Doğum Sonrası Adet Düzensizliği

Doğum sonrası emme uyarısı, sağlıklı ve beslenmesi normal kadınlarda doğurganlığın baskılanmasını sağlayan doğal fizyolojik sinyaldir. Emme uyarısı, kadınlarda beyinden prolaktin hormonu salınımını arttırır ve adet döngüsünü düzenleyen gonadotropin serbestleştirici hormonunu etkileyerek yumurtlamayı (ovulasyon) baskılar. Kadınlarda emmeye bağlı adet görmeme süresi emme uyarısının sürekliliği ile orantılıdır.

Genellikle gebelik süresi, doğum sonrası korunma (kontrasepsiyon) süresi üzerinde etkili olmaktadır. Çok erken prematür doğum yapan annelerde doğum sonrası korunma süresi doğum yapan annelere göre daha kısa olmaktadır.

Tam emzirme olarak bilinen süreç doğum sonrası 6 ila 9 ay arasında korunma sağlayabilmektedir.

Emzirme döneminde korunma

Tam emzirme, gece ve gündüz bebek her istediğinde, günde en az 6 kez (6-10), her iki memeden en az iki dakika yalnızca anne sütü ile beslenmesidir. Ara sıra verilen, (haftada iki kez toplam 60 ml’yi aşmayan) mama ya da sıvı gıdalar bunun dışındadır. Doğum sonrası ilk 6 ayda adet görmeyen kadınlarda tam emzirme %98 korunma sağlamaktadır ki bu oran kombine doğum kontrol hapları etkinliği ile aynıdır.

Adetlerin başlaması ile ve doğum sonrası 6. aydan itibaren yumurtlama ihtimali artmaktadır. Tam emzirme ya da tama yakın emzirme döneminde kadınların yaklaşık %70’i doğum sonrası ilk 6 ayda, %37’si ilk 1 senede adet görmemektedir. Tam emziren kadınlarda doğum sonrası ilk 8 hafta içerisinde hafif vajinal kanama ya da lekelenme izlenmektedir ama bu kanama yumurtlamaya bağlı değildir.

Emzirmeyen kadınlarda beyinde adet döngüsünü düzenleyen gonadotropin hormonları erken lohusalık döneminde düşük seviyededir, doğum sonrası 3 ila 5. haftalarda ise emzirme hormonu prolaktin seviyesi ile birlikte normal değerlere ulaşırlar. Emzirmeyen kadınlarda ortalama yumurtlama zamanı doğumdan sonra yaklaşık 45. günde oluşmaktadır. Yumurtlamanın en erken başlama süresi ise emzirmeyen kadınlarda doğumdan sonra 25. günde izlenmiştir.

Tam emzirme kuralı dışında emzirme, doğum sonrası adet görmeyen kadınlarda bile yumurtlama dolayısıyla gebe kalma ihtimalini arttırır. Tam emzirme kuralı dışında emzirme doğum sonrası yaklaşık 10 hafta koruma sağlayabilmektedir. Doğumdan sonra 6. ayda bebeğe ek gıdalar başlanması ile bebek daha az emmekte ve annede yumurtlama ihtimali artmaktadır. 

Doğumdan sonra emzirme gebelikten koruyucu etki göstermekle birlikte bu etki anne bebek iletişimi, emzirme sıklığı, süresi, annenin beslenmesi ile değişkenlik gösterebilmektedir. Özellikle çalışan annelerde emzirme sıklığı azaldıkça koruma etkinliği de azalabilmekte bu nedenle etkili koruma yöntemlerinin doğum sonrası doğru zamanda uygulanması önem taşımaktadır. Doğum sonrası kontrol yöntemlerinin uygulanması tam emziren annelerde 3. aydan, tam emzirmeyen annelerde ise 3. haftadan itibaren önerilebilir.

Hangi doğum kontrol yöntemini kullanmalı?

Klasik doğum kontrol hapları (kombine oral kontraseptifler) emziren annelerde süt miktarını ve kalitesini azaltmakta dolayısıyla emzirme süresini kısaltabilmektedir, bu nedenle doğum sonrası korunma yönteminde ilk seçenek olarak tercih edilmemektedir. Emzirmeyen kadınlarda kombine doğum kontrol hapları doğumdan sonra 3-4. haftada başlanabilir. Doğum sonrası en çok tercih edilen doğum kontrol yöntemleri sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları (mini haplar), hormon içeren ya da içermeyen rahim içi araçlar (spiral) uygulaması, yalnız progesteron içeren enjeksiyonlardır.

Rahim içi araçlar doğumdan hemen sonra uygulanabilir fakat rahimden kayarak atılma ihtimalleri yüksek olabilir bu nedenle doğum sonrası 4 ila 8. haftada uygulanmaları önerilmektedir. Özellikle doğum sonrası kansızlığı olan (anemik) ve/veya adet dönemleri ağrılı olan annelerde hormon içeren rahim içi araç uygulaması önerilmektedir. Adet süresini, miktarını azaltarak kansızlığı önlemekte ve adet dönemi ağrıları azaltmaktadır. Annenin adet kanamaları başlamışsa kanama döneminin sonunda uygulanabilir. Rahim içi araçlar emzirmeyi ve bebeğin sağlığını etkilemez, etkinliği yüksektir, uzun süreli koruma sağlar, çıkarıldığında doğurganlık hemen geri döner. Uygulama sonrası kontrol ve sorun yoksa yıllık sağlık kontrolleri yeterlidir.

Yalnız progestin (medroxyprogesterone acetate) içeren enjeksiyonlar anne bebeğini emzirmiyorsa doğum sonrası 3 ila 4. haftada, emziriyorsa 6 hafta sonrası uygulanabilir. Bu yöntemin etkinliği yüksektir, emzirmeyi olumsuz etkilemez hatta süt miktarını arttırdığı rapor edilmektedir, cinsel ilişkiyi etkilemez, kanama miktarını dolayısıyla kansızlığı azaltır, adet sancılarını azaltır. Adet düzensizliklerine, lekelenme tarzı ara kanamalara neden olabilmektedir. Yöntem uygulandıktan sonra etkilerinin geçmesi ve doğurganlığa dönüş yaklaşık 6 ila 8 ay sürebilir.

Deri altı implantları emzirmeyen annelerde doğumdan 3-4 hafta sonra, emziren annelerde ise 6 hafta sonra uygulanabilir. Etkili koruma sağlar, anne sütü miktar ve niteliğini, bebeğin sağlığını etkilemez, kullanımı kolaydır. Adet kanamalarında düzensizlik ve lekelenme yapabilir.

Doğum sonrası tüplerin bağlanmasını (tüp ligasyonu) tercih eden ileride doğum isteği olmayan annelerde bu işlem sezeryanla doğum sırasında, doğumdan sonraki ilk haftada ya da doğum sonrası 6. haftadan sonra uygulanabilmektedir.

Doğum önesi aile planlaması önemlidir

Anne doğum sonrası emzirme, adet görme ve cinsel ilişki sıklığına bağlı olarak yeni bir gebelikle karşı karşıya kalabilir. Doğum sonrası korunma kadındaki fizyolojik değişiklikler ve bebeğe etkileri yönünden özenli bir yaklaşım gerektirmektedir. Aile planlaması hakkında bilgilendirmenin doğum öncesinde başlaması yararlıdır. Anne ve bebek sağlığı yönünden emzirme mutlaka özendirilmeli ama beraberinde etkin koruma yöntemlerinin doğru zamanda uygulanması sağlanmalıdır. Emzirme, belli koşullarda ve belli bir süre için gebelikten koruyucudur ve anne adaylarının bu konuda bilinçlendirilmesi önemlidir.

Acıbadem Kadıköy Hastanesi ve Bağdat Caddesi Tıp Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Belgin Selam

Hamile olan kadınların regl görmesi biter. Ancak doğumdan sonra tekrar regl olurlar. Doğumdan sonra adet olmak için uğraş veren bireyler vardır. Bazı bireylerde hemen adet olunmadığı bilinmektedir. Ancak doğum sonrası adet düzensizliği korkulacak bir şey değildir. Pek çok doğum yapmış kadın adet düzensizliği yaşamıştır. Peki doğumdan sonra ilk adet ne zaman gelir? Doğum sonrası adet düzensizliği nedir? Doğum sonrası adet olmak ile alakalı tüm ayrıntılar bu yazıda...

Doğumdan Sonra Adet Düzensizliği

Doğumdan sonra adet düzensizliği yaşamak oldukça normal ve doğal bir durumdur. Bu durumda yeni doğum yapmış annelerin endişelenmesine gerek yoktur. Eğer bebek emzirilmiyorsa, doğumdan yaklaşık altı ila sekiz hafta sonra adet dönemi geri döner. Emziriliyor ise, geri dönme süresi değişir. Özel emzirme uygulayanlar, emzirdikleri süre boyunca bir süreye sahip olmayabilirler. Bebeğini sadece emzirenlere özel emzirme denir. Doğumdan sonra adet hızla geri dönüyorsa ve vajinal doğum yapılmışsa, doktor ilk adet kanaması sırasında tampon kullanmaktan kaçılmasını önerebilir.

Doğumdan Sonra Ne Zaman Adet Olunur?

Doğumdan sonra hemen adet olmamak aslında çok normaldir. Ancak yeni anneler bu konuda endişelenebilirler. Adet kanaması, genellikle doğumdan sonra 8-16. haftalar arasında yeniden başlar ama bebek emziriliyorsa bu süre biraz daha uzayabilir. Bebek yalnız anne sütü ile besleniyorsa, genellikle ilk 6 ayda adetlerin başlaması beklenmez, başlarsa da düzensiz olacaktır. Bu durumda telaşlanmamalı, zamanla kanamaların düzene gireceğini bilmek gereklidir. Bazen 18 aya kadar adet kanamaları başlamayabilir. Hiç emzirmeyen annelerde ise adet kanaması, doğumdan sonraki 4-8. haftalarda başlar. Bu dönemdeki adet düzensizliği birçok değişkene bağlı olabilir. Emzirme sıklığı, emzirme süresi ve bebeğe ek besin verilip verilmemesi gibi.

Doğumdan Ne Kadar Sonra Adet Olunur?

Hamile bireyler doğum yaptıktan sonra ne zaman adet olacaklarını oldukça merak ederler. Hatta bu konu internette en fazla araştırılan konulardandır. Doğum sonrası regl kanamasının başlama zamanı, emzirmeyle bağlantılıdır. Doğum yapmış ve emziren annelerde daha geç, emzirmeyenlerde ise daha kısa süre sonra adet kanamaları başlar. Yalnız burada dikkat edilmesi gereken konular; doğumundan sonraki kanamayla adet kanamasını karıştırmamaktır. "Loşia" olarak bilinen bu kanama, normal adet kanamasından biraz daha fazla olur ve altı hafta devam edebilir. Lohusalığın ilk günlerinde, kırmızı renkte olan bu akıntı, daha sonraki günlerde pembeye, kahverengiye ve daha sonra sarımsı beyaz renge döner. Loşia nın sona ermesinin ardından emzirmeye devam ediliyorsa adet kanamasının başlama süresi daha geç olabilir. Bunun sebebi emzirme nedeniyle salgılanan hormonlardır.

Doğumdan Sonra Ne Zaman Adet Görülür?

Yeni doğum yapan anneler çok merak etseler de regl dönemi doğumun hemen ardından düzelmez. Eğer anne bebeğini emziriyorsa adet kanaması 6 ay ya da 1 yıl sonra görülmektedir ve bu süreden sonra düzene biner. Bazen kadınlarda doğumun ardından 6 ay olmadan emzirse bile adet kanaması yaşanabilir ve bu durum normaldir. Fakat emzirme devam ettikçe adet kanamaları düzensiz seyredebilir. Eğer anne doğumdan sonra belli nedenlerden ötürü bebeğini emziremezse anne bu durumda 3 ay süre içinde adet görmeye başlayacaktır. Genelde adet kanamaları belli süreler sonra başlar. Fakat anne bebeği tamamen emzirmeyi bırakmadan kanamalar düzensiz görülebilmektedir.

Doğumdan Sonra Adet Ne Zaman Düzene Girer?

Doğumdan sonra anneler ne zaman adet olacaklarını oldukça merak ederler. Doğumun ardından adet olmak biraz zaman alabilir. Doğumun ardından ne zaman adet olunacağı bebeğin emzirilip emzirilmediğine göre değişmektedir. Emzirmeyen anneler 4-8 hafta içerisinde tekrar adet olmaya başlasalar da emziren annelerin tekrar adet olması neredeyse 1 yılı bulabilir. Adet olmaya başlayan annelerin adet düzenleri de hemen oturmayabilir. Bu durumda endişelenmek yersizdir. Oldukça normal bir durumdur.