Ciceklerin Yaşamımızdaki Önemi

Bitkilerin insan hayatındaki yeri ve önemi nedir? Bitkiler insanlar için niçin önemlidir? Bitkilerin insanlar için faydaları konulu araştırma yazısı.

Bitkilerin İnsan Hayatındaki Yeri ve Önemi Nedir?

Dünyanın neredeyse tamamı bitkilerle kaplı vaziyettedir. Yeryüzündeki kara parçalarının büyük kısmı otlardan ağaçlara ve çiçeklere kadar bitkiler ile kaplanmış durumdadır. Dünyanın büyük kısmını kaplayan denizlerin tabanları da büyük ölçüde bitkilerle örülü vaziyettedir. Bu nedenle dünyanın neredeyse tamamı bitkilerle kaplıdır sözünün doğruluğu ortaya çıkmaktadır. Yeryüzünde bu kadar yoğun olarak bulunan canlıların, yani bitkilerin insan hayatındaki yeri ve önemi nedir sıralayalım.

» Bitkiler fotosentez yaparak insan için gerekli oksijeni üretirler.

» Bitkiler doğadaki karbondioksiti tüketerek havayı insanlar için daha temiz hale getirirler.

» Bitkiler havanın temizlenmesini sağlayarak insan sağlığını desteklerler.

» Bitkiler yağmurun oluşmasını sağlayarak insanoğlunun suya kavuşmasına yardımcı olurlar.

» Bitkiler suyun yer yüzünde devir daim etmesini sağlayarak kuraklığın önüne geçerler.

» Bitkiler toprağı tutarak erozyon oluşumuna engel olurlar.

» Bitkiler toprağın verimlilik seviyesini artırırlar.

» İnsanlar tarafından tüketilebilen bitkilerden pek çoğu; vitamin, mineral ve protein deposudur.

» Bitkiler sayesinde insan bedeni gelişimini daha kolay ve sağlıklı sürdürür.

» Bitkiler pek çok ilacın yapımında ve geliştirilmesinde kullanılır. Bitkiler, ilaçların hammaddesi konumundadır.

» Bitkiler pek ok hayvan için besin niteliğindedir. Pek çok hayvan ırkı bitkiler sayesinde neslini devam ettirir.

» Bitkileri tüketen hayvanlar sayesinde insanlar; hayvanların etinden ve sütünden yararlanabilmektedir.

» Bazı bitkiler inşa malzemesi olarak kullanılabilir. İnsanların yaşam alanı oluşturmasında kullanılabilmektedirler.

» Bitkiler (özellikle çiçekler) insanlar için mutluluk kaynağı konumundadırlar. İnsanların moralini düzeltmeye yardımcıdırlar.

*** Bitkilerin İnsan Hayatındaki Yeri ve Önemi Nedir? konulu araştırma yazısı hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.

Mitolojik hikayelerin ana karakterleri olan özel çiçek türleri, yüzyıllardır hayatımızda sembolik önem taşıyor. Bu nedenle pek çok hikayeye konu olmaları, aslında şaşırtıcı değil. Nergislerden sümbüllere, güllerden şakayıklara kadar birçok çiçek, eski hikayelerde boy gösteriyor. Özellikle Yunan ve Roma mitolojisinde özel çiçekler ve hikayeleri ile karşılaşmanız mümkün. Çünkü Yunan ve Romalı tanrıların insanları çiçeklere çevirmek gibi ilginç bir huyları var! Çiçeklerin günümüzdeki anlamlarına kavuşmasını sağlayan bu mitolojik hikayeleri merak ediyorsan seni böyle alalım. et!

Su Perisi Paeonia

Yaz aylarında evinizi süsleyen rengarenk şakayık çiçeklerinin hikayesi, güzeller güzeli su perisi Paeonia’dan geliyor. Savaş tanrılarından Apollon, bu sıradışı güzellik karşısında kayıtsız kalamıyor ve Paeonia’ya aşık oluyor. Ancak bu durum aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit’in canını sıkmış olacak ki kıskançlık ve öfke duygularıyla Paeonia’yı kırmızı bir şakayık çiçeğine dönüştürüyor. Paeonia’nın kırmızı bir şakayığa dönüşmesinin sebebi ise Afrodit’in ikiliyi yakaladığı anda su perisi Paeonia’nın flörtleşmekten yanaklarının kızarmış olması ile ilişkilendiriliyor. Bu nedenle şakayıklar bugün hala mahcubiyeti temsil ediyor.

Narcissus’un Hikayesi

“Narsist” kelimesinin hem Yunan hem Roma mitolojisinin önemli figürlerinden Narcissus’tan geldiğini bilmeyen yoktur. Gelin güzelliği ve kendine olan takıntısıyla bilinen Narcissus’un hikayesini bir kez daha hatırlayalım. Hayatına aldığı her kadının kalbini bir şekilde kırmayı başaran Narcissus’un bu özelliği eninde sonunda başına iş açıyor. Hikayenin Roma mitolojisi versiyonuna göre Narcissus, Echo adlı su perisini olabilecek en kaba şekilde reddediyor. Öyle ki Echo, aklını yitirip yok oluyor. Geriye yalnızca yankılanan sesi kalıyor.

Ancak bu kez işler Narcissus’un istediği gibi ilerlemiyor. İntikam tanrısı Nemesis, Narcissus’un yaptığını cezalandırmak için hemen harekete geçiyor ve onu bir gölete doğru gitmesi için büyülüyor. Bu göletin yansımasında kendini gören Narcissus, bu güzellikten öyle bir büyüleniyor ki kendi siluetine aşık olduğunu fark etmiyor bile ve Narcissus, bir süre sonra karşılıksız aşkın verdiği acıyla bugün en çok bilinen mitolojik bitkiler arasından nergis çiçeğine dönüşüyor.

Hyacinthus ve Apollon’un Hikayesi

Yunan mitolojisindeki Spartalı prenslerden Hyacinthus, iyi görünümüyle pek çok Yunan tanrısının ilgisini çekmeyi başarıyor. Özellikle savaş ve güneş tanrısı Apollon, “Batı Rüzgarı” lakaplı Zephyrus ve “Kuzey Rüzgarı” lakaplı Boreas’ın ilgisini çeken Hyacinthus, onunla birlikte savaşmak isteyen bu üç talipten Apollon’u tercih ediyor. Bu yüzden diğer iki talip, pek çok mitolojik hikayede de olduğu gibi kıskançlıkla hareket ediyor.

Apollon ve Hyacinthus bir gün disk atma oynarken Apollon’u etkilemek isteyen Hyacinthus, attığı diskin peşinden giderek yakalamak istiyor. Bu fırsatı değerlendiren Zephyrus, diski ondan önce yakalayıp Hyacinthus’un kafasına fırlatıp onu öldürüyor. Buna çok üzülen Apollon ise yer altı dünyasının tanrısı Hades’in Hyacinthus’u almasına izin vermiyor. Onun yerine Hyacinthus’un bedenini bir sümbüle çeviriyor.

Adonis’in Ölümü

Güzellik tanrıçası Afrodit’in ölümlü aşkı Adonis’in en az Hyacinthus’unki kadar üzücü hikayesini dinlemek üzeresin. Mitolojik hikayelere konu olan özel bitkiler arasında gelen anemon çiçeği de bu hikayenin başrolünde. Yakışıklı Adonis, Afrodit’ten çok avlanmakla ilgilense de Afrodit, sırf onu görebilmek için her gün Adonis’in avlandığı ormana gidiyor. Ancak bir tanrıçanın bir ölümlüye aşık olmasının getirdiği lanet yüzünden Adonis, yabani bir domuz tarafından saldırıya uğrayıp hayatını kaybediyor. Adonis’in ölümü karşısında kendini tutamayan Afrodit, aşkını kolları arasına alıp ağlamaya başlıyor ve toprağa düşen gözyaşlarının arasından kırmızı bir anemon çiçeği bitiyor. Bu efsane nedeniyle anemon çiçekleri, günümüzde kayıpları ve karşılıksız aşkı temsil ediyor.

Mitolojik hikayelerden günümüze, çiçekler ve bitkiler hayatımızda büyük sembolik öneme sahip. Hem güzellikleriyle hem de anlamlarıyla sen de sevdiklerini en güzel çiçeklerle mutlu edebilirsin. Haydi Bloom and Fresh'in online koleksiyonuna bir göz at!

Bitkiler

Bitki / Bitkiler

Canlılar dünyasının en önemli gruplarından biri olan bitkiler, genel olarak fotosentezle kendi besinini kendisi üretebilen, kökü, gövdesi ve yaprakları olan canlılar olarak tanımlanır. Bitkilerin yüz binlerce değişik türü vardır. Bu türlerin boyutları, ancak mikroskopla görülebilen bazı yaprakyosunları gibi çok küçük bitkilerden başlayıp, Kaliforniya’nın kıyı sekoyaları gibi yaklaşık 90 metre boyundaki dev bitkilere kadar uzanır. Bitki türleri açısından dünyanın en zengin bölgesi olan, Kuzey Kutbu ile tropik iklim kuşağı arasındaki enlemlerde bin kadar bitki türünün bulunduğu sanılmaktadır.

Dünya üzerinde oldukça uzun zamandır var olan bitkiler ilk olarak Ordovisyen Dönem’de, yani milyon yıl önce ortaya çıkmıştır. Modern bitkilerin ilk örneklerine ise Geç Silüryen Dönem’e ( milyon yıl önce) dek rastlanmaz. Devoniyen Dönem’e, yani milyon yıl önceye gelindiğinde ise, dünya üzerinde bitki âlemi büyük ormanlar halinde geniş bir yaygınlığa ulaşmıştır.

Bitki tanımı, kapsam bakımından bugüne kadar pek çok kez değişikliğine uğramışsa da, bu tanım günümüzde ağırlıklı olarak “yeşil bitkiler” için kullanılmaktadır. Yeşil bitkiler, kapalı tohumlular (çiçekli bitkiler), açık tohumlular (koniferler), eğrelti otu, yeşil algler ve kara yosunları şubelerini kapsar. Bazı kaynaklarda, kırmızı yosunlar da bu tanıma dahil edilmiştir. Bahsi geçen bitki sınıflandırması, temel olarak iki özelliğe, damarlı dokuların ve tohumların mevcudiyetine göre yapılmaktadır.

Bitkilerin özellikleri hakkında incelenmesi gereken ilk konu, bitki hücresinin yapısı ve diğer canlı hücrelerle arasındaki yapısal farklılıklardır. Bitki ve diğer canlı hücrelerini birbirinden ayıran en temel özellik, bitki hücresinin selüloz bazlı bir hücre duvarıyla çevrilmiş olmasıdır. İkinci temel özellik ise, bitki hücresinde plastid adı verilen organellerin bulunmasıdır. Bu organellerden, klorofil adı verilen taneciklere sahip kloroplastlar, dünyadaki karbon döngüsünün en önemli basamağı olan, canlılar için gerekli organik maddelerin ve oksijenin üretildiği fotosentez reaksiyonunu gerçekleştirirler. Fotosentez, su ve karbondioksitin hammadde olarak kullanıldığı, güneş ışığı ile etkileşime giren ve sonucunda glikoz ve oksijen ürünlerinin sentezlendiği fotokimyasal bir olaydır. Klorofil yardımı ile gün ışığını enerji kaynağı olarak kullanan bitki, bir dizi kimyasal reaksiyon sonucunda şeker türevleri organik bileşikler üretir.

BİTKİLERİN BÖLÜMLERİ

Bitkiyi toprağa bağlama ve gerekli su ve mineralleri topraktan alma görevlerini gerçekleştiren kök, bazı bitki türlerinde aynı zamanda üretilen besinler için depo işlevi de görür. Kökler genel olarak kazık kök, depo kök ve saçak kök olarak sınıflandırılır. Bunlara, sömürge kök de eklenebilir. Sömürge kök; parazit bitkilerin üzerinde yaşadıkları konak bitkinin besininden faydalanmak için, konak bitkinin sürgen dokusuna doğru geliştirdikleri ince kılcallardır. Bitki gövdesi ise yapısına göre ikiye ayrılır. Yıllar boyunca yaşayan sert ve sağlam yapılı bitki gövdeleri “odunsu gövde”, mevsimlik veya bir kaç yıllık ömre sahip olan bitkilerin gövdeleri ise “otsu gövde” olarak adlandırılır. Gövdenin bir görevi alınan su ve minerallerin yapraklara ve çiçeğe iletimini sağlamak, diğer bir görevi de bitkinin yaprak, çiçek ve meyvesini taşımaktır.

Ayrıca, gövde bazı bitki türlerinde fotosentez faaliyetlerine de katılır. Fotosentez reaksiyonlarının asıl gerçekleştiği yer ise yapraklardır. Bitki, havadan aldığı karbondioksiti ve topraktan aldığı suyu kullanarak, üç aşamalı bir reaksiyon zinciri ile oksijen ve karbonhidrat üretir. Bu işlem sırasında, gün ışığının bitki tarafından kullanımına olanak veren kloroplastlar ve stroma adı verilen, karbondioksitin tüketilmek üzere bitki dokularına, oksijenin de son ürün olarak atmosfere geçişini sağlayan yapılar yapraklarda bulunur. Aynı zamanda bu yapılar, bitkinin solunum ve terleme faaliyetlerini gerçekleştirebilmesini de sağlar. Çeşitli bitki türlerinde, çok farklı yaprak morfolojilerine rastlanmasının temel nedenlerinden biri de, bahsi geçen bu faaliyetler esnasında gerçekleşen reaksiyonların ortam koşullarından etkilenmesi ve zaman içinde popülasyonları buna uygun şekilde özelleşmeye itmesidir. Çiçek ise, bitkinin üreme organıdır. Bazı yeşil bitkilerde bulunmaz.

BİTKİLERİN ÜREMESİ

Bitki dokuları, hücre bölünmesi ile büyür ve gelişir. Bu dokular sürgen doku ve gelişmiş doku olarak ikiye ayrılır. Koruyucu doku, iletim doku, destek doku ve temel doku şeklinde dört birimden oluşan gelişmiş doku, bitkinin yaşamsal faaliyetlerini yerine getirmesine olanak tanırken; sürgen doku kök, gövde ve dalları sararak bitkinin büyümesini sağlar.  Bu dokular, kendi içinde özelleşerek, bitkiyi meydana getiren ve genel olarak dört bölümde incelenen bitki organlarını oluşturur. Bunlar, kök, gövde, yapraklar ve çiçektir. Yalnızca su yosunları, kara yosunları ve ciğer otları gibi basit yapılı bitkilerde gerçek kök, gövde ve yapraklar bulunmaz. Bu organlar yerine benzer görevleri yerine getirecek şekilde özelleşmiş rizoit gibi kökümsü ve yaprağımsı başka yapılar vardır. Eğrelti otlarında ise çiçek bulunmamaktadır.

Yeşil bitkilerde çiçeğin varlığına göre üreme, eşeyli ve eşeysiz olarak iki şekilde gerçekleşir. Eşeysiz üreme bölünme, çelikleme ve sporla gerçekleşirken; eşeyli üreme basit yapılı bitkilerde hareketli spermlerle, yüksek yapılı bitkilerde ise hareketsiz spermlerin çiçeğin tozlaşması sonucu taşınmasıyla gerçekleşir. Bitkilerde üreme ve gelişmeyi etkileyen faktörler ise sıcaklık, su, ışık, karbondioksit, diğer gazlar ve minerallerin miktarıdır. Bunların yanında diğer canlıların müdahaleleri de bir etkendir.

BİTKİLERİN YETİŞME ORTAMLARI

Bitkilerin gelişiminde en önemli faktörlerden biri ortam sıcaklığıdır. Yüksek sıcaklık bitkinin su kaybını artırır ve metabolik faaliyetler için gerekli enzimleri koagüle ederek çalışmalarını engeller; bu sebeple fotosentez ve solunum faaliyetleri aksar. Düşük sıcaklık ise suyun donmasına ve bitkinin topraktaki sudan yararlanamamasına neden olur. Işığın dalga boyu, ışıklandırma süresi ve ışık şiddeti, bitki gelişimini etkileyen diğer bir faktördür. FAR (Fotosentetik Aktif Radyasyon), ışığın bitkiler tarafından kullanılabilen dalga boylarını ifade eder. Bitkiler belli dalga boylarındaki ışığı daha fazla miktarda emebilirken bazılarından az miktarda faydalanabilir, bazı dalgaların ise neredeyse hepsi yaprak yüzeyinden geri yansıtılır.

Oksijen, karbondioksit, kükürt dioksit ve etilen gibi gazlar da bitki gelişiminde rol oynar. Oksijen ve karbondioksit miktarı, solunum ve fotosentez dengesini değiştirirken; kükürt dioksit ve etilen miktarı bitki gelişiminde rol oynayan hormonların aktivitelerini etkiler. Bazı bitkiler, gelişme döneminde ve daha sonrasında bu tip dış etkenlerden kendini korumak için kendi savunma mekanizmalarını geliştirmiştir. Örneğin, kuraklık ve dondan korunmak için bazı bitkiler bunlara uygun kılıf proteinler ya da şekerler üretirler. Ayrıca, bazı bitkiler de çeşitli kokular ve salgılar salgılayarak hayvanlar, mantarlar ya da diğer bitkilerden korunurlar. Hareket kabiliyetleri oldukça kısıtlı olan bitkiler için bu salgılar, hayatta kalmaları ve türün devamlılığı açısından oldukça önem taşır.

BİTKİLERİN YAŞAMSAL ÖNEMİ

Ekolojik denge içinde bitkiler, dünya hayatının devam etmesi için doğal bir unsur olarak canlı hayatında önemli bir yere sahiptir. Bitkiler yeryüzünde yaşamın anahtarıdır. Bitkiler olmasaydı pek çok canlı organizma yaşamını sürdüremezdi; çünkü üstün yapılı yaratıklar, yaşam biçimleriyle, besinlerini doğrudan yada dolaylı olarak bitkilerden sağlarlar. Ayrıca fotosentez yaparak kendi besinlerini kendileri üreten bitkiler, oksijenli solunum yapan canlılar için de birinci derecede oksijen kaynağıdır.

Bitkiler ayrıca yeryüzündeki temel besin kaynağıdır. Bitkiler olmasaydı ne hayvanlar ne de insanlar var olabilirdi. Çünkü yeşil bitkilerin su, suda çözünmüş tuzlar ve hava gibi maddeleri, bütün öbür canlılar için gerekli olan şeker ve nişasta gibi organik bileşiklere dönüştürme yeteneği vardır (fotosentez). Bitkilerin, zengin bir besin deposu olmanın ötesinde birçok yararı vardır. Kökleriyle toprağı tutarak erozyonu (toprak kayması) önlerler. Bitkilerden yakacak, kâğıt, kereste, zamk, boya, ilaç, reçine, kauçuk, bitkisel yağlar ve dokumacılığın ham maddesi olan bitkisel lifler gibi birçok değerli ürün elde edilir. Bitkiler tarım, gıda, hayvancılık, sanayi, ticaret, endüstri gibi alanlarda insanlığın gelişmesi için hammadde olma niteliği taşır. En temel ihtiyaçların giderilmesinde, bilim ve teknolojinin gelişmesinde bitkiler insanlar için vazgeçilmezdir.