Çinko Eksikliği

Çinko, birçok besin türünde bulunan bir mineraldir ve vücutta üretilemez. Bu nedenle besinlerle birlikte yeterli düzeyde alınması önemlidir. Çünkü çinko eksikliği vücudun hücre gelişimi ve çoğalmasını, bağırsak fonksiyonlarının düzenlenmesini, enfeksiyonlardan korunmayı olumsuz yönde etkiler. Bunun yanında çinko eksikliği tırnak, cilt, saç sağlını da etkiler. Bu eksikliği yaşayan kişilerde kuru cilt, tırnak bozuklukları, saçlarda dökülme, iştahsızlık, ishal gibi belirtiler gözlemlenir. Günde 15 mg çinko alımı yeterlidir. Özellikle çocuklar, yaşlılar, hamile ve emziren kadınlar için çinko ihtiyacı yüksektir.

Çinko Eksikliği Nedir?

“Çinko eksikliği nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:

Çinko, vücudun bağışıklık sisteminde ve hücre bölünmesinde önemli görevlere sahip olan bir mineraldir. Hücre fonksiyonlarını destekleyen çinko, vücuttaki kimyasal reaksiyonların yerine getirilmesinde de rol oynar. Bunun yanı sıra; tat ve koku alma duyularının korunması, tırnak ve saç sağlığının korunması, yara iyileşmesi, bağışıklık sisteminin korunması, üreme sağlanması gibi görevlerde de aktiftir. Bebek ve çocukların büyüyüp gelişmesinde de etkilidir. Bu mineral vücutta depolanamadığından sürekli olarak besinlerle alınmalıdır. Bu nedenle vücudun ihtiyacı olan çinko miktarı yüksek olmasa da eksikliği yaygın bir şekilde yaşanır.

Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Çinko eksikliği belirtileri erken dönemde kişiyi rahatsız etmeyecek şekilde olabilir. Ancak eksikliğin uzun süre devam etmesi durumunda çeşitli belirtiler gözlemlenir. Bu belirtiler şöyledir:

• Bağışıklık sisteminde zayıflama,
• Bebeklerde çinko eksikliği belirtileri büyüme ve gelişmede gerilik,
• Cinsel olgunlaşmanın gecikmesi,
• Halsizlik ve uyku hali,
• İshal,
• İştahsızlık,
• Ani kilo kaybı,
• Saç dökülmesi,
• Tat ve koku alma duyularında azalma,
• Ciltte çinko eksikliği yara iyileşmesinin gecikmesi.

Çinko Eksikliği Nedenleri Nelerdir?

“Çinko eksikliği neden olur?” diye merak ediyorsanız dengesiz ve sağlıksız beslenme sonucunda bu eksikliğin yaşandığını bilmelisiniz. Beslenmeye dışında çinko eksikliği nedenleri ise şöyledir:

• Alkol bağımlılığı,
• Crohn ve ülseratif kolit gibi bağırsak hastalıkları,
• Çölyak hastalığı,
• Diyabet hastalığı,
• Kanser,
• Kronik ishal,
• Kronik karaciğer ve böbrek hastalıkları,
• Orak hücre anemisi,
• Pankreas hastalıkları.

Çinko Eksikliği Nasıl Anlaşılır?

“Çinko eksikliği nasıl anlaşılır?” diye merak ediyorsanız eksiklik belirtileri ile başvuran hastaların kan plazmasında çinko seviyesinin ölçüldüğünü bilmelisiniz. Buna ek olarak uygulanan çinko eksikliği testi idrar, saç analizi gibi yöntemlerle de yapılabilir. Bunun yanında diyetisyen hastanın üç günlük, beş günlük ya da 1 haftalık besin tüketimini kaydederek diyetle alınan vitamin ve mineral içerikleri araştırılır. Bu süreçte hastanın durumuna eşlik eden diğer hastalıkları da göz önünde bulundurulmalıdır. Çinko eksikliğinin yaşanmasına neden olabilecek herhangi bir emilim sorunu ya da kronik hastalık olması durumunda buna yönelik tedaviye başlanmalıdır.

Çinko Eksikliği Nasıl Giderilir?

Konu hakkında merak edilen bir diğer soru da “Çinko eksikliği nasıl giderilir?”

Bu mineralin eksikliğinin giderilmesinde çinko zengini besinlerin takviye edilmesi tüm hastalarda kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Bunun yanı sıra bu eksikliğin yaşanmasına neden olabilecek durumlar araştırılarak bu süreçte de bir tedavi uygulanır. Bu mineralin eksikliğinin yaşanmasının en yaygın nedeni beslenmedir. Bunun yanında bazı hastalıklarda emilim bozuklukları, sindirim sistemiyle ilgili hastalıklar, hamilelik ve emzirme gibi nedenlerden de çinko eksikliği gelişebilir. Tüm bu faktörler değerlendirilerek tıbbi beslenme tedavisi, medikal tedavi ve eşlik eden hastalıklara yönelik ek tedaviler uygulanır. Çinko eksikliği bazı durumlarda demir gibi diğer minerallerde de eksiklikler ve demir ve çinko eksikliği belirtileri görülebilir. Bu duruma uygun takviyeler tedaviye dahil edilir.

Çinko En Çok Hangi Besinlerde Bulunur?

“Çinko eksikliği için ne yemeli?” diye merak ediyorsanız bu mineralin eksikliğini yaşamamak için aşağıdaki besinleri tüketebilirsiniz:

• Buğday
• Deniz ürünleri,
• Ispanak,
• İstiridye,
• İşlenmemiş pirinç,
• Kabuklu yemişler,
• Karaciğer,
• Kırmızı ve beyaz et,
• Kuru fasulye,
• Nohut,
• Süt,
• Tam tahıllar,
• Yoğurt,
• Yulaf ezmesi,
• Yumurta,
• Zenginleştirilmiş tahıllar.

“Veganlar ve vejetaryenler için çinko eksikliği ne iyi gelir?” diye merak ediyorsanız badem, kuru fasulye, kaju fıstığı gibi kaynakların önemli olduğunu bilmelisiniz.

Çinko Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?

“Çinko eksikliği nelere yol açar?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Kronikleşmiş ağır belirtilere neden olan çinko eksikliği tedavi edilmediğinde aşağıdaki problemlere neden olabilir:

Tırnaklarda çinko eksikliği

• Sık enfeksiyon geçirme,
• Hipogonadizm,
• Kilo kaybı,
• Duygusal bozukluklar,
• Dermatit,
• Ciltte çinko eksikliği belirtileri,
• Alopesi (saç dökülmesi),
• Tat duyusunda bozulma,
• Gece körlüğü,
• İştah kaybı,
• Yara iyileşmesinde gecikme,
• Saçta çinko eksikliği belirtileri,
• Kan amonyum değerlerinde yükseklik.

Çinko eksikliği hamilelik dönemi için de önemli bir mineraldir. “Hamilelikte Kullanılan Vitaminler Nelerdir? Nasıl Seçilmelidir?” başlıklı yazımıza göz atarak bu dönemde önemli olan diğer vitamin ve mineraller hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.