kez sigortalı olunan tarihe göre belirlenmektedir.
Emeklilikte yaşa takılan grubun taleplerini ana başlıklar halinde sıraladığımızda;
Bu modelde; prim ödeme gün sayısını sağlamış kadınlarda 50 yaşı, erkeklerde ise 55 yaşını doldurmuş olanların başka şart aranmadan emekli edilmeleri hedeflenmektedir. Sigortalılık süresi ile ilgili bir koşul koyulmamaktadır.
Formülü incelediğimizde prim ödeme gün sayısı sınırının tutulabilecek en düşük düzeyde tutulduğu görülmektedir. Özellikle kayıt dışı çalışmanın yaygın olduğu geçmiş yıllarda sigortalı günlerinin biriktirememiş önemli sayıda çalışan için avantajlı olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra, kısmi emeklilik modeline göre; 18 yaşında çalışma hayatına giren ve düzenli olarak primini yatıran bir erkek ise 35 yıl çalışma hayatında kalmasına ve prim ödeme gün sayısı olduğu halde 53 yaşında olduğu için emekli olamayacak. EYT’lilerin temel yakınmalarını sonlandıramayacağı görülmektedir.
İşe giriş tarihine göre belirlenmiş/ödemesi gereken prim ödeme gün sayısına sahip sigortalılar için hangi yaşta olduklarına bakılmaksızın emekli aylığı bağlanması amaçlanmaktadır.
Bu formülde; 09/09/ öncesinde verilen ilk sigortalı işe giriş bildirgesinin tarihine göre tamamlanması gereken prim ödeme gün sayısına sahip olanların, tamamlamaları gereken gün ile gün arasında günü doldurmuşlarsa, yaşa bakılmadan emekli edilmeleri hedeflenmektedir. Formülü incelediğimizde; yaş koşulunu ortadan kaldırılıp, sadece kademeli geçişte yer alan sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını esas alıdığını görüyoruz. EYT grubu için kapsamı en geniş model olarak karşımıza çıkmaktadır.
09/09/ öncesi sigortalı olmuş kadınlarda 20 yıl sigortalılık süresi erkelerde ise 25 yıl sigortalılık süresini doldurmuş olma şartı beraberinde ise zımni olarak bu sürelere ait prim ödeme gün sayısını taşıyan ancak yaşa bakılmadan sigortalıların emekli edilmeleri için bir başka model olarak karşımıza çıkmaktadır.
Emeklilik yaşını beklenen ömre göre yeniden düzenleyen birçok gelişmiş ülke, yeniden belirlenen emeklilik yaşına gelen tepkileri azaltmak ve çalışma hayatının koşulları karşısında daha esnek kalabilmek için erken emeklilik düzenlemelerine gitmiştir. Kurulan bu yeni sistemde sigortalıya normal emeklilik yaşını beklemeden erken emeklilik olanağı tanınmaktadır. Erken emeklilik hakkını kullanan çalışanların aylıkları aktüeryal yöntemlerle hesaplanarak, normal emeklilikte bağlanacak aylık tutarı düşürülmektedir. Aslında yapılan hesapla erken emeklilikte bağlanan aylık, normal aylığın beklenen ömre göre ödenecek tutarlarının; bugünden ödenmesi için yeniden hesaplanarak indirgenmiş değer belirlenmesidir.
Konuyu bir örnek ile açıklarsak; normal emeklilik yaşı 54 olan sigortalının, 51 yaşında emekli olmayı istemesi durumunda; erken bağlanacak aylığına 3 yıllık indirgeme katsayısı tatbik edilecek. Normalde emekliliğinde TL aylık bağlanacakken; 3 yıl erken bağlanacak emeklilik aylığı, her yıl için 0,05 aktüeryal indirgeme katsayısı ile düşürülebilecektir. Bu durumda yeni aylık tam aylığın x 0,85 = TL aylık alacaktır. Dolayısıyla %15 tenzilatla erken emekli aylığı bağlanmış olacaktır.
Her ülkenin nüfus, ekonomik, sosyal, kültürel koşulları birbirinden farklı olup, sosyal güvenlik sistemleri de bu özelliklerle doğrudan ilişkilidir. Örneğin bizde en çok 10 ay olan ve miktarı son derece düşük olan işsizlik sigortası kimi batı Avrupa ülkelerinde yıl, bazılarında ise iş bulana kadar devam etmektedir. Devamlı kesinti içeren kısmi emekli aylığı önerileri emekli maaşı düşük olan ülkemiz için çok isabetli değildir. Bu nedenle Almanya’daki modele benzer şekilde sürekli kesinti yapılan kısmi bir emeklilik değil, Finlandiya modeline benzer şekilde (ki orada kesinti tutarı çok daha fazladır) normal emeklilik yaşın dolmasına kadar en çok %15 oranında bir kesinti, yaşın dolması ile maaşın tama iblağ edilmesi gibi bir model daha isabetli olacaktır. Prim gün sayısı ve kalan yaş durumuna göre de bir skala belirlenebilecektir.
Ülkemizde EYT’li olarak mağdur olanların sayısının 6 milyon kişi olduğu tahmin edilmektedir. Düzenleme yapılırsa bu kişilerin tamamının aynı anda emekli olması beklenmemelidir. Bu kapsamda hem SGK’nın bütçesini hem de mağdur olan insanların sosyal-ekonomik durumlarını dikkate alan bir düzenleme yapılması faydalı olacaktır. Bu kapsamda yıl kadar bir esneme ile bu kişilere örneğin % oranında kesintili bir emekli maaşı önerilmesi, normal emeklilik yaşına gelindiğinde de aylıklarının tam olarak ödenmesi kabul edilebilir olacaktır. Sosyal güvenlik sisteminin yaşaması aktüeryal hesaplara bağlı olduğundan sayılı Kanun ile getirilen yaş düzenlemesinden, öncesi sigortalı olanlar için yapılacak istisnai ve sınırlı bir düzenleme hariç, ödün verilmesi sürdürülebilirlik bakımından rasyonel olmayacaktır. Gelinen aşamada EYT konusunda Çalışma Bakanlığında bir çalışmanın kısa vade planlanmadığı, asgari ücret ve kamu görevlileri için ek gösterge konusuna öncelik verildiği ifade edilmektedir. Bu konu seçim yaklaştıkça çok daha fazla gündemde kalacak ve bir şekilde (tarafları çok memnun etmese de) bir düzenlemeye tabi olacak gibi gözükmektedir.
Kaynak
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası