Yazıda karışıklıkların önüne geçmek, yanlış okumayı önlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, cümlenin yapısını ve duraklama yerlerini belirlemek, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek için kullanılan işaretlere noktalama işaretleri denir.
Noktalama işaretlerinden nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, soru, ünlem, tırnak işaretleri, ayraç ve kesme ait oldukları kelimelere bitişik olarak yazılır ve kesme dışındaki işaretlerden sonra bir harf boşluğu ara verilir.
İnsanlar duygu ve düşüncelerini ifade edebilmek, aktarabilmek ve okuduğunu karşısındakine anlatabilmek için işaret sistemlerinden oluşan harfleri ve bu harfleri düzenleyen kurallar bütününü bilmek zorundadırlar. Noktalama işaretleri, duygu ve düşüncelerimizi daha açık bir şekilde dile getirmeye, cümlenin yapısını ve duraklama notalarını belirlemeye, okuma ve anlamayı kolaylaştırmaya, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmeye yardımcı olur.
Noktalama işaretlerinin tarihi, Bizans dilbilgini Aristophanes ile başlar. Bununla birlikte düzenli olarak kullanımı, XVI. yüzyılda matbaanın icadı ile gerçekleşmiştir. XIX. yüzyılda ise, genelleşerek kesin kurallara bağlanmıştır.
Bizim edebiyatımızda, noktalama işaretleri, ancak Avrupayı tanıdıktan sonra, XIX. yüzyıldan itibaren görülmeye başlamıştır. İlk olarak Şinasi, Şair Evlenmesi () adlı tiyatro oyununun başında iki işaretten söz etmektedir: Mutarıza ( ) içinde bulunan kelâm hâli târif içindir. Şöyle bir hatt-ı ufkî söz başına delâlet eder. Nokta, sözün nihayetine alâmet olur.
Şemsettin Sami de, Kamus-ı Türkî adlı sözlüğünde iki noktaya (:), noktateyn; virgüle (,), fasıla demektedir.
Önceleri düzyazı metinlerinde kullanılan noktalama işaretlerinin, şiirde kullanılmadığını görüyoruz. Başlangıçta, hem şiir hem düzyazı yazan edebiyatçılarımız, noktalama işaretlerini, düzyazı metinlerinde kullanmışlar, bununla beraber şiir halinde yazdıkları metinlerde noktalama işaretlerini kullanmamışlardır. Sonraları şiirlerde de başarı ile noktalama işaretlerinin kullanıldığı görülmektedir. Örneğin Recaizâde Mahmut Ekrem, hem Araba Sevdası adlı romanında, hem de Zemzeme, Pejmürde gibi şiir kitaplarında bu işaretlere dikkat etmiş ve yerli yerinde kullanmıştır. Servet-i Fünûn döneminde, Tevfik Fikretin şiirlerinde, noktalama işaretlerinin dikkatle kullanıldığını görmekteyiz.
Cumhuriyet döneminde, noktalama işaretleri daha çok önemsenmiş sayıları ve türleri arttırılmıştır.
Yazıdaki trafik işaretleri olarak da tanımlayabileceğimiz noktalama işaretleri şunlardır:
Duygu ve düünceleri daha açk ifade etmek, cümlenin yapsn ve duraklama noktalarn belirlemek, okumay ve anlamay kolaylatrmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere noktalama iaretleri kullanlr.
Noktalama iaretlerinden nokta, virgül, noktal virgül, iki nokta, üç nokta, soru, ünlem, trnak iaretleri, ayraç ve kesme ait olduklar kelimelere bitiik olarak yazlr ve kesme dndaki iaretlerden sonra bir harf boluu ara verilir.
Nokta ( . )
1. Cümlenin sonuna konur: Türk Dil Kurumu, ylnda kurulmutur.
Saatler geçtikçe yollara daha mahzun bir sszlk çöküyordu.
(Reat Nuri Güntekin)
2. Baz ksaltmalarn sonuna konur: Alb. (albay), Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardmc doçent), Prof. (profesör), Cad. (cadde), Sok. (sokak), s. (sayfa), sf. (sfat), vb. (ve bakas, ve benzeri, ve bunun gibi), Alm. (Almanca), Ar. (Arapça), ng. (ngilizce).
3. Saylardan sonra sra bildirmek için konur: 3. (üçüncü), (on beinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyl; 2. Cadde, Sokak, 4. Levent.
UYARI: Arka arkaya sralandklar için virgülle veya çizgiyle ayrlan rakamlardan yalnzca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler; XII – XIV. yüzyllar arasnda.
4. Bir yaznn maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur:
I. 1. A. a.
II. 2. B. b.
5. Tarihlerin yazlnda gün, ay ve yl gösteren saylar birbirinden ayrmak için konur: , X
Tarihlerde ay adlar yazyla da yazlabilir. Bu durumda ay adlarndan önce ve sonra nokta kullanlmaz: 29 Mays , 29 Ekim
6. Saat ve dakika gösteren saylar birbirinden ayrmak için konur: Tren 'te kalkt. Toplant ’te balad.
Tören 'da, hükûmet daireleri kapandktan yarm saat sonra balayacaktr. (Tark Bura)
7. Bibliyografik künyelerin sonuna konur:
Agâh Srr Levend, Türk Dilinde Gelime ve Sadeleme Evreleri, TDK Yaynlar, Ankara,
8. Be ve beten çok rakaml saylar sondan saylmak üzere üçlü gruplara ayrlarak yazlr ve araya nokta konur: , ,
9. Matematikte çarpma iareti yerine kullanlr: =20
Virgül ( , )
1. Birbiri ardnca sralanan e görevli kelime ve kelime gruplarnn arasna konur:
Frtnadan, souktan, karanlktan ve biraz da korkudan sonra bu scak, aydnlk ve sevimli odann havasnda erir gibi oldum.
(Halide Edip Advar)
Sessiz dereler, solgun aaçlar, sar güller
Dillenmi azlarda tutuk dilli gönüller
(Faruk Nafiz Çamlbel)
Zindana atlan mahkûmlar gibi titreerek, haykrarak geri geri kaçmaya urayorduk.
(Hüseyin Rahmi Gürpnar)
2. Sral cümleleri birbirinden ayrmak için konur: Bir varm, bir yokmu.
Umduk, bekledik, düündük. (Yakup Kadri Karaosmanolu)
Fakat yol otomobillere yasak olduundan o da herkes gibi tramvaya biner, kimse kendisine dikkat etmez.
(Falih Rfk Atay)
3. Cümlede özel olarak vurgulanmas gereken ögelerden sonra konur:
Binaenaleyh, biz her vastadan, yalnz ve ancak, bir noktainazardan istifade ederiz.
(Mustafa Kemal Atatürk)
4. Uzun cümlelerde yüklemden uzak dümü olan ögeleri belirtmek için konur:
Saniye Hanmefendi, merdivenlerde olunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karlamaya atlan bir genç kadn gibi, koltuundan frlam ve ona kapy kendi eliyle açmaya gelmiti.
(Yakup Kadri Karaosmanolu)
5. Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayrmak için konur:
imdi, efendiler, müsaade buyurursanz, size bir sual soraym.
(Mustafa Kemal Atatürk)
6. Anlama güç kazandrmak için tekrarlanan kelimeler arasna konur:
Akam, yine akam, yine akam,
Göllerde bu dem bir kam olsam! (Ahmet Haim)
Kopar sonbahar tellerinden
Derinden, derinden, derinden
Biten yazla balar keder musikisi (Yahya Kemal Beyatl)
7. Trnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur: Datça'ya yarn gideceim, dedi.
ehirde ilk önce hükûmet doktoruyla karlatm.
– Bugünlerde bam kamaya vakit bulamyorum, dedi.
(Reat Nuri Güntekin)
8. Konuma çizgisinden önce konur:
Bahçe kapsn açt. Sermet Bey’e,
– Bu anahtar kökü de açar, dedi. (Ömer Seyfettin)
9. Kendisinden sonraki cümleye bal olarak ret, kabul ve tevik bildiren hayr, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, baüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur: Peki, gideriz. Olur, ben de size katlrm. Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalyoruz.
Evet, krk seneden beri Türkçe merhale merhale Türkleiyor.
(Yahya Kemal Beyatl)
Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplaryla yap ve anlam bakmndan balants olmadn göstermek ve anlam karkln önlemek için kullanlr:
Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcazdr.
(Halit Ziya Uaklgil)
Bu gece, elenceleri içlerine sinmedi.
(Reat Nuri Güntekin)
Hitap için kullanlan kelimelerden sonra konur:
Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mücadele, müsademe demektir.
(Mustafa Kemal Atatürk)
Sayn Bakan,
Sevgili Kardeim,
Deerli Arkadam,
Saylarn yazlnda, kesirleri ayrmak için konur: 38,6 (otuz sekiz tam, onda alt), 25,33 (yirmi be tam, yüzde otuz üç), 0,45 (sfr tam, yüzde krk be).
Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basmevi vb. maddelerden sonra konur:
Falih Rfk Atay, Tuna Kylar, Remzi Kitabevi, stanbul,
Yazarn soyad önce yazlmsa soyadndan sonra da virgül konur:
Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitab, Ankara,
UYARI: Metin içinde ve, veya, yahut balaçlarndan önce de sonra da virgül konmaz:
Nihat sabaha kadar uyuyamad ve afak sökerken Faik'e bol teekkürlerle dolu bir kât brakarak iki gün evvelki cephe dönüü kyafeti ile sokaa frlad. (Peyami Safa)
Ben Atatürk'le üç veya iki defa karlatm.
(Burhan Felek)
Ya evk içinde harap ol ya ak içinde gönül
Ya lale açmaldr gösümüzde yahut gül!
(Yahya Kemal Beyatl)
UYARI: Metin içinde tekrarl balaçlardan önce ve sonra virgül konmaz:
Hem gider hem alar.
Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. (Atasözü)
Gerek nesirde gerek nazmda yeni bir söyleyie ulalmtr.
Siz ister inann ister inanmayn, bir gün bile durmam.
Ne kz verir ne dünürü küstürür.
UYARI: Cümlede pekitirme ve balama görevinde kullanlan da / de balacndan sonra virgül konmaz:
mlamz, lisanmz düzelince lisanmz da kafamz düzelince düzelecek, çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla deil!
(Yahya Kemal Beyatl)
UYARI: Metin içinde -nca / -ince anlamnda zarf-fiil görevinde kullanlan m / mi ekinden sonra virgül konmaz:
Ben aç yattm m kötü kötü rüyalar görürüm nedense.
(Orhan Kemal )
Öyle zekiler vardr, konutular m azlarndan bal akyor sanrsn.
(Attila lhan)
UYARI: art ekinden sonra virgül konmaz:
Tenha köelerde az aza konuurken yanlarna biri gelecek olursa hemen susuyorlard. (Reat Nuri Güntekin)
Gör gözlerinle de akln yatarsa anlatver millete.
(Tark Bura)
UYARI: Metin içinde zarf-fiil ekleriyle oluturulmu kelimelerden sonra virgül konmaz:
Cumalar bahçede bulutukça kza kendisinin adi bir mektep talebesi olmadn anlatmaya çalyordu. (Halide Edip Advar)
imdiye dek, ben kendimi bildim bileli kimse Deirmenoluk köyünden kaçp da baka köyde çobanlk, yanamalk etmedi.
(Yaar Kemal)
Meydanla varmadan bir iki defa smail kendisini gördü mü diye kahveye bakt. (Necati Cumal)
Ancak yemekte bir karara varp arkadana dikkatli dikkatli bakarak konutu. (Samim Kocagöz)
Noktal Virgül ( ; )
1. Cümle içinde virgüllerle ayrlm tür veya takmlar birbirinden ayrmak için konur: Erkek çocuklara Doan, Turul, Aslan, Orhan; kz çocuklara ise nci, Çiçek, Gönül, Yonca adlar verilir. Türkiye, ngiltere, Azerbaycan; stanbul, Londra, Bakü.
2. Ögeleri arasnda virgül bulunan sral cümleleri birbirinden ayrmak için konur: Sevinçten, heyecandan içim içime smyor; barmak, kahkahalar atmak, alamak istiyorum. At ölür, meydan kalr; yiit ölür, an kalr.
ki Nokta ( : )
1. Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur:
Yeni harfler alndktan sonra eski yaz ile bir tek kelime bile yazmayan iki kii görmüümdür: Atatürk ve nönü!
(Falih Rfk Atay)
– Budayla arpadan baka ne biter bu topraklarda?
Ziraatç sayar:
– Yulaf, pancar, zerzevat, tütün
(Falih Rfk Atay)
2. Kendisinden sonra açklama yaplacak cümlenin sonuna konur:
Bu kararn istinat ettii en kuvvetli muhakeme ve mantk u idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve erefli bir millet olarak yaamasdr.
(Mustafa Kemal Atatürk)
Kendimi takdim edeyim: Meclis kâtiplerindenim.
(Falih Rfk Atay)
Derler: nsanda derin bir yaradr köksüzlük;
Budur âlemde hudutsuz ve hazin öksüzlük.
(Yahya Kemal Beyatl)
3. Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için kullanlr: a:ile, ka:til, usu:le, i:cat.
4. Edebî eserlerdeki karlkl konumalarda, konuan kiinin adndan sonra konur:
Bilge Kaan: Türklerim, iitin!
Üstten gök çökmedikçe
alttan yer delinmedikçe
ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin?
Koro : Göe erer bamz
banla senin !
Bilge Kaan : Ulusum birleip yücelsin diye
gece uyumadm, gündüz oturmadm.
Türklerim Bilge Kaan der bana.
Ben her eyi onlar için bildim.
Nöbetteyim ! (A. Turan Oflazolu)
5. Genel A adreslerinde kullanlr: funduszeue.info
6. Matematikte bölme iareti olarak kullanlr: =7, =50
Üç Nokta ( )
1. Tamamlanmam cümlelerin sonuna konur:
Ne çare ki çirkinlii hemencecik ve herkes tarafndan görülüveriyordu da, bu yan (Tark Bura)
2. Kaba sayld için veya bir baka sebepten ötürü açklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur: Klavuzu karga olann burnu btan çkmaz.
Arabac B'a yaklatn söylüyor, ikide bir frsat bularak arabann içine doru ban çeviriyordu.
(Ahmet Hamdi Tanpnar)
3. Alntlarda; bata, ortada ve sonda alnmayan kelime ve bölümlerin yerine konur:
derken ehrin öte bandan bouk bouk sesler gelmeye balad (Tark Bura)
4. Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasna brakldn göstermek veya ifadeye güç katmak için konur:
Sana uurlar olsun Ayrlyor yolumuz!
(Faruk Nafiz Çamlbel)
Binaenaleyh, biz her vastadan, yalnz ve ancak, bir noktainazardan istifade ederiz. O noktainazar udur: Türk milletini, medeni cihanda, layk olduu mevkiye isat etmek ve Türk cumhuriyetini sarslmaz temelleri üzerinde, her gün, daha ziyade takviye etmek
(Mustafa Kemal Atatürk)
5. Ünlem ve seslenmelerde anlatm pekitirmek için konur:
Gölgeler yaklatlar. Bir adm kalnca onu kyafetinden tandlar:
— Koca Ali Koca Ali, be!..
(Ömer Seyfettin)
6. Karlkl konumalarda, yeterli olmayan, eksik braklan cevaplarda kullanlr:
— Yabanc yok!
— Kimsin?
— Ali
— Hangi Ali?
—
— Sen misin, Ali usta?
— Benim!..
— Ne aryorsun bu vakit buralarda?
— Hiç
— Nasl hiç? Suya çekicini mi düürdün yoksa !..
— !.. (Ömer Seyfettin)
UYARI: Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanlmaz.
Soru areti ( ? )
1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur:
Ne zaman tükenecek bu yollar, arabac? (Faruk Nafiz Çamlbel)
Sular m yand? Neden tunca benziyor mermer? (Ahmet Haim)
Atatürk bana sordu:
— Yeni yazy tatbik etmek için ne düündünüz? (Falih Rfk Atay)
Soru eki ve soru kelimesi kullanlmadan ezgili söyleyilerde soru iareti kullanlr:
Gümrükteki memur ban kaldrd:
— Adnz?
2. Bilinmeyen, kesin olmayan veya üpheyle karlanan yer, tarih vb. durumlar için kullanlr: Yunus Emre (?), (Doum yeri: ?).
Türk halk felsefesinin, Türk nükteciliinin ve mizah dehasnn büyük mümessili Nasreddin Hoca da (Hâce Nasirüddin) bu asrda yaamtr ( ?).
(Türk Dünyas El Kitab)
Ankara'dan Konya'ya 1,5 (?) saatte gitmi.
(?) ylnda doan Fuzuli
UYARI : m / mi eki -nca / -ince anlamnda zarf-fiil ileviyle kullanldnda soru iareti konmaz: Akam oldu mu sürüler döner. Hava karard m eve gideriz.
Bahar gelip de nehir çal çal kabarmaya balamaz m içimi geri kalm bir saat huzursuzluu kaplard.
(Haldun Taner)
UYARI : Soru ifadesi tayan sral ve bal cümlelerde soru iareti en sona konur:
Çok yakndan m bu sesler, çok uzaklardan m?
Üsküdar'dan m, Hisar'dan m, Kavaklar'dan m?
(Yahya Kemal Beyatl)
Ünlem areti ( ! )
1. Sevinç, kvanç, ac, korku, ama gibi duygular anlatan cümlelerin sonuna konur:
Ne mutlu Türk’üm diyene! (Mustafa Kemal Atatürk)
Hava ne kadar da scak!
Ne kadar akll adamlar var!
2. Seslenme, hitap ve uyar sözlerinden sonra konur:
Ordular! lk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!
(Mustafa Kemal Atatürk)
Ey Türk gençlii! Birinci vazifen, Türk istiklalini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. (Mustafa Kemal Atatürk)
Ak tolgal beylerbeyi haykrd: lerle!
(Yahya Kemal Beyatl)
Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastn
Bu toprak bir devrin batt yerdir.
(Necmettin Halil Onan)
UYARI: Ünlem iareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabilecei gibi cümlenin sonuna da konabilir:
Arkada, biz bu yolda türküler tuttururken
(Faruk Nafiz Çamlbel)
3. Alay, kinaye veya küçümseme anlam kazandrlmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem iareti kullanlr:
steseymi bir günde bitirirmi (!) ama ne yazk ki vakti yokmu (!).
Adam, akll (!) olduunu söylüyor.
UYARI: Ünlemden sonra üç nokta yerine iki nokta konulmas yeterlidir.
Gök ekini biçer gibi!.. Baaklar daha dolmadan. (Tark Bura)
Ksa Çizgi ( - )
1. Satra smayan kelimeler bölünürken satr sonuna konur:
Souktan m titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bil- mem. Havuzun suyu bulank. Kapnn saatleri 12'yi geçmi. Kanepe- lerde kimseler yok. Tramvay ne fena gcrdad! Tramvaydaki adam bir tan- dk m idi acaba? Ne diye öyle dönüp dönüp bakt? Yoksa kimsecik- lerin oturmad kanepelerde bu saatte pek babolar m oturur?
(Sait Faik Abasyank)
2. Ara sözleri ve ara cümleleri ayrmak için kullanlr:
Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geni yolun aznda durmutu. (Ömer Seyfettin)
3. Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayrmak için konur: al-, dur-ak, gör-gü-süz-lük.
4. Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanlr: al-, dur-, gör-, ver-; baar-, kana-, okut-, tala-, yazdr-.
5. Eklerin bana konur: -ak, -den, -, -lk.
6. Heceleri göstermek için kullanlr: a-ra-tr-ma, bi-le-zik, du-ru-ma, ku-yum-cu-luk, prog-ram, ya-zar-lk.
7. Kelimeler arasnda “-dena, ve, ile, ila, arasnda” anlamlarn vermek için kullanlr: Türkçe-Franszca Sözlük, Aydn-zmir yolu, Ankara-stanbul uçak seferleri, Türk-Alman ilikileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Corafya Fakültesi, , Beikta-Fenerbahçe karlamas, Manas Destan'nda soy-dil-din üçgeni, Birinci Dünya Sava, öretim yl.
8. Matematikte çkarma iareti olarak kullanlr: =30
Uzun Çizgi (—)
Yazda satr bana alnan konumalar göstermek için kullanlr. Buna konuma çizgisi de denir.
Arabamz tutarken Erciyes'in yolunu:
“Hanc dedim bildin mi Maral eyholu'nu?”
Gözleri uzun uzun burkuldu kald bende,
Dedi:
— Hana sa indi, ölü çkt geçende!
(Faruk Nafiz Çamlbel)
Frankfurt'a gelene herkesin sorduu unlardr:
— Eski ehri gezdin mi?
— Rothshild'in evine gittin mi?
— Goethe'nin evini gezdin mi?
(Ahmet Haim)
Oyunlarda uzun çizgi konuann adndan sonra da konabilir:
Stk Bey — Kaleyi kurtarmak için daha güzel bir çare var. Gerçekten ölecek adam ister.
slam Bey — Ben daha ölmedim.
(Namk Kemal)
UYARI : Konumalar trnak içinde verildiinde uzun çizgi kullanlmaz.
Eik Çizgi ( / )
1. Yan yana yazlmas gereken durumlarda msralarn arasna konur: Korkma! Sönmez bu afaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yldzdr parlayacak / O benimdir o benim milletimindir ancak. (Mehmet Akif Ersoy)
2. Adres yazarken apartman numaras ile daire numaras arasna ve semt ile ehir arasna konur: Altay Soka, Nu.: 21/6 Kurtulu / ANKARA
3. Tarihlerin yazlnda gün, ay ve yl gösteren saylar birbirinden ayrmak için konur: 18/11/, 15/IX/
4. Dil bilgisinde eklerin farkl biçimlerini göstermek için kullanlr: -a/-e, -an /-en, -lk /-lik, -madan /-meden.
5. Genel A adreslerinde kullanlr: funduszeue.info
6. Matematikte bölme iareti olarak kullanlr: 70/2=35
Ters Eik Çizgi ()
Bilgisayar yazlmlarnda art arda gelen dizinleri birbirinden ayrt etmek için kullanlr: C:Dos>MD Oyun
Trnak areti ( “ ” )
1. Baka bir kimseden veya yazdan olduu gibi aktarlan sözler trnak içine alnr: Dil ve Tarih-Corafya Fakültesinin ön cephesinde Atatürk'ün “Hayatta en hakiki mürit ilimdir.” vecizesi yer almaktadr. Ulu önderin “Ne mutlu Türk’üm diyene!” sözü her Türk'ü duygulandrr.
Baknz, air vatan ne güzel tarif ediyor:
“Bayraklar bayrak yapan üstündeki kandr.
Toprak eer urunda ölen varsa vatandr.”
UYARI : Trnak içindeki alntnn sonunda bulunan iaret (nokta, soru iareti, ünlem iareti vb.) trnak içinde kalr: “Akl yata deil batadr.” atasözü yüzyllarn tecrübesinden süzülüp gelen bir gerçei ifade etmiyor mu?
“zmir üzerine dünyada bir ehir daha yoktur!” diyorlar.
(Yahya Kemal Beyatl)
UYARI : Uzun alntlarda her paragraf ayr ayr trnak içine alnr.
2. Özel olarak belirtilmek istenen sözler trnak içine alnr: Yeni bir “bar taarruzu” balad.
3. Cümle içerisinde kitaplarn ve yazlarn adlar ve balklar trnak içine alnr:
Yahya Kemal'in baz iirleri “Kendi Gök Kubbemiz” ad altnda çkt.
(Ahmet Hamdi Tanpnar)
“Yazm Kurallar” bölümünde baz uyarlara yer verilmitir.
UYARI: Cümle içerisinde özel olarak belirtilmek istenen sözler, kitaplarn ve yazlarn adlar ve balklar trnak içine alnmakszn koyu yazlarak veya eik yazyla (italik) dizilerek de gösterilebilir:
Höyük sözü Anadolu'da tepe olarak geçer.
Cahit Stk'nn airin Ölümü iirini Yahya Kemal çok sevmiti.
(Ahmet Hamdi Tanpnar)
UYARI : Trnak içine alnan sözlerden sonra kesme iareti kullanlmaz: Yahya Kemal’in “Aziz stanbul”unu okudunuz mu?
4. Bibliyografik künyelerde makale adlar trnak içinde verilir.
Tek Trnak areti ( ‘ ’ )
Trnak içinde verilen ve yeniden trnaa alnmas gereken bir sözü belirtmek için kullanlr:
Edebiyat öretmeni “iirler içinde ‘Han Duvarlar’ gibisi var m?” dedi ve Faruk Nafiz’in bu güzel iirini okumaya balad.
“Atatürk henüz ‘Gazi Mustafa Kemal Paa’ idi. Benden ona dair bir kitap için ön söz istemilerdi.”
(Falih Rfk Atay)
Denden areti (")
Bir yazdaki maddelerin sralanmasnda veya bir çizelgede alt alta gelen ayn sözlerin, söz gruplarnn ve saylarn tekrar yazlmasn önlemek için kullanlr:
a. Etken fiil
b. Edilgen "
c. Dönülü "
ç. te "
Yay Ayraç ( ( ) )
1. Cümlenin yapsyla dorudan doruya ilgili olmayan açklamalar için kullanlr:
Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazyorum.) gezsek bile görmek için deil, kendimizi göstermek için geziyoruz.
(Nurullah Ataç)
UYARI: Yay ayraç içinde bulunan özel isimler ve yarg bildiren anlatmlar büyük harfle balar ve sonuna uygun noktalama iareti getirilir.
UYARI : Hakknda açklama yaplan söze ait ek, ayraç kapandktan sonra yazlr:
Yunus Emre (?- )'nin
2. Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuann hareketlerini, durumunu açklamak ve göstermek için kullanlr:
htiyar – (Yava yava Kaymakama yaklar.) Ne oluyor beyefendi? Allah rzas için bana da anlatn
(Reat Nuri Güntekin)
3. Alntlarn aktarld eseri veya yazar göstermek için kullanlr:
Cihann tarihi, vatan urunda senin kadar uraan, kann döken bir millet daha gösteremez. Senin kadar kimse kendi vatanna sahip olmaya hak kazanmamtr. Bu vatan ya senindir, ya kimsenin.
(Ahmet Hikmet Müftüolu)
Ein var, aiyann var, baharn var ki beklerdin
Kyametler koparmak neydi ey bülbül, nedir derdin?
(Mehmet Akif Ersoy)
4. Alntlarda, bata, ortada ve sonda alnmayan kelime ve bölümlerin yerine konulan üç nokta, yay ayraç içine alnabilir.
5. Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlam kazandrmak için kullanlan ünlem iareti yay ayraç içine alnr.
6. Bir bilginin üpheyle karlandn veya kesin olmadn göstermek için kullanlan soru iareti yay ayraç içine alnr.
7. Bir yaznn maddelerini gösteren say ve harflerden sonra kapama ayrac konur:
I) 1) A) a)
II) 2) B) b)
Köeli Ayraç ( [ ] )
1. Ayraç içinde ayraç kullanlmas gereken durumlarda yay ayraçtan önce köeli ayraç kullanlr:
Halikarnas Balkçs [Cevat akir Kabaaaçl ()] en güzel eserlerini Bodrum'da yazmtr.
2. Bibliyografik künyelere ilikin baz ayrntlar göstermek için kullanlr: Reat Nuri [Güntekin], Çalkuu, Dersaadet,
Server Bedi [Peyami Safa]
Kesme areti ( ' )
1. Aada sralanan özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme iaretiyle ayrlr:
a. Kii adlar, soyadlar ve takma adlar: Atatürk’üm, Fatih Sultan Mehmet’e, Muhibbi’nin, Gül Baba’ya, Sultan Ana’nn, Yurdakul’dan, Kâzm Karabekir’i, Yunus Emre’yi, Ziya Gökalp’tan, Refik Halit Karay’m, Ahmet Cevat Emre’dir, Namk Kemal’se.
UYARI : Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Çiçek, Halit, Mehmet, Mesut, Murat, Özbek, Recep, Yiit, Bosna-Hersek, Gaziantep, Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle balayan ek getirildiinde kesme iaretine ramen Ahmedi, Çelii, Çiçei, Halidi, Mehmedi, Mesudu, Murad, Özbei, Recebi, Yiidi, Bosna-Hersei, Gaziantebi, Kerküü, Sinobu, Tokad, Zongulda biçiminde son ses yumuatlarak söylenir.
UYARI: Özel adlar için yay ayraç içinde bir açklama yapldnda kesme iareti yay ayraçtan sonra konur: Yunus Emre (?)'nin, Yakup Kadri (Karaosmanolu)'nin.
Ancak cins isimler için yaplan açklamalarda yay ayraçtan sonra doal olarak kesme iaretine gerek yoktur: mek fiili (ek fiil)nin geni zaman ahs ekleriyle çekilir.
UYARI : Özel adlar yerine kullanlan "o" zamiri cümle içinde büyük harfle yazlmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme iaretiyle ayrlmaz.
b. Millet, boy, oymak adlar: Türk’üm, Alman’snz, ngiliz’den, Rus’mu, Ouz’un, Kazak’a, Krgz’m, Özbek’e, Karakeçili’nin, Hacmusal’ya.
c. Devlet adlar: Türkiye Cumhuriyeti’ni, Osmanl Devleti’ndeki, Amerika Birleik Devletleri’ne, Azerbaycan Cumhuriyeti’nden.
ç. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar: Allah’n, Tanr’ya, Cebrail’den, Zeus’u.
d. Kta, deniz, nehir, göl, da, boaz, geçit, yayla; ülke, bölge, il, ilçe, köy, semt, bulvar, cadde, sokak vb. corafyayla ilgili yer adlar: Asya’nn, Marmara Denizi’nden, Akdeniz’i, Meriç Nehri’ne, Van Gölü’ne, Ar Da’nn, Çanakkale Boaz’nn, Zigana Geçidi’nden, Uzunyayla’ya, Türkiye’dir, ç Anadolu’da, Dou Anadolu’ya, Ankara’ym, Sungurlu’ya, Ziya Gökalp Bulvar’ndan, Yldz Mahallesi’ne, Taksim Meydan’ndan, Reat Nuri Soka’na.
UYARI: Yer bildiren özel isimlerde ksaltmal söyleyi söz konusu olduu zaman ekten önce kesme iareti kullanlr: Hisar’dan, Boaz’dan.
e. Gök bilimiyle ilgili adlar: Jüpiter’den, Venüs’ü, Halley’in, Merih’e, Büyükay’da, Yedikarde’ten, Samanyolu’nda.
f. Saray, kök, han, kale, köprü, ant vb. adlar: Dolmabahçe Saray’nn, Çankaya Kökü’ne, Sait Halim Paa Yals’ndan, Ankara Kalesi’nden, Horozlu Han’n, Galata Köprüsü’nün, Bilge Kaan Abidesi’nde, Çanakkale ehitleri Ant’na.
g. Kitap, dergi, gazete ve sanat eseri (tablo, heykel, müzik vb.) adlar: Nutuk’ta, Safahat’tan, Kiralk Konak’ta, Sinekli Bakkal’, Hürriyet’te, Resmî Gazete’de, Onuncu Yl Mar’n, Yunus Emre Oratoryosu’nu, Atatürk Uluslararas Bar Ödülü’nü.
. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge adlar: Millî Eitim Temel Kanunu’na, Medeni Kanun’un, Atatürk Uluslararas Bar Ödülü Tüzüü’nde, Telif Hakk Yayn ve Sat Yönetmelii’nin.
UYARI: Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiinde büyük harfle yazlan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek almas durumunda kesme iareti kullanlr: Bu Kanun’un maddesinin c bendi Yukarda ad geçen Yönetmelik’in 2’nci maddesine göre vb.
h. Hayvanlara verilen özel adlar: Sarkz’n, Karaba’a, Pamuk’u, Minno’tan.
UYARI: Kurum, kurulu, kurul ve i yeri adlarna gelen ekler kesmeyle ayrlmaz: Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklna, Dil ve Tarih-Corafya Fakültesi Dekanlna, Hacettepe Üniversitesi Rektörlüüne, Türk Dili ve Edebiyat Bölümü Bakanlnn; Bakanlar Kurulunun, Danma Kurulundan, Yürütme Kuruluna; Mavi Köe Bakkaliyesinden, Gimann.
UYARI : Özel adlara getirilen yapm ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen dier ekler kesmeyle ayrlmaz: Türklük, Türklemek, Türkçü, Türkçülük, Türkçe, Müslümanlk, Hristiyanlk, Avrupal, Avrupallamak, Aydnl, Konyal, Bursal, Ahmetler, Mehmetler, Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüün, Türklemekte, Türkçenin, Müslümanlkta, Hollandaldan, Hristiyanlktan, Atatürkçülüün.
2. Kii adlarndan sonra gelen sayg sözlerine getirilen ekleri ayrmak için konur: Nihat Bey’e, Aye Hanm’dan, Mahmut Efendi’ye, Enver Paa’ya vb.
UYARI: Unvanlardan sonra gelen ekler kesmeyle ayrlmaz: Cumhurbakannca, Babakanca, Türk Dil Kurumu Bakanna göre vb.
3. Ksaltmalara getirilen ekleri ayrmak için konur: TBMM'nin, TDK'nin, BM'de, ABD'de, TV'ye.
UYARI : Sonunda nokta bulunan ksaltmalarla üs iaretli ksaltmalar kesmeyle ayrlmaz. Bu tür ksaltmalarda ek noktadan ve üs iaretinden sonra, kelimenin ve üs iaretinin okunuuna uygun olarak yazlr: funduszeue.info, funduszeue.info, funduszeue.info; cm³e (santimetre küpe), m²ye (metre kareye), 64ten (alt üssü dörtten).
4. Saylara getirilen ekleri ayrmak için konur: 'te, 8'inci madde, 2'nci kat; 7,65’lik, 9,65’lik.
senesi Maysnn 19'uncu günü Samsun'a çktm.
(Mustafa Kemal Atatürk)
5. iirde seslerin ölçü dolaysyla dütüünü göstermek için kesme iareti kullanlr:
Bir ok attm karl dan ardna
Dütü n'ola sevdiimin yurduna
l yanmazken ben yanarm derdine
Engel aramz açt n'eyleyim (Karacaolan)
6. Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayrmak için konur: a'dan z'ye kadar, b'nin m'ye dönümesi, Türkçede -lk'la yaplm sözler.
UYARI: Akm, ça ve dönem adlarndan sonra gelen ekler kesmeyle ayrlmaz: Eski Çan, Yükselme Döneminin, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatna.
İndirilen Dosya: Noktalama_ISaretleri-_funduszeue.info
İlişkili kazanım: Noktalama işaretlerini tanıtıcı poster yapma çalışması
İndirdiğiniz dosyaların uzantısı DOCX, XLSX ve PPTX ise Microsoft Office ile açılmaktadır.
Bu Sayfada " Noktalama İşaretleri tanıtıcı poster yapma proje görevi " adlı dosya bulunmaktadır. Download linki aktif olduğunda " Noktalama İşaretleri tanıtıcı poster yapma proje görevi " dosyasını bilgisayarınıza indirebilirsiniz. " Noktalama İşaretleri tanıtıcı poster yapma proje görevi " dosyasını 20 sn'lik süre dolmasına rağmen indiremediyseniz, aşağıdaki kırık link aracılığıyla bize iletebilirsiniz.
Sorun varsa en kısa zamanda düzelteceğimizden emin olabilisiniz. İlginize Teşekkür Ederiz.
" Dosyayı indirmek için yukarıdaki geriye sayım işleminin bitmesini bekleyiniz "
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası