Kemik Ucu Iltihabı Nedir
Kemik İltihabı (Osteomiyelit) ve Tedavi Yöntemleri Nedir?
İçindekiler:
Osteomiyelit (kemik iltihabı) vücutta oluşan enfeksiyon sebebiyle kemik iliği ve çevresindeki kemiğin iltihaplanmasıdır. Bu enfeksiyon bakteri ya da mantar kaynaklı oluşabilir ve kan dolaşımı yoluyla diğer kemiklere ulaşabilir. Kemik iltihabına en sık neden olan etken cilt üzerinde bulunan stafilokok bakterisidir. Bunun dışında nadir de olsa mantarlar da enfeksiyona sebep olabilir. Hastalığın tedavisinde genellikle antibiyotikler ile iyileşme gözlense de günümüzde antibiyotik dirençliliğinin her geçen gün arttığını düşünürsek, bakteriyofaj terapisi bize bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde güzel bir seçenek sunuyor. Kemik iltihabı tedavi edilmezse, kalıcı şekil bozuklukları, kırıklar ve kronik diğer sorunlara yol açabilir. Bu sebeple hastalık ihmal edilmemeli ve en uygun tedavi sağlanmalıdır.
Kemik İltihabı Nedir?
Halk arasında kemik iltihabı olarak bilinen osteomiyelit, enfeksiyon sonucunda kemik iliği ve kemik iliği çevresindeki kemiğin iltihaplanmasıdır. Bu enfeksiyon bakteri ya da mantar kaynaklı oluşabilir ve kan dolaşımı yoluyla diğer kemiklere ulaşabilir. Hastalığın erken dönemlerinde akut osteomiyelit tedavi edilmezse kronikleşebilir. Böylece iltihaplanan kemiğe kan akışı olmaz ve kemik dokusu ölüme gider. Osteomiyelit her yaş grubunda olabilir. Yetişkin bireylerde osteomiyelit genellikle omur ve pelvis bölgesini (karnın en altındaki bölge) etkilerken, çocuklarda kol ve bacak kemiği bölgelerini etkiler.
Kimlerde Oluşma Riski Daha Fazladır?
Kemik iltihabı belirli bir ırk veya cinsiyette daha yaygındır diye bir genelleme yapamayız. Ancak normalde enfeksiyona dirençli olan kemikler yaşlandıkça çeşitli nedenlerle savunmasız hale gelir. Bunun dışında enfeksiyonun oluşma riskinin daha fazla olduğu gruplar şu şekilde özetlenebilir;
- Yakın zamanda yaralanma ya da cerrahi operasyon geçirenler
- Kronik sağlık sorunu olanlar
- Şeker hastalığı olanlar
- Hemodiyaliz cihazı ile tedavi görenler
- Bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar
Kemik İltihabı Neden Olur?
Kemik iltihabına en sık neden olan etken cilt üzerinde bulunan stafilokok aureus (resim 1) bakterisidir. Bunun dışında nadir de olsa mantarların sebep olduğu enfeksiyonlar da bu hastalığa yol açabilir. Erken evrede (akut) osteomiyelit genellikle antibiyotikler ile tedavi edilebilir. Ancak ileri evrede (kronik) veya antibiyotik dirençliliği oluşan durumlarda bakteriyofaj terapisi gibi alternatif tedaviler başarıyla kullanılmaktadır.
Peki bu mikroorganizmalar kemiğe hangi yollarla girer?
- Kan dolaşımı: Vücutta bulunan herhangi bir enfeksiyon kan dolaşımı yoluyla kemikteki bir noktaya gidip orada enfeksiyon oluşturabilir.
- Yaralanmalar: Şiddetli delinme yaralarında bakteri içeri girip kemiğe yayılabilir.
- Ameliyat: Cerrahi operasyonlar sırasında açık yaradan doğrudan bakterilerle kontaminasyon riski olabilir.
Kemik İltihabı Belirtileri Nelerdir?
- Ateş
- Bölgede ağrı ve hassasiyet
- Bölgede şişme ve kızarma
- Midenin bulanması
- Genel rahatsızlık, halsizlik
- Bir eklemin hareket kaybı veya azalması
- Yürüyüşte topallamaya neden olan değişiklikler
Ancak bazen osteomiyelit herhangi bir semptoma neden olmadan ilerler. Bu özellikle yaşlılar, bebekler ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde görülür.
Kemik İltihabı Tanı ve Teşhisi
Kemik iltihabının teşhisinde öncelikle doktorunuz fizik muayene yapacaktır. Muayene sırasında şişme, kızarıklık ve kemik hassasiyeti olup olmadığına bakılır ve ailedeki geçmiş hastalıklar değerlendirilir. Ardından tanının doğru konulması adına enfeksiyonun olup olmadığı ve varsa ne kadar yayıldığının öğrenmek için aşağıdaki testler istenir;
- Radyografi: Kemikteki anormallikleri, bakterilerin sebep olduğu kemik yıkımını gösterir. (resim 2)
- Kan testleri: Enfeksiyonun olup olmadığı lökosit, sedimantasyon ve CRP gibi kan testleriyle doğrulanır.
- MR: Kemikteki herhangi bir sıvının görüntülenmesini sağlar. Enfeksiyonun ne kadar yayıldığını gösterir (resim 3).
Resim 3: Osteomiyelitin manyetik rezonans (MR) görüntüsü
- Biyopsi: Enfekte kemikten bir doku örneği alınır ve enfekte eden bakteri tespit edilir.
- Kemik taraması: Damar yoluyla vücuda az bir miktarda radyoaktif bir materyal enjekte edilir. Kemik dokusu sağlıklıysa, düzgün bir şekilde yayılır. Kemik dokusunda enfeksiyon varsa, materyal oraya doğru yoğunlaşmış bir şekilde görüntü oluşturur.
- İğne aspirasyonu: Kemikli alandan bir sıvı örneği çıkarmak için iğne kullanılır. Alınan örnek laboratuvar koşullarında büyütülür ve enfeksiyona sebep olan madde belirlenir. (resim 4)
Kemik İltihabı Tedavisi
Kemik iltihabı tedavi edilmezse, kalıcı şekil bozuklukları, kırıklar ve kronik diğer sorunlara yol açabilir. Bu sebeple hastalık ihmal edilmemeli ve en uygun tedavi sağlanmalıdır. Tedavinin amacı, oluşan enfeksiyonu ortadan kaldırmak ve enfeksiyon gelişimini durdurmaktır. Enfeksiyona sebep olan ana etken belirlendikten sonra tedavi için bir planlama yapılır. Kemik iltihabında kullanılan tedaviler aşağıdaki gibidir…
- Drenaj ile tedavi: Enfekte apse ve irinler, iğne aspirasyonu denilen bir işlemle boşaltılır. Bu işlemde enfekte bölgeye bir iğne sokulur ve sıvı çekilir.
- Cerrahi operasyon ile tedavi: İleri dönem kemik iltihaplarında, kemikteki enfeksiyon cerrahi bir operasyon ile temizlenir. Ameliyat sonrasında antibiyotik tedavisi yoğun bir şekilde devam eder.
- Antibiyotik ilaçlar tedavi: Antibiyotikler, hastalığa yol açan olan bakterileri hedefler (resim 5). Enfeksiyona sebep olan bakteri türüne ve enfeksiyonun derecesine göre farklı antibiyotikler kullanılır. Damar yolundan veya ağızdan hap şeklinde kullanılabilir. Ancak günümüzde yanlış dozlama ve bilinçsiz kullanım nedeniyle antibiyotik dirençliliği oluşturan bakteri türlerinin sayısı artmakta ve ileri dönemde meydana gelen kronik osteomiyelitte tedaviye yanıt alınamamaktadır.
- Bakteriyofaj (faj) terapisi ile tedavi: Bakteriyofaj Osteomiyelit, sadece bakterileri enfekte etme özelliğinde olan virüslerdir (resim 6). İnsan hücrelerini enfekte etmediklerinden yan etkileri yoktur. Hastalığa sebep olan bakterinin belirlenmesinin ardından, o bakteriyi öldüren bakteriyofajlar laboratuvarda özel koşullar altında üretilir. Günümüzde antibiyotik dirençliliğinin her geçen gün arttığını düşünürsek, bakteriyofaj terapisi bize bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde güzel bir seçenek sunuyor. Yapılan birçok çalışmada da, daha önce antibiyotik tedavisi alıp enfeksiyonun iyileşmediği hastalarda faj terapisinin başarılı olduğu kanıtlanmıştır.
Kemik İltihabının Sebepleri Nelerdir
Osteomiyelit; enfeksiyon nedeniyle kemik iliği ve çevresindeki kemiğin iltihaplanmasına verilen isimdir. Bir kemiğin enfekte olması durumunda; kemiğin içerisinde yer alan yumuşak kısım şişer ve kan damarlarına baskı yapar. Bu ise kemik hücrelerinin yeteri kadar kan alamamasına ve bu kısımların ölmesine yol açar. Gelişen enfeksiyon, çevresinde bulunan kaslara ve diğer yumuşak dokulara yayılarak, ilgili bölgede apse oluşumlarına neden olabilir.
Eklem enfeksiyonları; septik artrit tanısı ile acil tedavi gerektiren, ortopedi rahatsızlıklarının en başında gelir. Başlangıç ve sürecine göre;
- Akut (hızlı başlangıçlı)
- Kronik (geç başlangıçlı)
olmak üzere 2 farklı gruba ayrılan kemik iltihabı; eklemlerde hareket kısıtlığı, hareket kaybı, kemik ve eklem ağrısı ile kendisini belli eder.
Kemik enfeksiyonunun nedenleri nelerdir?
Kemik enfeksiyonunun nedeni genellikle bakterilerdir; ancak bazen mantar gibi organizmalar da bu rahatsızlığa neden olabilir. Stafilokokus aures, bu iltihaba en çok neden olan mikroorganizma olup; yaptığı enfeksiyona, nonspesifik kemik enfeksiyonu adı verilmektedir. Diğer nedenler arasında; dolaşım bozukluğu, kemikte meydana gelen travma veya kemiğin kırılarak yerinden çıkması, kemiği çevreleyen yumuşak dokudaki enfeksiyonun alttaki kemiğe yayılması gibi durumlar yer almaktadır.
Kemik ve eklem enfeksiyonlarının tedavisi nasıl yapılır?
Kemik iltihabının tedavisi, kemikte gelişen enfeksiyonun nasıl yayıldığına ve ne kadar nüfuz ettiğine bağlıdır. Eğer; enfeksiyon kan yoluyla gelmiş ve yeni bir enfeksiyon ise, yüksek dozda antibiyotik tedavisi uygulanır. Doktorunuz tarafından, enfeksiyona neden olan bir başka bakteri türü saptanmadıysa, reçete edilen oral antibiyotik bu süreci iyileştirir.
Herhangi bir bakteri söz konuysa da lökosit, CRP ve sedimentasyon sayımı gibi kan tetkikleri ve ponksiyonla bakterinin doğrulanmasını takiben, cerrahi tedavi izlenir. İltihaplı bölge açılarak; enfeksiyon boşaltılır ve böylece kemik temizlenmiş olur.
Diyabet hastaları dikkat etmeli!
Diyabetin yol açtığı ayak ülserleri, ayak kemiklerine kadar yayılabilir. Bu tür enfeksiyonların, yalnızca antibiyotik tedavisi ile iyileştirilmesi zor olduğu için bazen enfekte olan kemik cerrahi ile çıkarılmaktadır. Bu durum; diyabet hastalarının ayak bakımına dikkat etmeleri gerektiğinin ve kan şekerini referans aralıklarda tutmak için diyetlerini takip etmelerinin önemini çok iyi bir şekilde açıklamaktadır. Diyabet, kontrol altına alınmaz ve takip edilmezse, ülser ve kemik iltihabı iyileşmez.
Benzer Yazılar
Hipertansiyon, ülkemizde her üç kişiden birinde görülen önemli bir sağlık sorunudur. Önemi; hedef organlar olan kalp, damarlar, beyin, böbrek ve gözlerin etkilenmesi sonucunda inme, kalp krizi, periferik damar hastalıkları, kronik böbrek hastalığı ve görm
Devamı
İdrardan kan gelmesi olarak bilinen hematüri, pek çok nedenden kaynaklanıyor olabilir. Çok ciddi sorunların işaretçisi olabileceğinden dolayı bir kez görülmesi durumunda bile uzman hekime başvurulmalıdır.
Devamı
Herhangi bir sağlık problemi olmayan kişiler için, ramazan ayında oruç tutmanın, genel sağlığımız üzerindeki olumlu etkilerini hepimiz biliyoruz. Ancak ramazan ayında zaman zaman, ihmal edilen bazı davranışlar sağlığımızı olumsuz etkileyebilmektedir.
Devamı
Salmonella, insanlarda şiddetli ishal ve ateşe sebebiyet veren oldukça zararlı bir bakteridir.
Devamı
Safra, karaciğerimizin altında bulunan ve armuda benzeyen bir sindirim organıdır. Safra kesesinin rolü, karaciğerin ürettiği safra sıvısını depolamaktır. Safra sıvısı ise; bağırsağa dökülerek, yağların ve yağda eriyen vitaminlerin emilimini yapan bir sıvıdır.
Devamı