Endüstri Mühendisliği Dersleri Marmara

TURKIYE<br />

TURKEY<br />

تركيا ТУРЦИЯ<br />

<strong></strong>

TURKIYE<br />

TURKEY<br />

تركيا ТУРЦИЯ<br />

<strong></strong><br />

DÜNYAYI İZLİYOR, TÜRKİYE’Yİ ANLATIYORUZ

“DÜNYAYI İZLİYOR, TÜRKİYE’Yİ ANLATIYORUZ”<br />

“WE ARE MONITORING THE WORLD AND TELLING THE STORY OF TURKEY”<br />

“СЛЕДИМ ЗА СОБЫТИЯМИ В МИРЕ, РАССКАЗЫВАЕМ О ТУРЦИИ.”<br />

‏“تتتبع العالم,‏ وتعرف تركيا.”‏

TAKDİM<br />

“Bilgi Çağı” olarak adlandırılan<br />

yüzyılımızda, başta medya<br />

çalışanları olmak üzere tüm<br />

vatandaşlarımızın bilgiye hızlı<br />

ve kolay bir şekilde erişiminin<br />

sağlanmasının yanı sıra,<br />

yanlış ve yanıltıcı bilgilerden<br />

kaçınılması da bir o kadar<br />

ehemmiyet arz etmektedir.<br />

INTRODUCTION<br />

In our century called the<br />

“Information Age,” it is<br />

significant not only to ensure<br />

that all our citizens, especially<br />

media professionals, gain<br />

access to information in a rapid<br />

and easy fashion, but also to<br />

avoid wrong and misleading<br />

information.<br />

Ülkemizin en köklü kurumlarından<br />

biri olan ve basın yayın<br />

alanında değerli hizmetler<br />

sunan Başbakanlık Basın-<br />

Yayın ve Enformasyon Genel<br />

Müdürlüğü’nün doğru bilgiye<br />

erişime katkı ve kamuoyunun<br />

bilgilendirilmesini sağlamak<br />

amacıyla hazırladığı “Türkiye<br />

<strong></strong>” ile ülkemizde ve dünyada<br />

siyasetten-sanata, ekonomiden-spora, bilimdensağlığa<br />

öne çıkan gelişmeler çarpıcı fotoğraflar<br />

eşliğinde kronolojik ve objektif bir şekilde özgün<br />

bir çalışmayla sunuluyor.<br />

Dört dilde hazırlanan bu çalışma aynı zamanda<br />

Türkiye’nin <strong></strong> yılında; FETÖ, DEAŞ ve bölücü<br />

terör örgütlerine karşı milli birlik ve beraberlik<br />

içinde gösterdiği mücadeleyi, aziz milletimizin<br />

15 Temmuz hain darbe girişimine karşı destansı<br />

direnişini, başta ekonomi olmak üzere çeşitli<br />

alanlarda gerçekleştirilen kapsamlı reformları,<br />

hizmete sunulan dev projeleri, tesisleri ve<br />

uluslararası siyasette uzlaşmacı tutumunu bir kez<br />

daha gözler önüne seriyor.<br />

Binali YILDIRIM<br />

Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı<br />

Providing valuable services in<br />

the field of press, the Office of<br />

the Prime Minister Directorate<br />

General of Press and<br />

Information (DGPI), one of the<br />

long-established institutions of<br />

Turkey, has prepared “Turkey<br />

<strong></strong>” so as to contribute to<br />

access the right information<br />

and to inform public. With this<br />

authentic publication, outstanding developments<br />

in Turkey and in the world from politics to arts,<br />

economy to sports, science to health are presented<br />

with striking photos in a chronological and objective<br />

way.<br />

This publication, prepared in four languages, also<br />

reveals Turkey’s struggle against FETO, DAESH and<br />

separatist terrorist organizations in national unity and<br />

solidarity; the epic resistance of our glorious people<br />

against the treacherous coup attempt of 15 July; the<br />

extensive reforms made in various fields, especially<br />

in economy; the giant projects and facilities that were<br />

put into service and Turkey’s compromising attitude<br />

in international politics in <strong></strong>.<br />

BYEGM tarafından hazırlanan bu çalışmanın<br />

ülkemizin uluslararası toplumda objektif bir<br />

şekilde tanıtımına katkı sağlamasını diliyor, emeği<br />

geçenlere teşekkürlerimi sunuyorum.<br />

I hope this publication prepared by the DGPI will<br />

contribute to objective promotion of our country in<br />

the international society, and I would like to extend<br />

my sincere thanks to those who contributed.

ПРЕДИСЛОВИЕ<br />

В нашем веке, названном «информационной эпохой»,<br />

помимо обеспечения быстрого и простого доступа к<br />

информации всех наших граждан и, в первую очередь,<br />

работников СМИ, избежание ложной и вводящей в<br />

заблуждение информации представляет, по крайней<br />

мере, такую же значимость.<br />

Выдающиеся события в нашей стране и мире - от<br />

политики до искусства, от экономики до спорта,<br />

от науки до здравоохранения, в сопровождении<br />

потрясающих фотографий представлены объективно<br />

и хронологическом порядке в оригинальной<br />

работе - книге «Турция <strong></strong>», которая призвана<br />

содействовать доступу к достоверной информации и<br />

обеспечивать заинтересованность общественности,<br />

подготовленной Главным управлением печати и<br />

информации - одним из старейших учреждений<br />

нашей страны, предоставляющим свои ценные услуги<br />

в сфере печати и вещания.<br />

В данной книге, подготовленной на четырех языках,<br />

рассказывается о событиях <strong></strong> года: о борьбе<br />

с Террористической организацией Фетуллаха<br />

Гюлена (FETÖ) и с ДЕАШ со стороны государства, а<br />

так же рядовых граждан, продемонстрировавших<br />

национальное единство и сплоченность; о<br />

героическом сопротивлении нашего славного народа<br />

против предательской попытки переворота 15<br />

июля; об обширных реформах, ратифицированных<br />

в нескольких сферах, особенно в экономической<br />

сфере; об огромных проектах, реализованных и<br />

сданных в эксплуатацию; о примирительной позиции<br />

страны в международной политике.<br />

المقدمة<br />

اولئك العاملين بالمجال االعالمي بكل يسر وعلى اسرع ما يكون<br />

بنفس القدر الذي نوليه من اهتمام للحيلولة دون تفشي المعلومات<br />

الخاطئة والمغلوطة.‏<br />

والمديرية العامة للصحافة والنشر واالعالم التابعة لرئاسة الوزراء<br />

هذه المؤسسة التي تعتبر من اعرق المؤسسات الموجودة في بلدنا<br />

والتي ما فتئت تقدم خدماتها الجمة والمرموقة في مجال الصحافة<br />

والنشر واإلعالم؛ تهدف من خالل هذا العمل المعنون ب : ‏“تركيا<br />

<strong></strong>” الى المساهمة في ايصال المعلومة الصحيحة وتنوير الرأي<br />

العام بشكل مميز ينضبط بضوابط الموضوعية والتسلسل الزمني<br />

لينقل من خالل صور مدهشة ومعبرة التطورات والمستجدات التي<br />

عرفها وطننا والعالم من السياسية الى الفنون ومن االقتصاد الى<br />

الرياضة ومن العلوم الى الصحة‏<br />

هذا العمل الذي تم انجازه بأربع لغات عمل في الوقت نفسه على<br />

وضع الرأي العام امام ما عرفته تركيا في سنة <strong></strong> من تطورات<br />

وانجازات ؛والنضال الذي قام به شعبنا في اطار وحدة الصف<br />

والتضامن المنقطع النظير في مواجهة فتو ‏]تنظم فتح هللا غولن[‏<br />

وداعش والتنظيمات االرهابية االنفصالية االخرى وكذلك نقل ما<br />

ابداه شعبنا العزيز من مقاومة بطولية اسطورية في دحر المحاولة<br />

االنقالبية الخائنة التي شهدتها تركيا في 15 تموز يوليو المنصرم<br />

وكذلك نقل االصالحات الشاملة التي تم تحقيقها على العديد من<br />

االصعدة في المجال االقتصادي؛ والمنشآت والمشاريع العمالقة<br />

التي بدأت في العمل لخدمة المواطنين.‏ وكذلك نقل الطابع السلمي<br />

والتوافقي للموقف الذي اتخدناه داخل السياسة العالمية.‏<br />

واني اذ أرجو ان يساهم هذا العمل الذي انجزته المديرية العامة<br />

للصحافة والنشر واألعالم في التعريف ببلدنا لدى المجتمع الدولي<br />

بشكل موضوعي وعلى احسن وجه؛ أتقدم بالشكر الجزيل لكل من<br />

ساهم في انجازه واخراجه.‏<br />

Я желаю, чтобы эта книга, подготовленная и<br />

опубликованная Генеральным управлением прессы и<br />

информации (ГУПИ), произвела вклад в ознакомление<br />

нашей страны для международного сообщества<br />

объективным образом, а так же благодарю всех, кто<br />

участвовал в данной работе, за их труд.

SUNUŞ<br />

PRESENTATION<br />

Mehmet AKARCA<br />

Genel Müdür<br />

Köklü geçmişiyle devlet yapılanmamızın köşe<br />

taşlarından biri olarak yerini alan Basın Yayın ve<br />

Enformasyon Genel Müdürlüğü (BYEGM); yürüttüğü<br />

çalışmalarla Türk ve dünya medyasından yansıyan<br />

gelişmelere ışık tutmakta, dünyada “etkin ve güçlü”<br />

bir Türkiye algısı için yoğun çaba sarf etmektedir.<br />

BYEGM; tarihe tanıklık eden bir kurum olmanın<br />

gücüyle, geçmiş yıllardan günümüze kadar biriktirdiği<br />

zengin arşivine yeni bir halka daha eklemektedir.<br />

<strong></strong>, ülkemizde ve dünyada siyasetten ekonomiye,<br />

bilimden sanata önemli değişimlerin yaşandığı bir yıl<br />

olarak zihinlerimize kazınmıştır. BYEGM hazırladığı<br />

bu değerli eserde, <strong></strong> yılında basında dikkat çeken<br />

gelişmeleri yeniden gözler önüne sererek hafızaları<br />

tazelemektedir.<br />

Emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyor,<br />

hazırladığımız yayının ülkemize faydalar getirmesini<br />

temenni ediyorum.<br />

The Directorate General of Press and Information<br />

(DGPI), one of the cornerstones of our state-owned<br />

structure with its deep-rooted past, is shedding light<br />

on the developments reflected in the Turkish and<br />

world media and working hard for an “effective and<br />

strong” Turkish perception in the world.<br />

DGPI with the power of being an institution that<br />

witnesses history has added a new ring to its rich<br />

collection of archives which has been accumulating<br />

from the past to the present day. The year <strong></strong> has<br />

been dug into our minds as a year in which important<br />

developments in our country and in the world were<br />

experienced in many areas from politics to economy,<br />

from science to art.<br />

DGPI with this work aims to refresh the memories by<br />

re-revealing some developments that drew attention<br />

in the press during <strong></strong>.<br />

I would like to thank everyone who has contributed<br />

to the making of this work and wish that our country<br />

will benefit from this publication we have prepared.<br />

ПРЕДИСЛОВИЕ<br />

Главное управление печати и информации (ГУПИ), которое<br />

в силу своего исторического прошлого является одним из<br />

краеугольных камней нашей государственной структуры,<br />

проводя свою деятельность, освещает события, отраженные<br />

в турецких и мировых СМИ, прилагает активные усилия для<br />

создания восприятия «влиятельной и сильной» Турции.<br />

ГУПИ как государственный институт, который свидетельствует<br />

истории, посредством данной книги вносит свой вклад в<br />

богатый архив, накопленный за прошлые годы по настоящее<br />

время. <strong></strong> год запечатлелся в нашем сознании как год, в<br />

котором произошли в нашей стране и мире значимые события<br />

во многих сферах, включая политику, экономику, науку и<br />

искусство. ГУПИ путем этой ценной работы освежает память<br />

событий, к которым привлекалось внимание в прессе, вновь<br />

представляя их вниманию.<br />

Выражаю свою благодарность всем тем, кто внес свой вклад в<br />

данную работу, и надеюсь, что подготовленное нами издание<br />

принесет пользу нашей стране.<br />

المقدمة<br />

تسلط المديرية العامة للصحافة والنشر واإلعالم التي تعد من خالل<br />

تاريخها العميق واحد من احجار الزاوية لهياكل الدولة،‏ الضوء على<br />

التطورات التي تعكسها االعالم التركي والعالمي من خالل االعمال التي<br />

تقوم بها وتبذل جهود مكثفة من أجل تركيا ‏”قوية وفعالة“‏ في العالم.‏<br />

تضيف المديرية العامة عبر هذا الكتاب حلقة أخرى إلى ارشيفها الثري<br />

الذي جمعته منذ االعوام الماضية وحتى يومنا الحاضر من خالل قوة<br />

كونها مؤسسة شاهدة على التاريخ.‏ حُفِر عام <strong></strong> في أذهاننا كعام شهد<br />

تطورات هامة في مجاالت عدة بدءا من المجال السياسي وحتى المجال<br />

االقتصادي ومن المجال العلمي وحتى المجال الفني.‏ وتهدف المديرية<br />

العامة من خالل هذا العمل الذي أعدته إلى التذكير ببعض االحداث التي<br />

لفتت أنتباه الصحافة وذلك عبر عرضها في الكتاب.‏<br />

أقدم شكري لكل من ساهم في انجاح هذا العمل وأتمنى ان يكون عمال<br />

مفيدا لبلدنا.‏

T.C. BAŞBAKANLIK<br />

BASIN YAYIN VE ENFORMASYON GENEL MÜDÜRLÜĞÜ<br />

Ceyhun Atuf Kansu Caddesi No Balgat / ANKARA / TÜRKİYE<br />

Tel: +90 60 00<br />

funduszeue.info<br />

[email protected]<br />

ISBN : ​<br />

BYEGM Adına İmtiyaz Sahibi : Mehmet AKARCA<br />

Editör<br />

: Ekrem OKUTAN<br />

Yayına Hazırlayanlar : Tuncay KARABULUT<br />

Musa ÖZDEMİR<br />

Yasin SEVEN<br />

Mikail OĞURTAY<br />

Ali TOKGÖZ<br />

Ahmet Gazi AVCI<br />

funduszeue.info KODAL<br />

Başak TELLİ<br />

Başak B. DEMİRCİ<br />

Cihat GEMİCİ<br />

Coşkun UÇAKKUŞ<br />

Diana ÇETİNDAĞ<br />

Eymen FASLI<br />

Ferda ÇUKUR<br />

Güliz İBRİKÇİOĞLU<br />

Hasan AYDEMİR<br />

Ilgın Su ÇATALKAYA<br />

Laura YELEMESSOVA<br />

Mariana POPESCU<br />

Nazlı B. ALAN<br />

Savaş SÖZLÜ<br />

Zeynep HAMURDAN<br />

Züleyha KARAOĞLU<br />

Grafik Tasarım<br />

: Bekir Kenan COŞGUN<br />

Görseller<br />

: BYEGM Fotoğraf Arşivi<br />

Anadolu Ajansı<br />

funduszeue.info<br />

Basım Yeri ve Tarihi : Başak Matbaası Ankara, <br />

YAPIM<br />

Uluslararası Pirireis Kültür Ajansı<br />

Adres: Kazım Özalp Mah. Rabat Sok. No: 27/2<br />

GOP, Çankaya/Ankara<br />

Telefon: 0 21 56<br />

Genel Ağ: funduszeue.info<br />

e-posta: [email protected]

OCAK <strong></strong><br />

كانون الثاني / يناير JANUARY ЯНВАРЬ<br />

“<br />

Türkkök’te Büyük Başarı / Hilye ve Tesbih Müzesi Açıldı / Kıbrıs’ta “Enerjiler” Birleşti / Arda<br />

Barcelona’da / Türk Bilim Adamları Yapay Kan Üretti / Osmanlıca OCR Dünyada Bir İlk / ’te<br />

48,7 Ton Altın İthal Edildi / Türkiye’den, Çernobil Bağış Fonu’na Bin Avro Hibe / Minik Nehir,<br />

Piyanoda Dünya İkincisi Oldu / Milli Satranççıdan Altın Madalya / Biyonik Göz Ameliyatında Türk<br />

İmzası / TİKA’dan Filistin’de “Tarihi Restorasyon” / Kağıdın Tarihini Görmeye Bin Kişi Geldi<br />

/ Hristiyan Alemini Sevindirecek Keşif / Kurşunluhan “Avrupa’nın En Eski Oteli” Olmaya Aday /<br />

Türklerin Yıl Öncesine Ait Parmak İzleri Bulundu / “Ertuğrul ” Filmi, Japonya’nın Oscarı’na<br />

Aday / Muğla’da 4 Bin Yıllık Gemi Batığı<br />

“

TÜRKKÖK’TE<br />

BÜYÜK BAŞARI<br />

Türk Kızılayı, kemik<br />

iliği nakli bekleyenler<br />

için büyük umut olan<br />

TÜRKKÖK projesi<br />

çerçevesinde ülke<br />

genelinde 12 merkezde<br />

Gönüllü Verici Merkezleri<br />

(GVM) kurdu.<br />

Kök hücre donörlerinin<br />

bağışlarının kabul edildiği<br />

bu noktalara 16 ayda <br />

bin kişi başvurarak<br />

bağışçı oldu.<br />

GREAT SUCCESS<br />

AT TURKOK<br />

Under the Turkey Stem<br />

Cell Coordination<br />

Centre (TURKOK)<br />

Project giving hope to<br />

bone marrow transplant<br />

patients, Turkish Red<br />

Crescent established<br />

Voluntary Donation<br />

Centres in 12 provinces<br />

across the country.<br />

Within the last 16<br />

months, a total of <br />

thousand donors<br />

applied to these centres<br />

to donate stem cells.<br />

БОЛЬШОЙ УСПЕХ<br />

TÜRKÖK<br />

В рамках проекта<br />

TÜRKKÖK<br />

(Координационный центр<br />

по донорству стволовых<br />

клеток), ставшего<br />

надеждой для ожидающих<br />

трансплантации костного<br />

мозга, Турецкое общество<br />

Красного полумесяца в 12<br />

областных центрах по всей<br />

стране основало Центры<br />

добровольных доноров.<br />

В данных пунктах, где<br />

доноры могут сдать<br />

стволовые клетки, в<br />

течение 16 месяцев <br />

тысячи человек стали<br />

донорами.<br />

03<br />

OCAK<br />

االنجاز العظيم المتمثل في<br />

ترك كوك<br />

في اطار مشروع ترك كوك<br />

Türkkök الذي تنعقد عليه آمال<br />

العديد ممن ينتظرون عمليات<br />

نقل العظام اقام الهالل االحمر<br />

التركي 12 مركزا الستقبال<br />

المتبرعين)‏GVM‏(‏ على امتداد كل<br />

الوطن .<br />

ومنذ البدء بقبول التبرعات المتعلقة<br />

بالخاليا الجذرية والى هذه اللحظة<br />

وفي ظرف 16 شهرا تقدم الف<br />

و شخص من اجل التبرع<br />

10<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

03<br />

OCAK<br />

HİLYE VE TESBİH<br />

MÜZESİ AÇILDI<br />

Cumhurbaşkanı Recep<br />

Tayyip Erdoğan,<br />

Fatih’teki Siyavuş Paşa<br />

Medresesi’nde hizmete<br />

giren İstanbul Sanat ve<br />

Medeniyet Vakfı Hilye ve<br />

Tesbih Müzesi’nin açılışını<br />

yaptı.<br />

Cumhurbaşkanı Erdoğan,<br />

Vakıflar Genel Müdürlüğü<br />

tarafından restore edilen<br />

müzenin hilye-i şerif<br />

ve tesbih noktasında<br />

önemine işaret etti.<br />

ROSARY MUSEUM<br />

OPENS<br />

President Recep Tayyip<br />

Erdoğan attended the<br />

opening ceremony of the<br />

Hilye-i Şerif (Ode to Prophet)<br />

and Rosary Museum of the<br />

Istanbul Art and Civilization<br />

at Siyavus Pasa Madrasa in<br />

İstanbul’s Fatih district.<br />

President Erdoğan stressed<br />

the importance of Hilye-i<br />

Şerif (Ode to Prophet) and<br />

rosaries in the museum,<br />

which has been restored<br />

by Directorate General of<br />

Foundations.<br />

ОТКРЫЛСЯ МУЗЕЙ<br />

ХИЛЬЕ-И ШЕРИФ И<br />

МУСУЛЬМАНСКИХ ЧЕТОК<br />

Президент Реджеп Тайип<br />

Эрдоган осуществил<br />

торжественную церемонию<br />

открытия расположившегося в<br />

здании медресе Сиявушпаша в<br />

стамбульском районе Фатих Музея<br />

хилье-и шериф и мусульманских<br />

четок стамбульского Фонда<br />

искусства и культуры.<br />

Президент Эрдоган отметил<br />

значимость отреставрированного<br />

Главным управлением<br />

фондами Турции музея в плане<br />

ознакомления с искусством хилье-и<br />

шериф и мусульманскими четками.<br />

افتتاح متحف للسُّبحة والحِلية<br />

الشريفة<br />

قام رئيس الجمهورية رجب طيب<br />

اردوغان بافتتاح متحف للسبحة<br />

والحلية الشريفة وذلك بمقر وقف<br />

اسطنبول للفنون والحضارات الذي<br />

فتح ابوابه حديثا بمدرسة سياووش<br />

باشا بمنطقة الفاتح باسطنبول.‏<br />

وقد نوه رئيس الجمهورية اردوغان<br />

باهمية هذا المتحف الذي قامت<br />

المديرية العامة لالوقاف بترميمه<br />

في اطار المحافظة على التراث<br />

الموروث في مجال الحلية الشريفة<br />

والسبحة.‏<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 11

KIBRIS’TA<br />

“ENERJİLER”<br />

BİRLEŞTİ<br />

KKTC Cumhurbaşkanı<br />

Mustafa Akıncı ve Güney<br />

Kıbrıs Rum lideri Nikos<br />

Anastasiadis tarafından<br />

“güven artırıcı önlemler<br />

çerçevesinde” alınan<br />

kararla, Kıbrıs’ın her iki<br />

kesimindeki elektrik<br />

şebekesi iki noktadan<br />

birleştirildi. Bağlantılar,<br />

başkent Lefkoşa<br />

bölgesinde bulunan<br />

Atalasa ve Güneşköy’den<br />

yapıldı.<br />

“ENERGIES” UNITE<br />

IN CYPRUS<br />

President of TRNC<br />

Mustafa Akıncı and<br />

South Cyprus Leader<br />

Nicos Anastasiades<br />

agreed to merge<br />

electricity networks<br />

of two parts under<br />

the framework of<br />

“confidence building<br />

measures”. Connections<br />

were made from Atalasa<br />

and Güneşköy in the<br />

capital Nicosia.<br />

«ЭНЕРГИИ»<br />

НА КИПРЕ<br />

СОЕДИНИЛИСЬ<br />

Решением, принятым «в<br />

рамках мер по укреплению<br />

доверия» президентом<br />

ТРСК Мустафой Акынджи<br />

и лидером грековкиприотов<br />

Южного Кипра<br />

Никосом Анастадиадисом,<br />

электрические сети двух<br />

сторон Кипра соединили<br />

в двух точках. Соединение<br />

было произведено в<br />

двух пунктах - Аталасе<br />

и Гюнешкое, которые<br />

находятся в области<br />

Лефкоши.<br />

03<br />

OCAK<br />

الطاقة توحد شطري قبرص<br />

في اطار القرار المشترك المتخذ من<br />

قبل رئيس جمهورية شمال قبرص<br />

التركية مصطفى اكينجي وزعيم<br />

قبرص اليونانية نيقوس اناستياديس<br />

وضمن ‏“التدابير الرامية الى الرفع<br />

من الثقة بين الطرفين”‏ تم ربط<br />

الشبكة الكهربائية بين شطرين<br />

الجزيرة من خالل نقطتين.‏ حيث تم<br />

الربط عبر كونش كوي و اطاالسا<br />

المتواجدتان ضمن حدود ليفكوشة<br />

‏]نيقوسيا[.‏<br />

12<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

ARDA BARCELONA’DA<br />

Türk futbolcu Arda Turan, İspanyol<br />

futbol kulübü Barcelona’da.<br />

ARDA IN BARCELONA<br />

Turkish football player Arda Turan<br />

is now in the Spanish football club<br />

Barcelona.<br />

АРДА В «БАРСЕЛОНЕ»<br />

Турецкий футболист Арда Туран<br />

в испанском футбольном клубе<br />

«Барселона».<br />

انضمام اردا توران الى برشلونة<br />

انضم العب كرة القدم التركي اردا توران الى<br />

فريق برشلونة االسباني.‏<br />

04<br />

OCAK<br />

YILLIK <strong></strong> 13

TÜRK BİLİM<br />

ADAMLARI YAPAY<br />

KAN ÜRETTİ<br />

Türk bilim adamlarının<br />

ortak çalışmasıyla<br />

tamamen yerli yapay kan<br />

üretildi.<br />

Eskişehir Osmangazi<br />

Üniversitesi (ESOGÜ)<br />

Fen-Edebiyat Fakültesi<br />

Genel Biyoloji Anabilim<br />

Dalı Başkanı Doç. Dr.<br />

Adnan Ayhancı, TÜBİTAK’a<br />

sunulan “Multidisipliner<br />

Araştırma Projesi” önerisi<br />

kapsamında tamamen<br />

yerli hemoglobin bazlı<br />

yapay kan üretiminde<br />

ön çalışmaların başarıyla<br />

tamamlandığını söyledi.<br />

TURKISH SCIENTISTS<br />

PRODUCE<br />

ARTIFICIAL BLOOD<br />

Turkish scientists produced<br />

fully indigenous artificial<br />

blood.<br />

Assoc. Prof. Adnan<br />

Ayhancı, Head of<br />

Department of General<br />

Biology, from Eskişehir<br />

Osmangazi University<br />

(ESOGÜ) Faculty of<br />

Science and Letters,<br />

made a statement and<br />

said that preliminary<br />

works on the production<br />

of artificial blood based<br />

on fully indigenous<br />

haemoglobin were<br />

successfully completed as<br />

part of “Multidisciplinary<br />

Research Project”<br />

proposed to the Scientific<br />

and Technological<br />

Research Council of Turkey<br />

(TÜBİTAK).<br />

ТУРЕЦКИЕ<br />

УЧЕНЫЕ СОЗДАЛИ<br />

ИСКУССТВЕННУЮ<br />

КРОВЬ.<br />

В результате совместной работы<br />

турецких ученых была создана<br />

отечественная искусственная<br />

кровь.<br />

Заведующий кафедры<br />

общей биологии факультета<br />

естествознания – литературы<br />

университета Османгази<br />

funduszeue.infoхир доцент Аднан<br />

Айханджи заявил о том, что<br />

предварительные работы по<br />

производству отечественной<br />

искусственной крови, в основе<br />

которой лежит элемент<br />

гемоглобина, проводимые<br />

в рамках рекомендации<br />

«Многопрофильный<br />

исследовательский проект»,<br />

представленной Совету<br />

по научно-техническим<br />

исследованиям Турции (TÜBİTAK),<br />

были с успехом завершены.<br />

05<br />

OCAK<br />

باحثون أتراك يتوصلون<br />

البتكار دم صناعي<br />

نجح باحثون اتراك من خالل عمل<br />

مشترك من انتاج دم اصطناعي<br />

محلي الصنع بشكل تام.‏<br />

وقال رئيس قسم البيولوجيا،‏ في كلية<br />

العلوم واآلداب في جامعة اسكي<br />

شهير عثمان غازي)‏ESOGÜ‏(‏<br />

، التركية ، د.‏ المحاضر عدنان<br />

ايهانجي وفي اطار مشروع بحث<br />

متعدد التخصصات تم اقتراحه على<br />

هيئة بحوث العلوم والتكنولوجيا<br />

التركية،‏ ‏“توبيتاك”،‏ قد تم التوصل<br />

أخيرا الى انتاج دم صناعي<br />

بنسبة مئة بالمئة ومعتمد على<br />

الهيموغلوبين،‏ وقادر على أداء<br />

وظائف الدم الطبيعي.‏<br />

14<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

06<br />

OCAK<br />

OSMANLICA OCR<br />

DÜNYADA BİR İLK<br />

Optical Character<br />

Recognition (OCR) yazılım<br />

sistemi ile Osmanlıca<br />

metinler elektronik<br />

ortamda dünyaya açılıyor.<br />

İslam Tarih, Sanat ve<br />

Kültür Araştırma Merkezi<br />

(IRCICA) Genel Direktörü,<br />

araştırmacıların hizmetine<br />

sundukları Osmanlıca<br />

OCR’ın dünyada ilk<br />

kez IRCICA tarafından<br />

yapıldığını belirtti.<br />

WORLD’S FIRST<br />

OTTOMAN OCR<br />

With Ottoman Optical<br />

Character Recognition<br />

(OCR) software system,<br />

Ottoman texts are opened<br />

to the world on electronic<br />

medium.<br />

General Director of the<br />

Research Centre for Islamic<br />

History, Art and Culture<br />

(IRCICA), stated that the<br />

Ottoman OCR put at the<br />

disposal of researchers by<br />

IRCICA was the first in the<br />

world.<br />

ВПЕРВЫЕ В МИРЕ:<br />

ОПТИЧЕСКОЕ<br />

РАСПОЗНАВАНИЕ<br />

СИМВОЛОВ<br />

ОСМАНСКОГО ЯЗЫКА<br />

Тексты, написанные на османском<br />

языке, открываются миру в<br />

электронной среде посредством<br />

системного программного<br />

обеспечения оптического<br />

распознавания символов (ORC)<br />

османского языка.<br />

Генеральный директор Центра<br />

исследований исламской<br />

истории, искусства и культуры<br />

(IRCICA) Халит Эрен заявил<br />

о том, что предложенное к<br />

услугам исследователей OCR<br />

османского языка впервые в мире<br />

разработано IRCICA.<br />

في بادرة هي االولى من<br />

نوعها عالميا اللغة العثمانية<br />

تدخل نظام OCR التعرف<br />

الضوئي على الحروف<br />

مع دخول اللغة العثمانية عالم نظام<br />

البرمجة )OCR( نظام التعرف<br />

الضوئي على الحروف Optical<br />

Character Recognition<br />

فانها ستنفتح على مجال النصوص<br />

المتصفحة الكترونيا.‏<br />

فقد بين المدير العام لمركز األبحاث<br />

للتاريخ والفنون والثقافة اإلسالمية<br />

‏)إرسيكا(‏ IRCICA خالد إران<br />

بان نظام اللغة العثمانية )OCR( قد<br />

اخرجه مركز ارسيكا IRCICA<br />

الول مرة لخدمة الباحثين المهتمين<br />

بالنصوص المكتوبة باللغة العثمانية.‏<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 15

’TE 48,7 TON ALTIN İTHAL<br />

EDİLDİ<br />

Altın ithalatı yılında bir önceki yıla göre<br />

yüzde 62,9 azalarak 48,7 ton düzeyinde oldu.<br />

TONS OF GOLD IMPORTED IN<br />

<br />

Gold imports fell by percent to tons in<br />

compared to the previous year.<br />

В ГОДУ БЫЛО<br />

ИМПОРТИРОВАНО 48,7 ТОНН<br />

ЗОЛОТА<br />

В году импорт золота сократился на<br />

62,9 % по сравнению с предыдущим годом и<br />

составил 48,7 тонн.<br />

تم استيراد طن من الذهب في سنة <br />

عرفت واردات الذهب سنة انخفاضا بنسبة % بالمقارنة<br />

مع السنة التي سبقتها حيث وصل حجمها الى طن.‏<br />

07<br />

OCAK<br />

16<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

10<br />

OCAK<br />

TÜRKİYE’DEN,<br />

ÇERNOBİL BAĞIŞ<br />

FONU’NA BİN<br />

AVRO HİBE<br />

Başbakanlık Hazine<br />

Müsteşarlığı tarafından<br />

temsil edilen Türkiye<br />

Cumhuriyeti ve Avrupa<br />

İmar ve Kalkınma Bankası<br />

arasındaki “Çernobil<br />

Bağış Fonu’na İlişkin Hibe<br />

Anlaşması” yürürlüğe<br />

girdi. Türkiye, Çernobil<br />

Bağış Fonu’na bin<br />

avro hibe edecek.<br />

€ THOUSAND<br />

DONATION<br />

FROM TURKEY<br />

TO CHERNOBYL<br />

SHELTER FUND<br />

“Grant Agreement for the<br />

Chernobyl Shelter Fund”<br />

has been concluded<br />

between the European<br />

Bank for Reconstruction<br />

and Development and<br />

the Republic of Turkey<br />

represented by the<br />

Undersecretariat for<br />

Treasury. Turkey will<br />

donate € thousand to<br />

Chernobyl Shelter Fund.<br />

ТУРЦИЯ БЕЗВОЗМЕЗДНО<br />

ВЫДЕЛИЛА<br />

ЧЕРНОБЫЛЬСКОМУ<br />

ФОНДУ ТЫС. ЕВРО.​<br />

Вошло в силу «Соглашение<br />

о безвозмездной помощи<br />

Чернобыльскому фонду»,<br />

заключенное между Турецкой<br />

Республикой, которую<br />

представляло Казначейство<br />

Турции при Аппарате Премьерминистра,<br />

и Европейским банком<br />

реконструкции и развития.<br />

Турция безвозмездно выделит<br />

Чернобыльскому фонду тыс.<br />

евро.<br />

تركيا تقدم هبة بمقدار <br />

الف يورو لصندوق التبرعات<br />

من اجل تشرنوبل<br />

لقد دخلت المعاهدة المبرمة بين<br />

الجمهورية التركية ممثلة في<br />

مستشارية الخزينة العامة التابعة<br />

لرئاسة الوزراء وبين البنك<br />

االوربي للتنمية واالعمار والمتعلقة<br />

‏“بصندوق التبرعات من اجل<br />

تشرنوبل”حيز التنفيذ.‏ وعليه قامت<br />

تركيا بمنح هبة بمقدار الف<br />

يورو لهذا الصندوق.‏<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 17

MİNİK NEHİR, PİYANODA DÜNYA<br />

İKİNCİSİ OLDU<br />

Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen<br />

Uluslararası Cesar Franck Piyano Yarışması’nda,<br />

10 yaşındaki Nehir Özzengin dünya ikincisi oldu.<br />

YOUNG NEHİR, SECOND BEST IN THE<br />

WORLD IN PIANO<br />

At the International Cesar Franck Piano<br />

Competition held in Brussels, the capital of<br />

Belgium, year-old Nehir Özzengin became<br />

the second in the world.<br />

МАЛЕНЬКАЯ НЕХИР ЗАВОЕВАЛА<br />

ВТОРОЕ МЕСТО НА ВСЕМИРНОМ<br />

КОНКУРСЕ ПИАНИСТОВ<br />

На Международном конкурсе пианистов им.<br />

Сезара Франка, состоявшегося в столице<br />

Бельгии Брюсселе, летняя Нехир Оззенгин<br />

завоевала второе место.<br />

طفلة تركية تفوز بالمرتبة الثانية في مسابقة دولية<br />

للمواهب ببروكسل<br />

تمكنت الطفلة التركية نهير أوززنكين من الفوز بالمرتبة الثانية في<br />

مسابقة المواهب الدولية المقامة في العاصمة البلجيكية بروكسل.‏<br />

حيث استطاعت الطفلة نهير البالغة من العمر عشر سنوات أن تتفوق<br />

على خمسين متسابق من 27 دولة في مجال العزف على البيانو.‏<br />

11<br />

OCAK<br />

18<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

MİLLİ<br />

SATRANÇÇIDAN<br />

ALTIN MADALYA<br />

Ekaterina Atalık, Çek<br />

Cumhuriyeti’ndeki<br />

turnuvada zirveye çıktı.<br />

Milli satranç sporcusu<br />

Uluslararası Usta (IM)<br />

Ekaterina Atalık, Çek<br />

Cumhuriyeti’nde yapılan<br />

Prag Açık Turnuvası’nda<br />

altın madalya kazandı.<br />

NATIONAL CHESS<br />

PLAYER WINS GOLD<br />

MEDAL<br />

Ekaterina Atalık topped<br />

the tournament in the<br />

Czech Republic. National<br />

Chess athlete International<br />

Master (IM) Ekaterina<br />

Atalık earned a gold<br />

medal in the Prague Open<br />

Tournament in the Czech<br />

Republic.<br />

ЗОЛОТАЯ МЕДАЛЬ<br />

НАРОДНОМУ<br />

ШАХМАТИСТУ<br />

ТУРЦИИ<br />

Екатерина Аталык<br />

достигла своего пика в<br />

турнире по шахматам в<br />

Чехии. Мастер спорта<br />

по шахматам Турции и<br />

международный мастер<br />

(IM) Екатерина Аталык<br />

на Открытом турнире<br />

в Праге в Республике<br />

Чехии завоевала золотую<br />

медаль.<br />

16<br />

OCAK<br />

حصول العبة المنتخب التركي<br />

للشطرنج على الميدالية<br />

الذهبية<br />

اعتلت العبة الشطرنج ايكاترينا<br />

أتاليك القمة في دورة الشطرنج<br />

والتي اقيمت في جمهورية التشيك.‏<br />

حيث حصلت العبة المنتخب التركي<br />

للشطرنج ايكاترينا أتاليك على لقب<br />

االستاذ الكبير)‏IM ) بحصولها<br />

على الميدالية الذهبية في دورة براغ<br />

المفتوحة للشطرنج.‏<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 19

18<br />

OCAK<br />

BİYONİK GÖZ<br />

AMELİYATINDA<br />

TÜRK İMZASI<br />

Türk bilim insanı Prof.<br />

Dr. Emin Özmert<br />

tarafından, az sayıda<br />

ülkede uygulanan biyonik<br />

göz operasyonunda,<br />

“endoskop” desteğiyle<br />

iç görüntüleme yapılarak<br />

dünyada bir ilke imza<br />

atıldı.<br />

TURKISH SIGNATURE<br />

IN BIONIC EYE<br />

SURGERY<br />

Turkish scientist Prof. Dr.<br />

Emin Özmert initiated a first<br />

in the world in bionic eye<br />

operation, which is applied<br />

only in a few countries,<br />

by performing internal<br />

imaging with the support of<br />

“endoscope”.<br />

ДОСТИЖЕНИЕ<br />

ТУРЦИИ В СФЕРЕ<br />

БИОЭЛЕКТРОННОЙ<br />

ГЛАЗНОЙ ХИРУРГИИ<br />

Турецкий научный деятель<br />

профессор Эмин Озмерт<br />

внедрил новшество в сфере<br />

биоэлектронной глазной<br />

хирургии, разработав средство для<br />

внутреннего дисплея с помощью<br />

«эндоскопии».<br />

اجراء عملية بيونيك العين<br />

في تركيا<br />

قام العالم التركي البروفيسور<br />

الدكتور امين اوزمارت بإجراء<br />

عملية البيونيك ( هندسة إلكترونيات<br />

حيوية(‏ العين والتي تجرى في عدد<br />

محدود من الدول.‏ وبذلك اصبح<br />

باإلمكان وبفضل هذا العالم التركي<br />

اجراء هذه العمليات في تركيا ايضا.‏<br />

20<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

TİKA’DAN FİLİSTİN’DE “TARİHİ<br />

RESTORASYON”<br />

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı<br />

(TİKA), Hıristiyanların en kutsal mekânlarından<br />

biri kabul edilen Filistin’deki Doğuş Kilisesi’nin<br />

restorasyonuna katkı sağladı.<br />

“HISTORICAL RESTORATION” BY TIKA<br />

IN PALESTINE<br />

The Turkish Cooperation and Coordination<br />

Agency (TIKA) has contributed to the restoration<br />

of the Doğuş Church in Palestine, which is<br />

considered to be one of the most sacred places<br />

of Christianity.<br />

«ИСТОРИЧЕСКАЯ РЕСТАВРАЦИЯ»<br />

В ПАЛЕСТИНЕ, ОСУЩЕСТВЛЕННАЯ<br />

TİKA<br />

Турецкое управление по сотрудничеству и<br />

координации (TİKA) произвело вклад в работу<br />

реставрации Храма Рождества Христова<br />

в Палестине, являющегося одним из самых<br />

священных мест христиан.<br />

تيكا تقوم بترميم تاريخي في فلسطين<br />

ساهمت رئاسة وكالة التعاون والتنسيق التركية ‏)تيكا(‏ بترميم كنيسة<br />

المهد في فلسطين والتي تعتبر من بين اهم االماكن المقدسة لدى<br />

المسيحيين.‏<br />

19<br />

OCAK<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 21

KÂĞIDIN TARİHİNİ<br />

GÖRMEYE BİN<br />

KİŞİ GELDİ<br />

Türkiye’nin ilk kâğıt<br />

fabrikasının kurulduğu<br />

Yalova’da ’te açılan<br />

İbrahim Müteferrika Kâğıt<br />

Müzesi’ni yılı sonuna<br />

kadar bin kişi ziyaret<br />

etti. İlk Türk matbaacı<br />

İbrahim Müteferrika’nın<br />

aslen Macar olması<br />

dolayısıyla en fazla<br />

yabancı ziyaretçinin<br />

Macaristan’dan geldiği<br />

müzeyi 60 ülkeden 10<br />

bine yakın turist gezdi.<br />

THOUSAND<br />

PEOPLE CAME TO SEE<br />

THE HISTORY OF THE<br />

PAPER<br />

Until the end of ,<br />

, people visited the<br />

İbrahim Müteferrika Paper<br />

Museum inaugurated in<br />

in Yalova where the<br />

first paper factory of Turkey<br />

was established. Since the<br />

first Turkish printer, İbrahim<br />

Müteferrika was originally<br />

Hungarian, out of the nearly<br />

10 thousand tourists from<br />

60 countries that visited<br />

the museum, most foreign<br />

visitors were from Hungary.<br />

ТЫС. ЧЕЛОВЕК<br />

ПОСЕТИЛИ МУЗЕЙ<br />

БУМАГИ<br />

В Ялове, где была основана первая<br />

бумажная фабрика, музей бумаг<br />

им. Ибрахима Мутеферика, с<br />

начала его открытия с года<br />

до года посетили тыс.<br />

человек. В связи с тем, что первый<br />

турецкий полиграфист Ибрахим<br />

Мутеферика был родом из Венгрии,<br />

большинство иностранных<br />

посетителей приезжают из<br />

Венгрии. Число иностранных<br />

посетителей, прибывших из 60<br />

стран, достигло 10 тыс.<br />

20<br />

OCAK<br />

خمسة عشر الف زائر<br />

لمشاهدة تاريخ صناعة الورق<br />

اقيم اول معمل لصناعة الورق<br />

في تركيا في مدينة يالوفا التركية<br />

وقد افتتح في عام متحف<br />

ابراهيم متفرقة للورق وبلغ عدد<br />

الزائرين للمتحف حتى عام <br />

) ) زائر.‏ والن صاحب<br />

اول مطبعة تركية ابراهيم متفرقة هو<br />

من اصول مجرية فان عدد االكبر<br />

من الزائرين االجانب كان من دولة<br />

المجر وقد زار المتحف <br />

سائح من 60 دولة.‏<br />

22<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

22<br />

OCAK<br />

THE DISCOVERY<br />

THAT WILL EXCITE<br />

THE CHRISTIAN<br />

WORLD<br />

НАХОДКА, КОТОРАЯ<br />

ВЫЗОВЕТ ИНТЕРЕС<br />

У ХРИСТИАНСКОГО<br />

МИРА<br />

HRİSTİYAN ALEMİNİ<br />

SEVİNDİRECEK KEŞİF<br />

Nevşehir’de yer altı şehrinin<br />

arkeolojik kazı ve temizlik<br />

çalışmalarında tarihi kiliseye<br />

rastlandı. Nevşehir Belediye<br />

Başkanı Hasan Ünver:<br />

“Dünya Ortodoksluğu’nun<br />

tarihi akışına yön verecek<br />

bulgularla karşı karşıyayız.<br />

Burası turizme açıldığında,<br />

Kapadokya bölgesi<br />

ve Nevşehir belki de<br />

Ortodoksların hac yeri<br />

haline gelecek” dedi.<br />

A historical church<br />

was found during the<br />

archaeological excavation<br />

and cleaning studies<br />

in the city of Nevşehir.<br />

“We are confronted with<br />

findings that will change<br />

the course of history of<br />

Orthodox World. When<br />

this place is opened to<br />

tourism, the Cappadocia<br />

region and Nevşehir will<br />

become pilgrimage sites<br />

for Orthodox people.”<br />

Nevşehir Mayor Hasan<br />

Ünver said.<br />

В Невшехире во время<br />

археологических раскопок<br />

и работы чистки подземного<br />

города была найдена<br />

историческая церковь.<br />

Мэр города Унвер сделал<br />

заявление по этому поводу:<br />

«Мы нашли археологические<br />

находки, которые дадут<br />

направление потоку истории<br />

Православного мира. Когда<br />

это место откроется для<br />

туризма, регион Каппадокии и<br />

Невшехир может быть станет<br />

местом паломничества для<br />

православных».<br />

اكتشاف يثير اهتمام العالم<br />

المسيحي<br />

اثناء عمليات البحث والمسح<br />

االركيولوجي بمدينة نوشهر التركية<br />

تم العثور على كنيسة تاريخية.‏ وقال<br />

رئيس بلدية نوشهر حسن اونفار,‏ “<br />

نحن االن وجها لوجه مع اكتشاف<br />

سيغير وجهة التاريخ بالنسبة للمذهب<br />

االرثوذكس العالمي.‏ وعند افتتاح<br />

هذا المكان يمكن ان يتحول نوشهر<br />

وكبادوكيا محطة جديدة للحجاج<br />

االرثوذكس المسيحيين.”‏<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 23

KURŞUNLUHAN<br />

“AVRUPA’NIN<br />

EN ESKİ OTELİ”<br />

OLMAYA ADAY<br />

Candaroğulları<br />

beylerinden Kemalettin<br />

İsmail Bey tarafından<br />

Kastamonu’da yaptırılan<br />

yıllık tarihi<br />

Kurşunluhan’ın Avrupa’nın<br />

en eski oteli olarak tescil<br />

edilmesi amacıyla çalışma<br />

yürütülüyor.<br />

KURŞUNLUHAN TO<br />

BE THE “OLDEST<br />

HOTEL IN EUROPE”<br />

A study is being<br />

carried out to register<br />

the years old<br />

Kurşunluhan, which was<br />

built in Kastamonu by<br />

Kemalettin İsmail Bey<br />

of the Candaroğulları<br />

Principality, as Europe’s<br />

oldest hotel.<br />

«КУРШУНЛУХАН»<br />

СТАЛ КАНДИДАТОМ В<br />

НОМИНАЦИИ «САМЫЙ<br />

СТАРЫЙ ОТЕЛЬ В<br />

ЕВРОПЕ»<br />

Проводятся работы, чтобы<br />

летний исторический отель<br />

«Куршунлухан», построенный<br />

господином Кемалеттином<br />

Исмаилом родом из<br />

Джандарогуллары, стал «Самым<br />

старым отелем Европы».<br />

23<br />

OCAK<br />

ترشيح قورشونلوخان كأقدم<br />

فندق في اوروبا<br />

تبذل جهود حثيثة من اجل ادراج<br />

فندق قورشولوخان كاقدم فندق في<br />

اوروبا هذا الفندق الذي بني من قبل<br />

كمال الدين اسماعيل باي احد امراء<br />

امارة جاندار اوغلو بمدينة قسطمون<br />

والذي يمتد تاريخه الى سنة.‏<br />

24<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

TÜRKLERİN <br />

YIL ÖNCESİNE AİT<br />

PARMAK İZLERİ<br />

BULUNDU<br />

Türk İşbirliği ve<br />

Koordinasyon Ajansı<br />

Başkanlığı (TİKA)<br />

koordinasyonunda<br />

Moğolistan’ın Bilge<br />

Tonyukuk Anıt Alanı’nda<br />

yapılan kazılarda Türklerin<br />

bin yıl öncesine ait<br />

parmak izleri bulundu.<br />

YEAR-OLD<br />

FINGERPRINTS OF<br />

TURKS FOUND<br />

Under the coordination of<br />

the Turkish Cooperation<br />

and Coordination Agency<br />

(TIKA), fingerprints of the<br />

Turks dating back to <br />

years ago were found in the<br />

excavations made at the<br />

Bilge Tonyukuk Monument<br />

Area of Mongolia.<br />

БЫЛИ НАЙДЕНЫ<br />

ОТПЕЧАТКИ ПАЛЬЦЕВ<br />

ТУРОК, ЖИВШИХ <br />

ЛЕТ НАЗАД<br />

Под руководством Турецкого<br />

управления по сотрудничеству<br />

и координации (TİKA) во время<br />

раскопок, проводимых на<br />

территории монумента Бильге<br />

Тоньюкука, были найдены<br />

отпечатки пальцев, относящихся<br />

тюркам, жившим лет назад<br />

24<br />

OCAK<br />

اكتشاف بصمات االصابع<br />

تعود لألتراك قبل عام<br />

في اطار الحفريات التي تقوم بها<br />

وكالة التعاون والتنسيق ‏)تيكا(‏<br />

بالموقع االثري تونيووك في منغوليا<br />

تم اكتشاف اثار بصمات اصابع<br />

لالتراك بالمنطقة تعود لما قبل<br />

عام.‏<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 25

“ERTUĞRUL ” FİLMİ,<br />

JAPONYA’NIN OSCARI’NA ADAY<br />

Türk Hava Yolları’nın (THY) sponsoru olduğu<br />

“Ertuğrul ” filmi, “Japonya’nın Oscar<br />

Ödülleri” olarak nitelendirilen Japon<br />

Akademi Ödülleri’nde 10 dalda aday gösterildi.<br />

TURKISH FILM “ERTUĞRUL ” IS<br />

NOMINATED FOR JAPANESE OSCARS<br />

Turkish film “Ertuğrul ”, sponsored by<br />

Turkish Airlines (THY), was nominated in 10<br />

categories at the 39th Japan Academy Awards,<br />

which are described as “Japanese Oscars”.<br />

ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ ФИЛЬМ<br />

«ЭРТУГРУЛ » СТАЛ<br />

КАНДИДАТОМ НА ПРЕМИЮ<br />

ЯПОНСКОГО «ОСКАРА»<br />

Художественный фильм «Эртугрул »,<br />

спонсором которого являлась компания<br />

Турецких авиалиний, стал кандидатом в 10<br />

номинациях ой Премии японской академии<br />

кинематографических искусств, так же<br />

называемой «Японской премией Оскара».<br />

ترشيح فلم ‏“أرطغرل ” لجائزة األوسكار الياباني<br />

رشح فلم ارطغرل‎‎ الذي تم انتاجه برعاية الخطوط الجوية<br />

التركية لنيل الجائزة االكاديمية اليابانية ال‎39‎ والتي هي بمتابة جائزة<br />

االوسكار في اليابان والفلم رشح لنيل الجائزة في 10 مجاالت<br />

27<br />

OCAK<br />

26<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

MUĞLA’DA 4 BİN YILLIK GEMİ BATIĞI<br />

Muğla’nın Marmaris ilçesinde Dokuz Eylül<br />

Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi<br />

Enstitüsü Deniz Bilimleri tarafından yürütülen<br />

su altı kazısında Hisarönü Körfezi’nde 4 bin yıllık<br />

gemi batığına rastlandı.<br />

YEAR-OLD SHIPWRECK IN<br />

MUĞLA<br />

In the underwater excavation conducted<br />

by Marine Sciences division of Dokuz Eylül<br />

University Marine Sciences and Technology<br />

Institute at Marmaris province of Muğla, a<br />

4,year-old shipwreck was found in the Gulf<br />

of Hisarönü.<br />

В МУГЛЕ БЫЛО НАЙДЕНО СУДНО,<br />

ЗАТОНУВШЕЕ 4 ТЫСЯЧИ ЛЕТ НАЗАД<br />

Во время работ подводных раскопок,<br />

проводимых Институтом морской техники,<br />

наук и технологий Университета Девятого<br />

сентября в провинции города Мугла<br />

Мармарисе, в заливе Хисароню было найдено<br />

судно, затонувшее 4 тысяч лет назад.<br />

العثور على حطام سفينة غرقت قبل سنة في<br />

سواحل موغال<br />

في اطار الحفريات التي يقوم بها معهد علوم البحار وتقنياتها التابع<br />

لجامعة 9 ايولو ‏]المتواجد في مدينة مارماريس التابعة لمحافظة<br />

موغال[‏ تم العثور على سفينة غرقت قبل سنة بعرض ساحل<br />

خليج حصار اونو.‏<br />

31<br />

OCAK<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 27

Kapadokya<br />

Kapadokya bölgesi, doğa ve tarihin bütünleştiği bir<br />

yerdir. Coğrafi olaylar Peri bacaları’nı oluştururken,<br />

tarihi süreçte, insanlar da bu peribacalarının<br />

içlerine evler, kiliseler ve manastırlar oymuş bunları<br />

fresklerle süsleyerek binlerce yıllık medeniyetlerin<br />

izlerini günümüze taşımıştır.<br />

Cappadocia<br />

The Cappadocia region is a place where nature<br />

and history meets. While the geographical events<br />

formed the Fairy Chimneys, in the historical process,<br />

people built houses, churches and monasteries<br />

inside these fairy chimneys and adorned them with<br />

frescoes, bringing the traces of a thousand years old<br />

civilizations into the present.<br />

Каппадокия<br />

Территория Каппадокии является местом, где<br />

история и природа сливаются в одно целое.<br />

В историческом процессе, в то время когда<br />

происходили географические изменения,<br />

люди начали использовать формировавшиеся<br />

пещерные помещения в качестве домов, церквей<br />

и монастырей, украсив их фресками, и оставили<br />

следы тысячелетних цивилизаций до настоящего<br />

времени.<br />

كبادوكيا<br />

منطقة كابادوكيا في وسط االناضول هي منطقة توحدت فيها الطبيعة بالتاريخ.‏<br />

فقد ساهمت العوامل الطبيعية على تشكيل مداخن جبلية طبيعية:‏ واستخدم<br />

سكان المنطقة هذه المداخن الجبلية على كبيوت وكنائس واديرة وزينوها<br />

بااليقونات والرسومات مما ساهم في المحافظة على اثار الحضارات المتعاقبة<br />

على المنطقة ونقلها بامانة حتى يومنا هذا.‏<br />

28<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

TÜRKİYE <strong></strong> 29

Eğitimin Kalitesinin<br />

Artırılması Daimi<br />

Hedefimizdir<br />

<strong></strong> yılı içinde bütçeden<br />

en yüksek payı alan<br />

kurumlardan biri olan Milli<br />

Eğitim Bakanlığınca yapılan<br />

yatırımlar, başlatılan yeni<br />

uygulama ve programlarla<br />

eğitime erişim ve eğitim<br />

kalitesini artırmakta ve bu<br />

alanda önemli başarılar<br />

elde edilmektedir. Özellikle<br />

yeni inşa edilen eğitim<br />

kurumları, öğrenci odaklı<br />

eğitim anlayışı ile bu sahada<br />

önemli mesafe alınmıştır.<br />

Increasing the Quality<br />

of Education is Our<br />

Permanent Goal<br />

With one of the largest<br />

shares allocated from<br />

the budget for <strong></strong>,<br />

the Ministry of National<br />

Education increases<br />

the quality of education<br />

and access to it with<br />

investments, new practices<br />

initiated, new programs<br />

launched, and achieving<br />

remarkable success<br />

in the field. Important<br />

distance has been covered<br />

particularly with the<br />

newly-built educational<br />

institutions and the studentoriented<br />

view of education.<br />

Наша цель –<br />

улучшить качество<br />

образования<br />

Министерство<br />

образования является<br />

одним из учреждений<br />

с самой высокой долей<br />

бюджета в <strong></strong> году<br />

и за счет сделанных<br />

инвестиций, начатых<br />

новых подходов к<br />

работе и передовых<br />

программ облегчает<br />

доступ к образованию<br />

и повышает качество<br />

образования, и достигло<br />

в этом значительных<br />

успехов. Особенно<br />

недавно построенные<br />

учебные заведения и<br />

подход к образованию,<br />

ориентированный на<br />

учеников, позволили<br />

предпринять в этой<br />

области важные шаги.<br />

يظل هدفنا االساسي هو الرفع من<br />

جودة التعليم<br />

وزارة التربية الوطنية هي إحدى<br />

المؤسسات التي حصلت على أعلى<br />

حصة من موازنة لعام <strong></strong>. تعمل هذه<br />

المؤسسة على رفع جودة التعليم وجعله<br />

في متناول الجميع عبر االستثمارات<br />

والبرامج والتطبيقات الجديدة التي تقوم<br />

بها،‏ وتحرز نجاحات كبيرة في هذا<br />

المجال.‏ فقطعت أشواطاً‏ كبيرة في هذا<br />

الحقل بفضل المؤسسات التعليمية التي تم<br />

بناؤها حديثاً‏ والفهم التعليمي الذي يركز<br />

على الطالب.‏

ŞUBAT <strong></strong><br />

شباط / فبراير FEBRUARY ФЕВРАЛЬ<br />

“<br />

Türk Askerinden Afgan Öğrencilere Yardım / Türkiye’nin Üçüncü Çift Kol Nakli / UNESCO’da<br />

“Palmira İçin Barış” Konseri / ”Kalandar Soğuğu” Filmine Fransa’dan Ödül / ”Çöl Göbeği” Yıl<br />

Sonra Açtı / Sur’da 5 Bin Yıllık Mozaik Bulundu / Dünya Turizm Forumu / Uluslararası MENA Ülkeleri<br />

Antalya Zirvesi / Artistik Buz Pateninde Tarihi Başarı / THY’nin Başarısı Harvard’da Ders Oldu /<br />

Suriye’nin Yeni Nesli Türkiye’de Eğitiliyor / Almanya’da Türk Yazar Zaimoğlu’na Ödül / Düşman<br />

Radarları “Kör” Olacak / Somali Altıncı Yüksek Düzeyli Ortaklık Forumu / ”Bir Şey Olamazsın”<br />

Dediler, Avrupa Şampiyonu Oldu / Somali’ye Yataklı Hastane / Türkiye-Çin İlişkilerinde Yeni<br />

Dönem / Titanyum Tozundan Kafatası İmplantı Üretildi / Türk Bilim Adamlarından Yeni Bitki Türü /<br />

<strong></strong> İslam Dünyası Turizm Başkenti Konya<br />

“<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 31

TÜRK ASKERİNDEN<br />

AFGAN<br />

ÖĞRENCİLERE<br />

YARDIM<br />

Afganistan Türk Görev<br />

Kuvvet Komutanlığı,<br />

“Sivil Asker İş Birliği<br />

Faaliyetleri” kapsamında<br />

80 Afgan öğrenciye kışlık<br />

mont ve ayakkabı dağıttı.<br />

TURKISH MILITARY<br />

AID TO AFGHAN<br />

STUDENTS<br />

Under the “Civilian-<br />

Military Cooperation<br />

Activities”, Turkish Task<br />

Force Command in<br />

Afghanistan distributed<br />

coats and shoes for<br />

winter to 80 Afghan<br />

students.<br />

ТУРЕЦКИЕ<br />

ВОЕННОСЛУЖАЩИЕ<br />

ОКАЗАЛИ ПОМОЩЬ<br />

АФГАНСКИМ<br />

УЧЕНИКАМ<br />

Турецким региональным<br />

командованием<br />

международных сил<br />

содействия безопасности<br />

в Афганистане в<br />

рамках «Мероприятий<br />

военно-гражданского<br />

сотрудничества» 80<br />

афганским ученикам была<br />

оказана помощь в виде<br />

зимних пальто и обуви.<br />

01<br />

ŞUBAT<br />

جنود اتراك يقدمون مساعدات<br />

لطلبة افغان.‏<br />

وزعت قيادة القوات المسلحة التركية<br />

العاملة في افغانستان في اطار “<br />

العمل العسكري المدني المشترك”‏<br />

مالبس شتوية مكونة من احذية<br />

ومعاطف على 80 طالبا افغانيا.‏<br />

32<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

TÜRKİYE’NİN ÜÇÜNCÜ ÇİFT KOL<br />

NAKLİ<br />

Antalya’da beyin ölümü gerçekleşen Emin<br />

Konar’ın bağışlanan kolları Mustafa Sağır’a<br />

başarıyla nakledildi.<br />

THIRD DOUBLE ARM TRANSPLANT IN<br />

TURKEY<br />

Donated arms of Emin Konar, who was declared<br />

brain dead, were successfully transplanted to<br />

Mustafa Sağır in Antalya.<br />

ТРЕТЬЯ ОПЕРАЦИЯ ПО<br />

ТРАНСПЛАНТАЦИИ ОБЕИХ РУК В<br />

ТУРЦИИ<br />

Руки Эмина Конара, перенесшего смерть<br />

мозга, были успешно пересажены Мустафе<br />

Сагыру.<br />

عملية نقل ذراعين الثالثة في تركيا<br />

عرفت مدينة انطاليا التركية عملية جراحية ناجحة لنقل ذراعين<br />

تم التبرع بهما من ‏“امين كونار”‏ المتوفى دماغيا الى ‏“مصطفى<br />

صاغير”.‏<br />

02<br />

ŞUBAT<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 33

UNESCO’DA<br />

“PALMİRA İÇİN<br />

BARIŞ” KONSERİ<br />

Birleşmiş Milletler<br />

Eğitim, Bilim ve Kültür<br />

Örgütü’nün (UNESCO)<br />

Paris’teki merkezinde<br />

düzenlenen “Palmira<br />

İçin Barış” konserinde<br />

Türk piyanistler Hüseyin<br />

Sermet ve Rüya Taner,<br />

klasik batı müziğinden<br />

eserler sundu.<br />

“PEACE FOR<br />

PALMYRA”<br />

CONCERT AT<br />

UNESCO<br />

Turkish pianists Hüseyin<br />

Sermet and Rüya<br />

Taner played pieces<br />

of classical Western<br />

music at the “Peace for<br />

Palmyra” concert held<br />

at the headquarters<br />

of the United Nations<br />

Organization for<br />

Education, Science and<br />

Culture (UNESCO) in<br />

Paris.<br />

КОНЦЕРТ «МИР<br />

ДЛЯ ПАЛЬМИРЫ» В<br />

ЮНЕСКО<br />

В концерте «Мир для<br />

Пальмиры», организованном<br />

в парижской штаб-квартире<br />

Организации Объединенных<br />

Наций по вопросам<br />

образования, науки и культуры<br />

(ЮНЕСКО) турецкие пианисты<br />

Хусейн Сермет и Руя Танер<br />

представили вниманию<br />

слушателей произведения<br />

западной классической<br />

музыки.<br />

02<br />

ŞUBAT<br />

مهرجان ‏“السالم من اجل<br />

تدمر”‏ في مقر اليونسكو<br />

شارك العازفان التركيان على الة<br />

البيانو حسين سرمد ورؤيا تانر<br />

بمعزوفات كالسيكية غربية في<br />

الحفل الموسيقي ‏“السالم من اجل<br />

تدمر”‏ الذي اقامته منظمة التربية<br />

والثقافة والعلوم اليونسكو التابعة<br />

لالمم المتحدة بمقرها بباريس .<br />

34<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

04<br />

ŞUBAT<br />

”KALANDAR<br />

SOĞUĞU” FİLMİNE<br />

FRANSA’DAN ÖDÜL<br />

Yönetmenliğini Mustafa<br />

Kara’nın üstlendiği,<br />

Türkiye’nin Oscar adayı<br />

“Kalandar Soğuğu”<br />

adlı film, Fransa’nın<br />

Premiere Plans D’angers<br />

Festivali’nden “Jüri Özel<br />

Ödülü” aldı.<br />

MOVIE “COLD<br />

OF KALANDAR”<br />

AWARDED IN<br />

FRANCE<br />

Director Mustafa<br />

Kara’s movie “Cold of<br />

Kalandar”, also selected<br />

as Turkey’s Oscar<br />

nominee, won the<br />

Special Jury Award at<br />

Premier Plans D’angers<br />

in France.<br />

ТУРЕЦКИЙ<br />

ФИЛЬМ «ХОЛОДА<br />

КАЛАНДАРА»<br />

УДОСТОЕН ПРИЗА<br />

ВО ФРАНЦИИ<br />

Турецкий фильм «Kalandar<br />

soğuğu» («Холода<br />

Каландара») режиссера<br />

Мустафы Кара, выдвинутый<br />

на «Оскар», на фестивале<br />

Premiere Plans D’angers<br />

во Франции получил<br />

специальный приз жюри.<br />

فلم برودة كلندار ينال جائزة<br />

في فرنسا<br />

نال الفلم التركي المرشح لنيل جائزة<br />

االوسكار ‏“برودة كلندار”‏ ( برد<br />

يناير او زمهرير الشتاء(‏ الذي تولى<br />

اخراجه مصطفى قارا:‏ الجائزة<br />

الخاصة بلجنة التحكيم في مهرجان<br />

‏“برومييه بالن”‏ اللقطة االولى<br />

Plans“ ”Premiers المقام بمدينة<br />

أنجيه الفرنسية.‏<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 35

”ÇÖL GÖBEĞİ” <br />

YIL SONRA AÇTI<br />

“Çöl göbeği” çiçeği bir<br />

asır sonra yeniden açtı.<br />

Avusturyalı bir botanikçi<br />

tarafından ilk kez <br />

yılında Şanlıurfa’da tespit<br />

edilen ve daha sonra<br />

izine rastlanmayan “çöl<br />

göbeği” çiçeği, Harran<br />

Üniversitesince yürütülen<br />

çalışmalar sonucu<br />

yeniden bulundu.<br />

“DESERT BELLY”<br />

BLOSSOMS AFTER<br />

YEARS<br />

The flower named<br />

“desert belly” (jurinea<br />

mesopotamica) spotted<br />

in Şanlıurfa for the first<br />

time by an Austrian<br />

botanist in and<br />

never seen again for<br />

over a century was<br />

found thanks to the<br />

work carried out by<br />

Harran University.<br />

ЦВЕТОК JURİNEA<br />

MESOPOTAMİCA<br />

ВНОВЬ ЗАЦВЕЛ<br />

ЧЕРЕЗ ЛЕТ<br />

Редкий цветок jurinea<br />

mesopotamica (тур.- çöl<br />

göbeği) вновь зацвел через<br />

век. Цветок, впервые<br />

открытый австралийским<br />

ботаником в году<br />

в Шанлыурфе и потом<br />

не встречавшийся, в<br />

результате проводимых<br />

университетом Харран<br />

исследований вновь был<br />

найден.<br />

05<br />

ŞUBAT<br />

زهرة ‏“بطن الصحراء:‏ تتفتح<br />

بعد مرور سنة<br />

تفتحت نبتة göbeği“ ”Çöl ‏)زهرة<br />

بطن الصحراء(‏ بعد مرور ما يزيد<br />

عن القرن من الزمن.‏ هذه الزهرة<br />

التي تم اكتشافها الول مرة سنة<br />

‎‎بمدينة شانلي اورفة التركية<br />

من قبل عالم نباتات نمساوي اختفت<br />

من الوجود ولم يتم العثور عليها<br />

مجددا اال بفضل ابحاث اجراها<br />

باحثون علميون من جامعة حران<br />

التركية.‏<br />

36<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

05<br />

ŞUBAT<br />

SUR’DA 5 BİN<br />

YILLIK MOZAİK<br />

BULUNDU<br />

Diyarbakır’ın Sur ilçesinde<br />

MÖ ’li yıllara ait<br />

olduğu değerlendirilen<br />

mozaik bulundu.<br />

YEAR-OLD<br />

MOSAIC FOUND<br />

IN SUR<br />

Mosaic believed to<br />

belong to B.C. was<br />

uncovered in Sur district<br />

of Diyarbakır province.<br />

В СУРЕ БЫЛА<br />

НАЙДЕНА<br />

МОЗАИКА<br />

ВОЗРАСТОМ 5<br />

ТЫСЯЧ ЛЕТ<br />

В районе Сур провинции<br />

Диярбакыр была найдена<br />

мозаика, принадлежащая<br />

периоду тысячелетие<br />

до н.э.<br />

اكتشاف فسيفساء في مدينة<br />

سور يزيد عمرها عن <br />

سنة<br />

تم ببلدة سور التابعة لوالية دياربكر<br />

التركية اكتشاف فسيفساء من<br />

المرجح انها تعود الى سنة<br />

قبل الميالد.‏<br />

TÜRKİYE <strong></strong> 37

DÜNYA TURİZM<br />

FORUMU<br />

TÜRKİYE’DE YAPILDI<br />

Dünya turizm liderlerini<br />

ve yetkililerini bir araya<br />

getiren Dünya Turizm<br />

Forumu, Cumhurbaşkanı<br />

Recep Tayyip Erdoğan’ın<br />

katılımıyla İstanbul’da<br />

gerçekleştirildi.<br />

WORLD TOURISM<br />

FORUM<br />

World Tourism Forum,<br />

bringing together global<br />

leaders and officials of<br />

tourism sector across the<br />

world was held in İstanbul<br />

with the participation of<br />

President Recep Tayyip<br />

Erdoğan.<br />

В ТУРЦИИ БЫЛ<br />

ПРОВЕДЕН ВСЕМИРНЫЙ<br />

ТУРИСТИЧЕСКИЙ ФОРУМ<br />

Всемирный туристический форум,<br />

собравший мировых лидеров и<br />

представителей сектора туризма,<br />

прошел в Стамбуле при участии<br />

президента Реджепа Тайипа<br />

Эрдогана.<br />

06<br />

ŞUBAT<br />

منتدى السياحة العالمي<br />

بحضور رئيس الجمهورية رجب<br />

طيب اردوغان اقيمت في اسطنبول<br />

فعاليات المنتدى السياحة العالمي؛<br />

هذا المنتدى الذي شهد اجتماع العديد<br />

من الزعماء والمسؤولين بقطاع<br />

السياحة في العالم.‏<br />

38<br />

TÜRKİYE <strong></strong>

ULUSLARARASI<br />

MENA ÜLKELERİ<br />

ANTALYA ZİRVESİ<br />

Ortadoğu ve Kuzey<br />

Afrika ülkeleri (MENA)<br />

ve Türkiye arasındaki<br />

ticari ve turistik<br />

ilişkilerin geliştirilmesi<br />

amacıyla düzenlenen<br />

zirve Antalya’da<br />

gerçekleştirildi. “1.<br />

Uluslararası Ortadoğu<br />

ve Kuzey Afrika (MENA)<br />

Ülkeleri Antalya Zirvesi”<br />

kapsamında 4 bin ikili<br />

görüşme yapıldı.<br />

INTERNATIONAL<br />

MENA COUNTRIES<br />

ANTALYA SUMMIT<br />

A summit was held in<br />

Antalya with a view to<br />

improving tourism and<br />

trade relations between<br />

Middle East and North<br />

African Countries<br />

(MENA) and Turkey. A<br />

total of 4 thousand <br />

bilateral contacts were<br />

held under the “1st<br />

International Middle<br />

East and North African<br />

Countries (MENA)<br />

Antalya Summit”.<br />

МЕЖДУНАРОДНЫЙ<br />

САММИТ СТРАН<br />

MENA В АНТАЛЬЕ<br />

Саммит, призванный<br />

развивать торговые и<br />

туристические отношения<br />

между странами Ближнего<br />

Востока и Северной<br />

Африки (MENA) и Турцией<br />

состоялся в Анталье. На<br />

полях 1-го международного<br />

Саммита стран Ближнего<br />

Востока и Северной<br />

Африки (MENA) в Анталье<br />

было осуществлено<br />

4 двусторонних<br />

переговоров.<br />

1

2 EGE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ YAYINLARI Yıl: Sayı: 23 ISSN TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ BORNOVA - İZMİR

3 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Sayı: 23/Güz, , ISSN Sahibi / Owner: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü adına Dekan Ersin DOĞER Editör / Editor : Yavuz AKPINAR Yayın Kurulu / Executive Commitee: Yavuz AKPINAR Mustafa ÖNER Fazıl GÖKÇEK Yrd. Doç. Dr. Mehmet Yasin KAYA Dr. Sinan GÜZEL Dr. Yılmaz ÖZKAYA Yabancı Dil Danışmanları / Foreign Language Advisers Yrd. Doç. Dr. Orkun KOCABIYIK (İngilizce-Muğla Ün.) Yrd. Doç. Dr. Bahar DERVİŞCEMALOĞLU (Fransızca-Ege Ün.) Dr. Rıdvan ÇİTİL (Rusça-Mehmet Akif Ersoy Ün.) Resmi Yazışma Sorumlusu / Personals Responsible for Official Correspondence Arş. Gör. Filiz FERHATOĞLU (İ. Ü. Türkiyat Ens.) Dergi Sekreteryası/Journal Director Arş. Gör. Filiz FERHATOĞLU (İ. Ü. Türkiyat Ens.) Arş. Gör. Ayşe SANDIKKAYA AŞIR Arş. Gör. Gökçe Zeynep ÖZATALAY Arş. Gör. Fatıma ERTÜRK Arş. Gör. Eraslan CANDAN

4 YILDA İKİ KERE ÇIKAR. ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK DERGİDİR Semi-annually / International Refereed Academic Journal Dergimizdeki yazılar, kaynak gösterilerek alıntılanabilir. Yazıların tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Quotations are allowed by indicating the source. All responsibilities of the articles belong to the writers. Baskı / Print Ege Üniversitesi Basımevi Bornova / İZMİR T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sertifika No: Baskı Tarihi: Yazışma Adresi / Correspondence Address: Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi Editörlüğü, Ege Ün., Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Bornova, İzmir, Türkiye Fakülte Faks:(+90) Bölüm Tlf: E-posta: [email protected]

5 YURT DIŞI TEMSİLCİLERİ / REPRESENTATİVE ABROAD ÖZBEKİSTAN Nizamettin MAHMUDOV ÖZFA Dil ve Edebiyat Enstitüsü Müdürü, Taşkent ABD /USA Timur KOCAOĞLU Center for European and Russian, and Eurasian Studies, International Center, Michigan State University East Lansing, MI KIRGIZİSTAN Ekrem ARIKOĞLU Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türkoloji Bölümü, Cal Kampüsü, Bişkek Kırgızistan AZERBAYCAN Firudin AGASIOĞLU Bakı, Hǝsǝn Əliyev Küçǝsi, 5a, 79 MACARİSTAN Doç. Dr. Bülent BAYRAM Kırklareli Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Kavaklı/Kırklareli TATARİSTAN Doç. Dr. Azat AKHUNOV Kazan Federal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler, Tarih ve Doğu Enstitüsü , Rusia, Kazan, Box KKTC Yrd. Doç. Dr. Nazım MURADOV Lefke Avrupa Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Gemikonağı / Lefke, Mersin 10 / Türkiye

6 BİLİM KURULU Abdurrahman GÜZEL Ahmet BURAN Ali DUYMAZ Cengiz ALYILMAZ Emine GÜRSOY NASKALİ Fatih KİRİŞÇİOĞLU Fazıl GÖKÇEK Günay KARAAĞAÇ Gürer GÜLSEVİN Hayati DEVELİ Hülya Kasapoğlu ÇENGEL İlhan GENÇ İnci ENGİNÜN İsa HABİBBEYLİ İsmail ÇETİŞLİ Kamil Veli NERİMANOĞLU Leyla KARAHAN Mehmet TEKİN Mesut ŞEN Mustafa ARGUNŞAH Mustafa ÖNER Nazım Hikmet POLAT Nerin YAYIN Ömer Faruk HUYUGÜZEL Pervin ÇAPAN Rıza FİLİZOK Sema Barutçu ÖZÖNDER Şuayip KARAKAŞ Yavuz AKPINAR Zeki KAYMAZ

7 HAKEM KURULU A. Mevhibe COŞAR Karadeniz Teknik Ün. Abdurrahman GÜZEL Başkent Ün. Abide DOĞAN Hacettepe Ün. Ahmet BURAN Fırat Ün. Ahmet GÜNŞEN Trakya Ün. Alev SINAR UĞURLU Uludağ Ün. Ali AKAR Muğla Ün. Ali DUYMAZ Balıkesir Ün. Alimcan İNAYET Ege Ün. Atabey KILIÇ Erciyes Ün. Bakican TOXLİYEV Taşkent Devlet Ped. Ün. Bilgehan Atsız GÖKDAĞ Kırıkkale Ün. Cengiz ALYILMAZ Atatürk Ün. Efrasiyap GEMALMAZ Atatürk Ün. (Emekli) Ekrem ARIKOĞLU Gazi Ün. Emine GÜRSOY NASKALİ Marmara Ün. Emine YILMAZ Hacettepe Ün. Ensar ASLAN Dicle Ün. Enver TÖRE Marmara Ün. Erman ARTUN Çukurova Ün. Esma ŞİMŞEK Fırat Ün. Fatih KİRİŞÇİOĞLU Gazi Ün. Fazıl GÖKÇEK Ege Ün. Gülden Sağol YÜKSEKKAYA Marmara Ün. Gülşen Seyhan ALIŞIK Marmara Ün. Günay KARAAĞAÇ Aydın Ün. Gürer GÜLSEVİN Ege Ün. Hasan Bülent PAKSOY Texas Hayati DEVELİ Yunus Emre Ens. Hülya Kasapoğlu ÇENGEL Gazi Ün. İlhan GENÇ Düzce Ün. İnci ENGİNÜN Marmara Ün. İsa HABİBBEYLİ Azerbaycan Millî İlimler A.

8 İsmail ÇETİŞLİ Pamukkale Ün. İsmail GÖRKEM Erciyes Ün. Kamil Veli NERİMANOĞLU Aydın Ün. Kazim ABDULLAEV Özbekistan Bilimler A. Kemal ÜÇÜNCÜ Karadeniz Teknik Ün. Kemal YAVUZ İstanbul Ün. Leyla KARAHAN Gazi Ün. M. Fatih ANDI Fatih Sultan Mehmet Vakıf Ün. M. Fatih KÖKSAL Ahi Evran Ün. Mahmut KAPLAN Fatih Ün. Mamatkul JURAYEV ÖZFA Dil ve Ed. Ens. Taşkent Marcel ERDAL Frankfurt Ün. Mehmet AÇA Balıkesir Ün. Mehmet KARA İstanbul Ün. Mehmet Metin KARAÖRS Beykent Ün. Mehmet ÖLMEZ Yıldız Teknik Ün. Mehmet TEKİN İstanbul Ün. Mesut ŞEN Marmara Ün. Musa DUMAN İstanbul Ün. Mustafa ARGUNŞAH Erciyes Ün. Mustafa ÖNER Ege Ün. Mustafa S. KAÇALİN (TDK Başkanı-Marmara Ün.) Naim KARİMOV Özbekistan Bilimler A. Namık AÇIKGÖZ Muğla Ün. Nazım Hikmet POLAT Niğde Ün. Nebi ÖZDEMİR Hacettepe Ün. Necati DEMİR Gazi Ün. Nerin YAYIN Ege Ün. Nevzat ÖZKAN Erciyes Ün. Nurettin DEMİR Başkent Ün. Orhan OKAY Sakarya Ün. Orhan SÖYLEMEZ Ardahan Ün. Orhan Kemal TAVUKÇU Recep Tayyip Erdoğan Ün. Ömer Faruk HUYUGÜZEL Gediz Ün. Ömür CEYLAN İstanbul Kültür Ün. Pervin ÇAPAN Muğla Ün.

9 Peter Benjamin GOLDEN Rutgers Un. Rıza FİLİZOK Gediz Ün. Saadettin Yağmur GÖMEÇ Ankara Ün. Sedat ADIGÜZEL Atatürk Ün. Sema Barutçu ÖZÖNDER Ankara Ün. Şevket TOKER Ege Ün. Şuayip KARAKAŞ Aydın Ün. Timur KOCAOĞLU Michigan State Un. Ufuk TAVKUL Pamukkale Ün. Ülkü Çevik ŞAVK Hacettepe Ün. Yavuz AKPINAR Ege Ün. Zeki KAYMAZ Ege Ün. Zuhal KULTURAL Marmara Ün. Doç. Dr. Azad AKHUNOV Tataristan G. İbrahimov Ens. Doç. Dr. Aziz MERHAN Yıldız Teknik Ün. Doç. Dr. Bülent BAYRAM Kırklareli Ün. Doç. Dr. Bülent GÜL Hacettepe Ün. Doç. Dr. Erhan AYDIN Erciyes Ün. Doç. Dr. Ferruh AĞCA Osmangazi Ün. Doç. Dr. Fevzi ERSOY Gazi Ün. Doç. Dr. Gıyasettin AYTAŞ Gazi Ün. Doç. Dr. Gülsüm KİLLİ YILMAZ Ankara Ün. Doç. Dr. Hatice Şirin USER Ege Ün. Doç. Dr. Hikmet KORAŞ Niğde Ün. Doç. Dr. Mehmet Can DOĞAN Gazi Ün. Doç. Dr. Marufjon YULDASHEV Ege Ün. Doç. Dr. Metin ARIKAN Ege Ün. Doç. Dr. Metin ÖZARSLAN Hacettepe Ün. Doç. Dr. Nergis BİRAY Pamukkale Ün. Doç. Dr. Osman KARATAY Ege Ün. Doç. Dr. Özkan ÖZTEKTEN Ege Ün. Doç. Dr. Paşa YAVUZARSLAN Ankara Ün. Doç. Dr. Salim KÜÇÜK Ordu Ün. Doç. Dr. Selami FEDAKAR Ege Ün. Doç. Dr. Şerife YALÇINKAYA Ege Ün. Doç. Dr. Zaynabidin ABDİRASHİDOV Özbekistan Milli Ün.

10 Yrd. Doç. Dr. Ali ILGIN İstanbul Ün. Yrd. Doç. Dr. Bahar DERVİŞCEMALOĞLU Ege Ün. Yrd. Doç. Dr. Fatih ÜLKEN Ege Ün. Yrd. Doç. Dr. Halef NAS Harran Ün. Yrd. Doç. Dr. İrfan Murat YILDIRIM Celal Bayar Ün. Yrd. Doç. Dr. Mehmet Yasin KAYA Ege Ün. Yrd. Doç. Dr. Mustafa KARATAŞ Hacı Bektaşi Veli Ün. Yrd. Doç. Dr. Müberra BAĞCI Ege Ün. Yrd. Doç. Dr. Nazım MURADOV Lefke Avrupa Ün. Yrd. Doç. Dr. Sabahattin ÇAĞIN Dokuz Eylül Ün. Yrd. Doç. Dr. Selçuk TÜRKYILMAZ Katip Çelebi Ün. Yrd. Doç. Dr. Şerife ÇAĞIN Ege Ün. Yrd. Doç. Dr. Savaş Veli YELOK Gazi Ün. Dr. Rıdvan ÇİTİL Mehmet Akif Ersoy Ün. Dr. Sinan GÜZEL Ege Ün. Dr. Yılmaz ÖZKAYA Ege Ün.

11

12 İÇİNDEKİLER / CONTENTS MAKALELER / ARTICLES ALPER, Feridun Tarık Buğra nın Hikâyelerine Genel Bir Bakış ÇİTİL, Rıdvan NECEFOĞLU Hacali İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları DERVIŞCEMALOĞLU, Bahar Anlatının ve Anlatısal Yaklaşımların Eğitimdeki Önemi DUMANTEPE, Seçil Hans Reichenbach ın Zaman Kuramı ve Bu Kuramın Türkçeye Uygunluğu ORAK, Kadriye Yılmaz MORADİ, Abolfazl Türk Eğitim Kurumlarında Farsçanın Öğretilmesinde Sa&#;dî YAYIN, Nerin Türk Mitolojisinde Su ve Su Tanrılarında Cinsiyet Meselesi Çeviriler / Aktarmalar ANTONY, Francis, (Çev: Volkan KARAGÖZLÜ) Simetri ve Edebiyat Elçibey, Ebülfez, (Aktaran: Muhammet KEMALOĞLU) Azerbaycan Kitab Medeniyeti Tarihinden Kitap Tanıtma ŞİMŞEK, Sait Ortak Dil Çalışmaları Açısından Tovfik Hacıyev in Türkler İçin Ortak Ünsiyet Dili Adlı Kitabı

13 Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi Sayı / Number: 23 s İSMAİL GASPIRALI NIN NEŞREDİLMEMİŞ BAZI MEKTUPLARI * Rıdvan ÇİTİL Hacali NECEFOĞLU Öz İnsanlar arasında iletişimi sağlayan mektup her ne kadar günümüzde etkisini yitirse de önceki yüzyıllarda çok önemli bir yeri vardı. Söz konusu İsmail Gaspıralı olunca mektupların önemi bir kat daha artmaktadır. İşbu çalışmada İsmail Gaspıralı nın kızı Şefika Yusufbeyli (üç mektup) ve Azerbaycanlı damadı Nesip Yusufbeyli ye (iki mektup) yazdığı Rusça mektuplar ve Zühre Akçurina ile evlenmesini gösteren yine Rusça nikah akdi araştırma konusu olmuştur. Anahtar Kelimeler: İsmail Gaspıralı, Şefika Yusufbeyli (Gaspıralı), Nesip Bey Yusufbeyli, Türk Dünyası Kültür Hayatı. SOME UNPUBLISHED LETTERS OF İSMAİL GASPIRALI Abstract Today, although letter is loosing the effect of providing communication between people also had an important place in the preceding centuries. When these mentioned İsmail Gasprinskii a greater importance is increasing. In the present study has been the subject of research Ismail Gasprinskii s letters written in Russian to daughter Shefika Yusufbeyli (three letters) and Azerbaijani son in-law Nasib Yusufbeyli (two-letter) and the mariage contract written in Russian which shows that he married to Zehra Akçurina. Key Words: İsmail Gasprinskii, Shefika Yusufbeyli (Gasprinskii), Nesip Bey Yusufbeyli, Turcic World Culture Life. Yazıları ve yaptığı hizmetlerle Türk dünyasında çok büyük tesirler bırakan İsmail Gaspıralı yı daha yakından tanımanın yollarından birisi de şüphesiz elde edilebilirse yazdığı ve ona yazılan mektupları incelemektir. * Mektuplar Hacali NECEFOĞLU tarafından Rusçadan çevrilmiştir. Dr. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Türk Dili Okutmanı. [email protected] Kafkas Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü.

14 Rıdvan Çitil Çünkü bu gibi mektuplar günü gününe olan biten hadiseleri, yazanın o anki ruh hâlini, çevresine karşı ilgisini vb. aksettiren önemli belge niteliğindedir. Bildiğimiz kadarıyla İsmail Gaspıralı nın bazı mektupları belirlenebilmiştir veya bazı mektupları yeni yeni açığa çıkmaktadır. Bu mektuplar İsmail Gaspıralı nın hayatının bazı safhalarını ve ayrıntılarını belirlemeye, düşünce dünyasını daha iyi anlamamıza yardım etmektedir. Yayımladığımız mektupların fotokopilerini, İstanbul Üniversitesi Türk Dili okutmanı Halil Açıkgöz, zamanında İstanbul da Şefika Gaspıralı nın kızı Zühre Gökgöl Hanımefendi den temin etmiştir. 3 Halil Açıkgöz, aradan yıllar geçtikten sonra bu mektupları yayımlaması için hocam Yavuz Akpınar a vermiş o da bunların tercüme edilmesini Kars Kafkas Üniversitesi öğretim üyelerinden Hacali Necefoğlu ndan rica etmiştir. Hacali Bey in tercüme ettiği bu mektuplar, İsmail Gaspıralı hakkında Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi nde çıkartılması düşünülen özel sayı için bekletilmiştir. Bu arada anlaşılan Halil Açıkgöz bu mektuplara bir önsöz yazarak Rusya da yayımlaması için Gülnara Zamaldınova ya vermiş ve o da bunları Kazan da çıkan Gasırlar Avazı dergisinde (Гасырлар авазы Эхо веков, , Прямо ставлю вопрос что дальше, как быть?) Direk soruyorum: devamı nasıl, ne yapalım? başlığıyla yayımlamıştır: umbers/_1_2/10/10_1/) ( ) Gaspıralı nın Ali Merdan Topçubaşı na yazdığı mektuplar üzerinde çalışan Salavat İshakov, 4 İzmir de Yavuz Akpınar la görüştüğünde, bu mektupları ondan almış ve başka belgelerle birlikte yayımlamıştır. 5 Ayrıca Salavat İshakov, Gasırlar Avazı nda yayımlanan mektuplardaki bazı eksiklik ve yanlışlıkları fark etmiş ve kitabında bunları gidererek yayımlamıştır: С. М. Исхаков, А. М. Топчибаши. Документы из личных архивов , Москва, (S. M. İshakov, A. M. Topçubaşı. Şahsî Arşivinden Belgeler , Moskova, ). 3 Halil Açıkgöz ün temin ettiği belgeler arasında İsmail Gaspıralı nın Azerbaycanlı ünlü siyasetçi ve gazeteci Ali Merdan Topçubaşı na yazdığı 11 Aprel tarihli bir mektup da bulunmaktadır. Bu mektubu ayrıca yayımlamayı düşünüyoruz. 4 Salavat Midhatoğlu İshakov (d. ): Tarihçi, Rusya Bilimler Akademisi nin Rusya Tarihi Enstitüsü nün Kıdemli Araştırmacısı, Rusya Bilimler Akademisi nin Sosyal Reform, Hareketler ve İhtilâller Tarihi Bilim Konseyi nin Akademik Sekreteri. 5 S. İshakov eserinde İsmail Gaspıralı nın kızına yazdığı üç mektup ve Ali Merdan Topçubaşı na yazdığı bir mektubu yayımlamıştır. Nesip Bey Yusufbeyli ye yazılan mektupları ve nikâh akit senedini yayımlamamıştır. 14

15 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları Hocam Yavuz Akpınar, benden bu mektupları gözden geçirerek Türkiye de yayına hazırlamamı istediğinde ben de Salavat Midhatoğlu İshakov la temasa geçerek, bazı konularda onunla yardımlaşarak bu mektupları neşre hazırladım. Mektupların el yazılı orijinal metinlerin kopyasını, Rusça matbu harfli metinleriyle ve tercümeleriyle birlikte yayımlıyoruz. Ayrıca bu mektupların Gasırlar Avazı dergisinde yanlış okunmuş kelimelerinin doğru biçimlerini ve orada hangi sebepleyse atlanmış veya eksik bırakılmış bazı yerleri Salavat İshakov un eserinden yararlanarak veriyoruz. Makaledeki tarihler Rus Ortodoks takvimine göredir. Bunları miladi takvime çevirmek için söz konusu tarihlere 13 gün eklenmelidir. Halil Açıkgöz mektupların Zühre Hanım dan alınmasını söyle açıklar: Hanımefendi elindeki mektupları gösterirken bir vesika dikkatimizi çekti, şimdi onun üzerinde durmak istiyorum. Kırımlı Cafer Seydahmet Gaspıralı İsmail Bey (Dilde, Fikirde, İşte Birlik) adlı kitabında İsmail Gaspıralı nın Zühre Hanım ı senesinin sonlarında kaçırdığından bahsetmektedir (Kırımer 24). Zühre Gökgöl ün ifadesine göre ise büyük babası ninesini kaçırmamış, Simbir e gittiğinde İsfendiyar Bey in kızı Zühre Hanım dan bir vekâlet alarak yakın köylerden birinde imam nikâhı kıydırmış ve buna dayanarak da resmî nikâh yaptırmış, İsfendiyar Bey kızını her ne kadar İsmail Gaspıralı ya vermek istememişse de resmî nikâh senedini gördükten sonra bu evliliğe razı olmuştur. İşte Zühre Gökgöl Hanımefendi de rastladığımız senet bu Evlilik Mukavelesi idi. 6 İşte bu senet. Belge 1 - Nikâh Akdi Senedi nin ön kısmı: 7 6 Halil Açıkgöz ün yayımladığımız mektuplara yazdığı gayri matbu önsözden. 7 Bu evrakı el yazısından deşifre ederek bize gönderen S. M. İshakov a müteşekkiriz. 15

16 Rıdvan Çitil Тысяча восемьсот восемьдесят первого года тридцатого сентября, я, дворянин бахчисарайский городской голова Исмаил бей сын Мустафы бея Гаспринский, при бракосочетании моем с девицей Беби-Зегра Акчуриной обязался заплатить ей по условиям нашего святого шариата две тысячи руб. сер[ебром] мегра (калыма), каковые деньги я ей, Зегра, должен, почему и даю ей настоящий вексель обеспечения. 3 октября г. Дворянин Исмаил бей Гаспринский. Nikah Akdi Senedi nin ön kısmının tercümesi: Bin sekiz yüz seksen bir yılının otuz Sentyabr ında, ben, asilzade Bahçesaray Belediye Başkanı, Mustafa Bey oğlu İsmail Bey Gasprinskiy, Hanım Bibi-Zehra Akçurina ile nikâhlanırken mukaddes şeriatımızın kuralları gereği ona mihr (kalım 8 ) olarak iki bin ruble güm[üş para] ödemeği taahhüt ettim. Ben ona, Zehra ya, bu kadar para borçluyum ve bu nedenle işbu senedi ona veriyorum. 3 Oktyabr Asilzade İsmail Bey Gasprinskiy. Belge 1 - Nikâh Akdi Senedi nin arka kısmı: 9 8 Başlık parası. 9 Bu evrakı el yazısından deşifre ederek bize gönderen S. M. İshakov a müteşekkiriz. 16

17 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları По сему заемному вследствие данной Загрою ханым отсрочки обязуюсь уплатить ей мегра руб. 1 января года. 3 октября г. Дворянин И. Гаспринский Nikah Akdi Senedi nin arka kısmının tercümesi: Zehra Hanım ın ertelemesi üzere rublelik mihri 1 Yanvar tarihinde ödemeyi taahhüt ediyorum. 3 Oktyabr Asilzade İ. Gasprinskiy. Yukarıdaki örneklerde gördüğümüz Zühre Gökgöl Hanımefendi deki bu belge, nikâh akdi senedi, mihr senedidir den rubleye kadar bir meblâğ yerine geçen bu resmî senedin üzerinde de yine ilk basıldığı tarihte l ruble 70 kapiklik, daha sonra da yeni verilen fiyatla 2 ruble 10 kapiklik bir değeri olan senettir. İsmail Gaspıralı kendi el yazısıyla 3 Oktyabr yılında Rusça tanzim ettiği bu nikâh senedinde Akçuralı Bibi-Zehra Hanım a başlık parası/mihr olarak ruble vermeyi taahhüt etmiştir. Senedin arka yüzünde ise Zehra Hanım ın ertelemesi üzerine 3 Ekim yılında rublelik başlık parasını İsmail Bey 1 Ocak yılında ödemeyi taahhüt etmiştir. Görüldüğü gibi İsmail Bey aradan tam tamına on yıl geçmesine rağmen başlık parasını verme taahhüdünden vazgeçmemiştir. Burada matbaasını kurarken ve Tercüman ı yayımladığı ilk yıllarda eşinin ve annesinin İsmail Bey e maddî yardımda bulunduklarını hatırlatmak gerekir. 17

18 Rıdvan Çitil Belge 2: 18

19 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları 19

20 Rıdvan Çitil Письмо И. Гаспринского Ш. Юсуфбейли марта г. Бахчисарай Дорогая дочурка, письмо твое от 4 марта сегодня получил. Мы все здоровы, я нажил 5 фунтов веса 11 и бодро работаю. Приезд ваш в Бахчисарай нахожу весьма резонным. Все дети этому очень обрадовались. Нахожу неудобным разлучение твое и Насиба с мальчиком 12, лучше ехать всем, тем более, что мне будет приятно познакомиться с этим македонским героем. Нигяр 13 так разволновалась, что сегодня же хотела очистить твою спальню и перебраться в наружный кабинет; но я ее успокоил обещанием уступить мой кабинет и перебраться на свою сторону. Рефат после пасхи тоже уезжает в Казань, тогда же Айше С. М. Исхаков, А. М. Топчибаши. Документы из личных архивов Москва с Это слово пропущено при публикации этого письма в казанском журнале «Гасырлар авазы Эхо веков» в статье «Прямо ставлю вопрос: что же дальше, как быть?» С [Bu kelime Kazan da yayımlanan Gasırlar Avazı dergisindeki yazıda yoktur.] 12 Имеется в виду сын Ш. Гаспринской Ниязи. 13 Ошибочно: Мигяр (Там же С. ). Нигяр дочь И. Гаспринского. [A.g.e. yanlışlıkla Migar yazılmış.] 14 Исхакова Айше ( после ): крымская татарка, педагог, общественный деятель, активная участница крымскотатарского движения в гг. 20

21 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları уходит 15 замуж, а я в Петербург по делам крымских рушдие Мухамеджан завтра уезжает в Россию, уволенный мной. Тебя в Бахчисарае ожидает еженедельная экспедиция Переводчика до возвращения Рефата. На днях я переведу тебе 17 на дорогу; из-за приезда 18 мамки покидать господина Ниязи 19 бея нельзя. Если вы выедите 1 2 апреля, успеем повидаться до моего выезда в Питер и поспеем 20 на вечеринку Айше. Погода у нас тоже теплая, часто ясная, весенняя. Передай поклон всем и Авенам Любящий Исмаил 22 Belge 2 nin tercümesi: Gaspıralı nın kızı Şefika Hanım a yazdığı mektup 11 Mart Bahçesaray Sevgili Kızım, 4 Mart tarihli mektubunu bugün aldım. Hepimiz sağsalimiz, 5 funt 23 [iki buçuk] kadar kilo aldım ve şevkle çalışıyorum. Sizin Bahçesaray a gelişinizi doğru buluyorum. Çocukların hepsi buna çok sevindiler. Seninle Nesib in 24 oğlandan 25 ayrılmanızı uygun bulmuyorum ve en iyisi hepinizin gelmesidir. Hem ben bu Makedonyalı kahramanla tanışmaktan memnun olurum. Nigar 26 öyle heyecanlandı ki, hemen bugün senin yatak odanı temizlemek ve dış çalışma odasına taşınmak istedi; ama ben kendi çalışma odamı ona bırakıp kendi tarafıma geçmeyi vaat ederek onu sakinleştirdim. 15 Ошибочно: выходит (Там же С. ). [A.g.e. yanlışlıkla vıhodit yazılmış.] 16 Ошибочно: рушдиев (Там же С. ). Рушдие училище. [A.g.e. yanlışlıkla ruşdiyev yazılmış.] 17 Ошибочно: тебя (Там же). [A.g.e. yanlışlıkla tebya yazılmış.] 18 Ошибочно: переезда (Там же) [A.g.e. yanlışlıkla pereyezda yazılmış.] 19 Ошибочно: Нияза (Там же). Юсуфбейли (в Турции Кюрдемир) Ниязи ( ) сын Ш. Гаспринской. [A.g.e. yanlışlıkla Niyaza yazılmış.] 20 Ошибочно: поспеть (Там же.). [A.g.e. yanlışlıkla pospet yazılmış.] 21 Фамилия опущена (Там же.). [A.g.e. soyadı yazılmamış.] 22 Оба слова опущены (Там же). [A.g.e. iki kelime de yazılmamış.] 23 Funt=0, kilo 24 Nesip Bey Yusufbeyli ( ): Azerbaycanlı devlet adamı, gazeteci ve İsmail Gaspıralı nın damadı. 25 Burada Şefika Gaspıralı nın oğlu Niyazi kastedilmektedir. 26 İ. Gaspıralı nın kızı. 21

22 Rıdvan Çitil Paskalyadan sonra Rıfat da Kazan a gidecek; o sırada Ayşe 27 de evlenecek; ben ise Kırım Rüştiyelerinin işi için Petersburg a gideceğim. İşten çıkardığım Muhammedcan 28 da yarın Rusya ya gidiyor. Rıfat dönünceye kadar seni Bahçesaray da Tercüman ın ekspedisyonu bekliyor. Yakın günlerde yol için sana havale gönderirim; annenin gelmesinden dolayı Niyazi 29 beyi bırakmak olmaz. Nisan da yola çıkarsanız ben Piter e 30 gitmeden görüşebiliriz ve siz Ayşe nin düğününe de yetişirsiniz. Burada da hava sıcaktır, çoğu zaman açıktır, bahar havasıdır. Herkese ve Avena[rius]lara 31 selamlarımı ilet. Seni seven İsmail İsmail Gaspıralı, Azerbaycan Türkü Nesip Bey Yusufbeyli ile evli kızı Şefika Hanım a gönderdiği 11 Mart tarihli bu mektupta Gaspıralı nın aile fertleri hakkında bilgi ediniyoruz ve Tercüman gazetesinin yayımlanmasında aile fertlerinin rolünün de olduğunu anlıyoruz. Bilindiği gibi Şefika Hanım, yılları arasında haftalık Âlem-i Nisvan adlı dergiyi çıkarmıştır. Aynı zamanda bir baba olan Gaspıralı nın burada aile mensuplarına karşı müşfik tavrı dikkati çekmektedir. Ayrıca dikkatimizi çeken bir husus da muhtemelen Resneli Niyazi Bey 32 isminden esinlenerek Şefika Hanım ın oğluna Niyazi ismini verilmiş olma ihtimali de akla gelmektedir. Çünkü İ. Gaspıralı nın Jön Türklerle yakın ilişkisi vardır. 27 Ayşe İshakova ( den sonra): Kırım Tatarı, eğitimci, tanınmış kişi, yılları arasındaki Kırım Tatar hareketinin aktif katılımcısı. 28 Gaspıralı nın kayınbiraderi. Вестник Челябинского государственного университета (). История. Вып. С ) ( ) (Bu makale tarafımızdan Rusça dan tercüme edilip yayımlanacaktır. R. Ç.) 29 Niyazi Yusufbeyli (Türkiye de Kürdemir) ( ): Şefika Hanım ın oğlu. 30 Petersburg a. 31 Avenarius: Ufa Guberniyası nda bir doktor. ( ) 32 Resneli Niyazi Bey veya Ahmet Niyazi Bey ( ): İttihat ve Terakki nin önde gelen isimlerinden deki Türk-Yunan Savaşı ndaki başarılarında dolayı ün yaptı. II. Meşrutiyet in ilânına yol açan ayaklanmanın lideri. 22

23 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları Belge 3: 23

24 24 Rıdvan Çitil

25 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları Письмо И. Гаспринского Насибу Юсуфбейли августа г. Бахчисарай Дорогой Насиб, твои телеграммы нас очень встревожили. Сочувствуя твоему горю, которое одинаково наше, можно предложить пока пребывание в Бахчисарае. Значит, Шефи не настолько окрепла, чтобы переменять климат. Как только врачи позволят, отправь семью в Бахчисарай, думаю, лучше пароходом. Может быть, удастся устроить их на зиму где-либо около Алупки. Будет еще лучше, чем в Бахчисарае. Ты сам, вероятно, будешь связан делами в Елисаветполе. Как бы там ни было, ей надо помощь 34 и серьезно укрепить Ты пишешь о женском враче. Не знаю, для чего он. Пиши почаще о ходе болезни Шефи, чтобы судить о времени ее приезда. Поклон от детей. Им не говорили о болезни сестры. Преданный Исмаил P.S. Садри Максудов на водах. Будет в 37 Баку, Тифлисе и, вероятно, Елисаветполе. Я писал ему заехать 38 туда. Belge 3 ün tercümesi: Gaspıralı nın damadı Nesip Bey Yusufbeyli ye yazdığı mektup 14 Avgust Bahçesaray Sevgili Nesip, senin telgrafların bizi çok endişelendirdi. Bizim de derdimiz olan derdini paylaşarak, şimdilik Bahçesaray da kalmanızı teklif ediyorum. Demek Şefi 39 iklimi değiştirecek kadar iyileşmemiş. Hekimler izin verdiği an aileni Bahçesaray a gönder, en iyisi de vapurla. Belki, kışın onları Alupka 40 yakınlarında bir yere yerleştirmek mümkün olur. Bu, Bahçesaray dan 33 Bu mektubu el yazısından deşifre ederek bize gönderen S. M. İshakov a müteşekkiriz. 34 Ошибочно: помочь. См. «Гасырлар авазы Эхо веков» в статье «Прямо ставлю вопрос: что же дальше, как быть?» С [Bu kelime Kazan da yayımlanan Gasırlar Avazı dergisinde yanlışlıkla pomoç yazılmış.] 35 Ошибочно: пить. (Там же). [A.g.e. yanlışlıkla pit yazılmış.] 36 Оба слова отсутствуют. (Там же). [A.g.e. iki kelime eksik.] 37 Эти слова не разобраны. (Там же). [A.g.e. bu kelimeler okunamamış.] 38 Это слово не разобрано. (Там же). [A.g.e. bu kelime okunamamış.] 39 Şefika Gaspıralı. İsmail Bey kızına Şefi olarak hitap ediyor. 40 Otonom Kırım Cumhuriyeti nin sahil kasabası. 25

26 Rıdvan Çitil daha iyi gelir. Sen, muhtemelen, Yelisavetpol [Gence] daki işlerle meşgul olacaksın. Ne olursa olsun ona yardım etmek ve onu cidden güçlendirmek lazımdır. Kadın hekimi hakkında yazıyorsun. O neye lazım, bilemiyorum. Şefi nin hastalığı ile ilgili sık sık yaz ki onun geleceği zaman hakkında muhakeme yürütebilelim. Çocukların selamı var. Onlara bacılarının hastalığı hakkında bir şey söylemedik. Vefalı İsmail. P. S. Sadri Maksudov 41 yollardadır. Bakû, Tiflis ve muhtemelen Yelisavetpol dedir. Oraya uğraması için yazmıştım. İ. Gaspıralı nın damadı ve Şefika Hanım ın eşi Nesip Bey Yusufbeyli ye gönderdiği 14 Avgust tarihli mektupta kızının rahatsızlandığı ve Gaspıralı diğer çocuklarına ablalarının rahatsızlığından bahsetmediği görülmektedir. Hatta kızının iyileşmesi için Kara Deniz kenarında dinlenmeyi önermektedir. Aşağıda kızına yazılan mektuplardan da öğrendiğimize göre Şefika Hanım ın, Ufa civarındaki kırsal kesime kımız tedavisine gönderildiği görülmektedir. Ayrıca Gaspıralı kızına kısaca Şefi olarak hitap ediyor. Bu da baba ile kız arasındaki samimiyeti ve sevgiyi göstermektedir. 41 Sadri Maksudi Arsal ( ): Türk-Tatar devlet adamı, hukukçu, akademisyen, düşünür ve siyasetçi. 26

27 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları Belge 4: 27

28 28 Rıdvan Çitil

29 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları 29

30 30 Rıdvan Çitil

31 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları Письмо И. Гаспринского Ш. Юсуфбейли июня г. Бахчисарай Дорогая моя Шефи, сегодня получил твое письмо от 24 числа, тотчас телеграфировал Утемишеву Повторяю: дети великолепны, здоровы, веселы, спокойны, спят, едят и ведут себя прекрасно. Главное, не скучают и не упитываются. Того и другого желаю и тебе. До возвращения и не смей думать о них, а думай о своей поправке. Тут за ними и присмотр, общий и хороший. Нянька очень порядочная. Мне будет досадно, если ты, думая о детях, не используешь свой покой и кумыс. Будь умна, забудь все и хлопочи о своем здоровье. Дети твои желают, чтобы ты окрепла и больше ничего. Цена в месяц р[у]б. вовсе не так высока, как тебе кажется, наконец, дело не в деньгах, а в здоровье. Напиши, когда там конец сезона и какие деньги остаются в кармане. Надо терпеливо пробыть до конца и нажить фунтов. Впереди зима, надо подготовиться. Словом, будь серьезна и береги себя от вечерней сырости. Насиб и мне пока ничего не писал. Вообще, он порядочный лентяй. Если будешь умницей, для тебя деньги всегда найдутся; об этом вовсе не думай. Пиши о своем житье-бытье и впечатлениях Почему переехали из Уфы? Каковы окружающие тебя и много ли выпиваешь кумыса? Прибавляй побольше воздуха и солнца. Тут ничего особенного не происходит, дела идут своим порядком, и новости: два брата Тарпи арестованы как политические, кроме них еще 14 кафаиских 45 татар. Книжный магазин перерыли, но, конечно, запрещенного не нашли. Вообрази себе этого торгаша Али Тарпи в роли политического! Жаль семью, хотя он, вероятно, скоро будет освобожден. 42 С. М. Исхаков, А. М. Топчибаши. Документы из личных архивов Москва с Точнее, Утямышеву. 44 Фраза об этом вовсе не думай. Пиши о своем житье-бытье и впечатлениях пропущена в журнальной публикации этого письма. См. «Гасырлар авазы Эхо веков» в статье «Прямо ставлю вопрос: что же дальше, как быть?» С [Bu kelime Kazan da yayımlanan Gasırlar Avazı dergisinde об этом вовсе не думай. Пиши о своем житье-бытье и впечатлениях ifadesi yazılmamış.] 45 Слово опущено. См. там же. Речь идет о г. Кафа (Кефе), позднее Феодосия. Имеется в виду Феодосийский уезд Таврической губернии. [A.g.e. bu kelime yazılmamış.] 31

32 Rıdvan Çitil Дело о саде на днях должно завершиться сдачей моим наследникам. Опека продала урожай за р[у]б. Вот тебе извозчик Мустафа! До свидания. Будь умницей. Пей и пей. Любящий отец твой Исмаил Belge 4 ün tercümesi: Gaspıralı nın kızı Şefika Hanım a yazdığı mektup 30 İyun Bahçesaray Benim sevgili Şefim, 24 tarihli mektubunu bugün aldım ve hemen Utemişev e 47 telgraf çektim. Tekrar ediyorum: çocuklar çok iyidirler: sağlıklıdırlar, şendirler, sakindirler, uyuyorlar, yiyorlar ve uslu duruyorlar. En önemlisi de, özlem duymuyorlar ve iyi besleniyorlar. Böyle olmayı sana da diliyorum. Geri dönene kadar onlar hakkında zerre kadar endişelenme, kendi iyileşmeni düşün. Burada çocukların bakımı yolunda ve iyidir. Dadı çok dürüst birisidir. Eğer çocukları düşünerek rahatına ve kımızına bakmazsan çok üzülürüm. Akıllı ol, her şeyi unut ve kendi sağlığınla uğraş. Çocukların da senin iyileşmenden başka bir şey istemiyorlar. Aylık r[u]ble düşündüğün kadar da yüksek fiyat değildir. Nihayet, parayı boş ver, önemli olan sağlıktır. Orada mevsimin ne zaman biteceğini ve cebinde ne kadar para kaldığını yaz. Sonuna kadar sabırla kalıp funt [dört buçuk-beş] kadar kilo alman lazım. Önümüz kış, hazırlanmamız lazım. Kısacası, tedbirli ol ve kendini akşamların nemli havasından koru. Nesib bana da hâlâ bir şey yazmadı. Aslında o, dürüst bir tembeldir. Akıllı olursan, senin için her zaman para bulunur, bu konuda hiç düşünme. Yaşayışın ve izlenimlerin hakkında yaz. Ufa dan neden taşındınız? Çevrendekiler nasıl kimseler ve çok kımız içiyor musun? Bol hava ve güneş almaya bak. Burada pek önemli bir şey olup bitmiyor, her şey kaidesinde yürüyor ve haberler: iki Tarpi kardeşleri siyasî suçlamadan dolayı tutukladılar ve onlardan başka 14 Kefeli 48 Tatar da tutuklandı. Kitap dükkânın altını üstüne getirdiler ama tabiî ki yasaklanmış bir şey bulamadılar. Tüccar Ali 46 Все слова подписи опущены. См. там же. С [A.g.e. imza kısmındaki kelimeler yazılmamış.] 47 Muhammed Zarif Utyamışev Tatarca kitap ve ders kitabı yayımlamış, hayır işleriyle uğraşmış, Sterlitamak (şimdiki Başkurdistan da bir şehir) cami ve medresesinin vasisi, Sterlitamaklı 2. lonca dereceli tüccardır. 48 Kefe şehrinden bahsedilmektedir. Daha sonra Feodosiya olarak değiştirilmiştir. Tavriya vilâyetinin Feodosiya kazası kastedilmektedir. 32

33 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları Tarpi yi 49 siyasî bir rolde tasavvur et! Ailesine yazık ama muhtemelen o, kısa zamanda serbest bırakılacak. Bağ işi bugünlerde mirasçılarıma teslim edilmekle tamamlanmalıdır. Vâsi, mahsulü r[u]bleye satmış. Al sana arabacı Mustafa! Hoşça kal. Akıllı ol. İç ve iç. Seni seven baban İsmail. İsmail Gaspıralı nın kızına gönderdiği bu 30 İyun tarihli mektubunda görüldüğü gibi kızı tedavi ve dinlenme amacıyla Ufa civarındadır ve Gaspıralı ondan çocukları için endişe etmeyip bir an önce kendi sağlığıyla ilgilenmesini istemektedir. Dikkatimizi çeken husus ise o zamanda kırsal kesimlerde dinlenip at sütünden imal edilen kımız ın tedavi amacıyla kullanılmasıdır. Ama Şefika Hanım ın hastalığının ne olduğu anlaşılmıyor. Ayrıca siyasî vaziyetin, 17 Oktyabr tarihinde ilân edilen Manifesto öncesi dönemdeki gibi yine sertleştiği görülmektedir. Nitekim P. A. Stolipin in İç İşleri Başkanı olarak iş başına gelmesiyle Rusya Müslümanları için eski hukuksuzluk, eşitsizlik ve zulüm dönemi geri gelmiştir. 49 Kırımlı tüccar. 33

34 Rıdvan Çitil Belge 5: 34

35 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları 35

36 36 Rıdvan Çitil

37 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları Письмо И. Гаспринского Ш. Юсуфбейли 50 8 июля г. Бахчисарай Дорогая Шефи, детки так здоровы и веселы, что писать о них мне и заботиться тебе не приходится. Каждый утро они забираются ко мне и тормошат, пока [не] прогоню. Ниязи 51 днем спит часа два. Зарика 52 не спит. Селямет Крымтаев 53 привез жену с кумыса (ст. Аксеново 54 ). Говорят, нажила 20 фун[тов]. Дети оставались у Сулеймана. Не знаю, как тебе там, но если очень скучно и пользу не чувствуешь или трудно достать хороший кумыс, то сидеть в глуши нет надобности Пиши или телеграфируй, сколько понадобится денег для возвращения домой. Предоставляю решить все тебе самой. Асан 56 и Али Тарпи все арестованы. В чем их вина, чем дело закончится, неизвестно. Доносы, несомненно, играли 57 тут большую роль. Магазин торгует, ничего запрещенного там не было и не оказалось. Арестованы также 15 татар кафаиской 58 вол[ости] Обвинение политическое Вообрази себе политических татар! Ну времена! 50 С. М. Исхаков, А. М. Топчибаши. Документы из личных архивов Москва с Ошибочно: Нияз. См. «Гасырлар авазы Эхо веков» в статье «Прямо ставлю вопрос: что же дальше, как быть?» С [Bu kelime Kazan da yayımlanan Gasırlar Avazı dergisinde bu kelime yanlışlıkla Niyaz yazılmış.] 52 Ошибочно: Зорька (Там же). Зохра (Зарика) дочь Ш. Гаспринской. [A.g.e. bu kelime yanlışlıkla Zor ka yazılmış.] 53 Ошибочно: Крымжаев (Там же). Крымтаев Селямет крымский татарин, потомственный дворянин, кадет, во время Первой мировой войны предводитель дворянства, городской голова Бахчисарая ( г.). [A.g.e. bu kelime yanlışlıkla Krımjayev yazılmış.] 54 Аксеново железнодорожная станция, основана в конце XIX в. на территории Белебеевского уезда Уфимской губ. 55 Ошибочно: необходимости. См. «Прямо ставлю вопрос С [A.g.e. bu kelime yanlışlıkla neobhodimosti yazılmış.] 56 Тарпи (Тарпиев) Асан крымский татарин, мулла, общественный деятель. 57 Ошибочно: играют. (Там же). [A.g.e. bu kelime yanlışlıkla igrayüt yazılmış.] 58 Административной единицы с таким названием не было. Имеется в виду волость в Феодосийском уезде. 59 Оба слова опущены. См. «Прямо ставлю вопрос С [A.g.e. bu iki kelime yazılmamış.] 60 Ошибочно: обвинения политические. (Там же). [A.g.e. bu kelime yanlışlıkla obvineniya politiçeskiye olarak yazılmış.] 37

38 Rıdvan Çitil Насиб пока мне ничего не писал. О здоровье детей ему телеграфировали в Елисаветполь. Любящий тебя отец Исмаил 61 Belge 5 in tercümesi: Gaspıralı nın kızı Şefika Hanım a yazdığı mektup 8 İyul Bahçesaray Sevgili Şefi, çocuklar öyle sağlıklı ve şendirler ki onlar hakkında benim yazmama ve senin kaygılanmana gerek yoktur. Her sabah yatağıma kadar gelip onları kovana [kadar] çekiştirip duruyorlar. Niyazi 62 gündüz iki saat uyuyor, Zarika 63 uyumuyor. Selamet Kırımtayev 64 eşini kımızdan (Aksyonovo istasyonu 65 ) getirdi. Diyorlar ki 20 fun[t] kadar almış. Çocuklar Süleymangilde kalmışlar. Bilmiyorum, orada durumun nasıl? Eğer çok sıkıcıysa ve yararını görmüyorsan ya da iyi kımız bulmak zor ise, o zaman o ıssız yerde kalmağa lüzum yoktur. Eve dönmek için ne kadar para gerekeceğini yaz veya telgrafla bildir. Kararı sana bırakıyorum. Hasan 66 ve Ali Tarpi tutuklandılar. Suçları nedir, bu iş neyle neticelenecek, bilinmiyor. Kuşkusuz, burada jurnaller büyük rol oynadı. Dükkân çalışıyor, orada yasak bir şey yok idi ve bulunmadı. Kefe vol[ost]undan 67 da 15 Tatar tutuklanmış. Suçlamalar siyasîdir. Siyasî Tatarları tasavvur et! Ne günlerdir! Nesip şimdilik bana bir şey yazmamış; Çocukların sıhhati ile ilgili ona Yelizavetpol a telgraf çekildi. Seni seven baban İsmail. 61 Подпись опущена. (Там же). [A.g.e. imza yazılmamış.] 62 Niyazi: Gaspıralı nın kızı Şefika Hanım ın oğlu. 63 Zühre (Zarika): Gaspıralı nın kızı Şefika Hanım ın kızı. 64 Selamet Kırımtayev: Kırımlı asilzade, kadet (Rus askerî lise mezunu). I. Dünya Savaşı sırasında asilzadelerin önderi, Simferopol (Akmescit) kazası subaylar heyetinin başkanı, Bahçesaray Şehir Duması nın üyesi () ve Bahçesaray Belediye Başkanı (). 65 Ufa vilâyetinin Belebeyevsk azasında yy. sonunda kurulmuş demir yolu istasyonu. 66 Kırım Tatarı, molla ve tanınmış kişi. 67 Rusça волость: Çarlık Rusya da idarî birim: nahiye. 38

39 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları İ. Gaspıralı nın kızına gönderdiği bu 8 Temmuz tarihli mektubunda ise Şefika Hanım ın Ufa civarlarındaki tedavi ve dinlenmesi devam etmektedir. Siyasî vaziyetin tutuklamalarla birlikte artarak devam ettiği görülmektedir. Ayrıca göze çarpan bir husus da Gaspıralı İsmail Bey in yoğunluğuna rağmen torunlarıyla ve kızıyla yakından ilgilenmeyi bir an bile bırakmıyor. Belge 6: 39

40 40 Rıdvan Çitil

41 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları Письмо И. Гаспринского Насибу Юсуфбейли cентября г. Бахчисарай Любезный Насиб, прими мое запоздалое поздравление с Байрамом и передайтаковое старику и близким. Мы все здоровы. Ниязи и Зоря собираются в Елисаветполь, мы не пускаем и плачем, поэтому они утешают нас тем, что едут не надолго и вернутся, захватив тебя с собой! Отпустить мать одну не хотят, хотят быть и тут и там. Резон Сам я крепок и столь дерзок: с нового года «Терджеман» пускаю ежедневно. В типографию взяты ученики, подобран корректор, экспедитор-секретарь. Сейчас выбираю еще одного сотрудника. По всем расчетам и соображениям, дело выдержит и будет полезно. Пойдет также розницей в Стамбуле и в некоторые города России. По Крыму сейчас по рознице. Посылаю наш Гулистан С цветным Барнаром 71 выйдет другое издание. Любящий Исмаил Напиши, как думаешь о газете? Belge 6 nın tercümesi: Gaspıralı nın damadı Nesip Bey Yusufbeyli ye yazdığı mektup 14 Sentyabr Bahçesaray 68 Bu mektubu el yazısından deşifre ederek bize gönderen S. M. İshakov a müteşekkiriz. 69 Ошибочно: Разом. См. «Гасырлар авазы Эхо веков» в статье «Прямо ставлю вопрос: что же дальше, как быть?» С [Bu kelime Kazan da yayımlanan Gasırlar Avazı dergisinde bu kelime yanlışlıkla razom yazılmış.] 70 Возможно: «Гулистан» () автор знаменитый персидский поэт Муслихиддин Саади (?). «Гулистан» одно из самых известных в мире произведений мусульманской литературы. На многочисленные языки мира осуществлено более его переводов. Гаспринский издал этот памятник в Бахчисарае. 71 Слово не разобрано. (Там же). [A.g.e. bu kelime okunamamış.] Имеется в виду: Шармуа Франсуа-Бернар (Шармуа Франц Францевич, фр. Charmoy François Bernard) ( ) французский востоковед, арабист, тюрколог, иранист, работал в России, член-корреспондент Академии наук (), почетный академик (). Научная деятельность в России выразилась в переводе и издании важных восточных источников, главным образом, персидских, изучении их значения для российской истории. В частности, им осуществлен перевод турецких летописей о набегах крымских татар на Польшу. Речь идет о публикации фотографии его. 72 Оба слова пропущены. (Там же). [A.g.e. iki kelime yazılmamış.] 41

42 Rıdvan Çitil Sevgili Nesib, Bayram münasebeti ile gecikmiş tebriklerimi kabul et ve tebriklerimi ihtiyara ve yakınlarına da ilet. Hepimiz sağ salimiz. Niyazi ve Zorya 73, Yelizavetpol a gitmeye hazırlanıyorlar; biz bırakmıyoruz ve ağlıyoruz; bu nedenle onlar uzun süreliğine gitmediklerini ve seni de alarak döneceklerini söylemekle bizleri teselli ediyorlar! Anneyi yalnız bırakmak istemiyorlar, hem burada, hem de orada olmak istiyorlar. Makul. Kendim iyiyim ve o kadar cüretliyim ki yeni yıldan itibaren Tercüman ı günlük çıkaracağım. Matbaaya çıraklar alınmış, tashihçi, irsaliye-kâtibi seçilmiş. Şimdi bir eleman daha bakıyorum. Bütün hesaplamalara ve mülahazalara göre, iş başarılı ve faydalı olacak. Perakende olarak İstanbul a ve Rusya nın bazı şehirlerine de gidecek. Kırım da şu an perakende olarak satılıyor. Bizim Gülistan ı 74 gönderiyorum. Renkli Barnar 75 ile başka baskısı da çıkacak. Seni seven İsmail. Gazete hakkında ne düşündüğünü yaz. İ. Gaspıralı nın, damadı ve Şefika Hanım ın eşi Nesip Bey Yusufbeyli ye gönderdiği 14 Sentyabr tarihli mektupta Gaspıralı kızı Şefika Hanım ı ve torunları Niyazi ile Zühre yi Gence ye gönderiyor. Bir de Gaspıralı, Tercüman gazetesinin idaresine yeni elemanlar alıp yeni yıldan itibaren gazetenin günlük çıkaracağını haber vererek damadından gazete hakkındaki düşüncelerini yazmasını istemektedir. Ayrıca gazetenin perakende olarak İstanbul a ve Rusya nın bazı şehirlerine de gönderileceğini öğreniyoruz. NETİCE Gaspıralı İsmail Bey in aile çevresine, dostlarına daha çok mektup yazdığını ve belki ileride bu mektupların bir kısmının daha gün yüzüne çıkacağını düşünüyoruz. Bu mektupların yakın çevresine ve o döneme ait önemli ve yeni bilgiler sağlayacağını ve İsmail Bey Gaspıralı nın ilişkilerini daha da aydınlatacağını umut ediyoruz. Ayrıca İ. Gaspıralı nın Ali Merdan Bey Topçubaşı ya yazdığı mektupları yakın zamanda yayımlanacağımızı açıklamak istiyoruz. 73 Gaspıralı nın torunu ve Şefika Hanım ın kızı Zühre. 74 Muhtemelen Sadi nin dünyada den fazla dile tercüme edilen ve en çok bilinen Şark edebiyatının meşhur Gülistan () adlı eserinden söz ediliyor. Gaspıralı bu eseri Bahçesaray da basmıştır. 75 Charmoy François Bernard ( ): Ünlü Fransız şarkiyatçı Türkolog, Rusya da çalıştı. Rusya tarihi için önemli birçok İran kaynaklarını tercüme etti. Kırım Tatarların Polonya ya yaptıkları akınlarla ilgili Türk vakayinameleri de tercüme etti. Bilimler Akademisi nin muhabir üyesi (). Fahri akademisyen (). Metinde, Bernard ın resminin basılacağından bahsediliyor. 42

43 İsmail Gaspıralı nın Neşredilmemiş Bazı Mektupları KAYNAKÇA İsmail Gaspıralı, Seçilmiş Eserleri: 1, Roman ve Hikâyeleri. Neşre Hazırlayan: Yavuz Akpınar, Ötüken Yayınevi. (4. bs. İstanbul, ) Kırımlı Cafer Seydahmet, Gaspıralı İsmail Bey (Dilde, Fikirde İste Birlik). İstanbul, С. М. Исхаков, А. М. Топчибаши. Документы из личных архивов Москва [S. M. İshakov, A. M. Topçubaşı. Şahsî arşivinden belgeler Moskova ] 43

44 Yayım İlkeleri 1.Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü tarafından Bahar ve Güz olmak üzere yılda iki sayı çıkarılan hakemli ve süreli bir yayın organıdır. 2. Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi ne gönderilecek yazıların Türk Dili, Türk Edebiyatı, Çağdaş Türk Lehçeleri başlıklarıyla değerlendirilebilecek, daha önce herhangi bir yerde yayımlanmamış, araştırmaya dayalı özgün makaleler olması gerekmektedir. Her sayıda ayrıca başka bir yerde yayımlanmamış sempozyum bildirileri ile derleme, çeviri ve kitap tanıtımı yazılarına da yer verilecektir. Bildirilerde kongrenin adı, yeri ve tarihi belirtilmelidir. Çeviri yazılarda çevirisi yapılan özgün metin de gönderilmelidir. funduszeue.infoe Türkiye Türkçesi, Türk Lehçeleri ve dergideki makalelerin üçte birini geçmeyecek şekilde Rusça ve İngilizce yazılmış makaleler kabul edilecektir. 4. Gönderilen yazılar, önce yayım kurulunca dergi ilkelerine uygunluk açısından incelenir ve uygun bulunanlar, o alandaki çalışmalarıyla tanınmış üç hakeme gönderilir. Editör ve Yayın Kurulu gerektiği durumlarda yazıların yazım şekli üzerinde değişiklik yapabilir. Yayıma kabul edilmeyen yazılar iade edilmez; ancak yazarın istemesi hâlinde bir nüshası kendisine verilir. funduszeue.infoısı yapılan her bir sayının birer nüshası; belli başlı kütüphane, kurum ve kuruluşlar ile o sayıda yazısı bulunan yazarlara gönderilir. 6. Yayın Kurulu tarafından yayımlanması uygun bulunan makalelerin telif hakkı Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ne aittir; başka bir yerde yayımlatılamaz. Yazarlara telif ücreti ödenmez. Yazar makalesinin yayımlanmasına izin verdiğine dair Makale Yayın Sözleşmesi ni imzalayarak posta ile göndermek zorundadır. funduszeue.infoar dahilinde dergimizde yayımlanmak üzere gönderilen yazıların her türlü hukuki ve bilimsel sorumluluğu yazar/yazarlarına aittir. funduszeue.info adresine aşağıda belirtilen makale yazım kurallarına uygun şekilde hazırlanarak gönderilmelidir. Makale Yazım Kuralları funduszeue.infoşlık: Her yazıya Türkçe ve İngilizce olmak üzere iki başlık konmalıdır. Başlıklar, konuyu en iyi biçimde ifade etmeli ve İngilizce başlık Türkçesinin tam karşılığı olmalıdır. Başlığın tamamı büyük koyu harfle yazılmalı ve 12 punto olmalıdır.

45 funduszeue.info adı ve adresi: Yazar/yazarların adı ve soyadı, görev yaptığı kurum, haberleşme ve ( ) adresine makalede yer verilmemelidir. Makalenin gönderildiği maile bu bilgiler eklenmelidir. 3.Özet: Makalenin başında, konuyu kısa ve öz biçimde ifade eden ve en az , en fazla kelimeden oluşan Türkçe ve İngilizce özet bulunmalıdır. Her iki özetin altında en az 3, en çok 7 sözcükten oluşan anahtar kelimeler verilmelidir. Türkçe ve İngilizce özet 10 punto ile yazılmalıdır. funduszeue.info Metni: MS Word programında, Times New Roman 11 punto, 1 pt satır aralığıyla yazılmalıdır. Yazılar ortalama kelimeyi geçmemelidir. Makaleler PC uyumlu Microsoft Word veya doc uzantılı belge oluşturmaya elverişli programda yazılmalıdır. Eski harfli metinler için özel bir yazı karakteri kullanılmış ise belgeyle birlikte söz konusu karakterler de gönderilmelidir. Metin içinde vurgulanması gereken kısımlar, italik harflerle yazılmalıdır. Alıntılar italik harflerle ve tırnak içinde verilmeli; beş satırdan az alıntılar satır arasında, beş satırdan uzun alıntılar ise satırın iki yanından 1 cm içeride, blok halinde, 1 satır aralığıyla ve 10 punto ile yazılmalıdır. İmlâ ve noktalama açısından makalenin ya da konunun zorunlu kıldığı özel durumlar dışında Türk Dil Kurumu nun İmlâ Kılavuzu esas alınmalıdır. 5. Sayfa Düzeni: Yazılar Microsoft Word programında yazılmalı ve sayfa düzeni aşağıda belirtildiği gibi olmalıdır: Kağıt Boyutu A4 Dikey Üst Kenar Boşluk 4 cm Alt Kenar Boşluk 3 cm Sağ Kenar Boşluk 3 cm Sol Kenar Boşluk 4 cm Yazı Tipi Times New Roman Yazı Tipi Stili Normal Metin Yazı Tipi Boyutu 11 Punto Dipnot Yazı Tipi Boyutu 9 Punto Özet 10 Punto Paragraf Aralığı 6 nk Satır Aralığı Tek Paragraflar 1 cm (4 karakter) içeriden başlatılmalıdır.

46 6. Makale içi başlıklar: Makalede, konunun işlenişine göre rakam-harf sistemi esas alınarak ana, ara ve alt başlıklar kullanılabilir. Her makalenin bir Giriş bölümü olmalıdır. Bu başlıklardaki her bir sözcüğün ilk harfi büyük yazılmalıdır. 7. Fotoğraf, plân, harita ve çizimler: Metin içinde kullanılan fotoğraf, plân, harita vb. funduszeue.info /.tiff uzantılı kayıtları gönderilecek dokümanlara eklenmelidir. Bu tür belgelerin baskı tekniğine uygun çözünürlükte (en az piksel) ve sayfa alanını aşmayacak büyüklükte olmasına dikkat etmeli, ayrıca birden fazla olması hâlinde numaralandırılmalı ve başlık eklenmelidir. (Resim 1; Harita 1; Tablo 1 vb. ). 8. Dipnot ve Kaynakça Gösterimi: Dipnot yazımında yazarlar parantez içi dipnot veya klasik dipnot sistemini kullanabilirler. Parantez İçi Yöntem: Bu yöntemde alıntıların kaynağını göstermek için cümle bitiminden sonra yazarın soyadı, birden fazla yazar varsa soyadları, yayın tarihi, alıntı yapılan sayfanın numarası parantez içinde belirtilir. (Kaplan, 30). Aynı yazarın aynı yıl yayımlanan eseri bulunuyor ise (Kaplan, a: 30) şeklinde gösterilir. Eserin yazarı yoksa başlığı kullanılır. İkiden fazla yazarı olan eserlerde sadece birinci yazarının soyadı yazılır, daha sonra vd. kısaltması konulur. (Ercilasun vd, 95) Alıntıda iki ya da daha çok yazarın eserlerinden yararlanıldıysa yazarlar soyadlarına göre alfabetik sıraya konur ve birbirinden noktalı virgül ile ayrılır. (Kaplan, ; Okay, ; Kerman, ). Kaynakçada yazarın soyadından sonra isminin baş harfi yazılmalıdır. Yayın yılı ismin hemen arkasından parantez içinde gösterilecektir. Kaplan, M. (). Tevfik Fikret (Devir, Şahsiyet, Eser). İstanbul: Dergah Yayınları. Kalpaklı, M. (Ed.). (). Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler. İstanbul: YKY. Klasik Yöntem: Klasik dipnotlar sayfa altında numaralandırılarak verilmelidir. Sırasıyla yazar/yazarların adı ve soyadı, eser adı, (varsa) cilt numarası, (varsa) çeviren, hazırlayan ismi, yayınevi, yayımlandığı yer ve tarih, sayfa numarası belirtilmelidir. Yayın adları italik, makale adları tırnak içinde yazılmalıdır. Tez adları italik yazılıp tezin yapıldığı kurum yapıldığı yer ve tarih, sayfa numarası, (yayınlanıp yayınlanmadığı ve tezin akademik derecesi) belirtilmelidir.

47 Mehmet Kaplan, Tevfik Fikret (Devir, Şahsiyet, Eser), Dergah Yayınları, İstanbul , s M. Kaya Bilgegil, Şinasi nin Şiiri, AÜ Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, S. 2, Nisan , s Kaynakçada yazarın soyadı başta ve büyük harflerle; adı ise küçük harflerle yazılmalıdır. Yazar isimleri soyadına göre alfabetik sıralanmalıdır. Alıntı yapılan makalenin sayfa numaraları tam olarak belirtilmelidir. Kaynakça 11 punto ile yazılmalıdır. Tek satıra sığmayan kaynak bilgisi için alt satır 1 cm içeriden başlamalıdır. KAPLAN, Mehmet, Tevfik Fikret (Devir, Şahsiyet, Eser), Dergah Yayınları, İstanbul , s BİLGEGİL, M. Kaya, Şinasi nin Şiiri, AÜ Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, S. 2, Nisan , s