Kreatinin çocuk ve yetişkin olmaksızın herkesin vücudunda bulunan bir değerdir. “Kreatinin nedir?” sorusuna verilebilecek birkaç cevap bulunur. Kreatinin vücutta doğal olarak üretilen ve çok az miktarda besinlerde bulunan bir amino asittir. Kreatinin karaciğerde üretilir, kaslarda bulunur ve vücutta enerji için kullanılır. Aslında kreatinin, kandaki normal kas fonksiyonunun yan ürünü olan kimyasal atık bir üründür. Bu atık kasların normal olarak aşınması ve yıpranmasından kaynaklanır. Kreatinin böbreklerden süzülerek idrar yoluyla atılır. Kas çokluğu kreatinin değeri üzerinde etkilidir. Hareket seviyesi, ilaçlar ve vücut yapısı da kandaki kreatinin değerini belirlemede rol oynar.
Kreatinin değeri vücuttaki kas ile doğrudan ilgilidir. Yani bir kişi ne kadar kasa sahipse kreatinin değeri de o kadar fazladır. Kandaki kreatinin seviyeleri, kişinin kas kütlesi ve böbrek fonksiyonlarını ele verir. Normal kreatinin değeri 0,5 ila 1,2 arasındadır. Kreatinin değerleri yaşa ve cinsiyete göre değişkenlik gösterir. Normal böbrek fonksiyonlarına sahip;
Bu oranın kadınlarda daha düşük olmasının nedeni kadınların erkeklere göre daha az kas kütlesine sahip olmasıdır. Yine aynı sebeple çocuklarda kreatinin değeri hem kadınlara hem de erkeklere göre daha düşüktür. Yaşa ve cinsiyete göre kreatinin değerleri şöyle verilebilir:
Kreatinin yüksekliği ve kreatinin düşüklüğü kolaylıkla öğrenilebilir. Kreatinin değeri hem kanda hem de idrarda test edilebilir. Böylece böbrek fonksiyonları ve böbreklerin durumu bu testle değerlendirilebilir.
Serum kreatinin testi, kanda kreatinin değerini gösteren testtir. Alınan kan ile birlikte serum kreatinin testi laboratuvarda test edilir. Kandaki kreatinin normal seviyesi Avrupa değerlerinde liste başına 74,3 ila mikromol iken ABD’de bu oran 0,84 ila 1,21 miligramdır.
İdrar kreatinin testi ise son 24 saatte alınan bir idrar örneği ile ölçülebilir. Avrupa’da idrar testindeki normal kreatinin değeri erkekler için 8,,9 mikromol iken kadınlar için 5,,9 mikromol kabul edilir. ABD’de bu değerler erkeklerde miligram iken kadınlarda miligramdır. Bu değerlerin üzerindeki rakamlar idrarda kreatinin yüksekliği olarak kabul edilir ve doktorlar tarafından ek testler istenebilir.
İdrar ile ölçülen kreatinin değerleri serum kreatinin sonuçları ile birlikte değerlendirilebilir. Bu sayede böbrek fonksiyon testi olan kreatinin klirensini hesaplamak mümkündür. Yani böbreklerin kanı ne kadar iyi filtrelediği ölçülebilir.
Kreatinin klirensi yüzde 90 ve üzeri ise böbrekler normal, yüzde arası hafif, yüzde arası orta düzey, yüzde arası ciddi, yüzde 15'den düşük ise son dönem böbrek yetersizliğini gösterir.
Normal kreatinin değeri yaşa, cinsiyete ve vücut ölçüsüne göre değişkenlik gösterir. Kreatinin normal değeri kadınlarda ve erkeklerde farklıdır. Böbrek fonksiyonlarının normal olmadığı ya da böbrek hasarı gibi durumlarda böbrekler sağlıklı çalışamaz ve atıkları yeterli şekilde filtreleyemez. Bu da kanda kreatinin değerinin yükselmesine neden olur. Rutin kan tetkiklerinde yüksek kreatinin değeriyle karşılaşan kişilerin ileri böbrek sorunlarına sahip olduğu ortaya çıkabilir. Bazı durumlarda iştahsızlık, kusma, kaşıntı, halsizlik ve grip belirtileri gibi semptomlar görülebilir. Böbrekler çalışmadığında suyu atamazsa vücutta su birikir ve bu da bacaklarda şişmeye ve nefes darlığına neden olabilir.
Kreatinin yüksekliği vücudun susuz kaldığına, yüksek protein alındığına ya da kreatinin takviyesi alındığına işaret edebilir. Bu sebepler böbrekleri geçici olarak zorlayabilir ancak kreatinin yüksekliği bir hastalığın da göstergesi olabilir. Bu nedenler ve belirtileri şöyle sıralanabilir:
Böbrek Enfeksiyonu: Piyelonefrit olarak bilinen böbrek enfeksiyonu bir tür idrar yolu enfeksiyonudur ve kreatinin değerlerini yükseltebilir. Bakteri ve virüslerin böbreklere ulaşmadan böbrek yollarında enfeksiyona sebep olmasıyla gerçekleşir. Ateş, sık ve yanma ile idrar yapma, kötü kokulu idrar, mide bulantısı, kusma, titreme, sırt, yanlar ve kasıklarda ağrı, koyu, kanlı ve bulanık idrar gibi belirtiler piyelonefritten şüphelenilmesi için yeterlidir.
Diyabet: Diyabet pek çok sorunu beraberinde getirdiği gibi böbreklerde de yük oluşturur. Tip 1 ve tip 2 olmak üzere iki çeşidi bulunan diyabetin genel olarak sık idrar çıkma, sık susama hissi, iştah artışı, yorgunluk, bulanık görme, yaraların geç iyileşmesi, ellerde ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma hissi semptomları arasındadır.
Yüksek Tansiyon: Atardamarlara binen kan yüküyle ortaya çıkan yüksek tansiyon, böbrek çevresindeki damarlara da hasar verebilir. Bu da böbrek fonksiyonlarını etkilerken yüksek tansiyona bağlı kreatinin yüksekliğine neden olabilir. Sinsi bir hastalık olan yüksek tansiyona karşı rutin kontrol ihmal edilmemelidir.
Kalp Hastalıkları: Damar sertliği (ateroskleroz) veya konjestif kalp yetmezliği gibi kalp ve kan damarlarını etkileyen hastalıklar, böbrek fonksiyonlarında da sorunlara neden olabilir. Çünkü böbreklerdeki kan akışı olumsuz etkilenir. Bu da uzun vadede hasar bırakır. Damar sertliği genellikle ciddi tıkanmalar olmadığı sürece ortaya çıkmaz. Bazı ateroskleroz durumlarında göğüs ağrısı, nefes darlığı, anormal kalp atışı, yorgunluk, felç ve konuşma güçlüğü gibi belirtiler gösterebilir. Konjestif kalp yetmezliğinde de nefes almada zorluk veya nefes darlığı, yorgunluk, karın, ayaklar ve bacaklarda şişkinlik görülebilir.
İdrar Yolları Tıkanması: Böbrek taşı, prostat ve tümör gibi nedenlerle idrar yolları tıkanabilir. Bu nedenle idrar böbreklerde birikebilir ve hidronefroz oluşabilir. İdrarda kreatinin yüksekliği idrar yolları tıkanıklığına işaret eder. Bunun yanı sıra sırtta ve yanlarda ağrı, yorgunluk, sık ve ağrılı idrara çıkma, kanlı idrar, az miktarda ya da sızıntı şeklinde idrar yapmak gibi belirtileri bulunur.
Böbrek Yetmezliği: Böbrek yetmezliği akut veya kronik olabilir. Kreatinin yüksekliği daha çok böbrek yetmezliğinde görülür. Kronik böbrek yetmezliği uzun vadede ortaya çıkarken, akut böbrek yetmezliği kısa vadede sonuçlar doğurur. Böbrek yetmezliğinde zayıf ve yorgun hissetme, mide bulantısı, bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, uyku sorunu, kas krampları, nefes darlığı, kaşıntı, göğüs ağrısı ve az idrara çıkma gibi belirtiler ortaya çıkar. Böbrek fonksiyonlarının yetersiz olduğu durumlarda önerilen diyaliz tedavisine, diğer değerlerin yanı sıra kreatinin değerlerine bakılarak da karar verilir.
Glomerülonefrit: Böbreklerin kanı süzen kısımları iltihaplandığında glomerülonefrit oluşabilir. Bu durum da böbrek yetmezliğine neden olabilir. Yüksek tansiyon, pembe veya kahverengiye yakın kanlı idrar, yüksek protein seviyesine bağlı köpüklü idrar, yüz, el ve ayaklarda sıvı birikmesi glomerülonefrit ile birlikte görünür.
İlaç Toksititesi: Antibiyotik, kardiyovasküler ilaçlar, kemoterapi ilaçları, idrar söktürücü ilaçlar, lityum ve proton inhibitör pompa ilaçları böbrekler üzerinde ciddi yükler oluşturabilir ve böbrek fonksiyonlarını bozabilir.
Kreatinin düşüklüğü de kreatinin yüksekliği gibi kan ve idrar testlerinde tespit edilebilir. Kreatinin düşüklüğü belirtileri kreatinin değerinin neden düştüğüne bağlı olarak değişir. Kreatinin düşüklüğünün nedenleri ve belirtileri ise şunlardır:
Düşük Kas Kütlesi: Kas yoğunluğu kreatinin değerini doğrudan etkilediği için düşük kas kütlesine sahip olmak kreatinin değerlerinin düşmesinin bir nedeni olarak kabul edilir. Yaşa bağlı olarak kas yoğunluğunun azalması ile kreatinin değerlerinin düşmesi riski de artar. Yetersiz beslenme de düşük kas kütlesine neden olabilir. Bu nedenle kreatinin düşüklüğüne karşı beslenmenize özen göstermelisiniz. Myastenia gravis ve kas distrofisi gibi ciddi kas hastalıklarında kreatinin düşmesi muhtemeldir. Düşük kas kütlesine bağlı olarak düşen kreatinin belirtileri arasında kas ağrısı, kas sertliği, kas güçsüzlüğü ve harekette azalma yer alır.
Aşırı Kilo Kaybı: Ciddi düzeyde yaşanan kilo kaybı kas kütlesinde de azalmaya neden olur. Bunun sonucunda kreatinin düşüklüğü kaçınılmazdır.
Karaciğer Hastalıkları: Kötü karaciğer fonksiyonu kreatinin üretiminde etkilidir. Karaciğere bağlı gelişen kreatinin düşüklüğünde karın ağrısı, sarılık, karın şişmesi, solgunluk, katran rengi veya kanlı dışkı görülebilir.
Aşırı Su Kaybı: Hamilelik, fazla su alımı veya bazı ilaçlar vücutta su kaybına neden olur. Bu durumda ise kreatinin değeri düşebilir.
Hamilelik: Hamileyken böbreklere doğru kan akışı yükselir. Bu da kreatinin vücuttan atılmasını artırır. Gebelik süresince kandaki kreatinin seviyesi bu sebeple daha düşük seyreder.
Kas yapısına da bağlı olarak vücutta düzenli olarak üretilen kreatinin seviyesini ölçmek için kan veya idrar üzerinde yapılan testler yeterlidir.
“Kreatinin kaç olursa tehlikeli?” gibi bir soru sorulması olağandır. Çünkü kreatinin yüksekliği veya kreatinin düşüklüğü böbrek sağlığını ele verir. İdrarda kreatinin yüksekliği ve düşüklüğü için buna sebep olan etmene bağlı olarak bir tedavi gerekir.
Kreatinin yüksekliğine neden olan hastalığın teşhisiyle birlikte tedavi de şekillenir.
Kreatinin değerlerinizin yükselmesi içinse doktorunuz herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Beslenme yetersizliğine bağlı olarak gelişen kreatinin düşüklüğünde doktorunuzun protein destekli önerebileceği bir diyet kreatinin yükselmesini sağlayabilir.
Bazı durumlarda kas kütlenizi güçlendirmek kreatinin düşüklüğünün önüne geçebilir. Kas kütlenizin artması için uzman kontrolünde egzersizler önerilebilir. Haftada birkaç gün kuvvet egzersizi yapmak kas kütlesini arttırabilir. Yüzme, yürüyüş, koşu, bisiklet, ağırlık kaldırma ve aerobik egzersizler denenebilir. Ancak spora başlamadan önce doktora danışılmalıdır.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Böbreklerden süzüldükten sonra kandan arnr ve idrar yoluyla vücuttan atlr ancak böbreklerde meydana gelen herhangi bir rahatszlk kreatinin maddesinin süzülmesine engel olur. Bu durumda idrardaki kreatinin azalrken kanda artar.
Normal kreatinin deerleri;
Erkeklerde kreatinin seviyesi daha yüksektir. Bunun nedeni ise erkeklerin kas kütlesinin daha youn olmasdr. Kreatinin kaç olursa tehlikelidir sorusunun ise net bir cevab yoktur. Kreatinin deerlerinin belirtilen aralklarn dnda gözlenmesi halinde çeitli hastalklarn varlndan söz edilebilir. Vakit kaybetmeden uygun tedaviye balanmaldr.
Kreatinin testi yaptrlmadan iki gün önce çok ar spor yaplmamaldr. Bir gün öncesinden de et ve protein tüketimi snrlandrlmaldr. Bununla birlikte, eer kullanlan bir ilaç varsa test öncesinde mutlaka doktora bildirilmelidir.
Kreatinin eksiklii, kreatinin yüksekliine göre salk açsndan daha az risk tekil eden bir durumdur. Ancak yine de uzun süreli kreatinin seviyesindeki oynamalar kontrol edilmelidir.
Kreatinin düüklüü vücutta herhangi bir belirti vermez. Bu durum ancak bir kreatinin testiyle tespit edilebilir. Bununla birlikte böbreklerin salna dikkat edildii takdirde kreatinin eksiklii veya yükseklii sorunu ortaya çkmaz.
Özellikle spor yapan insanlar arasnda kreatinin düüklüü saç dökülmesi meydana getirir gibi bir alg vardr. Oysa ki kreatinin düüklüünün dorudan saç dökülmesine yol açtn gösteren hiçbir bilimsel veri yoktur.
Yalandkça vücuttaki kreatinin seviyesinde dümeler yaanabilir. Bunun sebebi de yalandkça azalan kas kütlesidir.
Gebelikte kanda kreatinin düüklüü tespit edilebilir. Bu durum çok önemli bir problem olarak görülmez. Hamileliin üçüncü ve altnc aylarnda meydana gelen kreatinin düüklüü normal kabul edilir. Doumdan sonra kreatinin seviyesi olmas gereken arala döner.
Kreatinin neden düer sorusunun en spesifik cevab kas kütlesindeki azalmadr. Kreatinin kaslarda üretilen bir atk ürünü olmas sebebiyle kas kütlesinde herhangi bir sebepten dolay azalma meydana gelirse kreatinin seviyesi de düer. Kas kütlesindeki azalma baz kas hastalklarna bal bir ekilde geliebilir. Böyle bir durumda derhal tedaviye balanmas gerekir.
Baz virüsler karaciere zarar verebilir, buna bal olarak kas kütlesinde düü gözlenebilir. Uzun süreli kreatinin düüklüü durumu baz karacier hastalklarna iaret edebilir.
Protein almnn dümesi durumunda vücutta daha az azotlu atk çkar ve bu da kreatinin seviyesinin dümesine neden olur. Bu sorun genellikle bilinçsiz yaplan diyetler sonucu ortaya çkar.
Öncelikle kreatinin seviyesinin neden düük olduunun tehis edilmesi gerekir. Eer kreatinin düüklüü herhangi bir salk sorunundan kaynaklanmyor ise herhangi bir tedavi uygulamasna ihtiyaç duyulmayabilir. Kreatinin düüklüü nedenleri arasnda yer alan kas kütlesinin azalmas ve karacier rahatszlklar gibi salk açsndan önem arz eden hastalklar söz konusu ise bu hastalklarn giderilmesine yönelik bir tedavi program planlanmaldr. Kas kütlesinin artrlmas için fizik tedavi yöntemleri uygulanabilir. Eer karacier rahatszlklarnn kreatinin eksikliine neden olduu düünülüyorsa alkolden uzak durulmal ve hastala yönelik tedaviye balanmaldr. Bununla birlikte, düzenli spor yaparak kas kütlesinin artrlmas da kreatinin yükselmesini salar. Kreatinin eksiklii tedavisinde doktora danmadan herhangi bir ek tedavi uygulanmas önerilmez. Bilinçsiz uygulanan tedaviler istenmeyen sonuçlara yol açabilir.
Kreatinin böbreklerin ileyiinin nasl olduunu gösterir. Bu nedenle kreatinin yükseklii söz konusu olduunda salk açsndan bir problemin varlnda üphe edilmelidir. Eer böbrekler ilevlerini yerine getiremiyorsa, kreatininin vücuttan atlm yavalar ve atlmayan kreatininler kana geçer. Bu da kreatinin yüksekliine neden olur.
Kreatinin yükseklii genel olarak herhangi bir belirti vermez. Ancak baz kiilerde halsizlik, yorgunluk, vücudun susuz kaldnn hissedilmesi, zihinsel bulanklk, cilt kuruluu, ödem, ba ars, nefes darl, kusma, itahszlk, idrarda koyuluk, daha az idrara çkma gibi belirtiler görülebilmektedir.
Kreatinin yükseklii eer bir böbrek hastal nedeniyle olumusa, derhal tedaviye balanmaldr.
Belirtildii gibi, kreatinin yükseklii genellikle böbreklerdeki hasara iaret eder.
Böbrek yetmezlii, böbrek enfeksiyonu, böbreklere kan aknn azalmas gibi böbrek rahatszlklar sonucu bu problem ortaya çkabilir.
Hamilelik srasnda ortaya çkan eklampsi veya gebelik zehirlenmesi anlamna gelen preeklampsi problemleri kreatinin miktarnn artmasna neden olur.
Protein arlkl beslenme düzeni kreatinin miktarn artrr. Bu durum genelde sporcularda görülür.
Rebdomiyoliz gibi kas hastalklarnn bir sonucu da kreatinin seviyesinde görülen yüksekliktir.
Kreatinin yükseklii belli hastalklara iaret etse de tek bana bir anlam ifade etmez. Kreatinin yüksekliine neden olan hastalklarn varlnn kesin olarak tehisi için ek idrar veya kan testine ihtiyaç duyulabilir. Çkan testi sonuçlarna göre doktor tarafndan uygun bir tedavi yöntemi belirlenir. Bununla birlikte hastalarn kreatinin nasl düürülür noktasnda mevcut alkanlklarn deitirmeleri gerekebilir.
Kreatinin yükseklii sorununu amak için ilk yaplmas gereken ey bol bol su içmektir. Bununla birlikte, papatya çay, srgan çay, karahindiba kökü, tarçn, msr püskülü çay gibi doal yöntemlerle de kreatinin seviyesi düürülebilir. Tuz tüketimini azaltarak, protein almn snrlayarak kreatinin miktarnn azalmas salanabilir. Ancak eer baka bir ilaç kullanyorsanz, hamileyseniz veya emziriyorsanz, kronik bir rahatszlnz varsa, mutlaka doktorunuza danmalsnz. Eer youn bir spor hayatnz varsa bir süre ara verip dinlenin. Doktorunuz tedavi yöntemini uygularken, evde yapabileceiniz destekleyici yöntemleri örenip uygularsanz herhangi bir komplikasyonun da önüne geçmi olursunuz.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
Kreatinin normal değerlerinin altında bir değer söz konusu olduğunda kreatinin düşüklüğü olarak adlandırılmaktadır. Kreatin düşüklüğünün sebepleri şu şekilde sıralanabilmektedir;
Bu tarz durumlar uzman bir doktora danışılması ve gerekli görülürse uygun tedavi sürecine başlanması gerekmektedir.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası